Ο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως παρατηρεί ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, συνηθίζεται να φοριέται στον καρπό του χεριού ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά».

Είναι ένα έθιμο, σύμφωνα με το οποίο αυτός που φορά το Μάρτη, προστατεύεται είτε από ασθένειες γενικά ή «για να μην τον κάψει ο ήλιος», για να «μην τον μαυρίζει ο ήλιος» ή για να «μην τον πιάνει το μάτι».

Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουμε στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουμε πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δούμε το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους ή το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα

Καλό μήνα να έχουμε!

Ευχαριστούμε πάρα πολύ την μαμά της Τζώρτζιας και τη μαμά του Κωνσταντίνου για τα βραχιολάκια που πρόσφεραν !!!

Το αυτοσχέδιο ημερολόγιο της κυρά-Σαρακοστής συνόδευε µικρούς και μεγάλους στη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα από τα επτά πόδια κι έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας απέμεναν µέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο χάρτινο πόδι!
Σε πολλές περιοχές τοποθετούσαν το πόδι στο ψωµί της Αναστάσεως και όποιος το έβρισκε στο κομμάτι του ήταν ο τυχερός!

• Στη Χίο: Όταν έκοβαν το τελευταίο πόδι της κυρά-Σαρακοστής, το Μεγάλο Σάββατο, το έβαζαν μέσα σ’ ένα ξερό σύκο ή καρύδι κι όποιος το έβρισκε του έφερνε γούρι!
• Στον Πόντο: Η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής. Πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Το έθιμο ονομαζόταν “κουκουράς” και ήταν το φόβητρο των μικρών.”
• Στην Αμοργό, μόλις μπει η Σαρακοστή ζυμώνουν και κάνουν ανθρωπάκια με μύτη, με στόμα, με μάτια και τα δίνουν στα παιδιά!
  Αυτοί είναι οι Λάζαροι!

Τι σημαίνει Σαρακοστή; – Μια μικρή Αναδρομή

Η Καθαρά Δευτέρα, η πρώτη μέρα της νηστείας, ήταν ημέρα καθαριότητας για τις γυναίκες. Όλα τα σκεύη έπρεπε να ζεματιστούν, τα λίπη και τα βούτυρα να εξαφανιστούν. Μόνο νηστίσιμα θα μαγειρεύονταν από δω και πέρα μέχρι την Πασχαλιά. Τα αγόρια, μόλις ξυπνούσαν, είχαν δρομολόγιο. Έπρεπε να πάνε στο δάσος να βρουν φωλιά από πουλιά. Αν δεν έβρισκαν φωλιά, δεν δικαιούνταν να φάνε ψωμί. Τα κορίτσια έπρεπε να φέρουν μέσα σε λίγα άχυρα σύκα ή καραμέλες πάντα από ένα συγγενικό σπίτι. Ώσπου να γυρίσουν τα παιδιά, τα πάντα είχαν «καθαριστεί» και τα αρτύσιμα είχαν εξαφανιστεί. Για τους μεγάλους, ιδιαίτερα τις γυναίκες, το «τριομέρι» άρχιζε. Το «τριομέρι» ήταν απόλυτη νηστεία, αποχή απ’ όλα τα φαγητά πλην του νερού. Για τους εξασθενημένους και τους υπερήλικες το «τριομέρι» τηρούταν με έναν πιο χαλαρό τρόπο: επιτρεπόταν το ψωμί μόνο μια φορά το βράδυ.

Η πρώτη εβδομάδα μετά τις Αποκριές είναι γενικά εβδομάδα νηστείας και περισυλλογής. Τα κορίτσια έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους λίγο απ’ το σιτάρι που μοιραζόταν στην εκκλησία, για να «ονειρευτούν» αυτόν που θα παντρευτούν. Την Κυριακή μετά τη θεία λειτουργία είχε νηστίσιμα μοιράσματα για τις ψυχές στην εκκλησία. Οι γυναίκες συνήθιζαν να στέλνουν μοιράσματα στα σπίτια, σε ηλικιωμένους που αδυνατούσαν να πάνε στην εκκλησιά, σε πολύ φτωχούς που είχαν αυξημένες ανάγκες και σε κάθε ανήμπορο! Μ’ αυτήν τη διάθεση και την πίστη άρχιζε η Σαρακοστή για την υποδοχή της Πασχαλιάς, δηλαδή με ψυχή εξαγνισμένη από τις αμαρτίες μετά τη συγχώρεση, με τις παρακλήσεις, με τους Χαιρετισμούς, με  σωματική εγκράτεια και με αποχή από αρτύσιμα φαγητά! Ο ερχομός της Πασχαλιάς θεωρείται σημαντικός ψυχικά και σωματικά. «Πασχαλιά χωρίς Σαρακοστή δεν λοϊέται» έλεγαν οι παλιοί.

Ας παίξουμε….

Η κυρά-Σαρακοστή είναι ένα παλιό έθιμο δημιουργίας μιας μορφής ημερολογίου για τον ερχομό του Πάσχα. Απεικονίζεται ως γυναίκα, με σταυρωμένα χέρια επειδή προσεύχεται… Δίχως στόμα γιατί νηστεύει από φαγητό και άσχημα λόγια και με επτά πόδια, που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας μέχρι το Πάσχα. Όπως προέβλεπε το έθιμο, κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι κι έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας απέμεναν. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο πόδι, το οποίο έκρυβαν άλλοτε μέσα σε ένα ξερό σύκο κι άλλοτε στο ψωμί της Ανάστασης. Και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός/-ή!

Καλή Σαρακοστή!