Βιογραφικό σημείωμα
Ο Γεώργιος Βαλογιάννης γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα, απ’ όπου και αποφοίτησε από το 4ο Γενικό Λύκειο Τρικάλων «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» το 2009. Από νεαρή σχετικά ηλικία εκδήλωσε ενδιαφέρον για την αστρονομία, το οποίο εξελίχθηκε στη συμμετοχή του στον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό αστρονομίας και διαστημικής στο Βόλο το 2008, και την εύφημη μνεία στην διεθνή ολυμπιάδα αστρονομίας και αστροφυσικής στο Μπαντούνγκ της Ινδονησίας την ίδια χρονιά. Την επόμενη χρονιά κατέκτησε την πρώτη θέση στον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό της εταιρείας αστρονομίας και διαστήματος Βόλου και εκπροσώπησε την Ελλάδα στη διεθνή ολυμπιάδα της Τεχεράνης, στο Ιράν.
Στη συνέχεια εισήχθη πρώτος κατά σειρά στο τμήμα φυσικής του Α.Π.Θ. το 2009, από όπου αποφοίτησε με το μεγαλύτερο μέσο όρο βαθμολογίας το 2014, υπό την επίβλεψη του καθηγητή Νικόλαου Στεργιούλα.
Την ίδια χρονιά έγινε δεκτός για μεταπτυχιακές/διδακτορικές σπουδές στο τμήμα αστρονομίας του πανεπιστημίου Κορνέλλ των Η.Π.Α., όπου μετακόμισε τον Αύγουστο του 2014. To 2020 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο αντικείμενο της θεωρητικής κοσμολογίας, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Rachel Bean και το Μάρτιο του 2021 έλαβε το βραβείο καλύτερης διδακτορικής διατριβής «Αιμίλιος Χαρλαύτης» από την Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία. Από το Σεπτέμβριο του 2020 είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα φυσικής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, με ερευνητικό αντικείμενο την προέλευση της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος, τη φύση της σκοτεινής ύλης και ενέργειας και τη δημιουργία της δομής μεγάλης κλίμακας.
Ο Γεώργιος Βαλογιάννης, ολυμπιονίκης στην Αστρονομία και την Αστροφυσική, σπούδασε Φυσική στο ΑΠΘ. Έκανε διδακτορικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Κορνέλλ των Η.Π.Α., στο αντικείμενο της θεωρητικής κοσμολογίας. Σήμερα είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, με ερευνητικό αντικείμενο την προέλευση της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος, τη φύση της σκοτεινής ύλης και ενέργειας και τη δημιουργία της δομής μεγάλης κλίμακας.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Των: Βότσιου Μαριάννας και Γκότζια Αθανασίου
1. Η αστρονομία και η εξερεύνηση του διαστήματος είναι θέματα που πραγματικά κάνουν τους ανθρώπους να σκέφτονται για τους μακριά κόσμους και τους μακρινούς γαλαξίες. Ποιά είναι η δική σας ιστορία; Πως ξεκινήσατε να ασχολείστε με την αστρονομία;
Πραγματικά, η ενασχόληση με την αστρονομία είναι μια δραστηριότητα που επιτρέπει στον ανθρώπινο νου να ταξιδέψει πολύ πέρα από τα δεσμά της απλής καθημερινότητας, όπως και του ίδιου του πλανήτη μας.
Αυτός θα έλεγα ότι ήταν και ο βασικός ίσως παράγοντας που με ώθησε στο να στραφώ στην αναζήτηση απαντήσεων σε ερωτήματα σχετικά με το σύμπαν και την θέση μας σε αυτό. Από μικρή σχετικά ηλικία αισθάνθηκα γοητευμένος από την αστρονομία και οτιδήποτε σχετικό με αυτήν, αστέρες, γαλαξίες, νεφελώματα, ένα γεγονός το οποίο οδήγησε στην αγορά του πρώτου μου ερασιτεχνικού τηλεσκοπίου στο γυμνάσιο. Η ενασχόληση κατά τη διάρκεια των μαθητικών μου χρόνων κορυφώθηκε με τη συμμετοχή και βράβευση μου στους πανελλήνιους μαθητικούς διαγωνισμούς αστρονομίας και διαστημικής, οι οποίες με τη σειρά τους μου έδωσαν την ευκαιρία να εκπροσωπήσω τη χώρα μας σε δύο παγκόσμιες μαθητικές ολυμπιάδες αστρονομίας και αστροφυσικής. Στη συνέχεια εισήχθην στο τμήμα φυσικής του Α.Π.Θ., από το οποίο αποφοίτησα το 2014, προτού μετακομίσω εδώ στις Η.Π.Α., για να ακολουθήσω το παιδικό μου όνειρο, το οποίο έγινε και πραγματικότητα. Εκπόνησα τη διδακτορική μου διατριβή στην αστρονομία στο πανεπιστήμιο του Κορνέλλ, και από το 2020 είμαι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα φυσικής του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
2. Πόσο συνέβαλαν οι γονείς σας στο να ασχοληθείτε με την αστρονομία;
Η συνεισφορά τους ήταν πραγματικά τεράστια, διότι στήριξαν και πίστεψαν το όνειρο μου από την πρώτη στιγμή! Δεν επιχείρησαν ούτε μία στιγμή να με στρέψουν προς κάποια πιο συμβατική επαγγελματική επιλογή, παρά το ότι κανένας από τους δύο δεν ασχολείται με τις θετικές επιστήμες. Το αντίθετο μάλιστα, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να με ενθαρρύνουν να συμμετάσχω στους μαθητικούς διαγωνισμούς αστρονομίας και στις μετέπειτα διεθνείς ολυμπιάδες αστροφυσικής. Είμαι απολύτως σίγουρος πως δεν θα είχα πιάσει τον στόχο μου χωρίς την υποστήριξή τους!
3. Τι είναι αυτό που λείπει πιο πολύ από την καθημερινότητα ενός Ολυμπιονίκη;
Είναι βέβαιο πως η επιτυχία σε οποιαδήποτε ενασχόληση απαιτεί θυσίες. Από εκεί και πέρα όμως, δεν θα έλεγα ότι αισθάνομαι πως έχω στερηθεί τίποτα ιδιαίτερο στην καθημερινότητα μου. Σίγουρα κατά περιόδους χρειάζεται να δουλεύω πολύ περισσότερο από το μέσο άνθρωπο, αλλά αν είναι κάτι που η μέχρι τώρα εμπειρία μου μου δίδαξε καλά, είναι η σημασία του να μπορεί κανείς να διατηρεί μια υγιή ισορροπία καριέρας και προσωπικής ζωής. Η ενασχόληση με την επιστήμη, όπως και με ο,τιδήποτε άλλο, είναι μαραθώνιος και όχι σπριντ. Επομένως, η σωστή διαχείριση δυνάμεων είναι απαραίτητη!
4.Η ζωή του καθενός μας στη Γη διαρκεί πολύ λίγο σε σχέση με την ηλικία του σύμπαντος. Τα μεγέθη στο Σύμπαν είναι τεράστια σε σύγκριση με εμάς και τον πλανήτη μας. Πώς αισθάνεστε γνωρίζοντας αυτό;
Αισθάνομαι δέος και ταπεινοφροσύνη, το λιγότερο! Αυτή θα έλεγα είναι και η μαγεία με την ενασχόληση με ένα τέτοιο αντικείμενο: το ότι αφορά χωρικές και χρονικές κλίμακες τρομακτικά μεγαλύτερες από αυτές τις καθημερινής μας ζωής. Η αλαζονεία του μέσου ανθρώπου εξατμίζεται μπροστά στο μεγαλείο του σύμπαντος!
5. Είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν; Που αρχίζει και πού τελειώνει το σύμπαν και ποιο είναι το μέλλον του Σύμπαντος;
Το ερώτημα σχετικά με τη ζωή στο σύμπαν έχει απασχολήσει ολόκληρες γενιές φιλοσόφων και επιστημόνων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Δυστυχώς δεν μπορώ να σας απαντήσω με απόλυτη βεβαιότητα, διότι η απεραντοσύνη του σύμπαντος καθιστά μια τέτοια εξερεύνηση εξαιρετικά πολύπλοκη. Αν θέλετε όμως να σας δώσω την προσωπική μου γνώμη, θα έλεγα πως ναι, πιστεύω ότι η ανάδυση ζωής είναι ένα φαινόμενο που δεν περιορίζεται μόνο στη γη. Το αν και πότε θα αποκτήσουμε όντως αποδείξεις αυτού του γεγονότος, θα φανεί στο-κοντινό ελπίζω-μέλλον..!
Σχετικά με τα όρια του σύμπαντος, αυτή είναι άλλη μια εξαιρετική ερώτηση, η οποία μάλιστα σχετίζεται με τον κλάδο της αστρονομίας στον οποίο ειδικεύομαι, την κοσμολογία. Στην κοσμολογία, λοιπόν, κάνουμε την εξής διάκριση: ορίζουμε το ορατό σύμπαν, που αποτελεί το κομμάτι εκείνο του σύμπαντος το οποίο μπορούμε να μελετήσουμε παρατηρώντας το μέσω του φωτός που φτάνει σε εμάς. Αυτό είναι πεπερασμένο, και έχει διάμετρο περίπου 90 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Έπειτα υπάρχει και το σύμπαν που περιλαμβάνει το σύνολο της ύπαρξης, του χώρου και του χρόνου. Για το συγκεκριμένο δυστυχώς δεν γνωρίζουμε την απάντηση, αν και έχουμε κάνει τρομακτική πρόοδο προς την κατανόηση του τον τελευταίο αιώνα.
Τέλος, εδώ και 20 χρόνια είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι το (ορατό) σύμπαν διαστέλλεται διαρκώς, και μάλιστα με ολοένα επιταχυνόμενο ρυθμό διαστολής, υπό την επίδραση της σκοτεινής ενέργειας. Το μέλλον του είναι να συνεχίσει να διαστέλλεται προς το άπειρο. Σε δεκάδες δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, όταν μέχρι και το τελευταίο αστέρι θα έχει εξαντλήσει τα διαθέσιμα καύσιμα υδρογόνου στον πυρήνα του, το σύμπαν θα εξακολουθεί να υπάρχει και να διαστέλλεται επ’άπειρον, αλλά υπό ένα απέραντο σκοτάδι.
6. Υπάρχουν άλλα σύμπαντα;
Αν και δεν είμαστε απόλυτα σίγουροι για αυτό, και χωρίς να μπω σε πολλές λεπτομέρειες, οι επικρατέστερες θεωρίες με βάση τα τωρινά δεδομένα προβλέπουν την ύπαρξη κάλλων συμπάντων, τα οποία δημιουργήθηκαν κατά τις πρώτες στιγμές της ύπαρξης. Οι ακριβείς ιδιότητες και ο αριθμός αυτών των άλλων συμπάντων διαφέρουν ανάλογα με το ποια από τις διάφορες θεωρίες υιοθετεί κανείς, κάτι που αποτελεί ένα ανοικτό ερώτημα στη σύγχρονη φυσική.
7. Έχει νόημα να αποικίσουμε το Διάστημα; Θα είναι εφικτή η μετοίκιση σε κάποιον άλλο πλανήτη στο μέλλον;
Ναι, θα έλεγα πως έχει νόημα να αποικίσουμε το Διάστημα, δεδομένου του ότι η γη, (και μάλλον ολόκληρο το ηλιακό σύστημα) είναι καταδικασμένη να καταστεί αφιλόξενη για ζωή (το αργότερο) σε περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο ήλιος μας θα μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα, προτού σβήσει σε έναν λευκό νάνο. Επομένως το μέλλον του ανθρώπινου είδους πιθανότατα θα βασιστεί στην ικανότητα μας να αποικίσουμε κάποιον άλλο πλανήτη του Γαλαξία μας. Αν και αυτό δεν είναι εφικτό με την τωρινή τεχνολογία, πιστεύω πως θα έχει επιτευχθεί μέχρι τότε.
8. Είναι δυνατά τα ταξίδια στον χρόνο;
Με βάση τα όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, τα ταξίδια στο χρόνο δεν είναι εφικτά με την παραδοσιακή έννοια που βλέπουμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας τύπου ‘Back to the future’. Παρόλα αυτά, η θεωρία της σχετικότητας προβλέπει ότι ο χρόνος κυλά διαφορετικά υπό διαφορετικές συνθήκες, ένας γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ενδιαφέροντα παράδοξα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το διάσημο παράδοξο των διδύμων της θεωρίας της σχετικότητας, ο αδερφός που έφυγε για ένα διαστρικό ταξίδι με ταχύτητα που προσεγγίζει αυτήν του φωτός, θα επιστρέψει νεότερος από τον δίδυμο αδερφό του που παρέμεινε στη γη. Αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ταξίδι στο χρόνο», αν και δεν συμπίπτει με την παραδοσιακή ιδέα του ταξιδιού με μια χρονομηχανή, που απεικονίζεται συνήθως σε σχετικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας.
9. Υπάρχει κάποιος επιστήμονας του οποίου το έργο θαυμάζετε;
Ναι, υπάρχουν πολλές τέτοιες προσωπικότητες, τόσες που θα ήταν αδύνατο να καλύψω σε αυτή τη συνέντευξη. Οπότε ας αναφερθώ σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, τον Αινστάιν. Η θεωρία της σχετικότητας, την οποία διατύπωσε, οδήγησε στη ριζική αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις έννοιες της βαρύτητας, όπως επίσης και του χώρου και του χρόνου στη σύγχρονη φυσική. Πολλά από τα συμπεράσματα που σας ανέφερα στις πιο πάνω απαντήσεις μου, σχετικά με το πως αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν σήμερα, απορρέουν από την εν λόγω θεωρία, η οποία περιγράφει, μεταξύ άλλων, και την εξέλιξη του σύμπαντος ως ένα σύνολο.
Επίσης, όσον αφορά την Ελληνική κοινότητα της αστροφυσικής, πάντοτε θαύμαζα τους δύο μέντορες μου και καθηγητές στο τμήμα φυσικής του Α.Π.Θ., τον Νικόλαο Στεργιούλα και τον αείμνηστο Ιωάννη Σειραδάκη.
10. Ποια είναι τα μελλοντικά σας όνειρα, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;
Θα ήθελα να βρω μια μόνιμη θέση καθηγητή αστρονομίας και να ασχοληθώ επαγγελματικά με την έρευνα και τη διδασκαλία της αστροφυσικής, το οποίο αποτελεί φυσική εξέλιξη της τωρινής μου επαγγελματικής ιδιότητας. Πέρα από αυτό, προς το παρόν δεν έχω άλλους συγκεκριμένους στόχους, μιας και αυτοί εξελίσσονται με τα χρόνια. Θα έλεγα πως με ενθουσιάζει η διαρκής εξέλιξη σε όλους τους τομείς, επαγγελματικούς και προσωπικούς, κάτι το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας μακροπρόθεσμος, δια βίου, στόχος μου.
