Το ιστορικό του Μικρού βιβλίου
Η ιδέα ξεκίνησε το 2001 στο σχολείο Garcia Lorca de Vaulx-en-Velin (Rhône) όπου η δράση Petits livres (Μικρά βιβλία) απέσπασε το 2007 βραβείο εκπαιδευτικής καινοτομίας από την Ligue de l’enseignement της Γαλλίας. Σπουδαία καινοτομία αποτέλεσε η δημιουργία της ιστοσελίδας http://petitslivres.free.fr και των ψηφιακών εκδόσεων «Éditions Célestines»
lepetitlivre.free.fr
Η δράση Petits livres οφείλει πολλά στο ICEM (Institut coopératif de l’école moderne -Pédagogie Freinet). Στηρίζεται στις παιδαγωγικές αρχές του «Μοντέρνου σχολείου» σύμφωνα με τον Célestin Freinet, τον οποίο τιμά και με το όνομα των εκδόσεων «Éditions Célestines».
Σύμφωνα με τις αρχές του «Μοντέρνου Σχολείου», η δράση:
• προάγει τη μάθηση μέσω εμπειρίας (βιωματική μάθηση)
• καλλιεργεί την ελεύθερη έκφραση των μαθητών
• ενισχύει το πνεύμα της συνεργασίας και το κίνητρο για μάθηση
• αναπτύσσει κριτικό πνεύμα στους μαθητές και δημοκρατικό κλίμα στην τάξη.
Στάδια εφαρμογής της δράσης «Μικρό Βιβλίο»
Τα στάδια εφαρμογής της δράσης ήταν τα παρακάτω:
• Συζήτηση για τη δράση, εκδήλωση ενδιαφέροντος από τους μαθητές
• Επιλογή των θεμάτων ατομικά και από ομάδες 2 ή 3 μαθητών
• Συνεργασία στις ομάδες για τη σύνταξη κειμένων και τη δημιουργία σχεδίων και εικονογράφησης
• Πληκτρολόγηση των κειμένων στον υπολογιστή και σκανάρισμα των σχεδίων
• Δημοσίευση των μικρών βιβλίων
• Κατασκευή των βιβλίων : διπλώνουμε 3 φορές και κόβουμε με ψαλίδι
• Ανάγνωση στην τάξη από τις ομάδες
• Ανταλλαγή των βιβλίων με τη συνεργαζόμενη τάξη
• Ανάγνωση στην τάξη, σχολιασμός και συζήτηση
• Αντίτυπα για όλους τους μαθητές και
• Έκθεση των βιβλίων στην τάξη και στη βιβλιοθήκη του σχολείου.
Ρόλοι και σχέσεις μαθητών και δασκάλων
Στη δράση αυτή, οι μαθητές έγιναν δημιουργοί, μικροί συγγραφείς, καλλιτέχνες, και μοιράστηκαν ρόλους όπως υπεύθυνος του υπολογιστή, φωτογράφος, συντονιστής ανάγνωσης… Οι εκπαιδευτικοί εμψύχωναν τους μαθητές και ενθάρρυναν την αυτονόμηση των ομάδων, ενθάρρυναν την κάθε συμμετοχή και βοήθησαν όπου χρειαζόταν. Τελικά κέρδισαν το σεβασμό και την αγάπη των μαθητών τους χάρη στο ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό τους.
Κριτική ανάλυση της δράσης από τη σκοπιά της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής και της παιδαγωγικής Φρενέ
Από τη σκοπιά της διαφοροποιημένης διδασκαλίας / μάθησης, η δράση «Μικρά βιβλία» στο σχολείο επέτρεψε τη διαφοροποίηση των επιδιωκόμενων στόχων και δεξιοτήτων, διότι οι στόχοι και οι δεξιότητες ήταν ποικίλες (βλ. παραπάνω), την εναλλαγή των μέσων και υλικών μάθησης καθώς οι μαθητές δούλεψαν στο χειρόγραφο αλλά και στον υπολογιστή και χρησιμοποίησαν τις Νέες Τεχνολογίες. Επίσης εξελίχθηκε με διαφοροποίηση των μεθόδων εργασίας (ατομική, συλλογική και σε μικρές ομάδες) και των μορφών αξιολόγησης (αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση). Τα παραπάνω συνετέλεσαν στην αποφυγή της σχολικής ρουτίνας αλλά και του σχολικού αποκλεισμού (βλ. Kahn, 2010, Przesmycki, 1991), καθώς και στην αξιοποίηση των διαφορετικών κλίσεων και ικανοτήτων των μαθητών (γραφή, ζωγραφική, χειροτεχνία, τεχνολογίες, κλπ.).
Από τη σκοπιά της παιδαγωγικής Freinet, η δράση μας στο σχολείο ανέπτυξε αρχές, όπως ο σεβασμός στην ελεύθερη έκφραση, τις επιλογές και τα ενδιαφέροντα των μαθητών καθώς τα παιδιά διάλεξαν τα θέματα των μικρών βιβλίων, έγραψαν για την οικογένεια και τα αγαπημένα τους ζωάκια…, ζωγράφισαν, εκφράστηκαν με μαντινάδες…, χρησιμοποίησαν τις Νέες Τεχνολογίες). Επίσης, προώθησε τη μάθηση μέσω της εμπειρίας (με τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους για τη σύνταξη των μικρών βιβλίων και τη δημοσίευσή τους), τη συνεργασία (τα παιδιά ανέλαβαν ρόλους και ευθύνες για τη δημιουργία ενός έργου με θέμα τη φιλία, την υπευθυνότητα, την αλληλεγγύη, την ειρήνη…), την επικοινωνία με άλλο σχολείο. Τέλος, αποτέλεσε κίνητρο για μάθηση (οι μαθητές μαθαίνουν γιατί αυτό που κάνουν τους ευχαριστεί, έχει νόημα για αυτούς, το να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να ανταλλάξουν τα έργα τους με άλλα συνομήλικα παιδιά).