Ποιος είναι έτοιμος για ποιον και πότε;

Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε την ωρίμανση του παιδιού, δηλαδή την κατάσταση στην οποία το παιδί έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να μπορέσει να αποκτήσει μια νέα γνώση ή δεξιότητα. Η ομαλή μετάβαση και ένταξη του παιδιού στην Α΄ Δημοτικού.

Έχει δύο πτυχές: τη γνωστική ( την ικανότητα να μαθαίνει το παιδί συγκεκριμένες δεξιότητες και γνώσεις) και την κοινωνική (την ικανότητα να λειτουργήσει κοινωνικά στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές δραστηριότητες με τους άλλους).

Αυτές οι δύο πλευρές της σχολικής ετοιμότητας δεν είναι πάντα ανεπτυγμένες σε πλήρη αρμονία. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να είναι έτοιμο γνωστικά ή γλωσσικά, αλλά μπορεί να είναι ανώριμο κοινωνικά ή το αντίστροφο.

Οπότε η σχολική ετοιμότητα είναι ένα σύνολο ικανοτήτων που μπορεί να χαρακτηριστεί ως: σχεδόν κάτω του μέσου όρου, κατά μέσο όρο, και άνω του μέσου όρου σε σχέση με την πλειονότητα των παιδιών που βρίσκονται στην ίδια ηλικία.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής ή καθολικές δοκιμές ή ακόμα και από κοινού συμφωνημένα πρότυπα συμπεριφορών που μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε τη σχολική ετοιμότητα σε ένα συγκεκριμένο παιδί.

Ποιος είναι έτοιμος για ποιον και πότε;

Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να μάθουν τις διαφορετικές δεξιότητες με διαφορετικούς ρυθμούς. Θα ήταν άτοπο να κρίνουμε τη σχολική ετοιμότητα με βάση ένα τυποποιημένο σύνολο δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Παρόλο που το σχολείο είναι λογικό να αναμένει ότι τα παιδιά που εισέρχονται από το νηπιαγωγείο είναι ενεργοί και πρόθυμοι μαθητές, δεν είναι λογικό να αναμένεται ότι όλα τα εξάχρονα έχουν το ίδιο επίπεδο προετοιμασίας για την έγκαιρη ανάγνωση, τα μαθηματικά ή τις κοινωνικές δεξιότητες.

Η υποχρέωση του σχολείου είναι να διδάξει τα παιδιά στο επίπεδο το οποίο βρίσκονται και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Η υποχρέωση του παιδιού είναι να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του σχολείου κατά την είσοδο του.

Σχολική ετοιμότητα θα έπρεπε να σημαίνει την ανάγκη οι εκπαιδευτικοί να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του κάθε παιδιού και το κάθε παιδί με τη σειρά του να αντεπεξέρχεται στο σχολικό περιβάλλον.

Βέβαια τα μικρά παιδιά έχουν μεγάλη ανάγκη και απαιτούν υποστήριξη για να είναι προετοιμασμένα για τα υψηλά πρότυπα της μάθησης που θα αντιμετωπίσουν στο δημοτικό σχολείο.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που είναι έτοιμα για το σχολείο;

Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλές πτυχές της ζωής των παιδιών επηρεάζουν την προετοιμασία τους
για την τυπική σχολική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της πνευματικής, κοινωνικής, συναισθηματικής και κινητικής τους ανάπτυξης. Για να αποφασισθεί εάν ένα παιδί είναι «έτοιμο για το σχολείο», όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Παρακάτω αναφέρονται μερικές από τις βασικές δεξιότητες που θα πρέπει ένα παιδί να έχει αναπτύξει κατά την είσοδο του στο δημοτικό σχολείο.

• Να είναι σε θέση να ακολουθήσει δομημένες καθημερινές δραστηριότητες
• Να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται (ντύσιμο, τουαλέτα)
• Να είναι ικανό να προσέχει αυτά που λέει κάποιος άλλος (διατήρηση προσοχής)
• Να είναι σε θέση να συνεργαστεί με τα άλλα παιδιά
• Να είναι σε θέση να ακολουθεί απλούς κανόνες
• Να έχει αναπτύξει βασικές γνωστικές δεξιότητες (χρώματα, σχήματα)
• Να είναι σε θέση να γράψει ή να αντιγράψει το όνομά του
• Να είναι σε θέση να συνδέει ήχους με συλλαβές και γράμματα (φωνολογικές δεξιότητες)
• Να κινείται με σιγουριά και με αυξανόμενο έλεγχο και συντονισμό

  Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν στην σχολική προετοιμασία του παιδιού τους;

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν τις δεξιότητες που πρέπει για να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για το σχολείο. Η παρακάτω λίστα είναι μια συλλογή από δραστηριότητες που οι γονείς μπορούν να κάνουν με τα παιδιά τους:

• Διαβάστε βιβλία μαζί με το παιδί σας.
• Αφιερώστε του χρόνο παίζοντας και συζητώντας μαζί του
• Δημιουργείστε ρουτίνες που το παιδί σας πρέπει να ακολουθήσει (όπως είναι οι χρόνοι των γευμάτων, του ύπνου κ.ά.)
• Προωθήστε την πνευματική ανάπτυξη του παιδιού σας δείχνοντας και ενθαρρύνοντας το να σκεφτεί για τον κόσμο γύρω του
• Υιοθετήστε παιχνίδια που βοηθούν στη ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων
• Διασφαλίστε ευκαιρίες για να αναπτυχθούν οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού σας (ένταξη σε παιδικό σταθμό, βόλτες σε παιδότοπο, πάρκο κ.ά.)
• Ενθαρρύνετε συμπεριφορές που δείχνουν σεβασμό, ευγένεια, κατανόηση
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναλάβουν ευθύνες για την οικοδόμηση της ανεξαρτησίας μέσα από απλές δουλειές όπως το μάζεμα των παιχνιδιών και των ρούχων τους.

Σ.Τ.