Ο Γεώργιος Λιούτας Ολυμπιονίκης στη Φυσική και στην Αστρονομία, σπούδασε Φυσική στο Α.Π.Θ., ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη θεωρητική και μαθηματική φυσική και εκπονεί διδακτορικό στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και στο ινστιτούτο GSI ερευνώντας τους αστέρες νετρονίων.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Των:Τσιαντάκη Στάθη, Κοπάδη Ελισάβετ και Δουλοπούλου Μαρίας
1. Περιγράψτε μας τι σημαίνει για εσάς η Φυσική και η Αστρονομία.
Θα έλεγα πως το τι σημαίνουν δεν είναι σταθερό. Είναι κάτι το οποίο προσελκύει το ενδιαφέρον μου και είναι μια διαρκής διαδικασία εξερεύνησης. Αρχικά ήταν η απορία του τι υπάρχει γύρω μας και είχε πιο πολύ τη μορφή του να μάθω τι γνωρίζουμε ήδη. Στη συνέχεια συνειδητοποίησα ότι μπορεί για παράδειγμα να δει κανείς έναν πλανήτη με ένα τηλεσκόπιο κι όχι απλά σαν μια εικόνα σε ένα βιβλίο. Κι ότι υπάρχουν πολλά φαινόμενα που καταλαβαίνουμε, αλλά και πολλά τα οποία ακόμη προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε. Οπότε σταδιακά η επαφή με τη φυσική και την αστρονομία απέκτησε κι ένα πιο ερευνητικό χαρακτήρα. Μέσα από την ενασχόλησή με το αντικείμενο, τόσο στα σχολικά χρόνια όσο και στη συνέχεια, γνώρισα νέους ανθρώπους, σχημάτισα φιλίες, ταξίδεψα, μου δόθηκε η ευκαιρία να εκτεθώ σε μια σχετικά μικρή ηλικία σε άλλες κουλτούρες. Επομένως, θα έλεγα πως η φυσική και η αστρονομία είναι κάτι που κεντρίζει το ενδιαφέρον μου, κι όπως συμβαίνει όταν κυνηγάμε τα ενδιαφέροντα μας, μου δίνει ευκαιρίες να αποκτήσω νέες εμπειρίες.
2. Πότε ξεκίνησε η αγάπη σας για τη Φυσική και την Αστρονομία; Πότε καταλάβατε ότι έχετε κλήση σε αυτά ;
Το ενδιαφέρον μου για τη φυσική και την αστρονομία ξεκίνησε από αρκετά μικρή ηλικία. Στο σπίτι είχαμε εικονογραφημένα βιβλία για παιδιά, που περιέγραφαν με απλό τρόπο π.χ. το ηλιακό μας σύστημα. Οι γονείς μου παρατήρησαν ότι έδειχνα ενδιαφέρον προς τη φυσική και την αστρονομία και πάντα στο σπίτι υπήρχαν βιβλία που συμβάδιζαν σε επίπεδο με την ηλικία μου. Επίσης, ο πατέρας μου είναι φυσικός και αρκετές φορές κάναμε στο σπίτι πειράματα με απλά υλικά, τα οποία μου κέντρισαν το ενδιαφέρον και ήθελα να καταλάβω γιατί όσα έβλεπα στα απλά αυτά πειράματα και γενικά όσα βλέπουμε γύρω μας συμβαίνουν με αυτό τον τρόπο. Σταδιακά ήρθε και η έκθεση στο φορμαλισμό και στον τρόπο που μπορούμε να καταλάβουμε και να περιγράψουμε τα διάφορα φαινόμενα μέσω του σχολείου. Επομένως, ήταν μια αρκετά ομαλή πορεία και σε κάθε βήμα της δημιουργούνταν νέες απορίες που οδηγούσαν στο επόμενο.
3. Υπήρχαν άνθρωποι που σας ενέπνευσαν και σας ώθησαν να συμμετέχετε σε διαγωνισμούς Φυσικής και Αστρονομίας ;
Για τους διαγωνισμούς σε διάφορα επιστημονικά αντικείμενα είχα μάθει στο γυμνάσιο. Τα σχολεία στα οποία φοίτησα και οι καθηγητές φρόντιζαν να ενημερώνουν τους μαθητές για τους διάφορους διαγωνισμούς και το πως μπορεί κανείς να συμμετάσχει, κάτι που είναι πολύ σημαντικό καθώς οι περισσότεροι μαθητές πιθανότατα έτσι πληροφορούνται για τους διαγωνισμούς. Έδειξα ενδιαφέρον να συμμετάσχω, οι γονείς μου ήταν υποστηρικτικοί, ενώ παράλληλα κι αρκετά άλλα παιδιά στην πόλη μας συμμετείχαν στους διάφορους διαγωνισμούς. Οπότε υπήρχε συνολικά ένα ευνοϊκό κλίμα.
4. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε; Σκεφτήκατε ποτέ να εγκαταλείψετε;
Θα έλεγα πως ήμουν τυχερός, με την έννοια ότι οι δυσκολίες που αντιμετώπισα ήταν κυρίως ζητήματα που μπορούσαν να λυθούν με προσπάθεια, υπομονή και φυσικά υποστήριξη από την οικογένειά μου, τους φίλους μου και φυσικά τους ανθρώπους που γνώρισα μέσα από τους διαγωνισμούς. Μια δυσκολία, που πιστεύω αντιμετωπίζουμε όλοι όταν αφιερώνουμε πολύ χρόνο σε ένα ενδιαφέρον μας, είναι ότι πολλές φορές το επόμενο βήμα ή κάποιος στόχος μοιάζει αρκετά μακρινό. Και δεν είναι πάντα ξεκάθαρο πως φτάνει κανείς εκεί ή, ακόμη κι αν γνωρίζεις πως να προχωρήσεις, δεν είναι απαραίτητα πάντα εύκολο. Δε θα έλεγα ότι σκέφτηκα να εγκαταλείψω, επειδή αυτή η ενασχόλησή ξεκινούσε κυρίως από ενδιαφέρον. Επομένως, δεν ένιωθα ότι υπήρχαν συγκεκριμένα “πρέπει” και δε με κούρασε. Επίσης, γνώριζα και γνωρίζω συνεχώς κόσμο που μοιράζεται τον ενθουσιασμό μου για τα συγκεκριμένα αντικείμενα, όπως είναι οι μαθητές που συμμετείχαν στους διαγωνισμούς, οι άνθρωποι που αφιερώνουν προσωπικό χρόνο και προσπάθεια για να διοργανώσουν τους διαγωνισμούς και να βοηθήσουν στην
προετοιμασία για τις Ολυμπιάδες, οι συμφοιτητές και συνάδελφοι. Κι όλοι τους, υπό μία έννοια, σε προσκαλούν να δεις το αντικείμενο από μία νέα οπτική.
5. Πώς νιώσατε όταν κατακτήσατε τον τίτλο του Ολυμπιονίκη; Περιγράψτε μας αυτή την εμπειρία.
Ένιωσα πολύ μεγάλη χαρά. Μέχρι την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων έχουν προηγηθεί πολλά άλλα στάδια. Η συμμετοχή στις φάσεις του εγχώριου διαγωνισμού, η προετοιμασία για κάθε κομμάτι του διαγωνισμού και η αναμονή για τα αποτελέσματα. Επίσης, υπάρχει το στάδιο της ειδικής προετοιμασίας όλης της ομάδας των μαθητών που θα συμμετάσχουν στην Ολυμπιάδα και φυσικά πολλή μελέτη. Κι έπειτα, η Ολυμπιάδα η ίδια, που μέσα σε λίγες ημέρες συγκεντρώνει το διαγωνιστικό κομμάτι, τη γνωριμία με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες από όλο τον κόσμο, συνεχή έκθεση στην τοπική κουλτούρα κι εν τέλει την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Σε ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της διαδικασίας μια διάκριση στην Ολυμπιάδα μοιάζει αρκετά μακρινή κι ακόμη και κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας η προσοχή είναι συνεχώς στραμμένη σε κάποια κατεύθυνση. Οπότε τις τελευταίες ημέρες της Ολυμπιάδας υπάρχει μεγάλη προσμονή για τα τελικά αποτελέσματα και όταν είχα μάθει τα ευχάριστα νέα ήμουν ενθουσιασμένος.
6. Υπάρχουν αρκετά παιδιά που φοβούνται τη Φυσική. Τι θα τους λέγατε;
Εξαρτάται από το λόγο για τον οποίο τη φοβούνται. Αν ο κύριος λόγος είναι ότι είναι ένα μάθημα στο οποίο πρέπει να εξεταστούν, τότε θα τους έλεγα ότι πράγματι απαιτεί μεθοδικότητα. Η προετοιμασία ίσως να μην είναι εύκολη κι όλοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν σε ένα βαθμό παρόμοιες δυσκολίες. Πιστεύω ότι αν προσπαθήσουν να καταλάβουν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός συστήματος και γιατί το περιγράφουμε με το συγκεκριμένο τρόπο, θα είναι πολύ βοηθητικό. Ότι σε αρκετές περιπτώσεις η καθημερινή εμπειρία μπορεί να βοηθήσει να αποκτήσουν διαίσθηση για ένα σύστημα και ότι είναι σημαντικό να θυμούνται ότι οι λύσεις των διαφόρων προβλημάτων βασίζονται στη λογική. Επίσης, να μην ξεχνούν ότι πολλές φορές το ταλέντο, τις ικανότητες και την ενασχόλησή με τα ενδιαφέροντα ενός ανθρώπου δε μπορεί να τα μετρήσει κάποιος με έναν αριθμό. Αν τη φοβούνται σαν πιθανό αντικείμενο σπουδών, θα έλεγα πως πράγματι είναι μια απαιτητική σχολή. Ότι, όπως ίσως οι περισσότερες σχολές, θα διαφέρει σε σχέση με την εμπειρία τους από το σχολείο κι αυτό μπορεί ίσως να τους δυσκολέψει, αλλά από την άλλη ανοίγει πολλές νέες προοπτικές. Κι ότι εν τέλει πολλά αντικείμενα που στο σχολείο μοιάζουν αρκετά ανεξάρτητα και ασύνδετα, βρίσκουν ένα τρόπο να συνδέονται μεταξύ τους. Οπότε οι σπουδές στη φυσική μπορεί να τους οδηγήσουν σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, αλλά και οι σπουδές σε ένα άλλο αντικείμενο να τους φέρουν στην πορεία πιο κοντά στη φυσική. Συνολικά θα τους έλεγα ότι πράγματι οι εξισώσεις και
οι τύποι μπορεί να μοιάζουν μερικές φορές τρομακτικά και να μπερδεύουν, αλλά ο σκοπός της φυσικής είναι να εξηγήσει τη φύση. Και κάτι που μπορεί να μοιάζει απλά ως μια τυπική άσκηση που δίνει ένα αποτέλεσμα, είναι πιθανότατα κάτι που αν το ψάξουν μπορούν να το δουν γύρω τους στην καθημερινότητα τους. Κι αυτό έχει μια γοητεία.
7. Μπορεί να υπάρχει ο κόσμος χωρίς τη Φυσική; Και αντίστοιχα, πώς πιστεύετε πως θα ήταν η δική σας ζωή, χωρίς αυτή;
Η φυσική προσπαθεί να κατανοήσει και να εξηγήσει κάποιες πτυχές του κόσμου γύρω μας, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Επομένως, ο κόσμος και η φυσική είναι σε ένα βαθμό άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες. Θεωρώ πως ένα πολύ σημαντικό γνώρισμα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος είναι η, καλώς εννοούμενη, περιέργεια. Η περιέργεια δείχνει μια διάθεση να εξερευνήσει κανείς το άγνωστο. Να μάθει, να βελτιωθεί, να μη συμβιβαστεί και συνολικά να εκφραστεί. Ο κάθε άνθρωπος εκφράζει αυτή την ανησυχία με διαφορετικούς τρόπους. Για κάποιους μπορεί ένας από αυτούς τους τρόπους να είναι η φυσική, για άλλους μπορεί να είναι π.χ. η τέχνη. Δε μπορώ να γνωρίζω πως θα ήταν η ζωή μου αν δεν είχα ασχοληθεί με τη φυσική, αλλά θέλω να πιστεύω πως θα ήμουν ένας άνθρωπος γεμάτος απορίες για τον κόσμο γύρω μας και πως αυτές οι ανησυχίες θα έβρισκαν μια δημιουργική, θετική δίοδο για να εκφραστούν.
