Άρθρα κατηγορίας Άρθρα για γονείς

Πρέπει να μάθει να γράφει και να διαβάζει ένα παιδί από το Νηπιαγωγείο;

Οι περισσότεροι γονείς, ξεκινώντας το παιδί τους το Νηπιαγωγείο, επιθυμούν να του προσφέρουν τα καλύτερα, ενώ έχουν αγωνία για το αν το παιδί τους θα καταφέρει να ανταποκριθεί σε όλα όσα θα του ζητηθούν σε αυτό τον νέο χώρο. Στο πλαίσιο της ολόπλευρης ανάπτυξης του παιδιού, ένας από τους ρόλους του Νηπιαγωγείου είναι η σταδιακή προετοιμασία και η προσαρμογή των παιδιών στις μελλοντικές απαιτήσεις που θα συναντήσουν στο Δημοτικό.

Σε τι, όμως, έγκειται η σωστή προετοιμασία; Ένα από τα θέματα που συζητείται αρκετά είναι το θέμα της Γραφής και της Ανάγνωσης. Ας δούμε τι έχουν να μας πουν οι ειδικοί για αυτό το θέμα.

Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί τους γονείς και προβληματίζει αρκετούς εκπαιδευτικούς, αφού αρκετά συχνά οι γονείς ανησυχούν, θεωρώντας ότι δεν πρέπει να χάνεται χρόνος και ότι το παιδί τους πρέπει ήδη από το νηπιαγωγείο να μάθει ν’ αναγνωρίζει αλλά και να γράφει τα γράμματα κι έτσι συνθέτοντάς τα να γράφει και να διαβάζει λέξεις.

Είναι όμως έτοιμα τα παιδιά αυτής της ηλικίας να εκπαιδευτούν στη γραφή και ανάγνωση ή μήπως εκπαιδεύοντάς τα παραβλέπουμε όλους αυτούς τους παράγοντες που πρέπει να έχουν αναπτυχθεί επαρκώς, ώστε ένα παιδί να ενταχθεί αβίαστα και φυσικά αποτελεσματικά στο γραπτό λόγο;

Ο προφορικός λόγος είναι εγγενές συστατικό της ανθρώπινης φύσης. Όλα τα παιδιά κατακτούν τη γλώσσα του άμεσου περιβάλλοντός τους και αποκτούν προφορικό λόγο, εφόσον δεν υπάρχουν σοβαρά αισθητηριακά ή νευρολογικά προβλήματα. Ο προφορικός λόγος δε διδάσκεται αλλά κατακτιέται μέσα σ’ ένα πλαίσιο όπου υπάρχει επικοινωνία και αλληλεπίδραση.

Αντίθετα, ο γραπτός λόγος δεν αποτελεί μέρος της υπόστασης του ανθρώπου. Για ν’ αποκτήσουν τα παιδιά γραπτό λόγο πρέπει να διδαχθούν συστηματικά και να εξασκηθούν, αλλά πρώτα πρέπει να έχουν φτάσει σ’ ένα τέτοιο σημείο αισθητηριακής και νευρολογικής ωρίμανσης που θα τους επιτρέψει ν’ αναπτύξουν ομαλά αυτήν την ικανότητα, χωρίς να δυσκολευτούν και ν’ απογοητευτούν.

Για να μπορέσει ένα παιδί να γράψει και να διαβάσει χρειάζεται να έχει αναπτύξει:

Καλή αντίληψη του χώρου και δεξιότητες προσανατολισμού στο χώρο, ώστε να κατανοεί οδηγίες που αφορούν χωρικές έννοιες.

Ικανότητα σύνθεσης του όλου από τα μέρη που αποτελείται.

Ικανότητες ομαδοποίησης και ταξινόμησης πληροφοριών.

Αυτοέλεγχο για να διατηρεί την προσοχή του.

Φωνολογική επίγνωση.

Ικανότητες παρατήρησης και οπτικής διάκρισης.

Ικανότητες ακουστικής διάκρισης.

Οπτική και ακουστική μνήμη.

Ικανότητες σειροθέτησης.

Μνήμη αλληλουχιών.

Επαρκές λεξιλόγιο και κατανόηση των νοημάτων που εκφέρονται μέσω των λέξεων.

Ικανότητα αναγνώρισης των μερών ενός όλου.

Ικανότητα διάσπασης του όλου σε μέρη.

Όλες αυτές τις ικανότητες, το νήπιο τις κατακτά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του στο νηπιαγωγείο ενώ παράλληλα, σταδιακά, αποκτά φωνολογική επίγνωση.

Για να μάθει ανάγνωση και γραφή ένα παιδί πρέπει πρώτα να έχει αποκτήσει φωνολογική επίγνωση. Να κατανοήσει δηλαδή ότι οι λέξεις αποτελούνται από μικρότερες μονάδες χωρίς νόημα (συλλαβές – φωνήματα) και ν’ αρχίσει να σκέφτεται πάνω στη γλώσσα, διακρίνοντας αρχικά τις συλλαβές και μετά τα φωνήματα από τα οποία αποτελείται μια λέξη.

Αν ένα παιδί δεν μπορεί να μας πει από ποιες συλλαβές αποτελείται η λέξη «γάλα» τότε δεν θα καταφέρει να μάθει να τη διαβάζει όσο κι αν του διδάξουμε ανάγνωση και μόνο όταν καταφέρει να την αναλύσει στα φωνήματα που την αποτελούν, τότε πλέον θα μπορέσει ν’ αντιστοιχίσει τα φωνήματα με οπτικά σχήματα δηλαδή γράμματα.

Ένα παιδί μπορεί να καταλάβει ότι τη λέξη μπορούμε να τη χωρίσουμε όχι μόνο σε συλλαβές αλλά και σε φωνήματα, να κάνει δηλαδή φωνημική ανάλυση και σύνθεση, γύρω στην ηλικία των 6 ετών.

Μόνο αφού έχει κατακτήσει αυτή την ικανότητα, μπορούμε να προχωρήσουμε στην αντιστοίχηση, δηλαδή στη σύνδεση των φωνημάτων με την εικόνα τους (γράμματα) και στη γραφή των λέξεων. Μέχρι τότε, τα νήπια μπορεί ν’ απεικονίζουν κάποια γράμματα, ακόμα και το όνομα τους ή και λέξεις που βλέπουν, αλλά στην πραγματικότητα απεικονίζουν κάποια σύμβολα χωρίς να έχουν κατανοήσει το γλωσσικό τους φορτίο.

Στο Νηπιαγωγείο, όλες οι δραστηριότητες λαμβάνουν υπόψη τις ατομικές διαφορές από νήπιο σε νήπιο, δεδομένου ότι κάποια νήπια κατακτούν ορισμένες ικανότητες νωρίτερα από κάποια άλλα, τα οποία με τη σειρά τους επιδεικνύουν καλύτερη επίδοση σε άλλους αναπτυξιακούς τομείς.

Στην εξελικτική τους πορεία, όλα τα παιδιά θα κατακτήσουν ικανότητες απαραίτητες για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές απαιτήσεις στο Δημοτικό.

Η εξέλιξη κιναισθητικών, αντιληπτικών, μνημονικών, γλωσσικών και μεταγλωσσικών ικανοτήτων που γίνεται στο Νηπιαγωγείο, καθιστά ένα νήπιο έτοιμο να εκπαιδευτεί αβίαστα και αποτελεσματικά, χωρίς να δυσκολευτεί/πιεστεί/απογοητευτεί, στην εκμάθηση ανάγνωσης και γραφής ένα χρόνο αργότερα, στην Α΄ Δημοτικού.

Σ.Τ.

Σχολική Ετοιμότητα

Ποιος είναι έτοιμος για ποιον και πότε;

Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε την ωρίμανση του παιδιού, δηλαδή την κατάσταση στην οποία το παιδί έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να μπορέσει να αποκτήσει μια νέα γνώση ή δεξιότητα. Η ομαλή μετάβαση και ένταξη του παιδιού στην Α΄ Δημοτικού.

Έχει δύο πτυχές: τη γνωστική ( την ικανότητα να μαθαίνει το παιδί συγκεκριμένες δεξιότητες και γνώσεις) και την κοινωνική (την ικανότητα να λειτουργήσει κοινωνικά στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές δραστηριότητες με τους άλλους).

Αυτές οι δύο πλευρές της σχολικής ετοιμότητας δεν είναι πάντα ανεπτυγμένες σε πλήρη αρμονία. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να είναι έτοιμο γνωστικά ή γλωσσικά, αλλά μπορεί να είναι ανώριμο κοινωνικά ή το αντίστροφο.

Οπότε η σχολική ετοιμότητα είναι ένα σύνολο ικανοτήτων που μπορεί να χαρακτηριστεί ως: σχεδόν κάτω του μέσου όρου, κατά μέσο όρο, και άνω του μέσου όρου σε σχέση με την πλειονότητα των παιδιών που βρίσκονται στην ίδια ηλικία.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν κριτήρια επιλογής ή καθολικές δοκιμές ή ακόμα και από κοινού συμφωνημένα πρότυπα συμπεριφορών που μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε τη σχολική ετοιμότητα σε ένα συγκεκριμένο παιδί.

Ποιος είναι έτοιμος για ποιον και πότε;

Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να μάθουν τις διαφορετικές δεξιότητες με διαφορετικούς ρυθμούς. Θα ήταν άτοπο να κρίνουμε τη σχολική ετοιμότητα με βάση ένα τυποποιημένο σύνολο δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Παρόλο που το σχολείο είναι λογικό να αναμένει ότι τα παιδιά που εισέρχονται από το νηπιαγωγείο είναι ενεργοί και πρόθυμοι μαθητές, δεν είναι λογικό να αναμένεται ότι όλα τα εξάχρονα έχουν το ίδιο επίπεδο προετοιμασίας για την έγκαιρη ανάγνωση, τα μαθηματικά ή τις κοινωνικές δεξιότητες.

Η υποχρέωση του σχολείου είναι να διδάξει τα παιδιά στο επίπεδο το οποίο βρίσκονται και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του κάθε παιδιού. Η υποχρέωση του παιδιού είναι να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του σχολείου κατά την είσοδο του.

Σχολική ετοιμότητα θα έπρεπε να σημαίνει την ανάγκη οι εκπαιδευτικοί να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του κάθε παιδιού και το κάθε παιδί με τη σειρά του να αντεπεξέρχεται στο σχολικό περιβάλλον.

Βέβαια τα μικρά παιδιά έχουν μεγάλη ανάγκη και απαιτούν υποστήριξη για να είναι προετοιμασμένα για τα υψηλά πρότυπα της μάθησης που θα αντιμετωπίσουν στο δημοτικό σχολείο.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που είναι έτοιμα για το σχολείο;

Έρευνες έχουν δείξει ότι πολλές πτυχές της ζωής των παιδιών επηρεάζουν την προετοιμασία τους
για την τυπική σχολική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της πνευματικής, κοινωνικής, συναισθηματικής και κινητικής τους ανάπτυξης. Για να αποφασισθεί εάν ένα παιδί είναι «έτοιμο για το σχολείο», όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Παρακάτω αναφέρονται μερικές από τις βασικές δεξιότητες που θα πρέπει ένα παιδί να έχει αναπτύξει κατά την είσοδο του στο δημοτικό σχολείο.

  • Να είναι σε θέση να ακολουθήσει δομημένες καθημερινές δραστηριότητες
  • Να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετείται (ντύσιμο, τουαλέτα)
  • Να είναι ικανό να προσέχει αυτά που λέει κάποιος άλλος (διατήρηση προσοχής)
  • Να είναι σε θέση να συνεργαστεί με τα άλλα παιδιά
  • Να είναι σε θέση να ακολουθεί απλούς κανόνες
  • Να έχει αναπτύξει βασικές γνωστικές δεξιότητες (χρώματα, σχήματα)
  • Να είναι σε θέση να γράψει ή να αντιγράψει το όνομά του
  • Να είναι σε θέση να συνδέει ήχους με συλλαβές και γράμματα (φωνολογικές δεξιότητες)
  • Να κινείται με σιγουριά και με αυξανόμενο έλεγχο και συντονισμό

    Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν στην σχολική προετοιμασία του παιδιού τους;

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν τις δεξιότητες που πρέπει για να είναι καλύτερα προετοιμασμένα για το σχολείο. Η παρακάτω λίστα είναι μια συλλογή από δραστηριότητες που οι γονείς μπορούν να κάνουν με τα παιδιά τους:

  • Διαβάστε βιβλία μαζί με το παιδί σας.
  • Αφιερώστε του χρόνο παίζοντας και συζητώντας μαζί του
  • Δημιουργείστε ρουτίνες που το παιδί σας πρέπει να ακολουθήσει (όπως είναι οι χρόνοι των γευμάτων, του ύπνου κ.ά.)
  • Προωθήστε την πνευματική ανάπτυξη του παιδιού σας δείχνοντας και ενθαρρύνοντας το να σκεφτεί για τον κόσμο γύρω του
  • Υιοθετήστε παιχνίδια που βοηθούν στη ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων
  • Διασφαλίστε ευκαιρίες για να αναπτυχθούν οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού σας (ένταξη σε παιδικό σταθμό, βόλτες σε παιδότοπο, πάρκο κ.ά.)
  • Ενθαρρύνετε συμπεριφορές που δείχνουν σεβασμό, ευγένεια, κατανόηση
  • Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναλάβουν ευθύνες για την οικοδόμηση της ανεξαρτησίας μέσα από απλές δουλειές όπως το μάζεμα των παιχνιδιών και των ρούχων τους.

Σ.Τ.

Η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας των παιδιών μας.

«Η εκπαίδευση συνίσταται στη διαμόρφωση δημιουργών […], χρειάζεται εφευρετών, ανακαινιστών, όχι κομφορμιστών». Piaget

Επινοητικότητα είναι η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις με πολλούς τρόπους, είναι ένα υποπροϊόν της καλλιτεχνικής νοημοσύνης. Όπως τα παιδιά αναπτύσσουν την επινοητικότητα μαθαίνουν να εμπιστεύονται το ένστικτό τους και τις μοναδικές τους ικανότητες. Αποκτούν μια θετική στάση απέναντι στην επίλυση προβλημάτων. Τα επινοητικά παιδιά ωριμάζοντας γίνονται άτομα γεμάτα αυτοπεποίθηση και αγάπη για τη δουλειά. Και ακόμη πιο σημαντικό είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται και να χαίρονται τις χαρές της ζωής.

Η ικανότητα του να είναι κανείς επινοητικός πηγάζει από το μυαλό, αλλά όχι από οποιοδήποτε μυαλό… Η δημιουργικότητα μπορεί να υπάρξει μόνο σε καλά «αναθρεμμένα» μυαλά, που συνδυάζουν τους γενετικούς παράγοντες με περιβάλλον που αποτελείται από πρόθυμους ενήλικες να ανταποκριθούν και να προσφέρουν ερεθίσματα.

Αν μεγαλώνουμε αρκετά γενναία τα παιδιά μας ώστε να είναι δημιουργικά, τους προσφέρουμε ένα δώρο που τα χρήματα δεν μπορούν κι ούτε θα μπορέσουν ποτέ να αγοράσουν.

Παρακάτω θα βρείτε κάποιες συμβουλές για να αναπτύξετε τη φαντασία των παιδιών σας. Απολαύστε την να «ανθίζει» και μακάρι η «συγκομιδή» να είναι δίχως τέλος…

ΤΡΟΠΟΙ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΝΟΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:

– Ενθαρρύνουμε την περιέργεια και το να ζητάνε απαντήσεις για κάθε τι. Ένας πολύ καλός τρόπος για να απαντήσουμε στις ερωτήσεις των μικρών παιδιών είναι «Δεν ξέρω ούτε και εγώ. Πώς νομίζεις ότι μπορούμε να μάθουμε;»

– Δεν καταπνίγουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών με ατελείωτα έτοιμα παιχνίδια του εμπορίου. Αντιστεκόμαστε στο να αγοράζουμε στο παιδί μας κάθε καινούριο παιχνίδι που βγαίνει στην τηλεόραση ή στα μαγαζιά, ώστε η επινοητικότητά τους να βρει χώρο να ανθίσει. Οι κούκλες είναι ωραίο παιχνίδι αλλά δε βοηθάμε τη φαντασία των παιδιών όταν τους αγοράζουμε κάθε ρούχο και αξεσουάρ που κυκλοφορεί στο εμπόριο για τις κούκλες τους. Ας αφήσουμε τα παιδιά να βρουν τον τρόπο για να τις ντύσουν, τι υλικά θα χρειαστούν, πως μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να φτιάξουν αυτό ή το άλλο…

– Να εκτιμάμε τις διαφορετικές ιδέες και γνώμες. Να ενθαρρύνουμε τον «καταιγισμό ιδεών» λέγοντας: «Ωραία αυτός είναι ένας τρόπος για να το κάνουμε, μπορείς να σκεφτείς κάτι άλλο;» ή «Τι υπέροχη ιδέα, δεν το είχα σκεφτεί πιο πριν ας το δοκιμάσουμε…»

– Ενθαρρύνουμε την εξερεύνηση. Μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένα σχόλια που παρακινούν τα παιδιά όπως: «Πολύ ενδιαφέρον! Έκανες ένα μυστικό πέρασμα με τα τουβλάκια σου» ή «Ο τρόπος που ανέμειξες τα διάφορα πράσινα για να φτιάξεις τα φύλλα κάνει το δέντρο να μοιάζει τόσο αληθινό!»

– Να αποφεύγουμε να ντροπιάζουμε και να κάνουμε να αισθάνονται άσχημα τα παιδιά που έχουν δοκιμάσει κάτι και έχουν κάνει λάθη. Δε λέμε: «Τι στο καλό σκεφτόσουνα όταν το έκανες αυτό;» Αντίθετα καλό είναι να προσφέρουμε τη στήριξή μας λέγοντας: «Καλύτερα να δοκιμάσεις κάτι άλλο αν νομίζεις ότι αυτό είναι λάθος, πιστεύω ότι θα τα καταφέρεις.» Ενθαρρύνουμε το να παίρνουν ρίσκα (σε λογικά πλαίσια) που θα τα οδηγήσουν στη δημιουργικότητα.

-Να τονώσουμε τη γεμάτη φαντασία, ανεξάρτητη σκέψη κάνοντας ερωτήσεις. Να αποφεύγουμε να λέμε στα παιδιά τι ακριβώς πρέπει να κάνουν σε μια εργασία.

– Να αποφεύγουμε τις αποθαρρυντικές και γεμάτες αρνητισμό φράσεις. Τα γεμάτα κριτική σχόλια είναι σα να τιμωρούν τη δημιουργικότητα. Για παράδειγμα να μην λέμε «Όχι δεν είναι σωστός ο τρόπος που το κάνεις αυτό, άσε με να σου δείξω το σωστό τρόπο.» ή «Αυτό που κάνεις δεν πρόκειται να γίνει ποτέ…» ή ακόμα χειρότερα «Καλά δεν μπορείς να κάνεις τίποτα σωστό πια;»

– Αντιστεκόμαστε στην τελειομανία. Δεν κάνουμε εμείς κάτι που μπορεί να κάνει το παιδί ή πρέπει να κάνει το παιδί μόνο του, απλά επειδή το κάνουμε πιο γρήγορα και πιο σωστά. (Φυσικά και μπορούμε να το κάνουμε και πιο γρήγορα και πιο σωστά!) Σεβόμαστε τη διαδικασία μάθησης που προκύπτει από την ενασχόληση του παιδιού με το κάθε τι. Είναι η διαδικασία αυτή καθαυτή που είναι σημαντική παρά το τελικό αποτέλεσμα. Με την εξάσκηση, ας μην το ξεχνάμε ότι το παιδί θα βελτιώνεται συνεχώς.

– Δείχνουμε σεβασμό σε κάθε δημιουργική προσπάθεια του παιδιού. Μπορούμε να αναρτούμε στο ψυγείο ή σε πίνακες από φελλό ή στο γραφείο μας τα έργα των παιδιών μας. Τα παιδιά το λατρεύουν αυτό σαν ένδειξη αποδοχής της αγάπης και της εκφραστικότητάς τους.

– Αποφεύγουμε να συγκρίνουμε και μάλιστα με καθόλου κολακευτικά σχόλια τις εργασίες των παιδιών μας μεταξύ τους. Καλό είναι να μην λέμε: «Ο αδερφός σου λέει καλύτερες ιστορίες από σένα» ή «Γιατί δεν μπορείς να ζωγραφίσεις όμορφες ζωγραφιές σαν την αδερφή σου; Πάντα χρησιμοποιείς αυτά τα μουντά και σκοτεινά χρώματα».

– Ενθαρρύνουμε το πηγαίο χιούμορ. Το χιούμορ βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Γελάμε μαζί τους συχνά και βρίσκουμε τα αστεία τους πετυχημένα.

– Παίζουμε παιχνίδια που απαιτούν διαφορετικές απαντήσεις. Μπορούμε να παίξουμε το «Τι θα γινόταν αν…» Αφήνουμε τα παιδιά να πάρουν αποφάσεις για το πώς θα φτιάξουν κάτι και δεν επιβάλλουμε τη γνώμη μας γιατί απλά θεωρούμε ότι αυτό είναι το σωστό.

– Παίζουμε παιχνίδια που συνδυάζουν τη φαντασία με το λόγο. Για παράδειγμα να βρούμε τρόπους να χτίσουμε ένα σπίτι αν προσγειωνόμασταν στο φεγγάρι.

– Παίζουμε παιχνίδια ρόλων. Αλλά τα διανθίζουμε με τρελά και φανταστικά σενάρια όπως ότι είμαστε κάποιο ζώο ή φύλλα στον άνεμο ή μηχανές του ποπ-κορν.

– Προσφέρουμε ένα ασφαλές αλλά γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον όπου τα παιδιά μπορούν να εξερευνήσουν μια ποικιλία από υλικά. Από ανακυκλώσιμα υλικά, μαρκαδόρους, χαρτιά, χαρτόνια, κόλλες, αυτοκόλλητα, δαχτυλομπογιές, κιμωλίες, λαδοπαστέλ κ. ά.

– Φτιάχνουμε χειροποίητα μουσικά όργανα και παίζουμε το δικό μας κονσέρτο. Αποδεχόμαστε όλες τις συνθέσεις και εννοείται ότι αφήνουμε χώρο στα παιδιά για να εκφραστούν μέσω της κίνησης αν το επιθυμούν.

– Φτιάχνουμε τις δικές μας ιστορίες. Ένας ξεκινάει την ιστορία και ο επόμενος προσθέτει κι από κάτι… Αυτό είναι πολύ διασκεδαστικό είτε γίνεται μέσα στην τάξη είτε με τα μέλη μιας οικογένειας.

– Αλλάζουμε το τέλος γνωστών ιστοριών και παραμυθιών.

– Παίζουμε διάφορα παιχνίδια μυαλού και προκαλούμε τη σκέψη των παιδιών να πάει ένα βήμα πιο πέρα. Για παράδειγμα, που θα μπορούσαν να μοιάζουν ένα ρολόι και μια κουκουβάγια ή τι θα μπορούσαν να έχουν κοινό μια γάτα με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Όσο πιο τρελοί οι συνδυασμοί τόσο το καλύτερο!

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥ ΜΑΘΗΤΗ:

-Δείχνει έντονη περιέργεια.

-Δείχνει ευαισθησία για ό,τι γίνεται γύρω του.

-Συλλαμβάνει τα «κρίσιμα» σημεία στη δομή και στην πορεία των φαινομένων.

-Ζει έντονα ό,τι γίνεται γύρω του.

-Έχει σπάνια δύναμη να «βλέπει» νοερά νέες δομές και διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων.

-Εκφράζει τις λύσεις του κατά ποικίλους τρόπους: με ζωγραφική απεικόνιση, πεζό λόγο, δραματοποίηση, τεχνικά μέσα.

-Παράγει έργα που έχουν πρωτοτυπία, εκφραστικότητα, δυναμικότητα.

-Παράγει νέες ιδέες και λύσεις, ακόμη και για κοινά προβλήματα.

-Επινοεί και κατασκευάζει νέα μηχανικά μέσα.

-Προσαρμόζεται εύκολα σε νέες καταστάσεις και τις απολαμβάνει.

-Συχνά έρχεται σε σύγκρουση με την παραδεγμένη τάξη πραγμάτων και την αμφισβητεί.

-Μεταβιβάζει εύκολα μια μάθηση και την εφαρμόζει σε άλλες εντελώς διαφορετικές καταστάσεις.

-Δείχνει ενδιαφέρον για τις εικαστικές τέχνες.

-Απεχθάνεται τις ρουτίνες (καλλιγραφία, αντιγραφή).

–Έχει χιούμορ…

Σ.Τ.

Γραφή και Ανάγνωση στη Νηπιακή Ηλικία

Η κατάκτηση της γραφής και της ανάγνωσης συνδέεται με τη σχολική επιτυχία και τη μαθησιακή εξέλιξη των παιδιών. Επίσης, η γραφή και η ανάγνωση είναι απαραίτητη σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί η γραπτή επικοινωνία σε όλες της εκφάνσεις της: στην οικονομική, την κοινωνική και την πολιτιστική δραστηριοποίηση. Όσο πιο νωρίς το παιδί έρθει σε επαφή με το γραπτό λόγο, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι δυνατότητες κατάκτησής του.

Στην έναρξη αυτής της προσπάθειας είναι σημαντικό να μάθει το παιδί ότι:

  • διαβάζουμε το κείμενο όχι την εικόνα,
  • μέχρι τριών χρονών συνήθως διαβάζουν δείχνοντας με το δάχτυλό τους την εικόνα,
  • διαβάζουμε από αριστερά προς δεξιά και από επάνω προς τα κάτω,
  • ένα κείμενο αποτελείται από λέξεις,
  • για τα παιδιά ο λόγος έχει μια συνεχή ροή,
  • τα πρώτα γράμματα που ξεχωρίζουν τα παιδιά είναι αυτά του ονόματός τους,
  • υπάρχει ειδική «ορολογία» στην γλώσσα: «σελίδα», «λέξη», «πρόταση», «τίτλος βιβλίου», «αρχή – τέλος βιβλίου», «εξώφυλλο», λέξεις που δύσκολα κατανοούν τα παιδιά,
  • υπάρχουν σημεία στίξης.
  • Το πιο σημαντικό είναι να μάθουν τη δομή της γραπτής γλώσσας,
  • η γραφή είναι η αποτύπωση του προφορικού λόγου,
  • γράφουμε αυτά που λέμε,
  • δε μαθαίνουμε στο παιδί να διαβάζει συλλαβή – συλλαβή (μα – μα = μαμά).
  • Φέρνουμε σε επαφή το παιδί με κάθε είδους κείμενο που βρίσκεται στο άμεσο περιβάλλον μας (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, διαφημιστικά φυλλάδια, αφίσες).
  • Μαθαίνουμε το παιδί να διαβάζει με χαρά, μέσα από παιχνίδια και δραστηριότητες που έχουν νόημα γι’ αυτά,
  • αρχίζουμε με τη γραφή του δικού τους ονόματος και ονομάτων αγαπημένων προσώπων,
  • δεν είναι απαραίτητο να ξέρει να αποκωδικοποιεί, να γράφει δηλαδή, γράμματα του Αλφάβητου.

Μερικές ιδέες για να αυξήσετε το ενδιαφέρον του παιδιού για τη γραφή και την ανάγνωση :

► Πάτε για ψώνια μαζί στο σούπερ – μάρκετ:

Φτιάξτε μαζί με το παιδί σας τη λίστα για τις αγορές του σπιτιού.

Παρακινείστε το να συμπληρώσει μόνο του λίστα, ενώ εσείς του υπαγορεύεται.

Γράψτε το όνομα του προϊόντος αγοράς.

Στο σούπερ – μάρκετ ζητήστε από το παιδί να βρει τα προϊόντα της λίστας από το ράφι.

Στο σπίτι, τακτοποιείστε μαζί τις αγορές, ώστε να μάθει να αντιστοιχεί το υλικό με το όνομα, για παράδειγμα, τα ζυμαρικά, τον καφέ, κ.ά.. Προϋπόθεση: να υπάρχει έντυπο καρτελάκι με την αντίστοιχη ονομασία. Π.χ. «ζάχαρη», «ρύζι».

► Πάτε μαζί στη βιβλιοθήκη:

Επισκεφτείτε συχνά τη δανειστική βιβλιοθήκη της περιοχής σας και επιλέξτε μαζί βιβλία τόσο για σας όσο και για το παιδί σας. Εμπλέξτε στη διαδικασία ανάγνωσης ιστοριών όλη την οικογένεια: μαμά – μπαμπάς – γιαγιά – παππούς- μεγαλύτερα αδέρφια.

Αφήστε και το ίδιο το παιδί να σας διαβάσει ιστορίες εφόσον το ίδιο επιθυμεί και παρακινείστε το να «αυτοσχεδιάσει» πάνω σε μια εικόνα του βιβλίου, φτιάχνοντας μια δική του ιστορία.

Δεν έχει σημασία ποια γλώσσα μιλάτε, προκειμένου να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει γλωσσικές συνήθειες και ικανότητες.

► Διαβάστε, διαβάστε, διαβάστε :

Περιοδικά, τηλεοπτικά προγράμματα, εφημερίδες, ευχετήριες κάρτες, διαφημιστικά φυλλάδια, προγράμματα τηλεόρασης ή κινηματογράφο προσφέρονται για ανάγνωση και για γραφή.

Διαβάστε καθημερινά στο παιδί σας βιβλία με εικόνες.

Διακόπτετε συχνά την ανάγνωση και σχολιάστε τις εικόνες.

Την ώρα της ανάγνωσης δείχνετε με το δάχτυλό σας το κείμενο επισημαίνοντας την κάθε λέξη. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία κάθε φορά που διαβάζετε.

Η αποστήθιση βοηθά το παιδί στον εντοπισμό λέξεων και στην εκμάθηση και αναγνώριση ολόκληρου του κειμένου.

Συζητήστε για τον τίτλο του βιβλίου, το περιεχόμενο της ιστορίας με βάση τον τίτλο, το όνομα του συγγραφέα, τον εκδότη, τον εικονογράφο του βιβλίου.

Επισημαίνετε τους αριθμούς σελίδας, ακόμα και κάποια γράμματα.

► Παντού σημειώματα:

Ανταλλάξτε σημειώματα ή σύντομα μηνύματα για να επικοινωνήσετε μεταξύ σας.

Αφήστε μηνύματα για να επικοινωνήσετε μεταξύ σας.

Κρατήστε σημειώσεις για σχόλια που κάνετε στις καθημερινές σας εργασίες.

► Απαντήστε στις ερωτήσεις των παιδιών:

Τα παιδιά έχουν τη συνήθεια να ρωτούν: «τι λέει εδώ»;

Μη διστάζετε και μην αμελήσετε να απαντήσετε στις ερωτήσεις του.

► Βάλτε στις καθημερινές σας συνήθειες το γραπτό λόγο:

Εκμεταλλευτείτε τις καθημερινές κοινωνικές εκδηλώσεις της οικογένειας για να προσφέρετε εμπειρίες ανάγνωσης και γραφής στα παιδιά σας, όπως μια μετακίνηση με το αυτοκίνητο ή το παιχνίδι με τα μεγαλύτερα αδέλφια.

Εκμεταλλευτείτε την οικογενειακή έξοδο σε ένα εστιατόριο και διαβάστε μαζί τον κατάλογο για να παραγγείλετε φαγητό.

► Μεγαλύτερα αδέλφια … SOS

Αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών είναι ο δάσκαλος ή η δασκάλα. Τα μεγαλύτερα αδέρφια είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι των μικρότερων.

Παράλληλα, τα παιδιά επικοινωνούν μεταξύ τους (αλληλεπιδρούν), χωρίς καταναγκασμό, μαθαίνοντας ευχάριστα διασκεδάζοντας.

Σκοπός δεν είναι να μάθει το παιδί να γράφει και να διαβάζει. Μη σας πιάνει πανικός!!!

  • Δημιουργείστε ένα πλούσιο σε ερεθίσματα περιβάλλον (ειδικοί χώροι με γραφική ύλη), με θέματα που ενδιαφέρουν το παιδί.
  • Λειτουργείστε ως πρότυπα, δημιουργώντας ευκαιρίες για ανάγνωση και γραφή. Διαβάστε οι ίδιοι βιβλία στο σπίτι. Επιδρά θετικά στο παιδί, το οποίο στρέφεται σε δραστηριότητες ανάγνωσης και γραφής.
  • Ενθαρρύνετε και επιβραβεύστε τα παιδιά στις προσπάθειές τους.
  • Μη διαχωρίζετε τη διαδικασία γραφής και ανάγνωσης από τις καθημερινές σας ενασχολήσεις, ώστε να τη συνδέσει με τις ανάγκες της ζωής του και όχι ως καταναγκασμό.   Σ.Τ.