ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ!!!

Πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία

Σε κάθε στάδιο της ζωής τους, τα μωρά, τα νήπια, τα παιδιά και οι έφηβοι αναμένεται να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα ορόσημα. Ωστόσο, ένας τραυματισμός ή μια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να επηρεάζουν την απόδοση ενός ατόμου, να επιδρούν στην ικανότητα του να συμμετέχει σε δραστηριότητες της καθημερινότητας. Η εργοθεραπεία είναι μια μορφή θεραπείας που βοηθά τους ανθρώπους,  σε κάθε ηλικιακό στάδιο, να βελτιώσουν τις δεξιότητες που χρειάζονται στην καθημερινότητά τους. Οι εργοθεραπευτές χρησιμοποιούν πολλές μεθόδους, όπως το παιχνίδι, τις δραστηριότητες της καθημερινότητας, και εξοπλισμό για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να επιτύχουν τους στόχους τους. Ωστόσο, πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία.

Τι είναι η εργοθεραπεία;

Η εργοθεραπεία χρησιμοποιεί τις δραστηριότητες της καθημερινότητας για να προάγει την υγεία, την ευεξία και τις δεξιότητες ενός ατόμου. Ο κάθε άνθρωπος έχει ασχολίες, και φυσικά και τα παιδιά, και οι πιο σημαντικές δεξιότητες είναι αυτές της αυτοφροντίδας, της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και του παιχνιδιού. Η εργοθεραπεία περιλαμβάνει κατάλληλες ασκήσεις, στρατηγικές.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην εργοθεραπεία και στην φυσιοθεραπεία;

Ένας εργοθεραπευτής αξιολογεί το παιδί με τη συμβολή των γονιών και σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο ανάλογα με τις ανάγκες, τις προτιμήσεις και τις δεξιότητες του παιδιού. Ένας εργοθεραπευτής δουλεύει μαζί με το παιδί ώστε να το βοηθήσει να ανταποκρίνεται καλύτερα στις δραστηριότητες της καθημερινότητας.

Οι φυσικοθεραπευτές είναι ειδικευμένοι στο να βελτιώνουν την κίνηση και την ποιότητα της ζωής των ασθενών μέσα από ασκήσεις, μασάζ και εκπαίδευση των ασθενών. Οι φυσικοθεραπευτές εξετάζουν κάθε παιδί και δημιουργούν ένα θεραπευτικό πλάνο για να βελτιώσουν την κινητικότητά του, να μειώσουν τον πόνο ή να βελτιώσουν την λειτουργικότητά του. Οι φυσικοθεραπευτές επικεντρώνονται στη βελτίωση των αδρών κινητικών δεξιοτήτων σε όλο το σώμα και στη βελτίωση των μεγάλων μυών στο σώμα.

Και η εργοθεραπεία και η φυσιοθεραπεία είναι πολύ σημαντικές καθώς βελτιώνουν σημαντικές δεξιότητες.

Ενδείξεις ότι ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία

Βρεφική ηλικία

Τα βρέφη έχουν πολλές ευκαιρίες στη διάρκεια της ημέρας να είναι σε κατάσταση εγρήγορσης ή χαλάρωσης καθώς επικοινωνούν με τους γονείς και το περιβάλλον. Η κύρια “ασχολία” τους είναι να μένουν χαρούμενα και να ξεκινούν να πιάνουν παιχνίδια, να αποκτούν επίγνωση για τα διάφορα μέρη του σώματος και να εξερευνούν με περιέργεια τον κόσμο. Αν τα βρέφη γκρινιάζουν ή συνεχώς κοιμούνται, χάνουν σημαντικές περιόδους για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους. Η εργοθεραπεία βοηθά τα βρέφη να είναι πιο ζωηρά.

Νηπιακή ηλικία

Τα νήπια είναι γενικά δραστήρια, ζωηρά και ξεκινούν να μαθαίνουν την έννοια της ανεξαρτησίας. Σε αυτό το στάδιο, τα νήπια πρέπει να έχουν επίγνωση και ανεξαρτησία. Τα νήπια πρέπει να μάθουν πως να χρησιμοποιούν και τα δυο τους χέρια, να παίζουν και να τρώνε μόνα τους και να νιώθουν άνετα με άλλα παιδιά γύρω τους. Αν τα νήπια δεν έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες των άνω άκρων, δυσκολεύονται με τις αισθητηριακές εμπειρίες ή έχουν έλλειψη ανεξαρτησίας, η εργοθεραπεία είναι πολύ ωφέλιμη.

Παιδική ηλικία

Στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, τα παιδιά πρέπει να παίζουν μόνα τους και μαζί με άλλα παιδάκια. Πρέπει να είναι αυτόνομα και να νιώθουν  άνετα να χρησιμοποιούν τα ψαλίδια, να τρώνε και να γράφουν. Πρέπει να μπορούν να προσαρμόζονται στις αλλαγές του προγράμματος και να προσαρμόζουν τις κινητικές και αισθητηριακές τους απαιτήσεις. Όταν δεν έχουν κάποιες δεξιότητες, η εργοθεραπεία μπορεί να έχει πολλά οφέλη.

Εφηβική ηλικία

Η εφηβεία συνοδεύεται από πολλές υποχρεώσεις στο σπίτι και στο σχολείο. Οι κοινωνικές σχέσεις και η προσωπική ευεξία είναι ουσιαστικά στοιχεία για κάθε έφηβο. Κάποια επιτεύγματα που αφορούν αυτή την ηλικία, είναι ότι οι έφηβοι πρέπει να μπορούν να οργανώνουν τις εργασίες τους, να συμμετέχουν σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες και να δημιουργούν πολύπλοκες κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Ένα έφηβο παιδί που έχει πάθει κάποιο τραυματισμό ή έχει μια ασθένεια μπορεί να δυσκολεύεται σε όλα τα παραπάνω, και σε αυτό βοηθά η εργοθεραπεία.

Χρειάζεται το παιδί μου εργοθεραπεία;

Η εργοθεραπεία για τα παιδιά μπορεί να απαιτείται αν ένα παιδί εμφανίζει τα ακόλουθα:

  • Καθυστέρηση σε αναπτυξιακά ορόσημα: αν ένα παιδί είναι πίσω σε αναπτυξιακά ορόσημα για την ηλικία του.
  • Θέματα στην αισθητηριακή επεξεργασία: αν ένα παιδί είναι υπερευαίσθητο ή υποευαίσθητο φαίνεται να αντιδρά υπερβολικά σε ήχους, αγγίγματα, μυρωδιές, γεύσεις ή κινήσεις. Τα παιδιά με προβλήματα στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορεί να είναι υποευαίσθητα, για παράδειγμα να νιώθουν λιγότερο πόνο από ότι τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους ή να αποζητούν συνεχώς αισθητηριακές εμπειρίες.
  • Δυσκολίες στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις: αν ένα παιδί δυσκολεύεται να αλληλεπιδράσει με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ή τους συμμαθητές του, να κατανοήσει τους κοινωνικούς κανόνες , έχει ελλείψεις στην λεκτική επικοινωνία.
  • Αδρές κινητικές δεξιότητες: ένα παιδί μπορεί να είναι πίσω στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων συντονισμού σύμφωνα με την ηλικία του, όπως το τρέξιμο, η ισορροπία και ο συντονισμός.
  • Λεπτές κινητικές δεξιότητες: αν ένα παιδί δυσκολεύεται να κάνει πράγματα όπως το να κρατήσει ένα μολύβι ή να κόψει με ένα ψαλίδι.
  • Μαθησιακές δυσκολίες: αν ένα παιδί δεν συγκεντρώνεται εύκολα, δεν ολοκληρώνει τις εργασίες του, δεν μπορεί να αντιγράψει μοτίβα ή γράμματα, ή δυσκολεύεται να μάθει νέα πράγματα.
  • Δεξιότητες αυτοφροντίδας: αν το παιδί δεν μπορεί να ντυθεί μόνο του, δεν μπορεί να βουρτσίσει τα δόντια του, να οργανώσει την τσάντα του.

Εργοθεραπεία, Παιδιά και εργοθεραπεία, Πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία

Σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί μπορεί να χρειάζεται εργοθεραπεία

  1. Αν το παιδί αποφεύγει συγκεκριμένες υφές ή επιφάνειες, μπορεί να έχει διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Η εργοθεραπεία βοηθά το παιδί να ξεπεράσει αυτή τη διαταραχή με συγκεκριμένες δραστηριότητες που είναι διασκεδαστικές και όχι τρομακτικές.
  2. Αν το παιδί δεν χρησιμοποιεί και τα δύο χέρια όταν παίζει ή κάνει πως μαγειρεύει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους. Ωστόσο, με την εργοθεραπεία υπάρχει σημαντική βελτίωση.
  3. Αν το παιδί δυσκολεύεται να ντυθεί μόνο του ή να δέσει τα κορδόνια του. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι χρειάζεται να βελτιώσει τις λεπτές του κινητικές δεξιότητες. Ωστόσο, χρειάζεται χρόνος για να κατακτήσει το παιδί μια δεξιότητα. Φυσικά, δεν πρέπει οι γονείς να κάνουν αυτά που πρέπει να κάνει το παιδί, γιατί έτσι δεν το βοηθούν να μάθει. Αν και αυτό είναι δύσκολο, ειδικά στις περιπτώσεις που οι γονείς βιάζονται, είναι σημαντικό να κάνουν τα παιδιά μόνα τους όσα χρειάζεται. Η εργοθεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα σε μια νύχτα. Χρειάζεται χρόνο και εξάσκηση. Ωστόσο, οι εργοθεραπευτές έχουν τις δεξιότητες να κάνουν την μάθηση μια διασκεδαστική εμπειρία.
  4. Αν το παιδί δεν μπορεί να ηρεμήσει μόνο του. Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται να ηρεμήσει μόνο του, μπορεί να μοιάζει εκτός ελέγχου. Ωστόσο, αυτό είναι μια δεξιότητα που βοηθά γενικά τη ζωή του.
  5. Αν το παιδί αποφεύγει την επαφή με τα μάτια. Η επαφή με τα μάτια δεν είναι το μοναδικό σημάδι του αυτισμού. Αλλά είναι ένα σημαντικό σημάδι που δεν πρέπει οι γονείς να αγνοούν. Αν ένα παιδί αποφεύγει την επαφή με τα μάτια, τότε η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει.

Σε ποιες καταστάσεις βοηθά η εργοθεραπεία;

Η εργοθεραπεία βοηθά σε καταστάσεις όπως ο αυτισμός, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), η διάσπαση προσοχής, το σύνδρομο Down, οι μαθησιακές δυσκολίες.

Κάποιες από τις πιο συχνές καταστάσεις στις οποίες βοηθά η εργοθεραπεία περιλαμβάνουν:

Εργοθεραπεία για τα παιδιά

Η εργοθεραπεία είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη των παιδιών. Επικεντρώνεται σε δραστηριότητες της καθημερινότητας. Ο εργοθεραπευτής σχεδιάζει ένα θεραπευτικό πλάνο για τη βελτίωση των αισθητηριακών και κινητικών δεξιοτήτων, του παιχνιδιού, των κοινωνικών δεξιοτήτων, των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων και των γνωστικών ικανοτήτων.

Η εργοθεραπεία βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους. Μέσα από δραστηριότητες τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα όπως οι δεξιότητες αυτοφροντίδας. Επίσης,  μαθαίνουν να συμπεριφέρονται κατάλληλα στο σχολείο.

Η εργοθεραπεία βοηθά τα παιδιά που έχουν δυσκολία στο να ντυθούν μόνα τους, να φάνε μόνα τους ή να μάθουν να πηγαίνουν τουαλέτα.

Η εργοθεραπεία βελτιώνει την ζωή των παιδιών

Η εργοθεραπεία επικεντρώνεται στο πως τα παιδιά μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δραστηριότητες της καθημερινότητας. Ο εργοθεραπευτής δουλεύει μαζί με το παιδί για να το βοηθήσει να βελτιώσει σημαντικές δεξιότητες και να βελτιώσει την λειτουργικότητά του.

Ένας εργοθεραπευτής κάνει ερωτήσεις στους γονείς για το τι κάνει το παιδί στο σχολείο και τι απολαμβάνει να κάνει εκτός σχολείου. Αυτές οι πληροφορίες θα τον βοηθήσουν να καθορίσει τους θεραπευτικούς στόχους.

Η εργοθεραπεία είναι ουσιαστική για τα παιδιά που έχουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη των κινητικών τους δεξιοτήτων, θέματα στην αισθητηριακή επεξεργασία ή προβλήματα με το συντονισμό. Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να παρατηρούν τι κάνει το παιδί στη διάρκεια της ημέρας και να βλέπουν πως αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του.

Ψυχική ενδυνάμωση παιδιών και γονιών 

Αν ανησυχείτε για την ανάπτυξη του παιδιού σας τότε η αξιολόγηση από έναν εργοθεραπευτή είναι σημαντική.  Η εργοθεραπεία βοηθά τα παιδιά, ανεξάρτητα με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν,  να αποκτήσουν δεξιότητες που είναι σημαντικές για να έχουν μια ευτυχισμένη ζωή.  Οι γονείς με τη βοήθεια της ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά σε αυτό το ταξίδι.

Αριστοτέλης Βάθης MD MSc ECP | Ψυχίατρος • Ψυχοθεραπευτής

 

Σημασία των ορίων & προσωπικότητα των παιδιών

σημασία των ορίων mytherapist©

Μία συνήθης ανησυχία των γονέων είναι το πως θα καταφέρουν να θέσουν όρια στα παιδιά τους. Μοιάζουν δυσνόητα στην εφαρμογή τους και σίγουρα προκαλούν αμφιθυμικά συναισθήματα στους γονείς.

Τα όρια, θα μπορούσα να πω ότι είναι μία παρεξηγημένη έννοια, όσον αφορά την ανάπτυξη των παιδιών και τη διαπαιδαγώγηση τους. Φαντάζει κάτι δύσκολο και τρομακτικό στην εφαρμογή του, και συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με ερωτήσεις όπως:

“Τι εννοείτε όταν λέτε όρια;”

“Μήπως θα είμαι αρκετά σκληρός/ή μαζί του;”

“Και αν νομίζει ότι δεν το αγαπάω;”

Τι είναι όμως εκείνο που μας δυσκολεύει τόσο πολύ στην οριοθέτηση των παιδιών;

Είναι σημαντικό να αναλογιστούμε ποια είναι η δική μας σχέση με τα όρια και τους κανόνες. Αν καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε το πως τα αντιλαμβανόμαστε εμείς οι ίδιοι, θα είναι πολύ βοηθητικό για να δούμε και το πως εν τέλει το επικοινωνούμε στο παιδί, μέσα από τις δικές μας συμπεριφορές, καθώς τα παιδιά υιοθετούν τις συμπεριφορές που αναπαράγονται στο σπίτι.

Τι συμβολίζουν τα όρια;

Η σημασία των ορίων σε ένα παιδί είναι μεγάλη, καθώς το θωρακίζουν και του παρέχουν ασφάλεια. Θα μπορούσαμε να τα συμβολίσουμε και ως μία πράξη φροντίδας, καθώς μέσα από αυτή τη διαδικασία βοηθάμε το παιδί να πλάσει μία αυτοδύναμη προσωπικότητα και όχι παντοδύναμη.

Μέσα από τα όρια το παιδί γίνεται ευέλικτο, μαθαίνει να οριοθετείται, να δοκιμάζει, να αμφισβητεί και να αναπτύσσεται ως μονάδα αλλά και ως μέρος του κοινωνικού συνόλου, καθώς μαθαίνει να συμμορφώνεται στους κοινωνικούς κανόνες ενώ παράλληλα σέβεται την ατομικότητα.

Τι προκαλεί η απουσία ορίων;

Τα παιδιά στην απουσία των ορίων, εκδηλώνουν επιθετικές συμπεριφορές, βιώνουν φόβο εγκατάλειψης και ανασφάλεια. Είναι σύνηθες να εκδηλώνουν εκρήξεις θυμού και να διακατέχονται από το αίσθημα του ανικανοποίητου. Αυτό συμβαίνει γιατί το παιδί δεν έχει ξεκάθαρους στόχους και δεν είναι σε άμεση επαφή με τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος των πράξεων και των επιλογών του. Έτσι θεωρεί δεδομένο ότι όλες οι επιθυμίες του θα ικανοποιούνται, εμφανίζοντας μία παντοδύναμη συμπεριφορά και μηδενική ανοχή στη ματαίωση οποιασδήποτε φαντασίωσης ή επιθυμίας του.

Μέσα σε ένα τέτοιο μοτίβο το παιδί, αργά η γρήγορα χάνει την επαφή με το συναίσθημα του, καθώς φαντασιώνεται ότι όπως το περιβάλλον των φροντιστών είναι εκεί, διαθέσιμο, άνευ όρων έτσι και το υπόλοιπο κοινωνικό πλαίσιο θα είναι πάντα διαθέσιμο να ικανοποιεί κάθε ανάγκη του. Μία ψευδαίσθηση που θα μπορούσε να βιωθεί πολύ καταστροφικά στην ανάπτυξη του και στις μεταβάσεις του στα μετέπειτα ηλικιακά στάδια και τις αντίστοιχες κοινωνικές και συναισθηματικές απαιτήσεις τους. Έτσι λοιπόν τα παιδιά χρειάζονται κανόνες και όρια ανεξαρτήτως ηλικίας.

Η ρόλος των γονέων και η σημασία της σταθερότητας

Είναι σημαντικό να υπάρχει συνέπεια και συνεργασία, πρώτα από όλα μεταξύ των γονέων και εν συνεχεία μεταξύ του οικογενειακού πλαισίου. Καθώς οι συνέπειες μαθαίνουν στα παιδιά τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος, η προεργασία που γίνεται για να εκπαιδευτεί το παιδί και να μεταβεί σε μία νέα πραγματικότητα, ουσιαστικά διευρύνει την αντίληψη του, το μαθαίνει να επιλέγει και του αναπτύσσει την κριτική του σκέψη. Θα λέγαμε ότι σε ένα βαθμό το παιδί “εκπαιδεύεται” να είναι σε θέση να αναλαμβάνει τις ευθύνες των επιλογών του. Για να μπορέσουμε λοιπόν να αναπτύξουμε ένα νέο δίαυλο, μέσα από ειλικρινή και αμφίδρομη επικοινωνία, είναι καίριας σημασίας τόσο ο τρόπος με τον οποίο εξηγώ στο παιδί το τι συμβαίνει, όσο και η σταθερότητα μέσα στο περιβάλλον και η ίση μεταχείριση της συνθήκης από όλα τα μέλη που έχουν άμεση διάδραση με το παιδί, στην εκάστοτε συνέπεια.

Οι λογικές συνέπειες αναφέρονται στα λογικά αποτελέσματα που ακολουθούν μια συμπεριφορά, είτε είναι επιθυμητή είτε όχι. Εξηγώ στο παιδί ότι οι συνέπειες που έχουν οριστεί, καθορίζονται από τις δικές του επιλογές, και θα πρέπει να είναι άμεσες και σταθερές. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως αν το παιδί παραβεί τα όρια και προβεί σε λανθασμένες συμπεριφορές, το αποτέλεσμα θα είναι μία λογική συνέπεια των πράξεων του και όχι αυθαίρετες τιμωρίες που δίνουν διπλά μηνύματα.

Προσπαθούμε να είμαστε διαθέσιμοι στην αντίδραση του παιδιού και το βοηθάμε να εκφράσει τη δυσαρέσκεια του, το ακούμε και του δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο να προσαρμοστεί και εκείνο. Αποδεχόμαστε τη δυσκολία του, και το ενθαρρύνουμε να την εκφράσει. Κάνουμε ανατροφοδότηση της συμπεριφοράς του, και αν είναι εφικτό όταν έχει περάσει το συμβάν, το επαναξιολογούμε μαζί με το παιδί, και το ενισχύουμε θετικά. Σε περιπτώσεις που είναι εφικτό, δίνουμε στο παιδί το δικαίωμα της επιλογής, προειδοποιώντας το για την επερχόμενη συνέπεια. Του δίνουμε χρόνο να το επεξεργαστεί, και κάνουμε μικρές υπενθυμίσεις κατά τη διάρκεια επιτρέποντας του με αυτό το τρόπο να ανακαλέσει μία παρελθοντική αντίστοιχη εμπειρία, να αναβιώσει το συναίσθημα και να επιλέξει μόνο του αν θα “συμμορφωθεί” με τους κανόνες ή αν θα ξαναέρθει αντιμέτωπο με μία συνέπεια.

Δίνοντας στο παιδί ουσιαστικό χρόνο και χώρο έκφρασης και πειραματισμού στο περιβάλλον του, δημιουργώντας όμως ένα ξεκάθαρο πλαίσιο, χτίζουμε τα θεμέλια για μία πιο ουσιαστική και ποιοτική σχέση στην πορεία της εφηβείας, θωρακίζοντας το παιδί, και αναπτύσσοντας του το αίσθημα της ευθύνης, της αποδοχής και τις εμπιστοσύνης.

Μπορεί λοιπόν η λέξη ‘όρια’ να μας τρομάζει, αλλά αν καταφέρουμε να τη δούμε ως μία πράξη φροντίδας και ως μία μακροπρόθεσμη παρακαταθήκη για την υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας, της αυτοεικόνας και της αυτοεκτίμησης του παιδιού μας, ίσως καταφέρουμε να την απενοχοποιήσουμε και να συνδημιουργήσουμε έναν καινούριο χώρο στη σχέση μας.

 

Γράφτηκε από την ψυχολόγο Μαρία Φούντα |