Το σχολείο μας έχει τη δική του ιστορία …
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο ήταν το Α τριτάξιο Χριστιανικό σχολείο Ηρακλείου που ιδρύθηκε το 1811 από τη Μητρόπολη Κρήτης.
Το 1899 με το υπ’αριθμό 11 Ηγεμονικό διάταγμα ιδρύθηκε το Α’ τετρατάξιο Χριστιανικό Δημοτικό Σχολείο και στις 8/9/1903 προάγεται σε εξατάξιο.
Το 1917-1918 λειτούργησε ως 6/τάξιον αρρένων και στις 15/10/1929 μετονομάζεται σε 1ο 6/τάξιον Μικτόν.
Το σχολείο από την ίδρυση του στεγαζόταν σε ιδιωτικά κτήρια επί μισθώσει.
Το 1ο Δημ.Σχολείο σήμερα βρίσκεται στη λεωφόρο Καλοκαιρινού, κοντά στην Πύλη Παντοκράτορα (Χανιώπορτα),όπου υπήρχαν η μικρή εκκλησία του Εσταυρωμένου και το τέμενος Γενί Τζαμί.
Το σημερινό σχολείο χτίστηκε τα έτη 1931-1934. Η αποπεράτωση του δυσκολεύεται εξαιτίας του B’ Παγκοσμίου πολέμου. Στις 29 Μαϊου 1941 κατά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, στους βομβαρδισμούς του Ηρακλείου, υπέστη πολλές ζημιές. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το κτήριο και τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο το απόγευμα κάποιες μέρες της εβδομάδας.
Τον Αύγουστο του 1944 τα Ανώγεια καίγονται ολοσχερώς και πολλοί κάτοικοι των Ανωγείων φιλοξενούνται στο σχολείο, έτσι το σχολείο αποκτά το δεύτερο όνομα του : «Ανωγειανό».
Το 1947 -1956 και 1967-1972 συστεγάστηκε με το 5ο Δημ.Σχολείο.
Από το 1980 έως το 2000 φιλοξενεί το 2ο Ειδικό Σχολείο.
Το 2000 συστεγάζεται με το 3ο Δημ.Σχολείο μέχρι το 2010 που συγχωνεύονται. Από το 2008 φιλοξενεί το 21ο Νηπ/γείο και το 2014 το 3ο Νηπ/γείο Ηρακλείου.
“Ματιές στον καθρέπτη της ιστορίας”
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου άνοιξε τις πόρτες του για να υποδεχθεί μαθητές. Γνώρισε επαναστάσεις και πολέμους, άλλαξε διοικήσεις και δασκάλους και χρειάστηκε πολλές φορές να μεταβάλει τη ρότα του, ν’ αλλάξει τόπο και στέγη για να επιβιώσει μέσα στο χρόνο. Ένα χρόνο που κυλούσε διαφορετικά από το σημερινό και έφερνε μέσα του συνέχειες αλλά και ανατροπές.
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου πέρασε τόσα που δεν αρκούσε το όνομά του για να τα σημάνει. Απέκτησε και δεύτερο όνομα όταν εκτός από μαθητές στέγασε και κατοίκους από τα καμένα από τους Γερμανούς Ανώγεια, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Το 1ο Δημοτικό, το Ανωγειανό πλέον σχολείο, με ρίζες βαθιές μέσα στο χρόνο και μνήμες που το συνδέουν με την ιστορία της πόλης του και του νησιού έγινε ο τόπος συνάντησης των παιδιών με κομμάτια της δικής τους ιστορίας. Τα παιδιά αυτά έφερναν μνήμες από πολλά μέρη, καθώς, αν και γεννημένα τα περισσότερα στην Κρήτη, προέρχονταν και από άλλους τόπους: από άλλους ελληνικούς τόπους ή την Αλβανία, τη Γεωργία, την Αρμενία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία.
Η ιστορία δεν είναι μακριά μας, είναι μέσα μας και δίπλα μας. Είναι άδικο να τη μαθαίνουμε, κυρίως όταν είμαστε παιδιά, σαν να αφορά άλλους ανθρώπους και όχι εμάς, να τη συνδέουμε με άπιαστα πράγματα, με όσα φυλάγονται μόνα στα μουσεία και στ’ αρχεία, σε βιβλιοθήκες και σε ιδιωτικές συλλογές. Η ιστορία μας αφορά εξίσου, τα παιδιά, τους μεγάλους, τις οικογένειες, τον τόπο τους.
Τι είναι για τα παιδιά η ιστορία; Τι σημαίνει γι’ αυτά; Με ποια πράγματα τη συνδέουν την ιστορία; Με τα μεγάλα γεγονότα που έμαθαν στο σχολείο; Με τις μάχες και τους πολέμους; Με τους ήρωες; Είναι κάτι μακρινό και ξένο η ιστορία; Είναι κάτι οικείο;
Που βρίσκονται τα ίχνη της ιστορίας; Κάπου μακριά που οι άνθρωποι δεν μπορούν να τα πλησιάσουν, να τ’ αγγίξουν, να τα αισθανθούν; Ή μήπως κάπου κοντά τους; Στο περιβάλλον τους, στη δική τους οικογένεια, στις μνήμες τους;
Με αυτά τα ερωτήματα, με αυτές τις σκέψεις σχεδιάστηκε το πρόγραμμα που φέρει τον τίτλο “Ματιές στον καθρέπτη της ιστορίας” σε συνεργασία με τις δασκάλες και τους μαθητές της ΣΤ’ τάξης…
Μαρία Ρεπούση
Επίκουρη καθηγήτρια Ιστορίας και διδακτικής της Ιστορίας
Παιδαγωγική Σχολή, Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Α.Π.Θ.