Καλημέρα παιδιά!
Ελπίζω να είστε όλοι καλά!
Λοιπόν, σκεφτόμουν ότι όλο αυτό το διάστημα ο χρόνος που αφιερώνουμε όλοι μας μπροστά σε μία οθόνη, είτε αυτό είναι τηλεόραση, υπολογιστής, κινητό ή τάμπλετ, έχει υπερπολλαπλασιαστεί. Φαντάζομαι ότι ξέρετε ήδη καλά, ότι ο χρόνος που κανονικά πρέπει να αφιερώνουμε μπροστά σε μια οθόνη, οφείλει να είναι περιορισμένος. Ειδικά για τα παιδιά, που βρίσκονται σε μία διαδικασία ανάπτυξης. Πριν τα 2 έτη ο χρόνος μπροστά σε οποιαδήποτε είδους οθόνης οφείλει να είναι μηδενικός. 2-5 έτη μέχρι 1 ώρα. Άνω των 5 μέχρι 2 ώρες ημερησίως. Χρήση πάνω από 2 ώρες ημερησίως έχει συσχετιστεί με συμπεριφορά διαδικτυακής εξάρτησης.[1]
Τι σας λέω τώρα, ε; Το λέω, γιατί σήμερα μια οθόνη έχει καταλάβει την καθημερινότητα όλων μας και το λέω, έτσι ώστε, όταν με το καλό η ζωή μας γυρίσει πίσω σε αυτό που συνέβαινε προ κορωναϊού, να σκεφτείτε κι εσείς οι ίδιοι για εσάς, πόσο χρόνο θα επιλέξετε να αφιερώνετε στις οθόνες. Παίξτε, αθληθείτε, ακούστε και παίξτε μουσική, κάντε θέατρο και χορό, και κυρίως συναντήσετε τους φίλους σας και περάσετε χρόνο μαζί. Το σημερινό ποστ είναι κλιμακούμενης δυσκολίας και ενδιαφέροντος, από Α έως και ΣΤ δημοτικού. Σήμερα δεν θα πατήσετε κουμπιά, κυρίως θα ακούσετε μουσική, αλλά και ήχους και ιστορίες, θα ζωγραφίσετε, θα φτιάξετε αν θέλετε τα δικά σας μουσικά μοτίβα, εεεεε….θα δείτε και λίγο Disney.
Το μουσικό έργο το οποίο θέλω να σας γνωρίσω σήμερα ονομάζεται Rhapsody in Blue, Ραψωδία σε μπλε δηλαδή, του Αμερικανού συνθέτη και πιανίστα George Gershwin (1898-1937). Το έργο, που αποτελεί ένα υπέροχο πάντρεμα κλασικής και τζαζ μουσικής, γράφτηκε το 1924, όταν υπήρχε μια σημαντική άνθιση στη τζαζ μουσική και μια διεθνής αναγνώριση. [2]
Ο συνθέτης έγραψε το έργο του σε πολύ σε σύντομο διάστημα, πάνω στο τρένο που τον πήγαινε καθημερινά στη Βοστώνη για τις πρόβες ενός άλλου του έργου. Κατά πολύ δηλαδή έχει επηρεαστεί από τους ήχους μιας μεγαλούπολης. [3]
Ακροάσεις:
- https://youtu.be/ynEOo28lsbc (ολόκληρο το κομμάτι)
- https://youtu.be/VAuTouBhN5k (απόσπασμα από την ταινία της Warner Bros, Rhapsody in Blue το 1945. Παρατηρήστε τα σολιστικά μουσικά όργανα)
Δραστηριότητα 1
Ακούστε το κομμάτι (ακρόαση 1) αρκετές φορές και σχεδιάστε μια μεγάλη πόλη (cityscape) με τα ψηλά κτίρια, τα πολλά αυτοκίνητα, την κίνηση, τους ανθρώπους που βιάζονται, την βαβούρα και τον θόρυβο. Ακούστε την μουσική και αφήστε την να σας οδηγήσει στο τι θα σχεδιάσετε. Προσοχή μην ζωγραφίσετε μουσικούς και μουσικά όργανα. Θέλω μια μεγάλη πόλη, την δική σας πόλη.
Δραστηριότητα 2
Το ηχοτοπίο της γειτονιάς μου. Ηχοτοπίο είναι όλοι οι ήχοι που υπάρχουν σε κάποιο μέρος, είτε σε εσωτερικό είτε σε εξωτερικό χώρο. Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι βρίσκεστε α) στη θάλασσα και β) στο σχολείο. Τους ίδιους ήχους ακούτε σε κάθε περιβάλλον; Στα αγγλικά ο όρος ηχοτοπίο είναι η λέξη soundscape, κατά το landscape.
Βγείτε λοιπόν στο μπαλκόνι σας και αφουγκραστείτε τους ήχους του δρόμου. Φτιάξτε μια λίστα με αυτά που ακούσατε και βάλτε τα σε κατηγορίες. Ποιοί ήχοι ήταν δυνατοί – σιγανοί, συνεχόμενοι – διακεκομμένοι, ποιοι σε ξάφνιασαν, ποιοί σου άρεσαν; Και η ερώτηση-κλειδι. Έχει αλλάξει το ηχοτοπίο της γειτονιάς σου από τότε που “Μένουμε Σπίτι”; Αν ναι, κατά ποιόν τρόπο; Ποιες διαφορές παρατηρείς; Πώς προτιμάς το ηχοτοπίο της γειτονιάς σου, πότε σου είναι πιο ξεκούραστο το ηχητικό περιβάλλον στο οποίο ζεις και γιατί;;; Τις παρατηρήσεις σας και τις σκέψεις σας πάνω σε αυτό το θέμα, θέλω να τις κουβεντιάσουμε όταν με το καλό επιστρέψουμε στην τάξη.
Δραστηριότητα 3
Βλέπουμε την εκδοχή της Disney από την ταινία Fantasia 2000.
Και ακούμε την ιστορία Ο σκύλος είναι τζάζ, της Marie Voigt, εκδόσεις Ίκαρος, όπου η τζαζ γίνεται πηγή έμπνευσης για ένα παραμύθι.
Δραστηριότητα 4
Μουσικό λεξιλόγιο
Μοτίβο: μια πολύ σύντομη μουσική “ιδέα”. Μπορεί να είναι ένας ήχος, μια μικρή μελωδία ή ένα ρυθμικό σχήμα. Ένα μοτίβο είναι αναγνωρίσιμο μέσα στο κομμάτι και να έχει δομική λειτουργία.
Οστινάτο: ένα μοτίβο, μελωδικό ή/και ρυθμικό, το οποίο επαναλαμβάνεται πολλές φορές.
Φτιάξτε τα δικά σας μοτίβα και οστινάτι. Πώς;
α) φτιάξτε ένα ρυθμικό μοτίβο, χρησιμοποιώντας διάφορες ρυθμικές αξίες, συμπεριλαμβανομένου και παυσεων, και επαναλάβετε το όσο πιο σταθερά γίνεται. Μην ξεχάσετε να ορίσετε πρώτα το μέτρο σας (2/4, 3/ 4 κ.ο.κ.) και με βάση αυτο να φτιάξετε την δική σας σύνθεση
β) Διαλέξτε ήχους, βάλτε τους στην επιθυμητή σειρά και παίξτε τους, κρατώντας τον παλμό, πάντα με την ίδια αλληλουχία.
Θα κλείσω το σημερινό μάθημα με μια λίστα προτεινόμενων ακροάσεων και με την φράση ενός μουσικού της τζαζ, του Thelonius Monk
” Η τζαζ είναι ελευθερία” [4]
Τα 2 τελευταία κομμάτια είναι από ένα χιπ χοπ συγκρότημα, a tribe called quest, το οποίο χρησιμοποιεί samples που προέρχονται από τον χώρο της jazz. Το τελευταίο κομμάτι το είχαμε χρησιμοποιήσει στην τάξη για ζέσταμα, λίγο πριν κλείσει αιφνίδια το σχολείο.
Καλές ακροάσεις!
Ελένη μουσικός
[1] ΠΗΓΗ: American College of Pediatrics & Μονάδα Εφηβικής Παιδιατρικής , «Π. & Α. Κυριακού»
[2] Η τζαζ είναι ένα μουσικό είδος που αποτέλεσε εξέλιξη της λαϊκής αμερικανικής μουσικής κατά τον 19ο αιώνα, με αφρικανικές καταβολές. Περιλαμβάνει αρκετά μουσικά είδη που στηρίχτηκαν σε ένα κοινό σκεπτικό κατασκευής, τον μερικό ή και ολικό αυτοσχεδιασμό. Γνώρισε σημαντική ανάπτυξη και διεθνή αναγνωρισιμότητα κατά τη δεκαετία του 1920. (Wikipedia)
[3] https://www.classicfm.com/composers/gershwin/guides/story-behind-gershwins-rhapsody-blue/
[4] Και πράγματι, ο αυξημένος βαθμός αυτοσχεδιασμού που περικλείει το είδος αυτό σε κάθε συστατικό της μουσικής (Μελωδία, Αρμονία, Ρυθμό) μας επιβεβαιώνει το βασικό αυτό πλαίσιο της μουσικής Τζαζ. Εάν στα παραπάνω χαρακτηριστικά προσθέσουμε ότι, αντικειμενικός στόχος κάθε μουσικού της Τζαζ είναι να απελευθερώσει τις μουσικές ιδέες που έχει στο μυαλό του και να τις παίξει στο μουσικό του όργανο ή να τις τραγουδήσει, τότε η έκφραση αυτή του Τελόνιους Μονκ γίνεται ακόμη πιο συγκεκριμένη. (Wikipedia, λήμμα Τζαζ μουσική)
