Η δομή της Γης
Η εσωτερική κατασκευή της Γης (κλικ στην εικόνα) μοιάζει με κρεμμύδι, αφού αποτελείται από διαδοχικά στρώματα. Το εξωτερικό στρώμα είναι στερεό, λέγεται λιθόσφαιρα και αποτελείται από δώδεκα μεγάλες πλάκες, τις λιθοσφαιρικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές κινούνται συνεχώς , με αποτέλεσμα να συγκρούονται μεταξύ τους.
Οι σεισμοί
Οι λιθοσφαιρικές πλάκες, όπως είπαμε κινούνται. Με την κίνηση αυτή προκαλούνται συγκρούσεις και μεγάλες αναστατώσεις στις περιφέρειες των λιθοσφαιρικών πλακών, με αποτέλεσμα οι περιοχές που βρίσκονται πάνω από τις πλάκες αυτές να υποφέρουν από σεισμούς.
Βέβαια, πριν οι επιστήμονες εξηγήσουν πως δημιουργούνται οι σεισμοί, υπήρχαν πολλές διαφορετικές ερμηνείες του φαινομένου. Κάνε κλικ εδώ για να δεις μερικές από αυτές.
Ο σεισμός μπορεί να διαταράξει την καθημερινή ζωή δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα:
Σε δίκτυα όπως,
- οδικό (καταστροφή δρόμων, γεφυρών κλπ)
- σιδηροδρομικό (καταστροφή γραμμών)
- τηλεπικοινωνιακό
- ηλεκτρικό
- Ύδρευσης
Στο φυσικό περιβάλλον
- κατολισθήσεις, καθιζήσεις
- Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, μπορεί ένα σεισμό ν’ ακολουθήσει μια πυρκαγιά, προκαλώντας μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που έχει προκαλέσει ο ίδιος ο σεισμός!
- Επίσης, δεν είναι σπάνια η εμφάνιση πλημμύρας εξαιτίας βλαβών στα δίκτυα ύδρευσης, καταστροφής φραγμάτων ή αλλαγής της ροής ποταμών.
Στην παγκόσμια ιστορία έχει καταγραφεί ένας τεράστιος αριθμός σεισμών. Πολλοί από αυτούς κατέστρεψαν πόλεις και χωριά. Όμως όσο μεγάλη κι αν ήταν η καταστροφή, κανένας σεισμός δεν στάθηκε ικανός να σταματήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Τα κτίρια ξαναχτίστηκαν, οι δρόμοι ξαναφτιάχτηκαν και όλοι απέκτησαν εμπειρίες για την μελλοντική αντιμετώπιση των σεισμών.
Τα ηφαίστεια
Όταν δύο πλάκες πλησιάζουν μεταξύ τους, η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη, λιώνει και μετατρέπεται σε μάγμα. Το μάγμα μέσα από ρωγμές που δημιουργούνται ανεβαίνει προς την επιφάνεια της Γης με τη μορφή λάβας. Έτσι δημιουργείται το ηφαίστειο.
Τα ηφαίστεια τα διακρίνουμε σε:
- Ενεργά ( αυτά που δρουν και σήμερα ή έδρασαν κατά τους ιστορικούς χρόνους, δηλ τα τελευταία 5.000χρόνια)
- Ανενεργά ή σβησμένα (εκείνα που δεν έδρασαν ποτέ κατά τους ιστορικούς χρόνους)
Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν τουλάχιστον 40 ηφαίστεια που εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται «ενεργά».
Αποσάθρωση, διάβρωση, εναπόθεση
Πολλές φορές ο άνεμος, το νερό και οι μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας (εξωγενείς δυνάμεις) προκαλούν θρυμματισμό των πετρωμάτων της επιφάνειας της Γης. Τότε λέμε ότι γίνεται αποσάθρωση.
Θρυμματισμός του μνημείου της Σφίγγας στην Αίγυπτο.
Διάβρωση είναι η αλλαγή της εξωτερικής επιφάνειας του εδάφους που οφείλεται στις εξωγενείς δυνάμεις. Τα υλικά δηλαδή της αποσάθρωσης παρασύρονται και προκαλείται μείωση (φάγωμα) του εδάφους.
Κάνε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να δεις παράδειγμα αιολικής διάβρωσης.
Κάνε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να δεις παράδειγμα υδάτινης διάβρωσης.
Εναπόθεση είναι η τοποθέτηση των υλικών της αποσάθρωσης και της διάβρωσης μακριά από τον τόπο δημιουργίας τους, αλλάζοντας με τη σειρά τους τη μορφή της επιφάνειας της Γης.
