Οδηγίες για την ομαλή μετάβαση 

Η μετάβαση είναι μια περίοδος αλλαγής, ένα πέρασμα από μία κατάσταση σε μία άλλη, μια μεταβολή στους ρόλους. Οι μεταβάσεις μπορεί να είναι κανονικές ή μη κανονικές. Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό αποτελεί μια κανονική μετάβαση, μια αναμενόμενη αλλαγή στη ζωή του παιδιού (Παππά, 2017). Το παρακάτω άρθρο περιέχει οδηγίες για τους γονείς πως θα προετοιμάσουν τα παιδιά τους για την πρώτη δημοτικού και είναι πρόταση της ψυχολόγου του νηπιαγωγείου μας Μαρίας Σπανού.

Για την αλλαγή αυτή το παιδί προετοιμάζεται αρκετά νωρίς τόσο από το προσωπικό του νηπιαγωγείου όσο και από τους γονείς οι οποίοι μιλούν στα παιδιά για το πώς θα είναι το σχολείο, αγοράζουν πράγματα για την αρχή της σχολικής χρονιάς και δημιουργούν προσδοκίες γι’ αυτό. 

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό –όπως και κάθε είδους μετάβαση– αποτελεί ένα ιδιαίτερο, προσωπικό, μοναδικό βίωμα για το κάθε άτομο. Είναι σημαντικό οι γονείς να προσπαθήσουν η διαδικασία αυτή να επενδυθεί με θετικά συναισθήματα: χαρά, προσμονή, ενδιαφέρον, ενθουσιασμό. Ωστόσο αν και το ζητούμενο είναι η προώθηση και η ενδυνάμωση των θετικών συναισθημάτων, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι αναμενόμενο και φυσιολογικό να εκφραστούν και δύσκολα συναισθήματα από τα παιδιά, όπως η ανησυχία και το άγχος. 

Μια  από τις διαφορές ανάμεσα στα εκπαιδευτικά πλαίσια που τα παιδιά διακρίνουν κατά τη  μετάβαση είναι η μείωση του χρόνου που αφιερώνεται στο παιχνίδι και η αύξηση των «σχολικών υποχρεώσεων». Επίσης, ο χρόνος παραμονής τους στο σχολείο θα έχει  πλέον διαφορετική δομή καθώς  θα υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες με συγκεκριμένη διάρκεια που θα αφιερώνονται σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, όπως γλώσσα, μαθηματικά, εικαστικά, μουσική, γυμναστική, αγγλικά, και θα διδάσκονται από διδάσκοντες διαφορετικών ειδικοτήτων. 

Επιπλέον, καθ’ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής των μαθημάτων, χρειάζεται να κάθονται στο θρανίο, να έχουν την προσοχή τους στον δάσκαλο/ στη δασκάλα και να ελέγχουν την παρόρμηση τους να σηκωθούν ή να μιλήσουν χωρίς την άδεια του δασκάλου. Τέλος, έχουν δουλειά για το σπίτι, την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίζουν με συνέπεια και υπευθυνότητα. 

Για τη μετάβαση λοιπόν από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος που έχει διαδραματίσει η φοίτηση του παιδιού στο νηπιαγωγείο. Ωστόσο ο πιο σημαντικός ρόλος σε κάθε μετάβαση της ζωής των παιδιών είναι αυτός των γονιών. 

Έτσι λοιπόν οι γονείς είναι σημαντικό να προσπαθήσουν   να έχουν: 

• Διαβάσει βιβλία μαζί με το παιδί. 

• Αφιερώσει χρόνο για παιχνίδι και λεκτική αλληλεπίδραση και συζήτηση. 

• Εφαρμόσει πρόγραμμα και ρουτίνα στην καθημερινή ζωή του παιδιού (φαγητό, ύπνος κτλ.). 

• Παράσχει ευκαιρίες στο παιδί για την κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων. 

• Ενθαρρύνει συμπεριφορές που αναδεικνύουν αξίες, όπως σεβασμός, ευγένεια, ανεκτικότητα. 

• Ενθαρρύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών και την ανάπτυξη της υπευθυνότητας και της αυτονόμησής τους μέσα από δουλειές, όπως το μάζεμα των παιχνιδιών τους και η τακτοποίηση του δωματίου τους. 

Επίσης  οι γονείς χρειάζεται να: 

• Ενημερώσουν το παιδί για το νέο σχολείο και τον τρόπο λειτουργίας του. Επισκεφθούν το σχολείο μαζί με το παιδί.  

• Συζητήσουν με το παιδί γι’ αυτή τη μετάβαση και να απαντήσουν σε τυχόν απορίες του.  

• Φροντίσουν η όποια συζήτηση και ενημέρωση να έχει θετική συναισθηματική επένδυση, να δείχνει ενδιαφέρον και ενθουσιασμό για το σχολείο.  

• Θυμούνται πως η συμμετοχή των γονιών στη διδακτική διαδικασία και στη σχολική πραγματικότητα του παιδιού και η διάθεσή τους για συνεργασία είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο για τη μετάβαση, αλλά και για όλη την πορεία του παιδιού στο σχολείο.  

• Φροντίζουν για τη συνεχή ενημέρωση και τη φυσική παρουσία στον χώρο του σχολείου και των δύο γονέων καθώς συνδέεται άρρηκτα με την ομαλή μετάβαση και την επιτυχημένη πορεία του παιδιού.  

• Δείχνουν εμπιστοσύνη στο σχολείο και στα πρόσωπα που το στελεχώνουν. 

Βιβλιογραφικές αναφορές: 

Η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό – ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ (sxolesgonewn.gr) Βασιλική Παππά, MSc, PhD,Συμβουλευτική ψυχολόγος 

Fabian, H. (2000). Empowering children for transitions. Paper presented at the EECERA 

10th European Conference on Quality in Early Childhood Education, London, August 29 – September 1, 2000. 

Fantuzzo, J. & McWayne, C. (2002). The relationship between peer-play interactions in the family context and dimensions of school readiness for low-income preschool children. Journal of Education Psychology. 94 (1): 79-87. 

Gutman, L. M. & Feinstein, L. (2007). Parenting Behaviours and Children’s Development from Infancy to Early Childhood: Changes, Continuities, and Contributions. London: Centre for Research on the Wider Benefits of Learning. 

McWayne, C, Hampton, V., Fantuzzo, I, Cohen, H.L., & Sekino, Y. (2004). A multivariate examination of parent involvement and the social and academic competence of urban kindergarten children. Psychology in the Schools. 41(3): 363-377. 

Παππά, Β. (2017). Γονείς σε κρίση. Η διαχείριση της απώλειας και της αλλαγής. Αθήνα: Οκτώ. 

Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2004). Effective Pre-School Provision. London: Institute of Education.