| ΣΧΟΛΕΙΟ: 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΔΕΣΣΑΣ | ΤΑΞΗ: ΣΤ΄ | ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ: 2021-22 |
| Θεματική: Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ- Κοινωνική Συναίσθηση και ευθύνη | Υποθεματική: Συμπερίληψη στην εκπαίδευση, ευάλωτες κοινωνικές ομάδες |
| Τίτλος: « Το σχολείο της συμπερίληψης: η αναπηρία ως αφορμή» |
| Διάρκεια: 7 εβδομάδες |
| Σκοπιμότητα προγράμματος |
| Η συμπερίληψη στο σχολείο διακρίνεται σε τρείς άξονες: 1)τη διαμόρφωση συμπεριληπτικής κουλτούρας, 2) τη δημιουργία συμπεριπτικών πολιτικών και 3)την εφαρμογή συμπεριληπτικών πρακτικών (BoothandAinscow, 2017).Οι μαθητές/ριες με βιωματικό τρόπο, εφαρμόζοντας διερευνητικές και ανακαλυπτικές διαδικασίες μπαίνουν στη θέση του άλλου. Αναστοχάζονται κριτικά και αποδομούν στερεοτυπικούς και περιοριστικούς τρόπους σκέψης . Εργάζονται ομαδικά, συζητούν, προβληματίζονται , κατασκευάζουν και παρουσιάζουν. Αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και προτείνουν ιδέες για ένα πιο δημοκρατικό σχολείο. |
| Προετοιμασία υλικού-Ψηφιακά εργαλεία και πλατφόρμες |
| Το πρόγραμμα των επτά εργαστηρίων μπορεί να διασυνδεθεί με το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής στην 1η Θεματική Ενότητα: Το άτομο και η κοινωνία και ειδικότερα στην Ενότητα Α: Οικογένεια (σελ.7-14) και στην Ενότητα Β: Ένα σχολείο για όλους (σελ.21) και με στην 4η Θεματική Ενότητα: Το άτομο και η Διεθνής Κοινότατα Ενότητα Β: Τα δικαιώματα του παιδιού (σελ. 93).Προϋπόθεση για την υλοποίηση των εργαστηρίων είναι ότι οι μαθητές/τριες είναι εξοικειωμένοι/ες με την εργασία σε ομάδες, τα βιωματικά εργαστήρια και την χρήση ψηφιακών εργαλείων. Υλικά :
1ο Εργαστήριο: Κόλλες Α4 , μπογιές , χαρτί του μέτρου, μαρκαδόροι, ψαλίδια 2ο εργαστήριο : Κόλλες Α4 , μπογιές, μαρκαδόροι, γάντια, φωτοτυπία με το αλφάβητο Braille, φωτοτυπία με το ελληνικό αλφάβητο νοηματικής, φωτοτυπημένο κείμενο 3ο εργαστήριο :κίτρινα, πορτοκαλί, γαλάζια, πράσινα Postit, Κόλλες Α4, μπογιές 4ο εργαστήριο: υπολογιστής, βιντεοπροτζέκτορας, σύνδεση με το διαδίκτυο 5ο εργαστήριο: Κόλλες Α4 , μπογιές, μαρκαδόροι 6ο εργαστήριο: Κόλλες Α4, μπογιές , χαρτί του μέτρου, μαρκαδόροι 7ο εργαστήριο: Χρωματιστά Postit |
| Δεξιότητες στόχευσης του εργαστηρίου |
| Δεξιότητες της κοινωνικής ζωής ( κοινωνικές δεξιότητες, ενσυναίσθηση και ευαισθησία) |
| Δεξιότητες της ψηφιακής ιθαγένειας (χρήση ψηφιακών μέσων) |
| Δεξιότητες διαμεσολάβησης και κοινωνικής ενσυναίσθησης (ενσυναίσθηση και ευαισθησία) |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 1ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται:
Α)να κατανοήσουν ότι κάθε άτομο είναι ξεχωριστό όπως ακριβώς και οι παλάμες των χεριών τους. Β)να αναγνωρίσουν ότι όλα τα άτομα έχουν δυνατά σημεία αλλά και αδύναμα στοιχεία Γ)να κατανοήσουν ότι τα χαρακτηριστικά μας δε μας κάνουν καλύτερους ή χειρότερους αλλά διαφορετικούς Δ)να αναγνωρίσουν ότι αν και όλοι είμαστε διαφορετικοί, είμαστε όλοι ίσοι. |
Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι | Οι μαθητές/ριες σε μία λευκή κόλλα Α4 κάνουν το περίγραμμα της παλάμης και των δύο χεριών τους και κόβουν με ψαλίδι γύρω γύρω το περίγραμμα.
Στην ολομέλεια οι μαθητές/ριες παρουσιάζουν τον εαυτό τους και τις παλάμες τους και συζητούν για τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές που έχουν μεταξύ τους. Στη συνέχεια οι μαθητές/ριες καλούνται να δουν την πρώτη παλάμη (με όσα μπορούν να κάνουν) σα να ήταν το ανοιξιάτικο φύλλο ενός δέντρου και να τη χρωματίσουν ανάλογα. Η δεύτερη παλάμη (με όσα δεν μπορούν να κάνουν), θα μπορούσε να είναι το φθινοπωρινό φύλλο ενός δέντρου και χρωματίζεται ανάλογα. Το κάθε παιδί τοποθετεί το ανοιξιάτικο φύλλο της μίας παλάμης στα κλαδιά ενός δέντρου και το φθινοπωρινό φύλλο της άλλης παλάμης τοποθετείται στο έδαφος. Όλα τα φύλλα είναι χρήσιμα στο δέντρο. Τα δυνατά μας σημεία τα ενισχύουμε και τις αδυναμίες μας τις αναγνωρίζουμε και τις αποδεχόμαστε. Όσο πιο διαφορετικά τα άτομα, τόσο πιο πλούσια είναι η ομάδα της τάξης. Τέλος oι μαθητές/ριες συναποφασίζουν για το όνομα της τάξης τους και τον τίτλο του συνεργατικού έργου «Το δέντρο…» |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 2ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται: -να μπουν στη θέση του άλλου -να γνωρίσουν τις αναπηρίες και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες -να βιώσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες -να ονοματίσουν τα συναισθήματα που ένιωσαν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. |
Κι αν ήσουν εσύ; |
1η δραστηριότητα : Ιδεοθύελλα – Εννοιολογικός χάρτης 2η δραστηριότητα: Σταθμοί εργασίας Οι μαθητές/ριες χωρίζονται σε 5 ομάδες επιλέγοντας κάρτες διαφορετικού χρώματος και μοιράζονται ρόλους στην ομάδα(παρουσιαστής, γραμματέας, συντονιστής χρόνου, παρατηρητής, μέλος). Θα παραμείνουν στην ίδια ομάδα σε όλα τα εργαστήρια αλλά οι ρόλοι θα αλλάζουν κυλιόμενα σε κάθε εργαστήριο. Ταυτόχρονα κατανέμονται στους 5 σταθμούς εργασίας |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 3ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται: -να αντιληφτούν τα στερεότυπα που έχουν σχετικά με την αναπηρία και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. -να εντοπίσουν τις ανάγκες των ατόμων και «των σημαντικών άλλων». – να σκεφτούν κριτικά, συγκριτικά και αναστοχαστικά για τον τρόπο με τον οποίο ζωγράφισαν και εκφράστηκαν -να εκφράσουν συναισθήματα
|
Από το πρόβλημα στις ανάγκες |
Αρχικά εργάζονται ατομικά, στη συνέχεια ομαδικά και κατόπιν στην ολομέλεια. Ατομικό επίπεδο: Οι μαθητές/ριες αρχικά ζωγραφίζουν ατομικά σε μια σελίδα Α4 ένα στιγμιότυπο από την καθημερινότητα του ατόμου με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που έχει αναλάβει να διερευνήσει η ομάδα τους. Επίπεδο ομάδας: Οι μαθητές/ριες συζητούν στην ομάδα για τις ζωγραφιές τους. Ολομέλεια: Οι 5 ομάδες αναρτούν τα 5 συλλογικά έργα στον τοίχο της αίθουσας. Ξεκινά η εικαστική περιήγηση και κάθε ομάδα παρουσιάζει με τη σειρά τα έργα και τις σκέψεις της. Ακολουθεί συζήτηση και αναστοχασμός. |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 4ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται: -να κατανοήσουν ότι τα άτομα με αναπηρία προσδιορίζονται από διάφορες ανάγκες και χαρακτηριστικά. -να εντοπίσουν στερεότυπα στη δημόσια παρουσίασή τους. -να κατανοήσουν το ατομικό και το κοινωνικό μοντέλο αναπηρίας. -να σταχυολογήσουν επιχειρήματα και να τα εκφράσουν. -να κάνουν γενίκευση του προβληματισμού.
|
Aπό το ατομικό στο κοινωνικό μοντέλο αναπηρίας: | Συνέντευξη Αργύρη Κουμτζή «Με δύναμη τη θέληση» (από 0:47 ως 7:02) και (από 12:20 ως 15:40) στο TEDxAUEB
Οι ομάδες παρακολουθούν το 10λεπτο απόσπασμα από το βίντεο και εργάζονται ταυτόχρονα για 5 λεπτά για να απαντήσουν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ακολουθεί συζήτηση για το δίλημμα ΑΜΕΑ ή ΑμεΑ και τη μετάβαση από το ατομικό στο κοινωνικό μοντέλο αναπηρίας. Σε έναν νέο ομόκεντρο κύκλο συναισθημάτων προστίθενται νέα συναισθήματα που προκύπτουν. |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 5ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται: -να διακρίνουν τις έννοιες της ισότητας των ευκαιριών, της ισότιμης ευκαιρίας -να διακρίνουν τις έννοιες της συμπερίληψης, της ένταξης, του αποκλεισμού και του διαχωρισμού -να επιχειρηματολογήσουν για τις αξίες της συμπερίληψης -να αναγνωρίσουν τη σχέση ανάμεσα σε αξίες και συμπεριφορές – να γράψουν τη διακήρυξη της συμπεριληπτικής τάξης
|
Συμπερίληψη: Από τις αξίες στα δικαιώματα | 1η Δραστηριότητα: Δίνεται στους/στις μαθητές/ριες το φύλλο εργασίας 2 και το συμπληρώνουν στις ομάδες τους. Ακολουθεί παρουσίαση των ομάδων και συζήτηση σχετικά με το αν είναι δίκαιη η ισότητα ευκαιριών κ.λ.π. Στη συνέχεια αποσαφηνίζεται η έννοια του αποκλεισμού, του διαχωρισμού, της ένταξης και της συμπερίληψης
2η Δραστηριότητα: Δίνεται στους/στις μαθητές/ριες το φύλλο εργασίας 3 και το συμπληρώνουν στις ομάδες τους. Οι μαθητές/ριες στην κάθε ομάδα επιλέγουν τις 2 αξίες που είναι πιο σημαντικές για τη συμπερίληψη και καταλήγουν στις 10 αξίες της τάξης που είναι κοινά αποδεκτής με ψηφοφορία. 3η δραστηριότητα: Αν η συμπερίληψη ήταν δέντρο. Οι ρίζες θα ήταν οι αξίες. Οι λέξεις θα ήταν ο κορμός και οι πράξεις τα κλαδιά του δέντρου. Οι μαθητές/ριες με αφορμή μία αξία, λένε λέξεις και πράξεις που σχετίζονται με την αξία αυτή και σχηματίζουν το λεξόδεντρο της συμπερίληψης. Τέλος συνδυάζοντας τις αξίες και τις συμπεριφορές οι μαθητές/ριες καταγράφουν τη διακήρυξη της συμπεριληπτικής τάξης. |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 6ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται:
-να εντοπίσουν στο σχολείο τους φραγμούς και εμπόδια για τη συμπερίληψη -να προτείνουν αλλαγές στο σχολείο -να σχεδιάσουν και να ζωγραφίσουν το σχολείο της συμπερίληψης.
|
Το σχολείο για όλα τα παιδιά με όλα τα παιδιά | Δίνεται στους μαθητές/ριες το φύλλο εργασίας 4. Οι μαθητές/ριες συνεχίζουν να δουλεύουν σε 5 ομάδες. Για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα τα παιδιά καλούνται να σκεφτούν τους χώρους του σχολείου μέσα από τα μάτια ενός ατόμου με αναπηρία και να εντοπίσουν σημεία ή στοιχεία που αποτελών εμπόδια στην πρόσβαση και τη συμμετοχή.
Κάθε ομάδα εξετάζει τα εμπόδια και τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε στο σχολείο το άτομο με την αναπηρία/ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που διερευνά η ομάδα του. Στην ολομέλεια της τάξης παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της κάθε ομάδας και ζωγραφίζουν όλοι μαζί συνεργατικά το σχολείο της συμπερίληψης σύμφωνα με της αλλαγές που έχουν προτείνει. |
| Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα | Τίτλος 7ου εργαστηρίου | Ενδεικτικές δραστηριότητες |
| Οι μαθητές/ριες αναμένεται: -να συμπληρώσουν φύλλα αυτοαξιολόγησης και Αναστοχασμού -να συζητήσουν για τη συνεργασία τους στην ομάδα – να αποτιμήσουν το Πρόγραμμα – να κάνουν Ατομικό Πλάνο Δράσης
|
Βάζω στόχους και προχωρώ – Αξιολόγηση | 1η Δραστηριότητα
Οι μαθητές/ριες απαντούν στις ερωτήσεις: Α. «Τι είναι η αναπηρία; Β. «Τι είναι οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες; Γ. «Τι έμαθες για αυτό το θέμα;» και τις συγκρίνουν με τις απαντήσεις που έδωσαν στο 2ο εργαστήριο. 2η Δραστηριότητα: Στο χαρτόνι με τα συναισθήματα που είναι αναρτημένο στον τοίχο από το 2ο Εργαστήριο, στον τελικό εξωτερικό ομόκεντρο κύκλο καταγράφονται τα νέα συναισθήματα των μαθητών/ριών. Αξιολόγηση: Οι μαθητές/ριες συμμετέχουν στις διαδικασίες περιγραφικής αυτοαξιολόγησης και αναστοχασμού. Στη συνέχεια οι μαθητές/ριες συζητούν στην ομάδα τους για τον τρόπο που λειτούργησε η ομάδα τους αναφορικά με τις διαδικασίες. Η κάθε ομάδα ανακοινώνει με τη σειρά τα συμπεράσματά της στην ολομέλεια της τάξης. Οι μαθητές/ριες καταρτίζουν το ατομικό πλάνο δράσης, που μπορούν να βάλουν στο portfolio. Τέλος, ο/η κάθε μαθητής/ρια γράφει μία μόνο λέξη για το Πρόγραμμα σε ένα χρωματιστό postit και το κολλά δίπλα στο συνεργατικό έργο. |
| Εκπαιδευτικό υλικό / Συνδέσεις |
| https://www.youtube.com/watch?v=mxQ1LSJvgxU |
| Φορείς και άλλες συνεργασίες που θα εμπλουτίσουν το πρόγραμμα |
| Λόγω των περιορισμών της πανδημίας δεν προσκλήθηκαν άτομα με αναπηρία που ζουν στην τοπική κοινότητα για να μιλήσουν για την καθημερινότητά τους και ούτε άτομα , με αναπηρία που συμμετέχουν σε ομάδες τέχνης , αθλητισμού και πολιτισμού , επίσης, για να μιλήσουν για την καθημερινότητά τους. |
| Αξιολόγηση – Συνολική αποτίμηση |
| Οι μαθητές της Στ΄ τάξης συνεργάστηκαν καλά στις ομάδες τους, άκουσαν προσεκτικά και ενεργά τους άλλους, ευαισθητοποιήθηκαν στην πολιτισμική πολυμορφία της κοινωνίας και έγιναν περισσότερο ενεργοί προτείνοντας δημοκρατικές προτάσεις που έχουν να κάνουν με το σεβασμό όλων των ανθρώπων. Όλα αυτά μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο με αμοιβαία κατανόηση ανάμεσά τους.
|
| Εκδηλώσεις διάχυσης |
| Οι παρουσιάσεις των μαθητών της ΣΤ΄τάξης για το πρόγραμμα περιορίστηκαν εντός της τάξης λόγω των περιορισμών και ιδιαίτερων συνθηκών που επέβαλλε η πανδημία. Ωστόσο, στη λήξη του σχολικού έτους, αν οι συνθήκες καλυτερεύσουν, προβλέπεται να γίνει παρουσίαση την ημέρα Προγραμμάτων των σχολικών δραστηριοτήτων. |
Μερικές από τις εργασίες των μαθητών:
