2017
	6ο Δημοτικό Σχολείο

 

 

 

[«Η ελιά»]

Εργασία Γ’ τάξης  6ου Δημοτικού Σχολείου Ζακύνθου   Δάσκαλοι: Ρόφτσιας Βαγγέλης Παλαιοθοδώρου Κων/να

Ελιά

 

Το Πολύτιμο κι αγαπημένο δέντρο της Μεσογείου

 

Ελιά, ένα δώρο της φύσης, μια λέξη-κλειδί για την κατανόηση της εξέλιξης πολλών περιοχών αλλά και μια πρόκληση για να ταξιδέψεις ακολουθώντας τους δρόμους και την πλούσια ιστορία της γύρω από τη Μεσόγειο, τη Μεσόγειο της Ελιάς. Για τους Έλληνες και τους άλλους μεσογειακούς λαούς, αν θα έπρεπε να κατονομάσουμε ένα χαρακτηριστικό της οικείας σ’ αυτούς φύσης, που επέδρασε όχι μόνο στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, αλλά και στο πεδίο της λατρευτικήςτους πρακτικής, των δοξασιών και των εθίμων, την πρώτη θέση κατέχει αναμφισβήτητα, η ελιά.Έτσι έχει αφήσει τα ίχνη της σε όλους τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στα παράλια της Μεσογείου δημιουργώντας με το πέρασμα των χρόνων έναν εντελώς ιδιαίτερο πολιτισμό, τονΠολιτισμό της Ελιάς.

Το ελαιόλαδο τρέφει, συντηρεί, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει. Αξίζει λοιπόν να το γνωρίσουμε και να μάθουμε την ανεκτίμητη αξία του για τη διατροφή, την υγεία, τον πολιτισμό μας.

 

Χρήσεις ελιάς και ελαιολάδου…από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα

 

Φως: Από την 4η χιλιετία π.Χ. μέχρι και πριν από λίγα χρόνια συστηματικά, χρησιμοποιείται σαν φωτιστική ύλη. Ένα λίτρο ελαιολάδου διαρκεί για καύση μιας λάμπας για τουλάχιστον 200 ώρες.

Φάρμακο: Το λάδι, τα φύλλα, το άνθος ακόμη και ο χυμός και οι στάχτες των ελαιόδεντρων χρησιμοποιήθηκαν για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.

Στον Ιπποκράτειο Κώδικα συναντώνται περισσότερες από εξήντα φαρμακευτικές χρήσεις του ελαιόλαδου. Π.χ. κατά των δερματικών παθήσεων, ως αντισηπτικό μέσο, για τη θεραπεία των χρόνιων πυρετών, των μικρών πληγών, των διηθημάτων,  καθώς και για τη διατήρηση της  λευκότητας των δοντιών και ως αντίδοτο σε περιπτώσεις ελαφρών δηλητηριάσεων.

Καλλυντικό: Στην αρχαία Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκε ως κύριο καλλυντικό.

Το λάδι που προοριζόταν για την ατομική καθαριότητα ήταν συχνά αρωματισμένο με βότανα και αρωματικά φυτά. Σε πινακίδες της  Κνωσού αναφέρεται το αρωματισμένο με κορίανδρο λάδι  από την πόλη Λύκτο, σπουδαία πόλη της κεντρικής Κρήτης.

Κατά την αθλητική δραστηριότητα συνηθιζόταν οι νέοι να αλείφουν, για λόγους υγιεινής, το σώμα τους, με λάδι πριν από την καθημερινή άσκηση στα γυμναστήρια, την προπόνηση και τους αγώνες.

Λιπαντικό: Σε όλη τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα ήταν απαραίτητο λιπαντικό για την ομαλή λειτουργία των πλοίων και των εργοστασιακών μηχανών.

Καρύκευμα: Από τους αρχαίους χρόνους το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο και εκτιμημένο καρύκευμα στη Μεσόγειο. Τροφή η βρώσιμη ελιά, βασικό συστατικό της μεσογειακής δίαιτας καθώς και το παράγωγο της “χρυσό υγρό”.

Καύσιμη ύλη: Το ξύλο της που καίγεται αργά, αλλά και ο πυρήνας, το υποπροϊόν της σύνθλιψηςπου καίγεται για πολλές ώρες χωρίς φλόγα παράγοντας διαρκώς θερμότητα.

Ξύλο: Το δέντρο της ελιάς έχει πάρα πολύ σκληρό ξύλο. Πολλά αντικείμενα που περιγράφονται στους μύθους και τους θρύλους των μεσογειακών λαών είναι φτιαγμένα από ξύλο ελιάς: το ρόπαλο του Ηρακλή, το Κρεβάτι του Οδυσσέα και η εικόνα της θεάς Αθηνάς στον Παρθενώνα.

Θρησκεία: Από τα προϊστορικά χρόνια τα δυο πολύτιμα υγρά του μεσογειακού χώρου, το έλαιον και ο οίνος, φαίνεται να διαδραματίζουν το δικό τους ξεχωριστό ρόλο στις νεκρικές τελετές.

 Στον Χριστιανισμό και ιδιαίτερα στον Ορθόδοξο η ελιά και το ελαιόλαδο παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Η ελιά είναι το μόνο φυτό που αναφέρεται περισσότερο από 170 φορές στην Βίβλο. Κλαδί ελιάς στέλνει ο Θεός με το περιστέρι στον Νώε, σύμβολο του θείου ελέους, της γαλήνης και της ειρήνης. Ιερό σύμβολο του κύκλου της ζωής χρησιμοποιείται σε όλες τις σημαντικές στιγμές και τελετουργίες, γέννηση, βάπτιση, γάμο και θάνατο.

Καταμεσήμερο Ιουλίου…
που κι αν ακόμα δεν υπήρχαν ελαιώνες…
θα τους είχα επινοήσει.
( Οδυσσέας Ελύτης )

 

«Ελιά και Πολιτισμός»

 

Πολλές και οι παροιμίες γύρω από την ελιά : «από το θέρος ως τσ’ ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές», «Τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι κι έξι το λαδόξυδο» «Καλλιά ‘χω γω στο σπίτι μας ελιές και παξιμάδι, παρά στα ξένα ζάχαρη και να μ’ ορίζουν άλλοι», έλεγαν οι Κρητικοί.

 

Καθημερινές είναι ακόμα και σήμερα οι εκφράσεις όπως : «ρίχνει λάδι στη φωτιά» ο εριστικός, «τείνει κλάδο ελαίας» ο διαλλακτικός, «λάδωσε τ’ αντεράκι του» ο πεινασμένος που χόρτασε, «τραβάει της ελιάς τα φαρμάκια» ο βασανισμένος, «βγαίνει πάντα λάδι» ο καπάτσος, «λαδωμένος ποντικός» είναι ο στριμωγμένος, «λαδιάρης» ο γυναικάς, «την έκανε τη λαδιά» ο κατεργάρης,  ενώ «λαδώνεται» αυτός που δωροδοκείται και η ήρεμη θάλασσα είναι πάντα «λάδι».

Την ελιά επίσης συναντούμε σε όλες σχεδόν της μορφές τέχνης από τη λογοτεχνία και την ποίηση μέχρι τη ζωγραφική, την ξυλογλυπτική, τη γλυπτική, την άργυρο-χρυσοχοΐα, την αγγειογραφία κ.λ.π.

 

 

Φυτοπροστασία  ελιάς

 

Οι πιο συχνές ασθένειες της ελιάς είναι : καρκίνωση ή φυματίωση, ιώδιο, βούλα, κερκοσπόρα, κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο, καπνιά,  λειχήνες.

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ……. ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

 

Η συγκομιδή της ελιάς κι άλλες αγροτικές  ασχολίες  δίνουν την δυνατότητα στα παιδιά να γνωρίσουν τα πολύτιμα δώρα της φύσης που συνδέονται με πολλούς τομείς της ζωής μας,  και τα οποία μας τρέφουν, μας συντηρούν, μας προστατεύουν, μας τονώνουν, μας θεραπεύουν, μας εμπνέουν  και μας  χαλαρώνουν.