Τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας έχουν ως αποτέλεσμα τη στελέχωση των σχολείων όλων των σχολικών μονάδων με ειδικούς ψυχικής υγείας.
Τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και οι γονείς και όλοι οι εμπλεκόμενοι με το σχολείο φορείς αντιμετωπίζουν είτε συμπεριφορές αποκλίνουσας και παραβατικής συμπεριφοράς είτε μαθητές με μαθησιακές και συναισθηματικές δυσκολίες. Ο ρόλος του σχολικού ψυχολόγου είναι να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση των προβλημάτων που ανακύπτουν στη σχολική μονάδα και για τον λόγο αυτό η παρουσία του στην εύρυθμη λειτουργία του σχολείο είναι κομβική.
Η σχολική μονάδα του 1ου ΕΠΑ.Λ Ιθάκης στελεχώνεται με σχολικό ψυχολόγο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑ.Λ.».
Ο ψυχολόγος του σχολείου επιφορτίζεται με υποστηρικτικό, συμβουλευτικό και θεραπευτικό ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, ο σχολικός ψυχολόγος είναι σε θέση να αξιολογεί τον κάθε μαθητή ξεχωριστά, να εντοπίζει αν χρειάζεται κάποιου είδους υποστήριξη και στη συνέχεια να εισηγείται τον τρόπο που πρέπει να παρασχεθεί περαιτέρω εξειδικευμένη βοήθεια. Ο Ψυχολόγος παρέχει ψυχολογική υποστήριξη σε μαθητές/τριες, οι οποίοι είτε με δική τους πρωτοβουλία ή κατόπιν παρότρυνσης των καθηγητών τους, διατυπώνουν σχετικό αίτημα.
Ευαισθητοποιεί τον Σύλλογο Διδασκόντων σε θέματα δυναμικής της ομάδας-τάξης, επικοινωνίας με τους μαθητές/τριες, καθώς και σχέσεων λειτουργικής συνεργασίας στη σχολική κοινότητα, μέσω εισηγήσεων, βιωματικών σεμιναρίων, ομαδικής συμβουλευτικής και βεβαίως προσωπικών συναντήσεων ψυχικής ενδυνάμωσης.
Ενημερώνει, συμβουλεύει και υποστηρίζει τους γονείς σχετικά με θέματα εφηβείας και σχέσεων στην οικογένεια σε επίπεδο ατομικών συνεδριών, ομάδων σχετικού ενδιαφέροντος, σχολών γονέων και ειδικών εκδηλώσεων.
Το έργο των εκπαιδευτικών δε συμπεριλαμβάνει μόνο τη μετάδοση γνώσεων και την καλλιέργεια δεξιοτήτων, αλλά διαθέτουν και ηθικοπλαστικό ρόλο. Για τον λόγο αυτόν, οι εκπαιδευτικοί καλούνται συχνά να διαχειριστούν καταστάσεις για τις οποίες δε διαθέτουν όλα τα απαραίτητα εφόδια. Ο σχολικός ψυχολόγος οφείλει να συνεργαστεί μαζί τους, να τους καθοδηγήσει και από κοινού να συνδράμουν προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές να διαχειριστούν δυσκολίες συναισθηματικές ή μαθησιακές.
Σχεδιάζει, οργανώνει και υλοποιεί προγράμματα πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας, συνεργαζόμενος με:
α) τους υπεύθυνους για την παιδαγωγική καθοδήγηση και τη συμβουλευτική υποστήριξη του σχολείου,
β) σχετικούς αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες.
Αποτυπώνει τις υφιστάμενες Δομές Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης της κοινότητας, με στόχο τη δημιουργία τοπικών δικτύων υποστήριξης των ΕΠΑ.Λ.
Συμβάλλει στη δικτύωση του σχολείου με άλλα σχολεία.
Υποβάλλει τελική έκθεση, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, για όλες οι πράξεις στις οποίες έχει προβεί, τηρώντας το απόρρητο και σεβόμενος τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών/τριών ή των εκπαιδευτικών. Η έκθεση αυτή σκοπό έχει να προσδίδεται «συνέχεια» στο έργο που επιτελείται από τον εκάστοτε ψυχολόγο και να αποτελεί μια σύνδεση με την επόμενη σχολική χρονιά για τον ψυχολόγο που θα προσληφθεί, σε περίπτωση που πρόκειται για διαφορετικά άτομα.
Η έκθεση υποβάλλεται στον Διευθυντή του ΕΠΑ.Λ. και παραδίδεται από αυτόν στον ψυχολόγο που θα αναλάβει καθήκοντα την επόμενη σχολική χρονιά.
Ο ψυχολόγος συμμετέχει ισότιμα με τους άλλους εκπαιδευτικούς στο Σύλλογο Διδασκόντων, αρκεί αυτό να μην παρεμποδίζει την άσκηση των καθηκόντων του.
Η σχολική μονάδα του 1ου ΕΠΑ.Λ Ιθάκης για 5η συνεχόμενη χρονιά στελεχώνεται με σχολικό ψυχολόγο, στον οποίο τόσο οι μαθητές, όσο οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επικοινωνία και να ζητήσουν βοήθεια.