Ο χειμώνας έχει μπει για τα καλά και τα ζωάκια έχουν πέσει σε βαθύ ύπνο. Ποιά ζωάκια είναι αυτά που πέφτουν σε χειμερία νάρκη; Η  χειμερία  νάρκη είναι ο χρόνος που κάποια  ζώα πέφτουν για ύπνο, για όσο καιρό κάνει κρύο. Αυτός ο ύπνος δεν είναι όπως ο ανθρώπινος ύπνος, όπου οι δυνατοί θόρυβοι μπορούν να μας ξυπνήσουν. Αν και  χρησιμοποιούμε  τη λέξη  “ύπνος” μερικές φορές, η χειμερία νάρκη είναι διαφορετική από τον κανονικό ύπνο. Είναι ο τρόπος που τα ζώα προσαρμόζονται στο κλίμα και το έδαφος γύρω τους. Τα ζώα πρέπει να είναι σε θέση να ζήσουν μέσα στο ακραίο κρύο, έτσι πέφτουν σε χειμερία νάρκη για να αποφύγουν εκείνο το κρύο. Το κάνουν επίσης αυτό επειδή είναι πραγματικά δύσκολο να βρουν τρόφιμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα τρόφιμα δίνουν στα ζώα την ενέργεια που χρειάζονται για να περπατήσουν, να τρέξουν, να κυνηγήσουν. Επίσης, επιβραδύνουν τους χτύπους της καρδιάς τους (δηλαδή χτυπάει πιο αργά η καρδιά τους). Τότε είναι που εκείνο το αποθηκευμένο λίπος που το ζώο αποθήκευσε το φθινόπωρο τα βοηθάει. Αυτό το αποθηκευμένο λίπος διαρκεί περισσότερο επειδή ο οργανισμός τους επιβραδύνει  τόσο πολύ ότι δεν χρειάζονται πολλή ενέργεια. Μερικά από αυτά τα ζώα αποθηκεύουν επίσης τα τρόφιμα στις σπηλιές και τα λαγούμια τους. Τα ζώα που το κάνουν αυτό δεν κοιμούνται κατ’ ευθείαν μόλις πέσει το πρώτο κρύο. Τα ζώα αυτά  ξυπνάνε καμιά  φορά μέσα στη φωλιά για λίγο, περπατάνε γύρω στη φωλιά για λίγο  και τρώνε προτού να πάνε πίσω στον ύπνο.

Όλα τα παραπάνω τα παρατηρήσαμε και τα κατανοήσαμε ακόμη καλύτερα μέσα από πλούσιο εποπτικό υλικό.

Τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη είναι:

ΑΡΚΟΥΔΑ

ΝΥΧΤΕΡΙΔΑ

ΠΟΝΤΙΚΙ

ΣΚΙΟΥΡΟΣ

ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ

ΒΑΤΡΑΧΟΣ

ΧΕΛΩΝΑ

ΦΙΔΙ

Ζωγραφίσαμε τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη, τα κόψαμε και φτιάξαμε μια φωλιά για το καθένα ανάλογα με τις συνήθειες και το μέγεθός τους. Χρησιμοποιήσαμε πολλά υλικά, αλλά κυρίως χαρτόνια με διαφορετικά χρώματα και μεγέθη. Έτσι απεικονίσαμε σε τρισδιάστατη μορφή ένα δάσος, λαμβάνοντας υπόψη μας όσα συμβαίνουν πάνω από την επιφάνεια της γης, αλλά και κάτω από αυτήν.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού που κάθε χρόνο γιορτάζεται κάθε στις 20 Νοεμβρίου -την ημέρα που το 1989 υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, στην τάξη μας κάναμε προβολή βίντεο, φωτογραφιών και εικόνων σχετικά με το θέμα αυτό.

Προβληματισμένα από το υλικό που παρακολούθησαν, τα παιδιά εξέφρασαν τα συναισθήματά τους και έδωσαν απαντήσεις στα ερωτήματα που αφορούσαν στις ανάγκες των παιδιών σε όλα τα σημεία του κόσμου, δηλαδή σε όσα χρειάζονται για να μεγαλώσουν αρμονικά και να νιώθουν ευτυχισμένα. Στη συνέχεια τα καταγράψαμε.

Κατάλαβαν πως οι ανάγκες που ανέφεραν είναι ίδιες για όλα τα παιδιά του κόσμου όπου κι αν ζουν, όπως κι αν ζουν, πρόκειται για τα δικαιώματά τους που έχουν κατοχυρωθεί νομοθετικά από διεθνή σύμβαση που δεσμεύει όλες τις χώρες να τα τηρούν.

Μιλώντας για την καταπάτηση των δικαιωμάτων του παιδιού, για την εκμετάλλευσή τους, παίξαμε ένα παιχνίδι όπου χρησιμοποιήσαμε κάρτες της unicef. Κρατώντας δύο φατσούλες, γελαστή και λυπημένη, τα παιδιά σήκωναν κάθε φορά εκείνη που ταίριαζε με την εικόνα που δείχναμε: παιδιά να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους ή να καταπατώνται.

Η ενασχόληση με το θέμα επισφραγίστηκε με ένα ομαδικό έργο το οποίο αποτυπώνει την καθολικότητα των δικαιωμάτων των παιδιών όλου του κόσμου, ανεξάρτητα από τις συνθήκες ζωής τους και τις όποιες άλλες διαφορές τους (χρώμα, χώρα, φύλο, γλώσσα, ικανότητες…)….ενα δέντρο με τα αποτυπώματα από τις παλάμες των παιδιών, πάνω στις οποίες έγραψε το καθένα ένα δικαίωμα ή μια ανάγκη που έχουν τα παιδιά.

Ελιά ευλογημένη! Για αρκετές μέρες τον Νοέμβριο, τα παιδιά ασχολήθηκαν με την ελιά και το λάδι. Προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε αυτή την ενότητα διαθεματικά.

Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν από κοντά-κάποια έφεραν και τα ίδια στο σχολείο- ελιές, προϊόντα ελιάς, κλαδιά ελιάς, ποιήματα, παροιμίες, εικόνες. Στη συνέχεια τα ομαδοποιήσαμε.

Παρατήρησαν το δέντρο της ελιάς μέσα από εικόνες και βίντεο. Συζητήσαμε για τη διαδικασία της παραγωγής του λαδιού, αλλά και για πολλά ακόμη, όπως:

• Τι είναι η ελιά;
• Τι μας δίνει;
• Πως χρησιμοποιούμε το λάδι;
• Πως λέγεται ο χώρος που η ελιά γίνεται λάδι;
• Τι είναι το χωράφι με τις πολλές ελιές;
• Τι προσφέρει στο ανθρώπινο σώμα και γιατί οι ελιές και το λάδι πρέπει να υπάρχουν στην διατροφή μας;

• Πως λέγεται το δέντρο;
• Που καλλιεργείται;
• Πως λέγονται τα κτήματα με τις ελιές;
• Ποιοι ασχολούνται με την καλλιέργειά τους;
• Τι μας προσφέρει;
• Πόσα χρόνια ζει;

Έμαθαν την ιστορία τη ιερής ελιάς που χάρισε η θεά Αθηνά στους κατοίκους της πόλης, μια ιστορία από την πλούσια  ελληνική μυθολογία μας. Και συνέχισαν δημιουργώντας τις δικές τους μοναδικές εικαστικές δημιουργίες.

Μετά τη συζήτησή μας, δραματοποιήσαμε το μάζεμα των ελαιών  με τον δικό μας τρόπο.

Μάθαμε πως γράφεται η λέξη Ελιά και αφού τη διαβάσαμε, τη συλλαβίσαμε και βρήκαμε λέξεις από Ε….

Τέλος, τραγουδήσαμε όλοι μαζί το παραδοσιακό: «Ντίλι το καντήλι».

https://www.youtube.com/watch?v=5u1IlfOb3Po&ab_channel=CHRISB.M

Και όπως λέει ο σοφός λαός μας: «Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις!»

(Συντάκτρια Άρθρου: Δανιηλίδου Παναγιώτα, Εκπαιδευτικός Παράλληλης Στήριξης/Ε.Β.Π.)

Με τα παιδιά του ολοήμερου, κάναμε ένα πείραμα σχετικά με τους πλανήτες, όπου καλέσαμε και τα υπόλοιπα παιδιά από το πρωινό τμήμα να συμμετάσχουν!

Το πείραμά μας! Σχεδιάσαμε δύο πλανήτες σε δυο μεγάλα χαρτόνια, με ορισμένα μοτίβα στην επιφάνειά τους. Πάνω σε υγρή κόλλα, έριξαν τα παιδιά αλάτι, το οποίο και στέγνωσε. Την επόμενη ημέρα, ανακατέψαμε νερό με τέμπερα, όπου και το χρώμα έγινε πιο υγροποιημένο. Με τα κουταλάκια μας, πήραμε λίγο από το χρώμα, το ρίξαμε πάνω στο αλάτι, όπου και το απορρόφησε! Στα υπόλοιπα μοτίβα των πλανητών, κολλήσαμε βαμβάκι, το οποίο και χρωματίσαμε! Έτοιμοι οι πλανήτες μας, φτιαγμένοι από βαμβάκι, κόλλα και αλάτι!

Στόχος: Λεπτή κινητικότητα, πειραματισμός και επεξεργασία υλικών από τα παιδιά.

Ημέρα μνήμης και τιμής για τους αγωνιστές της δημοκρατίας! 
Οι μικροί μαθητές μας έμαθαν για τα γεγονότα και προβληματίστηκαν για τις έννοιες δημοκρατία, δικτατορία, παιδεία, ελευθερία, δικαιοσύνη, σεβασμός.
ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Ένα σύνθημα των εξεγερμένων φοιτητών του Νοέμβρη του 1973 που πάντα μας θυμίζει τον αγώνα για τα ιδανικά της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της δημοκρατίας. Μέσα στη σχολική μας τάξη προσπαθήσαμε να ευαισθητοποίησουμε τους μικρούς μαθητές για τις παραπάνω αξίες και την ανάγκη  να αγωνιζόμαστε ενωμένοι για ειρήνη, δικαιοσύνη, δημοκρατία.

Μιλήσαμε για τη Δημοκρατία και τον αγώνα από τους απλούς ανθρώπους, τους πολίτες για ελευθερία, δικαιοσύνη και ειρήνη! Μιλήσαμε και είδαμε αποσπάσματα ταινιών  για τα ιστορικά γεγονότα του Νοέμβρη του 1973 και των προηγούμενων χρόνων. Ακούσαμε τραγούδια, είδαμε πίνακες ζωγραφικής και κάναμε τις κατασκευές μας για να θυμόμαστε και να τιμούμε τους αγωνιστές της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. 

Αρχικά λοιπόν παρακολουθήσαμε ένα βίντεο που εξιστορεί τα γεγονότα εκείνων των ημερών:

“Οι φοιτητές διεκδικούσαν δικαιώματα που τους είχε στερήσει η δικτατορία: Διενέργεια φοιτητικών εκλογών, διακοπή της στράτευσης των φοιτητών, περισσότερα χρήματα για την Παιδεία και άλλα φοιτητικά αιτήματα. Όταν οι φοιτητές κατάλαβαν ότι τα αιτήματά τους ήταν αδύνατο να επιλυθούν από τους δικτάτορες, κλείστηκαν στις 14 Νοεμβρίου 1973 στο χώρο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Αθήνα. Τα συνθήματά τους στράφηκαν πια εναντίον της ίδιας της δικτατορίας: «Να φύγει η δικτατορία», «Ψωμί , Παιδεία, Ελευθερία». Τους φοιτητές ακολούθησαν πολλοί σπουδαστές, μαθητές, οικοδόμοι και άλλοι εργαζόμενοι. Έγινε έτσι το Πολυτεχνείο οχυρό και φρούριο της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Ξεκίνησαν να ξεσηκώνουν τον κόσμο με φυλλάδια . Ένας πρόχειρος ραδιοφωνικός σταθμός στήθηκε στο Πολυτεχνείο και άρχισε να εκπέμπει την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου, καλώντας το λαό σε συμπαράσταση.  Ο λαός ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα των φοιτητών. Σύντομα οι δρόμοι γέμισαν κόσμο. Οι πολίτες προσφέρουν φάρμακα, χρήματα, κουβέρτες, καλάθια με τρόφιμα. Ως τις 8το βράδυ, ο κόσμος ο οποίος έχει συγκεντρωθεί υπερβαίνει τις 50.000.Οι δικτάτορες τρομοκρατούνται. Καταλαβαίνουν πως η εξέγερση δεν είναι πια φοιτητική. Είναι εξέγερση ολόκληρου του λαού.  Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου καλείται να επέμβει ο στρατός. Τα τανκς ξεκινούν για να εκκένωσουν το κέντρο της Αθήνας από το επαναστατημένο πλήθος και το Πολυτεχνείο από τους φοιτητές. Στημένοι σε διάφορα κτίρια, επιλεγμένοι από την αστυνομία και το στρατό δολοφόνοι, πυροβολούν και σκοτώνουν ή τραυματίζουν πολίτες και φοιτητές σε μια προσπάθεια εκφοβισμού. Οι φοιτητές περικυκλώνονται. Καλούν τους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους. Ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο. Η απόφαση όμως έχει παρθεί. Γύρω στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου ένα τανκ έσπασε την πύλη του Πολυτεχνείου. Οι στρατιώτες όρμησαν μέσα. Το κυνηγητό φοιτητών και πολιτών συνεχίστηκε μέχρι το πρωί. Την άλλη μέρα οι πυροσβεστική ανέλαβε να καθαρίσει τα απομεινάρια της εξέγερσης. Ο αγώνας των φοιτητών του Πολυτεχνείου δεν προκάλεσε τη πτώση της δικτατορίας. Θα περνούσαν 8 ακόμη μήνες και η τραγωδία της Κύπρου για να φύγουν από την εξουσία οι δικτάτορες. Η μέρα όμως αυτή θα μείνει αξέχαστη στην καρδιά και στη μνήμη όλων των Ελλήνων.”

Και αφού καταλάβαμε ακριβώς τι συνέβη τότε, μελετήσαμε το πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής, σχολιάσαμε τα εξώφυλλα των εφημερίδων και φωνάξαμε δυνατά λέξεις και συνθήματα. 

Διαβάσαμε την “Ντενεκεδούπολη” της  Ευγενίας  Φακίνου. Δοκίμασαν και τα ίδια να ζωντανέψουν τα αντικείμενα-κούκλες και τα κατάφεραν με επιτυχία.

Ακόμη το αγαπημένο βιβλίο: «Η Κυρά Δημοκρ ατία» της Κ. Αρμενιάκου. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε αφορμή για να κάνουμε ταξινόμηση συμπεριφορών στο σπιτάκι της Δικτατορίας και της Δημοκρατίας.

Διαβάσαμε το παραμύθι: “Το κανόνι της ειρήνης”  της Φρόσως Χατόγλου .
Φτιάξαμε το δικό μας κανόνι που αντί για φωτιά πετάει όμορφα πράγματα, που θυμίζουν την ειρήνη.

Παρατηρώντας την μακέτα του κτηρίου-που φτιάξαμε στην ταξη μας-τον τόπο δηλαδή όπου διαδραματίστηκαν όλα αυτά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, αντιληφτήκαμε ακόμη καλύτερα τι έγινε τότε.

Μια ακόμη δραστηριότητα που άρεσε στα παιδια ήταν το να ψηφίσουν και να εκλέξουν τον/την πρόεδρο της τάξης μας. Ετσι πήραν μέρος και τα ίδια σε μια δημοκρατική πράξη και διαδικασία.

 «Όσοι έπεσαν στο χώρο ετούτο, εγείρονται και προχωρούν στην ιστορία, κι ο λαός μαζί τους,
εκεί που σμίγουν φως και χώμα κι όνειρο, εκεί που λευτεριά κι Ελλάδα είν’ ένα.»
Γιάννης Ρίτσος

Αυτό τον μήνα αφιερώσαμε χρόνο με τα παιδί του ολοήμερου, να γνωρίσουμε το σύμπαν και από τι απαρτίζεται, όπως γαλαξίες, πλανήτες, ηλιακά συστήματα, νεφελώματα, μαύρες τρύπες (είδαμε βίντεο με πραγματικές εικόνες των προαναφερόμενων, μιλήσαμε για αυτά, τι είναι, τα χαρακτηριστικά τους κλπ.). Στη συνέχεια, κατασκευάσαμε κάρτες, στις οποίες διαφαίνεται η εναλλαγή ημέρας και νύχτας, όπου τα παιδιά κόλλησαν και έβαψαν με τα δάχτυλα τους (εξάσκηση λεπτής κινητικότητας). Επιπλέον, σχεδιάσαμε με κιμωλίες τους γαλαξίες, όπου το κάθε παιδί κλήθηκε να ακολουθήσει το αρχικό μοτίβο και με βάση αυτό να συνεχίσει τον κύκλο, έως να σχηματιστεί ο γαλαξίας! (εξάσκηση λεπτής κινητικότητας)

Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου αποτελεί μια κορυφαία στιγμή της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας. Είναι ημέρα μνήμης και τιμής για όλους τους Έλληνες που με ενότητα, πάθος, ομοψυχία υπερασπίστηκαν τα ιδανικά και την πατρίδα τους, διεκδικώντας την ελευθερία τους.

Στην τάξη μας, γνωρίσαμε την ιστορία και τα γεγονότα του 1940 μέσα από αφίσες, χάρτες, βιβλία, βίντεο και τραγούδια.

Συζητήσαμε για τις έννοιες της «ειρήνης» και του «πολέμου» και περιγράψαμε τα συναισθήματα μας όταν ακούμε αυτές τις λέξεις.
Παρατηρήσαμε σχετικές εικόνες και τις ταξινομήσαμε.

Ακούσαμε το τραγούδι: “Το παιδί και το Ταμπούρλο”. Συζητήσαμε γι’ αυτό και μιλήσαμε για τον ήρωα και τη ζωή του. Πως τον φαντάζονται; Τι λέτε να ονειρεύεται πριν τον χτυπήσει η σφαίρα του πολέμου; Τι θα σκεφτόσασταν εσείς στη θέση του; Τα παιδιά σε ατομικό επίπεδο γίνονται τα ίδια οι ήρωες και ζωγραφίζουν τα όνειρα που θα είχαν αν ζούσαν εν καιρώ πολέμου.

Ακούσαμε τραγούδια από την σπουδαία τραγουδίστρια της εποχής εκείνης, τη Σοφία Βέμπο, όπως το “Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του” και τραγουδήσαμε και εμείς μαζί της.

Τα παιδιά, είδαν, παρατήρησαν, εξέφρασαν συναισθήματα,
για τον πίνακα του Pablo Picasso: «Το παιδί με το περιστέρι»(1901). Στη συνέχεια, το ζωγράφισαν και αυτά.

Σύμβολο της επανάστασης: η ελληνική σημαία, τα χρώματά της,  “σαν τη θάλασσα γαλάζια και λευκή σαν τον αφρό…”, τα σύμβολά της και οι γραμμές της.  Με τα χεράκια τους την κατασκεύασαν: την χρωμάτισαν , την έκοψαν και την κόλλησαν… έτοιμη για να την κρατήσουμε με υπερηφάνεια στη γιορτή μας!

Γράψαμε το ηρωικό «ΟΧΙ» και στη συνέχεια κολλήσαμε επάνω γκοφρέ χαρτάκια. Με τις κατασκευές αυτές στολίσαμε την τάξη μας.

Ακόμη, φτιάξαμε φανταράκια, αλεξιπτωτιστές καθώς και γυναίκες της Πίνδου: οι ΗΡΩΕΣ των ημερών. Κάποιες από τις φιγούρες αυτές, στόλισαν το σκηνικό που είχαμε στην γιορτή μας.

Κορυφαία στιγμή, καθώς ήταν και η πρώτη μας γιορτή για φέτος, ήταν η παραμονή της εθνικής επετείου, όπου όλοι ντυμένοι στα μπλε και στα λευκά, τραγουδήσαμε, είπαμε τα ποιήματά μας και τον εθνικό ύμνο, και τέλος κάναμε παρέλαση!

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ!!!