Σχέδιο Δράσης
Α. Σχεδιασμός της Δράσης
Αναγκαιότητα-Στόχοι
Με βάση τις επίσημες διαγνώσεις του ΚΕΔΑΣΥ στη σχολική μονάδα διαμορφώθηκε και η ανάγκη εφαρμογής του προγράμματος Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας. Η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία είναι ένας φιλοσοφικός τρόπος σκέψης που βρίσκει εφαρμογή στην εκπαιδευτική διαδικασία με μοντέλα μάθησης, τα ο ποία ξεπερνούν την παραδοσιακή και αφουγκράζεται τις εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή συμπεριφορικά και γνωστικά. Βασική της αρχή είναι πως κάθε μαθητής αποτελεί μια διαφοροποιημένη μονάδα και ξεχωριστή οντότητα, ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται, με τρόπο ωφέλιμο γι΄αυτόν οι εκπαιδευτικές του ανάγκες.
Στόχοι του προγράμματος Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας:
- Αναδεικνύεται η αξία κάθε μαθητή, ώστε ο ίδιος να είναι σε θέση να κατανοεί, εφαρμόζει και αξιολογεί το κάθε γνωστικό αντικείμενο, μέσα από πρακτικές\μεθόδους διδασκαλίας που σέβονται το μαθησιακό του προφίλ και άρα τον διευκολύνουν.
- Ο μαθητής εντάσσεται σε ένα σχολικό περιβάλλον που τηρούνται βασικές αρχές της συμπερίληψης.
Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
Οι ενέργειες που διεξάγονται στα πλαίσια του προγράμματος Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας στο μάθημα της Γλώσσας, αφορούν στην απόκτηση φωνολογικής ενημερότητας, διάκρισης και αναγνώρισης γραμμάτων, συμφώνων και φωνηέντων, καθώς και γραφοφωνημικής αντιστοίχισης για ανάγνωση και γραφή απλών συλλαβών έως το πρώτο τρίμηνο. Παράλληλα χρειάζεται να γίνουν εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη σωστή φορά των γραμμάτων.
Οι μαθητές κινητοποιούνται να αναγνωρίζουν συλλαβές και λέξεις πολλές φορές ολικά, παράλληλα με τη διδασκαλία γραφοφωνημικής αντιστοίχισης.
Στα Μαθηματικά οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν στοχεύουν στην ικανότητα μέτρησης έως το 100 και την κατανόηση του μεγέθους του πλήθους. Επιδιώκεται να εκτελούνται απλές προσθέσεις με πάτημα στη δεκάδα, καθώς και αφαιρέσεις, χωρίς κρατούμενο, έως το πρώτο τρίμηνο.
Στο θέμα της εστίασης και προσοχής, βοηθά πολύ και η χορήγηση παιχνιδιών που ενθαρρύνουν τη μνήμη και την προσοχή, καθώς και με έναν παιγνιώδη/βιωματικό τρόπο μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες ξεπερνούν την κούρασή τους. Επιστρατεύονται, λοιπόν επιτραπέζια, εκπαιδευτικές καρτέλες και άλλα παιχνίδια, που τοποθετούνται σε συγκεκριμένη γωνιά στην αίθουσα.
Οι παραπάνω ενέργειες προσαρμόζονται, στα πλαίσια της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας, στο μαθησιακό προφίλ του κάθε μαθητή, μέσα από προσαρμοσμένες ασκήσεις τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς το πλήθος του.
Όλα αυτά προϋποθέτουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον ενθάρρυνσης και εμπιστοσύνης στις ικανότητες των μαθητών μέσα από ενέργειες που τους καθιστούν ενεργά μέλη της σχολικής κοινότητας και τους αποδίδονται ρόλου ευθύνης.
Στις εκπαιδευτικές ενέργειες δεν παραλείπονται και οι καλές πρακτικές επικοινωνίας, τα παιχνίδια ρόλων που βοηθούν τους μαθητές να αποκτούν περιγραφικό λόγο, προφορικό και γραπτό, καθώς και κίνητρα εκμάθησης, συμβόλαια ανταμοιβών.
Συγκεκριμένα, μέσα από το καθημερινό παιχνίδι του Μυστικού Βοηθού οι μαθητές διευκολύνονται να λειτουργούν με βάση τους κανόνες που έχουν διαμορφωθεί από την ολομέλεια της τάξης.
Στο παραπάνω πλαίσιο ανήκει και η εκμάθηση του ρόλου του ενεργού ακροατή, αλλά και η ενθάρρυνση να χρησιμοποιούν οι μαθητές αυθόρμητο επικοινωνιακό λόγο μεταξύ τους.
Πόροι-μέσα-ερευνητικά εργαλεία
Για να καταστεί πιο εύκολη και καλά εμπεδωμένη η κατάκτηση της νέας γνώσεις στα μαθήματα, επιστρατεύονται ποικίλα υλικά μέσα. Αυτά αποτελούν πολλές φορές κίνητρο για να ανταποκριθούν οι μαθητές, και μάλιστα χρησιμοποιούνται μέσω πολυαισθητηριακών μεθόδων.
Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται πλαστικά γράμματα, πλαστελίνες, σύρματα πίπας, αγαπημένα παιχνίδια των μαθητών που βοηθούν στην αισθητοποίηση γραπτών συμβόλων, αριθμών και πράξεων. Επίσης, ωφέλιμη είναι και η χρήση εικόνων, χαρτών και έντονων χρωμάτων- τα τελευταία μάλιστα συμβάλλοντας ώστε να εστιάσουν οι μαθητές σε συγκεκριμένο οπτικό ερέθισμα π.χ γραμματικές καταλήξεις που αποτελούν στόχο της διδασκαλίας.
Πολύ σημαντική είναι η χρήση πολυμέσων τεχνολογίας και συγκεκριμένα εκπαιδευτικού λογισμικού μέσα από τη σελίδα του worldwall. Ο εκπαιδευτικός με αυτόν τον τρόπο μπορεί να δημιουργήσει εκπαιδευτικά παιχνίδια με το αντικείμενο που χρειάζεται να διδάξει. Διατηρείται έτσι αμείωτο το ενδιαφέρον του μαθητή και του δίνεται το κίνητρο της «νίκης», καθώς πολλά από αυτά τα παιχνίδια αυτά αχούν τη μορφή quiz και ο μαθητής έχει την ευκαιρία να συλλέξει πόντους για να επιτύχει όσο το δυνατόν υψηλότερο σκορ.
Στα μαθηματικά χρησιμοποιούνται οι Ten Frame Cards σε πλαστικοποιημένη μορφή και σε μορφή εκπαιδευτικού λογισμικού, για την κατανόηση της πράξης της πρόσθεσης, την αισθητοποίηση των αριθμών έως το 100 και την υπέρβαση της δεκάδας.
Παράλληλα, φτιάχτηκε και χαλί Ten Frame, ώστε οι μαθητές «τοποθετώντας τον εαυτό τους» μέσα σε αυτό, να εμπλακούν βιωματικά και να ενθαρρυνθούν μέσα από αυτή τη βιωματική διαδικασία.
Ένα τετράδιο τύπου μισό-μισό διευκολύνει τη μάθηση της ιστορικής ορθογραφίας μέσω ζωγραφικής. Η εκμάθηση της ορθογραφίας διευκολύνεται με την ανάρτησή της σε μέρος της τάξης που να φαίνεται (εκμάθηση μέσω οπτικής οδού).
Η συμμετοχή στο κοινωνικό περιβάλλον της τάξης κρίνεται πολύ σημαντική. Γι΄αυτό έχει οριστεί και το εβδομαδιαίο παιχνίδι του Μυστικού Βοηθού, που ο μαθητής διευκολύνεται μέσω αυτού να συνειδητοποιήσει ποια χρειάζεται να είναι η συμπεριφορά του στα πλαίσια της ομάδας της τάξης. Συγκεκριμένα, σε κάποιο σημείο της αίθουσας έχει τοποθετηθεί ένα κουτί με όλα τα ονόματα των μαθητών μέσα σε αυτό. Παράλληλα σε φελλοπίνακα έχουν κρεμαστεί καρτέλες, στις οποίες καταγράφονται τα δωράκια/οι επιβραβεύσεις που μπορεί να διαλέξει για τον εαυτό του ο Μυστικός Βοηθός, εφόσον επιτύχει να ανταποκριθεί στους κανόνες συμπεριφοράς. Κάθε Παρασκευή κληρώνεται ένα όνομα μέσα από το κουτί που βλέπει μόνο ο εκπαιδευτικός. Ο μαθητής, του οποίου το όνομα ξέρει ο εκπαιδευτικός, καλείται να τηρήσει για όλη της εβδομάδα που ακολουθεί τους κανόνες της τάξης, οι οποίοι είναι αναρτημένοι στην αίθουσα, και που μάλιστα η ολομέλεια από τον Σεπτέμβρη έχει επεξεργαστεί και αποφασίσει να τηρεί. Αν μέχρι το τέλος της εβδομάδας, ο μαθητής που έχει κληρωθεί, καταφέρει να ανταποκριθεί στους συμφωνημένους κανόνες συμπεριφοράς, τότε ανακοινώνεται το όνομά του στην τάξη και επιλέγει το δωράκι/επιβράβευσή του. Αν όμως όχι, τότε το όνομά του παραμένει μυστικό. Και στις δύο περιπτώσεις ακολουθεί νέα κλήρωση.
Για την καλή εκπαιδευτική ροή στην τάξη καταστρώνονται βιωματικές δραστηριότητες συνειδητοποίησης του ρόλου τους οι μαθητές ως ενεργοί ακροατές. Στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός δημοκρατικού πλαισίου τάξης, βοηθούν και βιωματικά παιχνίδια, που διεξάγονται ώστε οι μαθητές να μάθουν να κάνουν μεταξύ τους αυθόρμητο διάλογο, χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται να σηκώνουν το χέρι τους για να τους δοθεί ο λόγος από τους εκπαιδευτικούς. Η χρήση οπτικών σημάτων μέσα στην τάξη με τα χέρια εξασφαλίζει την απαραίτητη ηρεμία κατά τη μαθησιακή διαδικασία, ώστε να μην διασπάται η προσοχή και η συγκέντρωσή από όλους.
Κριτήριο επιτυχίας της Δράσης
Κριτήριο επιτυχίας των μαθητών αποτελεί η βελτίωση στην απόδοσή τους και στην επίτευξη των γνωστικών στόχων. Συγκεκριμένα, λαμβάνεται υπόψη αν επιτυγχάνεται η ανάγνωση και γραφή γραμμάτων και λέξεων, αν υπάρχουν βελτιώσεις στον γραφικό χαρακτήρα, αν οι μαθητές μπορούν να εντοπίζουν και να διορθώνουν τα λάθη τους στα διάφορα μαθησιακά πεδία.
Στα μαθηματικά διαπιστώνεται αν οι μαθητές μετρούν εύκολα μέχρι το 50, αντιλαμβάνονται τον πληθάριθμο, αν μπορούν να εκτελούν τις πράξεις της πρόσθεσης και αφαίρεσης.
Διαδικασίες Αξιολόγησης της Δράσης
Παρέχουμε πίνακα αυτοαξιολόγησης, -ερωτηματολόγια κ.α.-στους μαθητές με συγκεκριμένους γνωστικούς στόχους, ζητώντας τους να καταγράψουν με τη βοήθεια συμβόλων την πρόοδό τους. Ατομικά φύλλα εργασίας, επίσης, βοηθούν να αξιολογηθεί η επίδοσή τους. Παρακινούνται οι μαθητές-μετά από συνεννόηση των εκπαιδευτικών μαζί τους- να παρουσιάσουν και οι ίδιοι ένα μάθημα που επιθυμούν.
