ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΡΟΥΣΩΝΑ
ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ
Βρίσκεται νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, σε απόσταση 21 χμ. Είναι κτισμένος αμφιθεατρικά πάνω στους λόφους Πλάγια, Κούπος και Λειβαδιώτης. Έχει υψόμετρο 460 μ. και πληθυσμό 2.950 κατοίκους που ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία.
Το τοπωνύμιο Κρουσώνας θεωρείται αρχαίο ελληνικό. Ωστόσο, άλλοι το ετυμολογούν από τη λέξη κούρσος – κρούσος η οποία συνδέεται με το ρήμα κουρσεύω (κυριεύω). Η λέξη κρούσος βρίσκεται και σήμερα σε χρήση στη φράση «κρούσος είναι το χωριό» δηλ. έρημο είναι το χωριό, όπως συνέβαινε μετά από τις επιδρομές των κουρσάρων.
Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Χαράλαμπος Μία από της σημαντικότερες εκκλησίες είναι η Παναγία η Κερά, η οποία είναι και η παλαιότερη από τις εκκλησίες του χωριού. Μέσα στο χωριό, υπάρχει επίσης η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Θαυματουργού, του οποίου το προσκυνητάρι είναι πέτρινο σκαλιστό και λέγεται μάλιστα πως προέρχεται από τις αραβικές χώρες. Τέλος, στην πλατεία του χωριού, βρίσκεται ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας που είναι και ο μεγαλύτερος του χωριού. Γύρω από την περιοχή του χωριού υπάρχουν τριάντα περίπου εξωμονάστηρα με χαρακτηριστικότερα και γραφικότερα αυτά του Αϊ Γιάννη του Ψηλού, του Άγιου Στυλιανού στο Πουρναρόδασος, του Μιχαήλ Αρχάγγελου, του Αϊ Γιάννη στο Πρινόρι και τέλος το γραφικό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στον Κούπο. Πάνω στο χωριό, στους πρόποδες του Γούρνου, βρίσκεται η μονή της Αγίας Ειρήνης. Είναι κτισμένη στο ύψωμα Γούρνος σε υψόμετρο 700 μ.
Όπως μας πληροφορούν οι κάτοικοι, η μονή χρονολογείται από το 650 μ.Χ
Ο Κρουσώνας διαθέτει Γυμνάσιο, Λύκειο, δυο Δημοτικά σχολεία, νηπιαγωγείο, παιδικό σταθμό, Κ.Α.Π.Η., αγροτικό ιατρείο, αγροτικό συνεταιρισμό, ποδοσφαιρικό αθλητικό σωματείο, τον Π.Α.Ο.Κ. Κρουσώνα και τέλος, τον πολιτιστικό σύλλογο ‘Νέα Γενιά’, με αξιόλογη δράση.Σημαντική είναι η συμβολή και η συμμετοχή του στην οργάνωση του Κρουσανιώτικου καρναβαλιού αλλά και στη γιορτή του μήλου.
Αξίζει ν αναφερθεί πως τα μήλα του Κρουσώνα έχουν εξαιρετική γεύση λόγω των ιδιαίτερων εδαφοκλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στον τόπο. Παράγονται κυρίως στο λιβάδι του Κρουσώνα, σε υψόμετρο 1050 μέτρων και είναι άνυδρα κατά 99%, με την υγρασία που αναπτύσσεται εκεί λόγω του υψομέτρου να βοηθά στην ανάπτυξη τους.
