Σκοπός του προγράμματος ήταν να επαναδιαμορφώσουμε τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών/τριών, όσον αφορά το κολατσιό, σε συνάρτηση με το στόχο της WWF της μείωσης των επιπτώσεων που προκαλεί το σύστημα παραγωγής τροφίμων στον πλανήτη κατά 50%.
Απώτερος στόχος ήταν τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες μάθησης όπως είναι η δημιουργικότητα, η επικοινωνία, η κριτική σκέψη και η συνεργασία, να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής όπως είναι η ενσυναίσθηση, η ευαισθησία, η πρωτοβουλία και η υπευθυνότητα, δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης αλλά και του νου όπως είναι η επίλυση προβλημάτων, οι κατασκευές και η πλάγια σκέψη.
Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε από την την ομάδα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της WWF που σχεδιάζει το υλικό, πραγματοποιεί εργαστήρια σε σχολεία και άλλους χώρους τυπικής και άτυπης μάθησης, συνεργάζεται με εκπαιδευτικούς και μοιράζεται τη γνώση της σε σεμινάρια και εργαστήρια εκπαιδευτικών.
Ακολουθεί δείγμα των δραστηριοτήτων μας.
Δραστηριότητα 1η: «Παρουσίαση-Εισαγωγή στο θέμα» – Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα τα παιδιά κλήθηκαν να ακούσουν την ιστορία παραγωγής και διακίνησης της ντομάτας και μέσω αυτής να προβληματιστούν και να συμμετέχουν σε μία συζήτηση σχετικά με το πώς το φαγητό γεννιέται και μεταμορφώνεται, ώστε να τρέφει το σώμα μας και να μας δίνει την ενέργεια που χρειάζεται. Στην συνέχεια τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν την ιστορία που άκουσαν νωρίτερα.
Δραστηριότητα 2η: «Σπιτομπουκιές» – Στην συγκεκριμένη δραστηριότητα τα παιδιά κλήθηκαν να επιλέξουν μέσω ψηφοφορίας την συνταγή που τους άρεσε, μέσω προτεινόμενων συνταγών, να προμηθευτούν τα υλικά, να ετοιμάσουν ανάλογα την τάξη και ……καλή μας όρεξη! Στόχος ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι προτιμούμε σπιτικό και όχι έτοιμο και συσκευασμένο φαγητό. Είναι καλύτερο για την υγεία μας μια και είναι πιθανότερο να γνωρίζουμε τα συστατικά που περιέχει. Επίσης, είναι πιθανότερο να έχει λιγότερα συντηρητικά ενώ απαλλάσσει τον πλανήτη από ένα ακόμη σκουπίδι, αυτό της συσκευασίας του έτοιμου φαγητού.
Δραστηριότητα 3η: «Τυφλή φρουτο – γευσιγνωσία» – Στόχος ήταν να κινητοποιήσουν οι μαθητές τις αισθήσεις της όσφρησης και γεύσης για να απολαύσουν ένα φρούτο, να αντιληφθούν ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες του ίδιου φρούτου, να εκτιμήσουν τη σημασία της αργής και συνειδητής κατανάλωσης τροφής και να διασκεδάσουν. Κλείσαμε τα μάτια του εθελοντή-γευσιγνώστη με το μαντήλι. Ζητήσαμε από τους συμμαθητές του να κρατήσουν μυστικό, να μη μαρτυρήσουν την τροφή που θα δούνε. «Ποιος τολμά να δοκιμάσει κάτι με κλειστά μάτια; Πόσο καλοί είστε στη γευσιγνωσία; Μήπως κάποιες φορές τρώτε βιαστικά και μηχανικά χωρίς να απολαμβάνετε την τροφή σας;»ήταν μερικές από τις ερωτήσεις μας. Τελικά τα παιδιά μας εξέπληξαν ευχάριστα. Το ποσοστό συμμετοχής τους ήταν ανέλπιστα μεγάλο, τα γέλια περισσότερα και οι γνώσεις σε πολύ καλό επίπεδο!
Δραστηριότητα 4η: «Η ιστορία της μπανάνας» – Μέσα από αυτήν την δραστηριότητα θέλαμε οι μαθητές και οι μαθήτριες να κατανοήσουν ότι η τροφή τους «περιέχει» τροφοχιλιόμετρα, επομένως τροφές που έρχονται από μακριά έχουν υψηλό αποτύπωμα άνθρακα, επομένως είναι προτιμότερο να προτιμούμε τοπικά προϊόντα. Μοιράσαμε κάρτες που έδειχναν την ιστορία της μπανάνας σε μικρές υπο-ομάδες μαθητών και ζητήσαμε να τις βάλουν στη σειρά για να δείξουν την ιστορία από τη φυτεία ως το πιάτο μας. Αφήσαμε τα παιδιά να δοκιμάσουν διαφορετικές εκδοχές. Στη συνέχεια ζητήσαμε να εντοπίσουν τις φωτογραφίες που αντιστοιχούν σε ρύπανση.
Δραστηριότητα 5η: «Παιχνίδια tutti frutti» – Σε συνέχεια της προηγούμενης δραστηριότητας τα παιδιά μέσω ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού, τύπου uno, κατάφεραν να αντιληφθούν τη σημασία, για το περιβάλλον, της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών στην εποχή τους. Τρώμε φρούτα (και λαχανικά) στην εποχή τους. Τα εκτός εποχής χρειάζονται, συνήθως, περισσότερη ενέργεια και, πιθανόν, περισσότερα φάρμακα και λιπάσματα για να καλλιεργούνται και να καρπίζουν όλο τον χρόνο. Αντίθετα, τα εποχικά φρούτα και λαχανικά αξιοποιούν τα ωφέλιμα έντομα της εποχής που προστατεύουν τις καλλιέργειες από τα βλαβερά έντομα και τις ασθένειες.
Δραστηριότητα 6η: «Στο κεφάλι το ΄χω» – Τα παιδιά μέσω ενός δεύτερου παιχνιδιού κατάφεραν να επανατροφοδοτήσουν την γνώση που έλαβαν από την προηγούμενη δραστηριότητα. Κάθε παίκτης επιλέγει μια κάρτα (χωρίς να την κοιτάξει) και την κρατάει ανοιχτή πάνω στο μέτωπό του. Όλοι οι άλλοι πρέπει να του εξηγήσουν ποιο λαχανικό ή φρούτο είναι, απαντώντας ερωτήσεις όπως οι παρακάτω:«Σε ποια εποχή ανήκω;» «Σε ποιες συνθήκες μεγαλώνω;» «Τι χρώμα είμαι;» «Τι μέγεθος έχω;» «Τι γεύση έχω;»
Δραστηριότητα 7η: «Δεν πετώ μπουκιές» – Μέσω ενός τελευταίου, για την ενότητα αυτή, παιχνιδιού τα παιδιά κλήθηκαν να αντιληφθούν τη σημασία της αποφυγής σπατάλης τροφίμων και να αρχίσουν να επινοούν απλούς τρόπους για να το επιτύχουν. Σήμερα το 1/3 της τροφής που παράγεται καταλήγει στα σκουπίδια. Αυτό είναι ένα μεγάλο ηθικό αλλά και περιβαλλοντικό πρόβλημα. Κάθε μπουκιά που απορρίπτεται, περιέχει τους φυσικούς πόρους (έδαφος, νερό κλπ.) που χρειάστηκαν για να παραχθεί και τη ρύπανση που στοίχισε στον πλανήτη (CO2 από τις μεταφορές, ρύπανση από τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα κλπ.).