Το σχολείο μας

Η έρευνα και  καταγραφή της ιστορίας του σχολείου πραγματοποιήθηκε από την εκπαιδευτικό Σταμενίτη Μαρία, στα πλαίσια του προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τίτλο «Ιστορική Διαδρομή και σύγχρονο περιβάλλον του 2^ου Δημοτικού σχολείου Γουμένισσας», κατά το σχολικό έτος 2009-2010

Βιβλιογραφία

• Ματσαγγούρας, Ηλίας Γ. (2001).Η σχολική Τάξη, Εκδόσεις Γρηγόρης
• ‘Ιντος ,Χρήστος Π. Τα σχολεία μας από την ίδρυση τους ως το   2000  , Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κιλκίς, Κιλκίς 2004.
• Κακαβούλης Α.(2009)Ηθική Ανάπτυξη και Αγωγή, Εκδόσεις Ιδιωτική
• Περιοδικό «Παράθυρο στην εκπαίδευση του παιδιού» τεύχη 29,41,47
• Σχολικά Αρχεία
• Διαδίκτυο
• Προφορικές διηγήσεις

ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ 1912

 

Την εποχή της τουρκοκρατίας λειτουργούσαν στη Γουμένισσα Δημοτικά σχολεία Αρρένων και Θηλέων, αλλά η φοίτηση δεν ήταν υποχρεωτική. Έτσι ελάχιστοι από τους κατοίκους πήγαιναν στο σχολείο.Μετά την ιστορική μάχη των Γιαννιτσών, στις 23 Οκτωβρίου 1912  η Γουμένισσα αποτίναξε την τουρκική σκλαβιά .Το 1912 λειτούργησε το πρώτο Διδακτήριο στη Γουμένισσα στο κτήριο που βρίσκεται στον αυλόγυρο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου.Από το 1913 άρχισε να λειτουργεί ως εξατάξιο δημοτικό αρρένων, δεδομένου ότι υπήρχε και το σχολείο των θηλέων. Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία για τη λειτουργία των δύο αυτών σχολείων. Από τη χρονιά αυτή η φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο έγινε υποχρεωτική στην κωμόπολη μας, όπως ήταν και σε όλη την Ελλάδα.

Μετά την απελευθέρωση ο αριθμός των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο αυξάνει εντυπωσιακά. Συγκεκριμένα ,στο 1^ο δημοτικότη χρονιά 1913-14 ο αριθμός των μαθητών ήταν 146 και το 1914-15   572 μαθητές. Η ραγδαία αυτή αύξηση οφείλεται στο γεγονός ότι φοιτούν και μεγαλύτερης ηλικίας μαθητές, οι οποίοι πριν δεν παρακολουθούσαν τα μαθήματα του δημοτικού.Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου (1914-18) παρατηρείται μείωση του αριθμού των μαθητών και έξαρση διαφόρων ασθενειών λόγω της κακής διατροφής.Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τις ανταλλαγές των πληθυσμών, έρχονται στη Γουμένισσα οι πρόσφυγες από τον Πόντο και την Ανατολική Ρωμυλία, με αποτέλεσμα ο αριθμός των παιδιών να αυξηθεί.

Τη σχολική χρονιά 1929-30 έγινε η ένωση των μαθητών ,αρρένων και θηλέων και χωρίστηκαν τα σχολεία μας σε 1^ο δημοτικό(που λειτουργούσε στο Παλιό Δημαρχείο) και 2^ο δημοτικό(που λειτουργούσε στα γραφεία(Διοικητήριο) απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου).

2^ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ

Το Διδακτήριο

 

Σύμφωνα με χειρόγραφη έκθεση, που διασώθηκε στο σχολείο μας το 2^ο Δημοτικό σχολείο ιδρύθηκε κατά το σχολικό έτος 1929-30.Σύμφωνα πάντα με την παραπάνω έκθεση, το σχολείο μέχρι το έτος 1936 στεγαζόταν σε δημόσιο κτίριο, πιθανότατα στα παλαιά δημόσια γραφεία. απέναντι από τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου ή στο 1^ο δημοτικό σχολείο(παλαιό Δημαρχείο).Το έτος 1936 έγινε η εγκατάσταση του στο σημερινό οικοδόμημα.

Η ανέγερση του διδακτηρίου ξεκίνησε το έτος 1932 ύστερα από απαλλοτρίωση του οικοπέδου. Συνολικά ξοδεύτηκαν 573.000 δραχμές.Πρώτα έγινε η τοιχοποιία και  η στέγη. Όμως ,λόγω έλλειψης χρημάτων, οι εργασίες σταμάτησαν και ξανάρχισαν το 1934.Το 1936 ήταν έτοιμος ο δεύτερος όροφος του διδακτηρίου, στο οποίο στεγάστηκε το 2^ο σχολείο και το 1938 αποπερατώθηκε μια αίθουσα του πρώτου ορόφου.Tη σχολική χρονιά 1940-41 το σχολείο μας δε λειτούργησε λόγω του πολέμου.

Κατά την περίοδο της κατοχής το διδακτήριο το κατείχαν οι Γερμανοί και υπέστη ζημιές. Μετά τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω οικονομικών δυσχερειών, οι μαθητές των ελληνικών σχολείων σιτίζονται(τους προσφέρει φαγητό το σχολείο) και  παράλληλα  εμβολιάζονται. Τα συσσίτια προσφέρονταν στον κάτω όροφο του σχολείου μας(δεν είχαν χτιστεί οι κάτω αίθουσες).Το 1946 επισκευάστηκε με δαπάνες του κράτους, ενώ το 1949 επισκευάστηκε με δαπάνες της υπηρεσίας Ανοικοδόμησης, γιατί την περίοδο του εμφυλίου το κατείχαν στρατιωτικές μονάδες.Τα πατώματα των τάξεων ήταν ξύλινα και οι τουαλέτες βρίσκονταν στην αυλή του σχολείου. Η θέρμανση των τάξεων γινόταν με  ξυλόσομπες  αρχικά και αργότερα με σόμπες πετρελαίου.Το έτος 1953 ήταν έτοιμες οι υπόλοιπες δύο αίθουσες του πρώτου ορόφου και ο διάδρομος και το1958 τελείωσε το σοβάντισμα  του κτηρίου. Εκείνη τη χρονιά η βορινή είσοδος του μετατράπηκε σε αίθουσα νηπιαγωγείου.

Το νηπιαγωγείο στεγάστηκε εκεί ως το 1992.Το έτος αυτό παραδόθηκε το νέο νηπιαγωγείο(λυόμενο) που στήθηκε στον ίδιο αύλειο  χώρο μετά από απόφαση της σχολικής εφορείας.

Το έτος 1961 έγινε περίφραξη της πρόσοψης του σχολικού προαυλίου με τοιχοποιία μήκους 110μ.

Στις 26 Αυγούστου 1983 έγινε τοπικός σεισμός στη Γουμένισσα και το 2^ο Δημοτικό σχολείο υπέστη σοβαρές ζημιές: καταστράφηκε σχεδόν όλος ο δεύτερος όροφος. Για το λόγο αυτό η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών Ν. Κιλκίς, μετά από έλεγχο στις 5 Σεπτεμβρίου 1983,έκρινε ακατάλληλο το κτίριο. Για τα σχολικά έτη 1983-84 και 1984-85 το σχολείο στεγάστηκε στο 1^ο Δημοτικό και τα παιδιά φοιτούσαν σε δύο βάρδιες, πρωινή και μεσημεριανή. Στο παραπάνω χρονικό διάστημα το κτήριο επισκευάστηκε με δαπάνες του ελληνικού κράτους. Αντικαταστάθηκαν τα ξύλινα πατώματα με μπετόν και τοποθετήθηκαν τα νέα αφοδευτήρια(τουαλέτες) στο βορινό τμήμα του κτιρίου.

Το έτος 2000 μετά από πολλές προσπάθειες εκπαιδευτικών παραγόντων άρχισε η προσθήκη τεσσάρων νέων αιθουσών, υπόστεγου και γυμναστηρίου με χρηματοδότηση της νομαρχίας Κιλκίς. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2001 και στις 26 Νοεμβρίου του ίδιου έτους έγιναν τα εγκαίνια της νέας πτέρυγας του σχολείου μας.

 

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Από τις συνεντεύξεις γονέων, και συγγενών μας που φοιτούσαν ή δίδαξαν στο σχολείο:

Παλαιότερα  λειτουργούσε  κυλικείο κάτω από τη σκάλα του σχολείου μας.

Η σιδερένια σκάλα ,στο πίσω μέρος της αυλής δεν υπήρχε, προστέθηκε αργότερα.

Οι τουαλέτες ήταν έξω από το σχολείο, στον αυλόγυρο.

Τριγύρω από την αυλή υπήρχε τοιχάκι με συρματόπλεγμα.

Στο χώρο της αυλής είχε χώμα και φύτευαν φυτά, ενώ το τσιμέντο έγινε το 1960.

Οι μαθητές που φοίτησαν τις δεκαετίες του 60 και στις αρχές του 70 θυμούνται με νοσταλγία τις γυμναστικές επιδείξεις, τις ποδιές, τις πολυάριθμες τάξεις(30 με 40 παιδιά) και την προσπάθεια των δασκάλων να τους μάθουν γράμματα.  Όπως μας λένε άσχημες αναμνήσεις δεν έχουν πολλές, ίσως μόνο την αυστηρότητα και το ξύλο.

 

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ…

Σύμφωνα με προφορικές διηγήσεις, παλαιότερα….

• Κάθε πρωί ο μαθητές, εκτός από τη σχολική σάκα, έπαιρναν στη μασχάλη τους  και ένα καυσόξυλο για τη σόμπα. Αν κάποιος δεν έφερνε     το ξύλο ,τον έστελναν πίσω να το πάρει ή δεν τον άφηναν να κάτσει δίπλα στη φωτιά .Την ξυλόσομπα την άναβαν τα παιδιά.
• Τα θρανία ήταν «ένα» με τις καρέκλες και τα παιδιά κάθονταν πολλές φορές τρία-τρία .
• Mέχρι το 1955 τα βιβλία ήταν λιγοστά και δεν είχαν τετράδια, ούτε μολύβια και έτσι έγραφαν με το κονδύλι και την πλάκα.
• Οι γονείς έραβαν μια μικρή πάνινη τσάντα για τα παιδιά ,όπου έβαζαν το αναγνωστικό, την πλάκα και το κονδύλι.
• Οι δάσκαλοι έκαναν αυστηρό έλεγχο στα νύχια και τα αυτιά των μαθητών, τα οποία έπρεπε να είναι πεντακάθαρα.
• Τα σχολεία ήταν ανοιχτά και το Σάββατο. Η πενθήμερη λειτουργία των σχολείων καθιερώθηκε στη χώρα μας το 1976. Υποχρέωση των μαθητών αποτελούσε και ο κυριακάτικος εκκλησιασμός.
• Τα παιδιά αρχικά φορούσαν φτωχικά αλλά καθαρά ρούχα, τη δεκαετία του 1960 καθιερώθηκε η σχολική ποδιά που καταργήθηκε το 1981.
• Με τη λήξη της σχολικής χρονιάς υπήρχε πάντα το καρδιοχτύπι, του αν και κατά πόσο κάποια παιδιά θα έμεναν στην ίδια τάξη. Επειδή αρκετοί μαθητές δεν περνούσαν στην επόμενη τάξη, φοιτούσαν στο δημοτικό, παιδιά ηλικίας μέχρι 15 ή 16 ετών. Ήταν δύσκολο να τελειώσεις το δημοτικό και πολλοί μαθητές δεν είχαν καν απολυτήριο δημοτικού.
• Στο σχολείο πήγαιναν συνήθως τα αγόρια, τα οποία τα κούρευαν γουλί. Τα κορίτσια τα κρατούσαν στο σπίτι οι μαμάδες για να μάθουν να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού.
• Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία τα αναγνωστικά που λειτούργησαν καλύτερα στους μαθητές σε γνωστικό και ψυχο-συναισθηματικό επίπεδο ήταν «Το Αλφαβητάρι του ήλιου»(έκδοση 1919) και το αλφαβητάριο του Κώστα Γραμματόπουλου (έκδοση 1955).Ένα άλλο αγαπημένο αναγνωστικό ήταν και «Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου(έκδοση 1918).

Σχολικά Μαθήματα-Εκδρομές του χθες…

Τα μαθήματα είχαν αρκετές διαφορές με τα σημερινά. Στα βιβλία της Γλώσσας(αναγνωστικά) δεν υπήρχαν ασκήσεις αλλά έγραφαν κάθε μέρα αντιγραφή και ορθογραφία. Η Γραμματική διδασκόταν σαν ξεχωριστό μάθημα και ο Γραπτός λόγος λεγόταν Έκθεση ιδεών. Αντί για Μελέτη Περιβάλλοντος γινόταν η Πατριδογνωσία ,η Φυσική Ιστορία και η Ανθρωπολογία, αντί για Φυσική η Φυσική Πειραματική και Χημεία, αντί για καλλιτεχνικά η Ιχνογραφία. Ακόμη έκαναν μάθημα Καλλιγραφίας. Δεν υπήρχαν εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων ,αλλά ο δάσκαλος της τάξης έκανε γυμναστική και ωδική(μουσική).

Ακόμα δεν υπήρχε το Ολοήμερο σχολείο, η αίθουσα υπολογιστών και οι ξένες γλώσσες στο δημοτικό. Ως αίθουσα εκδηλώσεων λειτουργούσαν  δυο τάξεις ,οι οποίες ενώνονταν  με ένα ξύλινο τοίχος που άνοιγε και οι δυο αίθουσες γίνονταν μια.

Τα παιδιά των παλαιότερων εποχών, στις σχολικές εκδρομές έπαιζαν ομαδικά παιχνίδια και τραγουδούσαν παραδοσιακά τραγούδια.

Οι μαθητές του σχολείου μας, σύμφωνα με  τον συνταξιούχο πρώην διευθυντή τον κύριο Γιάννη Μοματάντση , πήγαιναν περιπάτους στο γήπεδο και στο ποτάμι. Εκδρομές με λεωφορείο πήγαιναν μόνο οι δύο τελευταίες τάξεις.

 

Σχολικές Εκδηλώσεις

 

Ξεφυλλίζοντας  το φωτογραφικό αρχείο του σχολείου μας συμπεραίνουμε ότι μετά το 1955 ξεκινούν να διοργανώνονται γυμναστικές επιδείξεις(αθλητικές εκδηλώσεις που γίνονταν στην αυλή του σχολείου),οι οποίες φαίνεται να σταματούν το 1974.Στα ελληνικά σχολεία καταργήθηκαν επίσημα το 1981.Μέχρι τότε είχαν υποχρεωτικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με προφορικές διηγήσεις ,τα χρόνια εκείνα οι σχολικές εκδηλώσεις ήταν μεγάλο γεγονός για την τοπική κοινωνία της Γουμένισσας. Οι μαμάδες και οι γιαγιάδες των παιδιών έραβαν  χρωματιστές στολές και τα παιδιά  έκαναν πολλές πρόβες, οι οποίες ήταν συνήθως εξαντλητικές.Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς οι γυμναστικές επιδείξεις, στις οποίες συμμετείχαν όλες οι τάξεις, έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και πραγματοποιούνταν στη σχολική αυλή παρουσία των γονιών.

Οι επιδείξεις ξεκινούσαν με τον εθνικό ύμνο. Στη συνέχεια τα αγόρια έδειχναν τις γυμναστικές τους ικανότητες και μετά τα κορίτσια. Το πρόγραμμα συνεχιζόταν με αγώνες στίβου (σκυταλοδρομία, άλμα εις μήκος κ.α.) και τελείωνε με δημοτικούς χορούς.

Εκτός από τις γυμναστικές επιδείξεις οργανώνονταν και θεατρικές παραστάσεις, κυρίως τις εθνικές γιορτές, όπως και αθλητικοί αγώνες.

Τις εκδηλώσεις αυτές τις αναλάμβαναν οι δάσκαλοι των τάξεων μια και δε διορίζονταν τότε γυμναστές στα δημοτικά σχολεία.

 

ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Το σχολείο ξεκίνησε να  λειτουργεί ως εξατάξιο δημοτικό σχολείο στο παρόν κτήριο το σχολικό έτος 1936-37.Ο αριθμός των μαθητών τη χρονιά αυτή ήταν 307 μαθητές.

Το έτος 1947-48 είχε 526 μαθητές ενώ από τις επόμενες χρονιές ο αριθμός των παιδιών, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα, άρχισε να μειώνεται σταδιακά. Το σχολικό έτος 1999-2000 φοιτούσαν 142 μαθητές ενώ σήμερα 15-9-2023 ο αριθμός των παιδιών ανέρχεται στους 91 μαθητές και το σχολείο μας είναι λειτουργικά 6/θέσιο.

 

ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ 2^ΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 

Κατά τη μακροχρόνια διάρκεια δράσης του 2^ου Δημοτικού Σχολείου  δίδαξαν σ’ αυτό σπουδαίοι δάσκαλοι .Οι παλαιότεροι μαθητές θυμούνται την κυρία Χρυσούλα  που οργάνωνε σπουδαίες θεατρικές παραστάσεις ,την κύρια Φανή Μήτσα, τον κύριο Καισαρίδη και τον κύριο Πολύκαρπο.

Δάσκαλοι που έχουν διετελέσει διευθυντές στο 2^ο Δημοτικό είναι οι: Κουνάβος  Αλέξανδρος, Ιφιγένεια Τσιτσιμπίκου, Σωφρόνιος Μπαξεβάνης, Χαράλαμπος Τουλκερίδης,  Μοματάντσης  Ιωάννης ,Στέρτσος Φώτιος, Γίγκερης Φώτιος , Χρήστος Πετσανούκης κ.α

Eκπαιδευτικοί που δίδαξαν για αρκετά χρονιά στο σχολείο μας και τώρα έχει τελειώσει η διδακτική τους καριέρα και παίρνουν σύνταξη είναι οι: Πρώιτσης Τρύφων, Αρτεμισία Πέτσα ,Αικατερίνη Μόσχοβα, Δημήτριος Βούζας, Άννα Μήτσα, Ευθυμία Καρακίτσιου  ,Δήμου Παντελής, Μοματάντση Ανδρονίκη, Μπούτιου Σοφία και άλλοι.

Συμπορευτής στο εκπαιδευτικό έργο στέκεται και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων που ενδιαφέρεται και  ενεργοποιείται δυναμικά. Εξάλλου όταν υπάρχει συνεργασία εκπαιδευτικών και γονιών τα άτομα που πρωτίστως επωφελούνται είναι τα παιδιά, οι αυριανοί πολίτες και γονείς…………………………………