1) ΕΠΙΛΟΓ Η ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ :
Η επιλογή του θέματος έγινε ύστερα από το έντονο ενδιαφέρον των νηπίων για το δικαίωμα του παιδιού για νερό. Το νερό είναι πολύτιμο για τη ζωή μας κι αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητάς μας . Επίσης , ένας λόγος που μας ώθησε στο να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα ήταν και το γεγονός ότι η περιοχή μας βρέχεται από τον Μαλιακό κόλπο. Επιπλέον τα περισσότερα νήπια προέρχονταν από αγροτικές οικογένειες και οπωσδήποτε θα είχαν να μας μεταφέρουν πο λλές γνώσεις και βιώματα από το οικογενειακό τους περιβάλλον .
Όλα αυτά πιστεύαμε ότι θα βοηθούσαν στην πορεία του περιβαλλοντικού προγράμματος .
Επίσης , ευελπιστούσαμε ότι θα επιτυγχάναμε μια καλή κι εποικοδομητική συνεργασία με τους γονείς και άλλους τοπικούς φορείς.
2) ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ :
Να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα του νερού στη ζωή μας .
Να καλλιεργηθεί η περιβαλλοντική τους συνείδηση και να μάθουν να σέβονται το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και τον υδάτινο κόσμο .
Να γνωρίσουν που υπάρχει νερό (λίμνες , ποτάμια … ) και που μπορούμε να βρούμε πόσιμο νερό (σπίτια , θερμοκήπια ).
Να πειραματιστούν (επίπλευση – βύθιση , διαλυτότητα ή μη … ) και να εκφράζουν προφορικά τις προβλέψεις τους , τις εκτιμήσεις τους και τα συμπεράσματά τους .
Να μάθουν ποια ζώα ζουν στα υδάτινα οικοσυστήματα και να συνειδητοποιήσουν τη σημασία των υδροβιοτόπων για τη ζωή τους .
Να προβληματιστούν και να γνωρίσουν τους κινδύνους για την υγεία τους από την έλλειψη νερού ή από την κατανάλωση μολυσμένου νερού .
Να κατανοήσουν ότι η ποσότητα του πόσιμου νερού ,που έχουμε στη διάθεσή μας ,ότι λιγοστεύει .
Να εκφράζουν τις απόψεις τους και να συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων .
Να εμπλακούν σε δραστηριότητες , που αφορούν στη σωστή διαχείριση του νερού στην καθημερινή τους ζωή .
Να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιό τους και οι γνωστικοί τους ορίζοντες .
Να μάθουν να συνεργάζονται .
Να εκφραστούν ελεύθερα μέσα από τα εικαστικά και τη θεατρική αγωγή . Να αισθανθούν τη χαρά της προσωπικής δημιουργίας , μέσα από ποικίλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες .
Να γνωρίσουν μύθους και θρύλους , που σχετίζονται με το νερό .
Να έρθουν σε επαφή με σχετικά κείμενα : ποιήματα , εικονόλεξα , παραμύθια … που σχετίζονται με το νερό .
Να επεξεργαστούν έργα τέχνης σχετικά με το θέμα .
Να ψυχαγωγηθούν και να διασκεδάσουν με τα τραγούδια , τους χορούς , τη μουσική κλπ
Να γνωρίσουν και να βιώσουν έθιμα του τόπου μας σχετικά με το νερό , όπως επίσης και άλλων πολιτισμών .
Να εξασκηθούν , παίζοντας στο να μετρούν , να ομαδοποιούν , να σειροθετούν , να απαριθμούν ….
Να καλέσουν κάποιους ειδικούς και να τους κάνουν κάποιες ερωτήσεις σχετικές με το θέμα .
Να κάνουν επισκέψεις που θα βοηθήσουν στην καλύτερη γνωριμία με το νερό (πρώτα στο οικείο περιβάλλον τους και στη συνέχεια σε κάποιο περιβαλλοντικό κέντρο )
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ :
Μέθοδος project – καταιγισμός ιδεών , παρατήρηση , πείραμα , συνέντευξη , επισκέψεις και εκδρομές , διαθεματικότητα , ομαδοσυνεργατική μάθηση .
3) ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Καθώς το νερό αποτελεί μια από τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες , ξεκινήσαμε να συζητάμε το θέμα με τα νήπια , να προβληματιζόμαστε και να θέτουμε κάποιες ερωτήσεις
Πώς είναι το νερό ; Έχει σχήμα ; Έχει χρώμα ; Έχει γεύση ;
Πού υπάρχει νερό στη φύση ;
Πού υπάρχει νερό στο σπίτι μας ;
Πού βάζουμε το νερό ;
Πώς χρησιμοποιείται στην καθημερινότητά μας ;
Ποιες συσκευές χρειάζονται νερό για να λειτουργήσουν ;
Ποιοι χρησιμοποιούν νερό στην εργασία τους ;
Πού αλλού είναι απαραίτητο το νερό ;
Ξεκινώντας από τις ερωτήσεις αυτές , μπορούσαμε να δούμε τις προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών , στις οποίες θα στηριχθήκαμε στην πορεία του προγράμματος .
ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΘΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΟΥΜΕ :
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ (Το νερό της περιοχής δεν είναι ασφαλές για την υγεία των κατοίκων , τι προκαλεί το μολυσμένο νερό , τα ιαματικά λουτρά στη ζωή μας ).
Η ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ (Λίμνη , ποτάμι , θάλασσα , καταρράκτης , πηγάδι …)
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ – Υδρολογικός κύκλος
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ (βροχή , χιόνι …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ (δείψα , ύδρευση , άρδευση …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (νερόμυλοι , υδροηλεκτρικά εργοστάσια …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ( Γνωριμία με το νερό , μορφή , χρώμα , γεύση , ιδιότητες (διαλυτότητα , βύθιση – επίπλευση … )
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ (Μύθοι, θρύλοι , τραγούδια , έθιμα …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ (Θεοφάνεια , βάπτιση ,αγιασμός , η Κιβωτός του Νώε …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ( Πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν κοντά σε ποτάμια , έθιμα σχετικά με το νερό σε άλλους πολιτισμούς …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ . (Το νερό χθες (νεροτριβή , νερόμυλοι , πηγάδια , τουλούμπες … )και σήμερα (υδροηλεκτρικά εργοστάσια , φράγματα , εγγειοβελτιωτικά έργα … ) Επαγγέλματα του χθες (νερουλάς ) και του σήμερα (υδρονομέας , υδραυλικός …)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (υδροβιότοπος)
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ : Εξάντληση του νερού , νερό και καταστροφές : πλημμύρες , τσουνάμι …
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ :
ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ :
Συζήτηση με τα νήπια για το νερό , τα χαρακτηριστικά του (χρώμα , γεύση , σχήμα ) και τις ιδιότητές του, πού υπάρχει , πώς χρησιμοποιείται , πού είναι απαραίτητο (οικιακή χρήση , ανθρώπινη ζωή ,γεωργία , κτηνοτροφία , δασοπυρόσβεση, τουρισμός …) , πως μπορούμε να κάνουμε οικονομία στο νερό ….
Συζήτηση με τα νήπια : Τι γνωρίζουμε για το νερό ; Τι θέλουμε να μάθουμε ; Τι θέλουμε να κάνουμε ; Τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά και συναποφασίζουν τι θα μάθουν και με ποιο τρόπο
Συζήτηση με τα νήπια για τη δημιουργία γωνιάς .Το όνομα της αποφασίζεται να είναι « η σταγονοπαρέα μας».
Αναδιήγηση παραμυθιών και απάντηση σε ερωτήσεις κατανόησης .
Απομνημόνευση ποιημάτων κατά τη διάρκεια του προγράμματος .
Εμπλουτισμός λεξιλογίου σχετικού με το θέμα : υδραγωγείο ,υδραυλικός , διαρροή , υδρονομέας , νεροφύλακας , φλοίσβος , κελάρυσμα , κοίτη , όχθη , πηγές , υδροηλεκτρική ενέργεια , άρδευση , ύδρευση , εγγειοβελτιωτικά έργα , φράγμα , διώρυγα , πορθμός , γεώτρηση , γεωτρύπανο , εμφιάλωση …
Φτιάχνουμε την αλφαβήτα του νερού και αναζητούμε λέξεις για κάθε γραμματάκι . Α, άρδευση , αδιάβροχο , Β , βρύση , βυθός , βροχόνερο , Γ , γέφυρα , γεώτρηση , γυάλα , Δ, διαρροή , δύτης , δροσιά …
Παιχνίδια με ομάδες λέξεων : ποτίζω – ποτιστήρι – πότισμα – ποτισμένο – απότιστο – ποτιστικό , βρέχει – βροχή – αδιάβροχο – ψιλόβροχο , δροσίζω – δροσιά , διψώ – δίψα – διψασμένος – ξεδιψώ … Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και το παιχνίδι : «Βρες το ρήμα» .
«Από τα λίγα στα πολλά» ( Παιχνίδι με τον ενικό και τον πληθυντικό) , π.χ. ποτήρι – ποτήρια , πηγάδι – πηγάδια , κουβάς – κουβάδες , κανάτα – κανάτες …
Λεκτικά παιχνίδια με τα υποκοριστικά ορισμένων λέξεων : νερό – νεράκι , πηγάδι – πηγαδάκι , βρύση – βρυσούλα , λίμνη – λιμνούλα , ποτάμι – ποταμάκι , μπουκάλι – μπουκαλάκι , ποτήρι – ποτηράκι , παγούρι – παγουράκι …
Μαθαίνουν να χρησιμοποιούν επίθετα που ταιριάζουν με το νερό , όπως : καθαρό , πόσιμο , γάργαρο , κρυστάλλινο , δροσερό , χλιαρό …
Βρίσκουν λέξεις που ομοιοκαταληκτούν (παιχνίδια που προάγουν τη φωνολογική ενημερότητα) , όπως : νερό – φτερό – γυαλιστερό – καυτερό – λαμπερό – μπιμπερό – ξερό – φυσερό – σταθερό – φανερό – τυχερό … , ποτήρι – ποτιστήρι – σκαλιστήρι – ραντιστήρι – χατίρι – τσαντίρι – ψωμοτύρι … , ποτάμι – σαλάμι – καλάμι … , πηγάδι – χάδι –κοπάδι … , κανάτα – σοκολάτα – πατάτα – σαλάτα …, βρύση – πλύση – λύση … μπανιέρα – βέρα – μπετονιέρα – μητέρα – Δευτέρα – κουνουπιέρα – καλδέρα , νιπτήρας – βραστήρας – αναδευτήρας – λαμπτήρας – καυστήρας , πλυντήριο – καθαριστήριο –δηλητήριο – διαλογητήριο – διυλιστήριο …
Σύνθεση λέξεων με τη λέξη «νερό» :νεροβάρελο ,νερόβραστος ,νεροζούμι ,νεροκάλαμο , νεροκανάτα , νεροκολοκύθα , νερόκοτα , νεροκουβαλητής , νεροκούνουπο , νερόκρασο , Νερομάζωμα , νερομπογιά , νερόμυλος , νεροπίστολο , νεροποντή , νεροπότηρο , νεροπούλι , νεροπρίονο , νεροσωλήνας , νεροτριβή , νεροτσουλήθρα , νερόφιδο , νερόφουσκα , νεροχελίδονο , νεροχελώνα , νεροχύτης , αλατόνερο , βρωμόνερο , βροχόνερο , ζαχαρόνερο , λασπόνερο , χιονόνερο …
Σύνθεση λέξεων με τη λέξη ποτάμι : παραπόταμος , ποταμόπλοιο , ποταμόψαρο , ιπποπόταμος .
Σύνθεση λέξεων με τη λέξη θάλασσα : θαλασσοπόρος , θαλασσόλυκος , υποθαλάσσιος , θαλασσοταραχή , παραθαλάσσιος , θαλασσογραφία , θαλασσοδαρμένος , θαλασσοπούλια , θαλασσόχορτο …
Παρατηρούν ότι ορισμένα ζωάκια παίρνουν το όνομά τους από τον υδροβιότοπο στον οποίο ζουν , όπως ιπποπόταμος , ποταμοσφυριχτής ,ποταμογλάρονο , ποταμίδα , τσιχλοποταμίδα , θαλασσοσφυριχτής , θαλασσοκόρακας , νερόκοτα , νεροχελώνα , νερόφιδο , νεροχελίδονο
Μαθαίνουν ότι το νερό στην αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν ύδωρ και παρατηρούν ότι πολλές λέξεις σημερινές προέρχονται από αυτό , όπως : ύδρευση , υδροβάτης , υδρόχοιρος , υδραγωγείο , υδρορροή , υδραυλικός , υδροηλεκτρική , υδρόγειος , υδροχόος , υδροβιότοπος , υδρόβιος , υδροθεραπεία, …
Παρατηρούν ότι ορισμένα ονόματα προέρχονται από το νερό , όπως : Δροσιά , Πηγή …
Αναζητώντας τοπωνύμια : Καλά Νερά , Αγιονέρι , Κρυονερι , Μαυρονέρι, Ποταμιά , Ποταμός , Μυλοπόταμος , Λουτρός , Λουτροχώρι , Λουτράκι …
Παιχνίδι λέξεων με αντίθετες έννοιες σχετικές με το θέμα : γεμάτο – άδειο , καθαρό – βρώμικο , υγρασία – ξηρασία , ήρεμη – φουρτουνιασμένη θάλασσα , ζεστό – κρύο , υγρά – στεγνά , μεγάλο – μικρό μπουκάλι, ρηχή – βαθιά , στενό – πλατύ .
Δημιουργούν λέξεις : σταγονοπαρέα , σταγονοχωριό , νεροεργασίες …..
Μαθαίνουν παροιμίες για το νερό .
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
«Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού βροντά ο μύλος» .
«Η αλήθεια πλέει σαν το λάδι στο νερό» .
«Όπου πλάτανος εκεί νερό» .
«Όχι κρασί με νερό, παρά νερό με κρασί» .
«Το αίμα φεύγει με νερό και όχι με άλλο αίμα» .
«Το ήσυχο νερό τρυπάει την πέτρα» .
«Το νερό που θα χυθεί δε μαζεύεται όλο» .
«Ο πλάτανος θέλε νερό κι η λεύκα θέλει αέρα» .
«Το ακίνητο νερό βρομάει» .
«Σταλαγματιά – σταλαγματιά γεμίζει η στάμνα η πλατειά» .
«Ο Φλεβάρης με νερό , κουτσός μπαίνει στο χορό» .
Μαθαίνουν αινίγματα :
Είναι κάτι που μπορεί να τρέχει , μα δε μπορεί να περπατεί . Τι είναι ; Το νερό
Όταν πλυθώ , λερώνεται . Τι είναι ; Το νερό
Στρογγυλό και μαυρουλό και γεμάτο με νερό , αν εκεί μέσα θα μπεις , δύσκολα θα ξαναβγείς . Τι είναι ; Το πηγάδι
Χιλιοτρύπητο λαγήνι , μα σταλιά νερό δε χύνει . Τι είναι ; Το νερό
Γεννιέται στο βουνό , πεθαίνει στο γιαλό . Τι είναι ; Το ποτάμι
Πάει , πάει , πάει και πίσω δε γυρνάει . Τι είναι ; Το ποτάμι
Ποιο γράμμα σχηματίζουν πολλά ποτάμια μαζί ; Το Δέλτα
Άλογο , τετράλογο , τετραπαλουκωμένο , σαράντα πέταλα φορεί κι εις το νερό κυλιέται . Τι είναι ; Ο νερόμυλος
Μόλις γεννηθώ , πεθαίνω .Τα χωράφια πρασινίζω και τα πάντα τα ξεπλένω με νερό , που διασκορπίζω . Τι είναι ; Η βροχή
Από ψηλά γκρεμίζεται , πέφτει και δε ραγίζεται ! Τι είναι ; Η βροχή
Τι είναι αυτό , που ενώ πέφτει κάτω δε χτυπάει και δεν πονάει ; Η βροχή
Μαθαίνουν να χρησιμοποιούν εκφράσεις σχετικές με το νερό :
Κάνω μια τρύπα στο νερό .
Βάζω το νερό στ’ αυλάκι .
Πίνω νερό στ’ όνομά του .
Ό,τι είπαμε νερό κι αλάτι .
Βρίσκομαι έξω από τα νερά μου .
Σαν τα κρύα τα νερά .
Δε δίνει του αγγέλου το νερό .
Το αίμα νερό δε γίνεται .
Έσπασαν τα νερά .
Βάζω νερό στο κρασί μου .
Πνίγομαι σε μια κουταλιά νερό .
Μοιάζουν σα δυο σταγόνες νερό .
Περιγράφουν διάφορους πίνακες ζωγραφικής με θέμα το νερό , το ποτάμι , τη θάλασσα , τη λίμνη , τη βροχή …Εκφράζουν τα συναισθήματα τους , προτείνουν λεζάντες ή φτιάχνουν μικρά αινίγματα – μαντέματα για ορισμένα από αυτά .
Λεκτικό παιχνίδι : Βρες το λάθος . Λέμε διάφορες προτασούλες λάθος και ζητάμε από τα νήπια να βρουν το λάθος και να δώσουν τη σωστή απάντηση .Το παιχνίδι αυτό βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν την παρατηρητικότητά τους , την προσοχή και τη συγκέντρωσή τους . π.χ. Με ένα ποτήρι λούζουμε τα μαλλιά μας! Με το τηλέφωνο του ντουζ πλένουμε το αυτοκίνητο ! Με το ποτιστήρι πλένουμε τα πιάτα ! Στο νεροχύτη , ποτίζουμε τις γλάστρες ! Με το λάστιχο πλένουμε τα δόντια μας ! κλπ .
Λεκτικό παιχνίδι : « αν ήμουν σταγόνα», «Αν ζούσα στο νερό , θα ήθελα …»
Τα νήπια προβληματίζονται μια μέρα που αντιμετωπίζει πρόβλημα το δίκτυο υδροδότησης και συζητούν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν , όταν δεν έχουν νερό .
ΓΡΑΦΗ
Γραφή απλών λέξεων ή φράσεων από τα νήπια , είτε αυθόρμητα είτε με αντιγραφή . Τέτοιες λέξεις ήταν : νερό ,ποτάμι , λίμνη , θάλασσα , πλένουμε τα πιάτα κ.ά.
Γραφή συνθημάτων σε αφίσα .
Γραφή οικολογικών μηνυμάτων σε σταγόνες . Το σταγονόδεντρό μας με ζωγραφιές και μηνύματα γραμμένα από τα παιδιά .
Τα νήπια συμπληρώνουν τις λέξεις που λείπουν σε εικονόλεξα ή παροιμίες .
ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Κ.Π.Ε. Καλαμάτας , Απεργία στον κύκλο του νερού , Οικολογική Ιστορία για παιδιά
Άννα Αθανασιάδου , Το ταξίδι της Δροσούλας , Παράθυρο στην εκπαίδευση του παιδιού ,Τευχ.71 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2011)
Sam Godwin , Πέφτει , πέφτει η σταγόνα , εκδ. Πατάκη , Αθήνα 2010
Κατερίνα Γιαννίκου , Δε φοβάμαι το νερό , Το μεγάλο ταξίδι του νερού , εκδ. Modern Times , Αθήνα 1997
Κ.Π.Ε. Καλαμάτας , Ο Μπαμπακένιος , το φαντασμένο σύννεφο
Μάρω Λοϊζου , Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα , εκδ. Πατάκη
Αρτζανίδου Έλενα , Ο ποταμός ξεχείλισε , Εκδ. Ωρίων Καλλιόπη Βασιλείου , Αθήνα 2007
Δροσοσταλίδα ,Αντώνης Δημητρακόπουλος ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ
Κρυσταλλούλα,Σόνια Ιερωνυμίδη Κατσουλίδη ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
Ο δρακοπόταμος εκδόσεις ΔΙΑΠΛΟΥΣ
Το τραγούδι του ποταμού
Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει,από το Ανθολόγιο για το Νηπιαγωγείο.
Ο μύθος της γοργόνας από τεύχος του περιοδικού «ΠΑΡΑΘΥΡΟ»
Ο βυθός ο Μπαλάς και ο μπελάς,παραμύθι από τεύχος του περιοδικού ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Σου δανείζω τον πλανήτη………………..
Η ιστορία του νεροσταγονούλη
Η κιβωτός του Νώε.
Η ιστορία του Ομάρ από το Κ.Π.Ε. Στυλίδας.
Ανάγνωση από τη νηπιαγωγό ποιημάτων , όπως
Το ποταμάκι του Ζαχαρία Παπαντωνίου
Η βροχούλα
Ανάγνωση της φράσης «Ο κύκλος του νερού» και τοποθέτηση των γραμμάτων στη σωστή σειρά από τα νήπια
Μαθαίνουν γραμματάκια , όπως το γράμμα Ν και παίζουν ένα παιχνίδι, το γράμμα Π όπως ποτάμι ,Λ όπως λίμνη ……………………………..
Σε ένα ποταμάκι και σε μια λίμνη τα νήπια ρίχνουν μόνο τις πετρούλες που αρχίζουν από το γράμμα π , στη θάλασσα ψαρεύουν μόνο τα ψαράκια που έχουν πάνω τους
το γράμμα θ……………………..
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ :
Μαθαίνουμε απλές μαθηματικές έννοιες , όπως : μέσα – έξω , μέσα από παιχνίδια (βιωματικά ) .
Συγκρίσεις μεγεθών : μεγάλο – μικρό ( συγκρίνοντας ποτήρια , λίμνες κλπ )
Αντιστοίχιση αντικειμένων ένα προς ένα , χρησιμοποιώντας εποπτικό υλικό και υλικό της τάξης
Αντιστοίχηση αριθμού με ποσότητα . Παιχνίδι με καρτούλες και φύλλο εργασίας : Βάλε τόσες σταγόνες νερού στο σύννεφο , όσες γράφει ο αριθμός .
Αρίθμηση . Μετράμε ποτήρια ή σταγονούλες και δίνουμε ανάλογα φύλλα εργασίας στα νήπια .
Σταγονίτσες στη σειρά . Καρτελίτσες με σταγόνες στις οποίες έχουμε γράψει μέσα τον αριθμό από το 1- 10 .Συμπληρώνουν τον αριθμό που λείπει.
Μέτρηση ποσοτήτων νερού με ίδια ή και διαφορετικού μεγέθους ποτήρια και έκφραση υποθέσεων .
Ταξινομούμε τα υλικά , ανάλογα με τις ιδιότητές τους .π.χ. υλικά που βυθίζονται και υλικά που επιπλέουν ή υλικά που διαλύονται και υλικά δυσδιάλυτα.
Φτιάχνουμε μια αριθμογραμμή με σταγόνες και αριθμούς .
Εισάγουμε τα παιδιά στην πρόσθεση και την αφαίρεση και δημιουργούμε απλά μαθηματικά προβλήματα , ζητώντας από τα νήπια να βρουν τη λύση τους .
Ζυγίζουμε ποσότητες νερού . (περισσότερο – λιγότερο , βαρύ – ελαφρύ) .
Μαθαίνουν έννοιες , όπως : βαθύ – ρηχό , μακρύ – κοντό , στενό – πλατύ.
ΝΕΡΟ – ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ :
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Ζωγραφίζουν εικόνες από άλλα παραμύθια που τους έκαναν εντύπωση , όπως « Το ταξίδι της Δροσούλας»
Ζωγραφίζουν αφίσες ή άλλες εικόνες σχετικές με το θέμα , όπως το δικαίωμα του παιδιού για νερό , η χρήση του νερού στην καθημερινή μας ζωή , ο κύκλος του νερού …
Δημιουργούν αφίσες για την παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος με κολλάζ , ζωγραφική και οικολογικά μηνύματα .
Ζωγραφίζουν αινίγματα , όπως το αίνιγμα του ποταμού .
Ζωγραφική με νερομπογιές.
Κατασκευή τεράστιου παζλ από μακετόχαρτο
Κατασκευή σταγονόμασκας
Κατασκευή ομπρέλας,ουράνιου τόξου
Κατασκευάζουμε τον κύκλο του νερού
Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Τα νήπια κατά τη διάρκεια του προγράμματος είχαν τη δυνατότητα να δουν και να εμπνευστούν από πολλούς πίνακες ζωγραφικής με αντίστοιχη θεματολογία .
Τα δημιουργήματά τους , ακόμη κι όταν ζωγραφίζουν το ίδιο αντικείμενο , είναι διαφορετική και δείχνουν την τεχνοτροπία τους . Τα έργα κρύβουν μέσα τους επίσης μια ιστορία και τα παιδιά μαθαίνουν από αυτά που εμπνέονται και δημιουργούν.
Μερικά από τα έργα που είδαν τα παιδιά και εμπνεύστηκαν από αυτά είναι και τα ακόλουθα :
«Βροχή» ,Μαρκ Σαγκάλ
«Κυρία με ομπρέλα», Περικλή Πανταζή
«Γυναίκα με κόκκινη ομπρέλα», Νικόλαος Γύζης
ΜΟΥΣΙΚΗ
Μαθαίνουμε κι ακούμε παραδοσιακά τραγούδια για το νερό , όπως : «Ένα νερό κυρά – Βαγγελιώ» , «η Γερακίνα» , «Το πλατανιώτικο νερό» , «Θαλασσάκι μου» , «Μες στου Αιγαίου τα νησιά … «
Ακούν ήχους και μουσική με νερό , βροχή , θάλασσα .
Ακούν και χορεύουν με διάφορα μουσικά κομμάτια , όπως : Το ποτάμι του Μάνου Χατζηδάκη , Η θάλασσα του Σπανουδάκη , Τα κύματα του Σπανουδάκη , Οι νύφες του Σπανουδάκη , Με την πνοή του ανέμου του Σταμάτη Σπανουδάκη , Θάλασσα πλατειά,Το σύννεφο έφερε βροχή του Χατζιδάκη.
.
Ακούν κλασική μουσική από σημαντικούς μουσικούς με αντίστοιχη θεματολογία , όπως τη Λίμνη των κύκνων του Tchaikovsky , το Μόλδαβα του Smetana , του Beethoven , του Mozart , του Handel …
Ακούν ήχους από τη φύση . Αφουγκράζονται τον ήχο του νερού στο ποτάμι .
Μουσικά παιχνίδια : Ακούν τον ήχο του νερού χτυπώντας ποτήρια με διαφορετική ποσότητα νερού .
Μαθαίνουν τραγούδια για τη βροχή , όπως : « Καλό μου συννεφάκι» , «Συννεφούλα « του Διονύση Σαββόπουλου , «Η βροχή δες πως πέφτει από ψηλά» Κυνηγού -Φλάμπουρα. Βρέχει, βρέχει ο ουρανός, καλό μου συννεφάκι της Α.Καψάσκη –Λάμπρου ,μια κολυμβήτρια Κινέζα…
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ :
Δραματοποίηση παραμυθιών .
Δραματοποίηση :το έθιμο της Περπερούνας
Δραματοποίηση « ο κύκλος του νερού»
Παρακολουθήσαμε κουκλοθέατρο από τους «Ονειροβάτες»
«Νούλης ο Σταγονούλης»
Μουσικοκινητικές δραστηριότητες από το έργο της κυνηγού Φλάμπουρα «Τραγουδώ και γυμνάζομαι»
Η βροχή,η λίμνη,το πηγάδι,ρυάκι,θάλασσα.
Παιχνίδια προσανατολισμού με ομπρέλες-μπαστούνια
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Τα νήπια χορεύουν παραδοσιακά τραγούδια , όπως ένα νερό κυρά – Βαγγελιώ , μες στου Αιγαίου τα νερά , η Γερακίνα ,η τράτα μας….
Χορεύουν επίσης τα:Άσπρα καράβια τ΄όνειρά μας,Άσπρα κόκκινα κίτρινα μπλε καραβάκια του Αιγαίου …..
Σκυταλοδρομία του νερού : Τα νήπια σε 2 ομάδες τρέχουν με ένα ποτήρι με νερό χωρίς να το χύσουν.
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ :
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ :
Τα νήπια αναζητούν στην υδρόγειο σφαίρα τη θάλασσα , τις λίμνες , τα ποτάμια .
Αναζήτηση στο χάρτη των περιοχών της χώρας μας που έχουν ιαματικά λουτρά .
Αναζήτηση στο χάρτη μεγάλων ποταμών της Ελλάδας , όπως Αλιάκμονας , Αξιός , Πηνειός , αλλά και του εξωτερικού , όπως του Αμαζονίου , του Μισισιπή , του Ιορδάνη ( από τη βάφτιση του Χριστού ) , μεγάλων λιμνών , της θάλασσας κλπ
Παρατήρηση στην υδρόγειο σφαίρα της ποσότητας του αλμυρού νερού σε σχέση με την ποσότητα του γλυκού νερού .
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ :
Μαθαίνουν για τη χρησιμότητα του νερού στη ζωή μας και στη ζωή των άλλων ζωντανών οργανισμών .
Γνωρίζουν για την οικιακή χρήση του νερού και τη χρήση του από ορισμένες συσκευές .
Μαθαίνουν για την υδροηλεκτρική ενέργεια .
Μαθαίνουν για τον τρόπο εμφιάλωσης του νερού .
Πληροφορούνται για τον τρόπο υδροδότησης της Στυλίδας (υδραγωγείο) και για το ρόλο του υδρονομέα (διατήρηση σειράς προτεραιότητας κατά το πότισμα των χωραφιών ) .
Παρατηρούν ότι τα φυτά χρειάζονται απαραίτητα νερό για να αναπτυχθούν .
Προβληματίζονται από την αλόγιστη χρήση του πόσιμου νερού και αποφασίζουν να φτιάξουν μια αφίσα για την εξοικονόμηση νερού , καθώς και τους κανόνες της ορθής διαχείρισης του πόσιμου νερού .
Προβληματίζονται για τη μόλυνση του νερού και τις επιπτώσεις που αυτό έχει στην υγεία μας και στα ζώα που ζουν μάσα σ’ αυτά .
Πληροφορούνται για τις καταστροφές που μπορεί να προέλθουν από το νερό : πλημμύρες , τσουνάμι .
Πληροφορούνται για τις επεμβάσεις του ανθρώπου σε σχέση με το νερό , όπως : φράγματα , τεχνητές λίμνες , εγγειοβελτιωτικά έργα , αποξηραντικά κανάλια κλπ
Μαθαίνουν για τον κύκλο του νερού – υδρολογικό κύκλο .
ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ :
Τα παιδιά πειραματίζονται με διάφορα υλικά και παρατηρούν ποια υλικά επιπλέουν και ποια βυθίζονται . Κάνουν υποθέσεις και παρατηρούν ότι ορισμένα υλικά βυθίζονται αργότερα σε σύγκριση με κάποια άλλα .
Τα νήπια πειραματίζονται με διάφορα υλικά , παρατηρώντας ποια διαλύονται εύκολα ή δύσκολα και ποια δε διαλύονται καθόλου .
Πείραμα σχετικά με την απορροφητικότητα ή τη διαπερατότητα ορισμένων υλικών.
Το πείραμα της βροχής . (Εξάτμιση – υγροποίηση) .
Το πείραμα της εξάτμισης με δυο διαφορετικά δοχεία νερού , το ένα ανοιχτό και το άλλο κλειστό .
Πειραματισμός με τη θερμοκρασία το νερού : κρύο – χλιαρό – ζεστό .
Πείραμα με παγάκια . Το παγάκι που επιπλέει (μέσα στο νερό) . Το παγάκι που λιώνει (ρίχνοντάς του αλάτι) .
Πείραμα πήξης : Το νερό πάει στην κατάψυξη . Παρατηρήσεις του νερού που βάλαμε σε σχέση με την ποσότητα που έγινε πάγος. Παρατηρήσεις των παιδιών , βάζοντας λίγες σταγόνες λάδι στο νερό .
Κατασκευάζουμε βροχόμετρο.
ΔραΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ
Η βάφτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό . Η βάφτιση άλλοτε και σήμερα ..
Το νερό έχει ιδιαίτερη σημασία στο Χριστιανισμό .Τα νήπια παρατηρούν ότι νερό χρησιμοποιείται επίσης και στον Αγιασμό κατά την αρχή της σχολικής χρονιάς, γνωρίζουν ότι μπορούν να πάρουν αγιασμό κάθε πρώτη του μήνα από την εκκλησιά και τον φυλάνε κοντά στο εικονοστάσι .
Στα Θεοφάνεια , αγιασμός των υδάτων , ο ιερέας ρίχνει το σταυρό μέσα σε νερό .
Τα παιδιά μαθαίνουν για τον κατακλυσμό και την Κιβωτό του Νώε .
Ο προστάτης άγιος των ναυτικών.
ΙΣΤΟΡΙΑ :
Τα νήπια μαθαίνουν για επαγγέλματα του παρελθόντος , όπως είναι ο νερουλάς και επαγγέλματα της σύγχρονης εποχής (υδρονομέας , υδραυλικός …).
Τα νήπια μαθαίνουν για τους τρόπους άντλησης νερού άλλοτε ( πηγάδι) και σήμερα (βρύση) .
Μέσα από πίνακες ζωγραφικής και άλλες εικόνες από διαδικτυακές πηγές παρατηρούν τον τρόπο πλυσίματος των ρούχων άλλοτε (στα ποτάμια , νεροτριβή ) και σήμερα (με τη χρήση πλυντηρίου) .
Τα νήπια μαθαίνουν ότι παλιότερα δεν υπήρχε νερό στο σπίτι και οι άνθρωποι αναγκάζονταν να κουβαλήσουν νερό από πηγές έξω από το χωριό .
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ :
Ο Ποσειδώνας δεν ήταν μόνο ο θεός της θάλασσας , αλλά και όλων των νερών (λιμνών , ποταμών και πηγών ) .
Ο Νηρέας , θεός της θάλασσας , αρχαιότερος από τον Ποσειδώνα . Ζούσε μαζί με τις κόρες του , τις Νηρηίδες σε παραμυθένια παλάτια , στο βυθό του Αιγαίου .
Οι Νηρηίδες , νύμφες της θάλασσας είχαν τη δύναμη να προκαλούν φουρτούνα ή να γαληνεύουν τη θάλασσα .
Οι Ναϊάδες , προστάτιδες των γλυκών νερών κατοικούσαν στα γλυκά νερά και διέθεταν μαγικές και αναζωογονητικές δυνάμεις .
Η θεά Αφροδίτη γεννήθηκε μέσα από τους αφρούς της θάλασσας , στην Κύπρο .
Στην ελληνική μυθολογία , επίσης πολλοί ποταμοί θεοποιήθηκαν , με σημαντικότερο τον Αχελώο . Εκτός από αυτόν , γνωστοί είναι και ο Αλφειός , ο Κηφισός , ο Πηνειός , ο Ιλισός , ο Ασωπός . Επιπλέον , μέσα από τον ποταμό Αχέροντα μεταφερόταν οι ψυχές των νεκρών στον Άδη .
Οι Αργοναύτες με την Αργώ.
Οι περιπέτειες του Οδυσσέα.
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ :
Τα νήπια μαθαίνουν και δραματοποιούν το έθιμο της Περπερούνας .
Μαθαίνουν παροιμίες και εκφράσεις του λαού μας .
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
Το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή του ανθρώπου , αλλά και για την προσωπική του καθαριότητά , καθώς και για την καθαριότητα του χώρου , όπου ζει και των ρούχων του . Το μολυσμένο νερό μπορεί να προκαλέσει κρούσματα γαστρεντερίτιδας και γι’ αυτό στις χώρες της Αφρικής είναι αυξημένη η παιδική θνησιμότητα .
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ :
Αναζήτηση εποπτικού υλικού (τραγούδια , βιντεάκια , παραμύθια …) και πληροφοριών από το διαδίκτυο .
Γραφή λέξεων στον η/υ με διάφορες γραμματοσειρές και τρόπου (πλάγια , έντονη γραφή ) .
Ζωγραφική στον η/υ .
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ
Επισκεφτήκαμε το Κ.Π.Ε Στυλίδας
Τελειώνοντας το πρόγραμμά μας αναφερθήκαμε στη προστασία των θαλασσών.Σε συνεργασία με το λιμενικό Στυλίδας καθαρίσαμε την ακτή της περιοχής μας «Καλόγηρος» με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Περιβάλλοντος. ι
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Αξιολογώντας την όλη προσπάθεια και εμπλοκή των νηπίων στις δραστηριότητες του προγράμματος θα μπορούσαμε να πούμε ότι συμμετείχαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον . Στηρίχθηκε στις γνώσεις τους . Τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα κατά την πορεία του προγράμματος να αποκτήσουν γνώσεις , να εκφραστούν και να προβληματιστούν . Αυτό που τους άρεσε ιδιαίτερα είναι τα πειράματα με το νερό και η περιβαλλοντική δράση στη θάλασσα.
Η ενασχόλησή μας με το θέμα έκανε τα νήπια να ευαισθητοποιηθούν σε περιβαλλοντικά θέματα και να αλλάξουν στάση και συμπεριφορά απέναντι στο νερό και τη χρήση του τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι τους . Συμπέραναν πως το νερό αποτελεί πηγή ζωής , ότι είναι πολύτιμο αγαθό , όχι όμως και ανεξάντλητο . Απέκτησαν σωστή περιβαλλοντική συνείδηση .
Οι στόχοι πιστεύουμε ότι επιτεύχθηκαν . Τα νήπια απέκτησαν νέες γνώσεις , εμπλουτίστηκε το λεξιλόγιό τους , συνεργάστηκαν μεταξύ τους , μίλησαν για τις εμπειρίες τους , αντάλλαξαν απόψεις , εκφράστηκαν , έπαιξαν , διασκέδασαν , πειραματίστηκαν .
Το θέμα πιστεύουμε ότι ολοκληρώθηκε με επιτυχία . Στη διάρκεια πέντε μηνών τα νήπια αποκόμισαν πολλές γνώσεις . Σε ορισμένα υποθέματα δόθηκε μεγαλύτερη έκταση , αλλά αυτό οφειλόταν καθαρά στο ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έδειξαν τα νήπια .
Επίσης υπήρχε συνεργασία με τους γονείς , την τοπική κοινωνία , το Κ.Π.Ε. Στυλίδας , το δήμο Στυλίδας που μας παραχώρησε το λεωφορείο για να πάμε στην παραλία,το Λιμενικό Στυλίδας. . Όλα αυτά βοήθησαν στο να ολοκληρωθεί το περιβαλλοντικό πρόγραμμα με μεγαλύτερη επιτυχία . Το νερό μπορεί να κινδυνεύει να εξαντληθεί , αλλά το θέμα για το νερό είναι ανεξάντλητο , καθώς μας δίνει άπειρες δυνατότητες μάθησης , ψυχαγωγίας , πειραματισμού και προβληματισμού.
