Παιδί και Αυτοπεποίθηση
Οι γονείς αναφέρουν ότι ο Κωστάκης ήταν από πιο μικρός ήταν πολύ συνεσταλμένος και επέλεγε πάντα να προσκολλάται στη μητέρα του όταν δεχόντουσαν συγγενείς στο σπίτι. Ωστόσο οι δασκάλα του στο σχολείο τον περιγράφει ως ένα παιδί αρκετά έξυπνο με πολύ καλή απόδοση στις μαθησιακές δραστηριότητες και με καλό συναίσθημα.»
Η περίπτωση του Κώστα θα πρέπει να μας ανησυχεί;
Συνήθως οι γονείς δίνουμε μεγάλη σημασία στην καλή σχολική επίδοση και αρνούμαστε να χαρακτηρίσουμε ως ανησυχητικές άλλες συμπεριφορές και συναισθήματα όπως η κοινωνική απόσυρση ή η έλλειψη αυτοεκτίμησης.
Για την ακρίβεια, αδυνατούμε να δούμε ότι ένας συνεσταλμένος χαρακτήρας παιδιού μπορεί να κρύβει χαμηλή αυτοπεποίθηση. Εκλογικεύουμε την κατάσταση και την αποδίδουμε σε θέματα όπως αυτά της κληρονομικότητας « είναι ίδιος ο μπαμπάς του όταν ήταν μικρός » ή της μίμησης προτύπων « είμαστε κι εμείς ήπιων τόνων στην οικογένεια ». Επίσης κάνουμε προγνώσεις για το μέλλον του παιδιού με απολυτοσύνη λέγοντας « είναι ακόμα μικρός, τι χαμηλή αυτοπεποίθηση και υπερβολές είναι αυτά; Θα μεγαλώσει και θα πάρει τη ζωή στα χέρια του όταν χρειαστεί » .
Είναι πράγματι πολύ πιθανό η κληρονομικότητα και η μίμηση προτύπων να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης ενός παιδιού. Εννοείται επίσης ότι οι ειδικοί όταν ανησυχούν για την εικόνα ενός παιδιού όπως ο Κωστάκης, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να καλυτερεύσει η εικόνα του παιδιού αν αλλάξουν τα ερεθίσματα στο περιβάλλον.
Αρκεί όμως να βασιζόμαστε απλά σε αυτές τις πιθανότητες ή θα πρέπει να ελέγχουμε κάθε περίπτωση ανησυχίας, ειδικότερα όταν μια τέτοια συμπεριφορά φτάνει σε βαθμό να εμποδίζει την καθημερινή, σχολική ή κοινωνική λειτουργικότητα ενός παιδιού ;
Η αυτοπεποίθηση κατέχει προεξάρχοντα ρόλο στην ανάπτυξη της ψυχοσυναισθηματικής υγείας των παιδιών. Η έλλειψη λοιπόν αυτής μπορεί να έχει άσχημες συνέπειες σε όλους τους τομείς της ζωής των μικρών ηρώων μας.
Ένας από τους τομείς που επηρεάζει η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας είναι ο μαθησιακός. Τα παιδιά που δεν πιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν ή που φοβούνται την αποδοκιμασία δεν θα αποδώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους και ενώ μπορεί να έχουν ένα πολύ καλό νοητικό δυναμικό, αυτό δεν θα φανεί ποτέ λόγω φόβου.
Ένας ακόμη τομέας που πρέπει να προσέχουμε είναι ο κοινωνικός.Τα παιδιά που θα διστάσουν να προσεγγίσουν τις παρέες συνομήλικων ή που θα ντραπούν να συμμετέχουν σε ένα ομαδικό παιχνίδι θα δυσκολευτούν να αναπτύξουν καλή αυτοεικόνα και θα εμπλακούν σε έναν φαύλο κύκλο έλλειψης αυτοεκτίμησης. Το δύσκολο σε αυτή τη περίπτωση είναι επίσης ότι θα τους δοθεί από τα υπόλοιπα παιδιά μια ταμπέλα που θα τα χαρακτηρίζει ίσως ως « ο Κωστάκης ο φοβιτσιάρης» , ή « ο Κωστάκης ο απλησίαστος» κ.α., πάνω στην οποία ταμπέλα υπάρχει κίνδυνος να επαναπαυτεί το παιδί και να μην αναπτύξει ποτέ το πείσμα να απαγκιστρωθεί από αυτήν.
Ο τελευταίος και πιο σημαντικός τομέας που επηρεάζεται από την έλλειψη αυτοπεποίθησης είναι ο συναισθηματικός. Αν ένα παιδί δυσκολεύεται να συμμετέχει στις δραστηριότητες της ζωής του και να πάρει ευχαρίστηση και επιβράβευση από αυτές, τότε πώς θα αναπτύξει πρωτοβουλίες και δυναμική προσωπικότητα ; Μέσα από ποιές ευκαιρίες θα μάθει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του ;
Όλα λοιπόν συνηγορούν στο να θέσουμε ως προτεραιότητα την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης στα παιδιά μας και πάνω σε αυτή τη βάση έπειτα να κινηθούμε προκειμένου να χτίσουμε σωστές συμπεριφορές και σωστούς μαθητές.
Έτσι λοιπόν,
- κάντε το παιδί να νιώσει την αξία του μέσα στην οικογένεια χωρίς συγκρίσεις με τα άλλα αδέλφια ή διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα.
- Επιπλέον, αφήστε το παιδί να πάρει πρωτοβουλίες και να ανεξαρτητοποιηθεί μέσα σε ένα δημοκρατικό και υποστηρικτικό κλίμα, ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, δείχνοντάς του εμπιστοσύνη.
- Δείξτε αισιοδοξία και η πίστη για το τελικό αποτέλεσμα μίας δραστηριότητας, ακόμη κι αν αυτή καταλήξει σε αποτυχία.
- Μία από τις παγίδες είναι να θεωρούμε την επιτυχία δεδομένη η φυσιολογική. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Άρα επιβραβεύστε κάθε επιτυχία όταν αυτή συμβαίνει και μη έχετε μόνο στο νου σας να αποδοκιμάζετε την αποτυχία.
- Τόνιζε τα θετικά στοιχεία του παιδιού.
- Να παρακολουθείτε λοιπόν με υπομονή και επιμονή κάθε προσπάθεια του παιδιού, να την επικροτείτε και να την επιβραβεύετε, ώστε να ελαχιστοποιεί το παιδί τις αποτυχίες του και να μεγιστοποιεί τις επιτυχίες του. Όταν οι γονείς είναι αγχώδεις, υπερπροστατευτικοί, πιεστικοί και υποτιμούν τα απλά επιτεύγματα του παιδιού ζητώντας πάντα κάτι καλύτερο, μεγιστοποιούν τις δυσκολίες και τις αποτυχίες του και αποθαρρύνουν κάθε δημιουργική του προσπάθεια, αυξάνοντας έτσι το συναίσθημα άγχους στο παιδί.
Ο ρόλος του γονέα είναι ο πιο δύσκολος από όλους. Η δύναμη και η αποφασιστικότητα που εσείς θα επιδείξετε θα είναι αυτή που θα καθοδηγήσει το παιδί σας σε μία σωστή και υγιή συναισθηματική πορεία.
Οι ειδικοί ωστόσο είναι εδώ για να σας συμβουλέψουν σε κάθε σας ανησυχία ή δυσκολία και να προσφέρουν ένα ασφαλές πλαίσιο συνεργασίας.
Κλέτσα Ελευθερία,
Παιδοψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος
Πηγή: Σύγχρονο Νηπιαγωγείο
Σχολικός εκφοβισμός στην προσχολική ηλικία
Τα τελευταία χρόνια ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί αντικείμενο πληθώρας άρθρων και ερευνών. Πολλοί ειδικοί αναφέρουν πως το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας. Ταυτόχρονα συχνά ακούμε να λέγεται πως ‘τα παιδιά είναι σκληρά’, εννοώντας πως οι μικροί μας φίλοι μην έχοντας ακόμα κατανοήσει τους κοινωνικούς κανόνες που διέπουν τις συναναστροφές μας ενδέχεται να σχολιάσουν με άκομψο τρόπο την εμφάνιση ή κάποια ενδεχόμενη ορατή δυσλειτουργία ενός ατόμου.
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στα τυχόν απερίσκεπτα και αυθόρμητα σχόλια ενός παιδιού και στον εκφοβισμό. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως το όριο αυτό ξεπερνιέται όταν η πράξη χαρακτηρίζεται από σκοπιμότητα και επαναληπτικότητα. Ο εκφοβισμός συνεπάγεται με δυσμενείς συνέπειες για τα παιδιά όπως μειωμένη σχολική επίδοση, μειωμένη αυτοεκτίμηση, άγχος , ακόμα και κατάθλιψη. Ταυτόχρονα οφείλουμε όλοι να μεριμνήσουμε ώστε το παιδί που διαπράττει εκφοβισμό να μη γίνει ο ‘εχθρός’ ή ο ‘κακός’ της υπόθεσης.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας κατακτούν ακόμα τις βασικές κοινωνικές δεξιότητες και τη διαχείριση των συναισθημάτων τους, επομένως οι υπερβολικά δυναμικές κινήσεις τους μπορεί απλώς να είναι ένας τρόπος να δοκιμάσουν τα όρια του τι είναι αποδεκτό. Το πείραγμα, το τράβηγμα, ακόμα και το τσίμπημα είναι μέρος της ανάπτυξης κάθε μικρού παιδιού. Σε αυτή την ηλικία, ένα παιδί δρα λιγότερο σκόπιμα και είναι πιο πιθανό να ταλαιπωρήσει όποιο παιδί τυγχάνει να είναι κοντά του τη δεδομένη στιγμή.
Στο νηπιαγωγείο πλέον τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν την έννοια της κοινωνικής δύναμης μεταξύ των συνομηλίκων τους. Εκεί ενδέχεται τα επιθετικά παιδιά να αρχίσουν να στοχεύουν ενεργά τους άλλους που θεωρούν ευάλωτους – είτε επειδή είναι ντροπαλοί, ευαίσθητοι, μικροί, ή απλά διαφορετικοί.
Παρά τις φιλότιμες και αξιόλογες προσπάθειες των παιδαγωγών να χειριστούν την κατάσταση εντός του σχολικού πλαισίου, έγκειται και σε εσάς ως γονείς να βοηθήσετε το μικρό παιδί σας να χειριστεί τον σχολικό εκφοβισμό.
Καλό θα ήταν να είστε σε επιφυλακή όσον αφορά σημάδια ότι κάτι ενοχλεί το παιδί σας και να το ενθαρρύνετε να σας μιλήσει για τυχόν προβλήματα που είχε με άλλα παιδιά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συζητήστε το ζήτημα άμεσα με την νηπιαγωγό/παιδαγωγό.
Συχνά οι γονείς προβληματίζονται γύρω από το εάν πρέπει να μιλήσουν στους γονείς του μικρού ‘δράστη’. Αυτή είναι η σωστή προσέγγιση μόνο για επίμονες πράξεις εκφοβισμού και μονάχα εάν αισθάνεστε ότι οι γονείς θα είναι δεκτικοί στη συνεργασία με εσάς. Τηλεφωνήστε ή στείλτε ένα email με μη επιθετικό τρόπο, καθιστώντας σαφές ότι ο στόχος σας είναι να επιλύσετε το θέμα μαζί. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση καλό είναι να αποφεύγεται η κίνηση αυτή και να επιλέξετε άλλη οδό επίλυσης του ζητήματος.
Διδάξτε στο παιδί σας πώς να αντιμετωπίζει τέτοιες καταστάσεις. Ανεξάρτητα από το πώς στοχοποιείται το παιδί σας, το να του πείτε να χτυπήσει το άλλο παιδί η να παλέψει συνήθως δεν είναι η καλύτερη λύση. Αντίθετα, διδάξτε του να φεύγει και να ζητά βοήθεια από έναν δάσκαλο ή έναν επιβλέποντα ενήλικα. Επίσης συμβουλέψτε το παιδί σας να προσπαθεί να βρίσκεται κοντά στους φίλους του και να μη μένει μόνο του όσο είναι αυτό δυνατό.
Μπορείτε ακόμα να κάνετε πρακτική άσκηση ενός σεναρίου με το παιδί σας έτσι ώστε να αισθάνεται καλύτερα προετοιμασμένο. Διδάξτε στο παιδί σας να μιλά με σταθερή και σίγουρη φωνή. Προτείνετε να λέει κάτι σαν: «Σταμάτα να με ενοχλείς!» ή «Δεν πρόκειται να παίξω μαζί σου εάν φέρεσαι άσχημα». Βασικό είναι η απάντηση που θα δίνει το παιδί σας να μην είναι προσβλητική.
Κλείνοντας, πρέπει να αναφερθεί πως κάποιες φορές μας διαφεύγει η άλλη όψη του νομίσματος. Τι γίνεται λοιπόν όταν δούμε πως το δικό μας παιδί είναι αυτό που προκαλεί ψυχικό ή σωματικό πόνο στους συνομήλικούς του;
Εάν παρατηρήσετε πως το παιδί σας παρουσιάζει επιθετικές συμπεριφορές προς τα άλλα παιδιά που σας προβληματίζουν, διδάξτε στο παιδί σας τεχνικές όπως βαθιές αναπνοές ή να μετρά μέχρι το δέκα, ώστε να το βοηθήσετε να ελέγξει τα αρνητικά συναισθήματά του. Όταν βλέπετε το παιδί σας να ενεργεί με τρόπο που σας προβληματίζει, πείτε του να σταματήσει, απομακρύνετε το από την κατάσταση και στη συνέχεια συζητήστε για την κατάλληλη συμπεριφορά που μπορεί να έχει την επόμενη φορά.
Σε κάθε περίπτωση, εάν προβληματίζεστε για την συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του παιδιού σας μη διστάσετε να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.
Πηγή: efiveia.gr