Υποθεματική: Υγεία και διατροφή
Τίτλος προγράμματος: “Υγιή παιδιά, υγιής πλανήτης”
Δημιουργός προγράμματος: WWF
Χρόνος διεξαγωγής : Δεκέμβριος – Ιανουάριος 2022
Στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος του WWF « Υγιή παιδιά, υγιής πλανήτης»
Α. Σε γνωστικό επίπεδο.
- να κατανοήσουν τη σχέση της τροφής με τους φυσικούς πόρους του πλανήτη,
- να μάθουν για τη διαδρομή της τροφής «από το χωράφι στο ράφι»,
- να γνωρίσουν από πού έρχεται η τροφή που καταναλώνουν,
- να κατανοήσουν τι σημαίνει «ανθυγιεινή διατροφή» και τις συνέπειές της,
- να γνωρίσουν (στο μέτρο που αναλογεί στην ηλικία τους) την έννοια, «οικολογικό αποτύπωμα της διατροφής,
- να μάθουν να σκέφτονται συνδυαστικά την υγιεινή διατροφή και τη διατροφή χαμηλού οικολογικού αποτυπώματος
- να μάθουν να κάνουν σωστές επιλογές στην καθημερινή τους διατροφή με το διπλό κριτήριο της υγιεινής και χαμηλού αποτυπώματος διατροφής,
- να μάθουν να συσχετίζουν την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής με την πυραμίδα του οικολογικού αποτυπώματος,
- να γνωρίσουν την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής που αφορά τα παιδιά, και είναι προσαρμοσμένη στις διατροφικές τους ανάγκες,
- να μάθουν τα φρούτα και τα λαχανικά που αντιστοιχούν στις 4 εποχές του χρόνου και τη σημασία του «τρώω εποχικά και τοπικά»,
- να μάθουν γιατί είναι σημαντικό να προτιμάμε τις λιγότερο επεξεργασμένες τροφές
Β. Σε επίπεδο αισθήσεων, συναισθημάτων και στάσεων
- να διασκεδάσουν μαθαίνοντας για τη διατροφή,
- να αισθανθούν την ευεξία που προσφέρει στο σώμα η άσκηση και η υγιεινή διατροφή,
- να εκτιμάνε τα τρόφιμα (ιδίως φρούτα και λαχανικά) για τη διατροφική τους αξία, την φρεσκάδα και τη νοστιμιά τους και όχι για την εμφάνισή τους
- να αποκτήσουν τη συνήθεια της επιλογής του σπιτικού φαγητού, όπου είναι δυνατό, έναντι του έτοιμου,
- να αποκτήσουν τη συνήθεια της επιλογής εποχικών και τοπικών τροφίμων
- να αποκτήσουν τη συνήθεια της τακτικής άσκησης ως μέρους μια υγιεινής ζωής με υγιεινή διατροφή,
- να καλλιεργήσουν τη γεύση τους και το γούστο τους για τροφές με λιγότερη ζάχαρη και αλάτι
- να αποκτήσουν τη συνήθεια να τρώνε με την οικογένειά τους
Γ. Σε επίπεδο δεξιοτήτων
- να καταστούν ικανοί να συνδυάζουν τις τροφές και να συγκροτούν ένα υγιεινό μενού ημερήσιο και εβδομαδιαίο
- να αποκτήσουν συνήθειες υγιεινής διατροφής και ζωής που θα τους μείνουν εφ’ όρου ζωής
- να καταστούν ικανοί να τεκμηριώνουν με απλά λόγια τις διατροφικές τους επιλογές με κριτήριο την υγεία του σώματος και του πλανήτη,
- να καλλιεργήσουν την ικανότητα να αντιστέκονται στο εύκολο, γρήγορο, έτοιμο και νόστιμο (λόγω της πολλής ζάχαρης ή αλατιού ή άλλων πρόσθετων υλικών) φαγητό,
- να εκτιμούν τα τοπικά προϊόντα για τη γεύση τους, τη συμβολή τους στη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος και την τοπική οικονομία,
- να ελαχιστοποιούν τη σπατάλη τροφίμων κάνοντας μετρημένες επιλογές στην ποσότητα που βάζουν στο πιάτο τους,
- να αποκτήσουν τη συνήθεια να τρώνε συνειδητά, όχι μπροστά σε οθόνη, και αν είναι δυνατό με ένα τουλάχιστο μέλος της οικογένειας ή με παρέα
Εργαστήριο 1ο：Μια σούπερ νόστιμη ημέρα
- Κίνηση και ζωγραφική
Τα παιδιά ζωγραφίζουν σε χαρτί το αγαπημένο τους φαγητό και με τη συνοδεία μουσικής κινούνται ελεύθερα στο χώρο. Μόλις σταματήσει η μουσική, σηκώνουν τη ζωγραφιά τους ψηλά και λένε ένας ένας με τη σειρά φωναχτά το αγαπημένο τους φαγητό.
Στη συνέχεια σε κάθε σταμάτημα της μουσικής τοποθετούν τη ζωγραφιά σε διάφορα σημεία του σώματος τους π.χ. πάνω στο κεφάλι τους, στον αγκώνα τους , στην πλάτη κτλ.
Βρέχει το αγαπημένο μου φαγητό
Αφήγηση φανταστικής ιστορίας για ένα παλάτι όπου βρέχει το αγαπημένο πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό γεύμα των παιδιών. Ζωγραφίζουν το αγαπημένο τους γεύμα από κάθε κατηγορία και έπειτα ομαδοποιούμε ανάλογα με τις προτιμήσεις τους. Πόσα παιδιά επέλεξαν ομελέτα για πρωινό? Σε πόσα παιδιά αρέσουν τα μακαρόνια για μεσημεριανό? Ποιο είναι το δημοφιλέστερο βραδινό γεύμα των παιδιών?
- Μαθαίνουμε τα στάδια παραγωγής του ψωμιού μέσα από το τραγούδι Ο γεωργός πάει στον αγρό
- Διαβάζουμε το βιβλίο “Η ιστορία ενός καλοψημένου τηγανόψωμου” και ζωγραφίζουμε ό,τι μας έκανε εντύπωση
- Διαβάζουμε το λαϊκό παραμύθι “Το πιο γλυκό ψωμί” και ζωγραφίζουμε ό,τι μας έκανε εντύπωση
Εργαστήριο 2ο：Μια μερίδα πλανήτη παρακαλώ
- το οικολογικό αποτύπωμα της τροφής μας
Παρακολουθούμε τα βίντεο I want to be a farmer και το I want to become a fisherman στα αγγλικά, και τα παιδιά μιμούνται κινητικά τα δύο επαγγέλματα. Σχηματίζουν ζευγάρια και τραγουδούν τη “βαρκούλα του ψαρά” κάνοντας την ανάλογη κίνηση
Ανάλογα με την προτίμηση τους, χωρίζονται σε δύο ομάδες – γεωργοί και ψαράδες. Η ομάδα των γεωργών ετοιμάζει ένα ομαδικό κολλάζ με ζωγραφιές τροφών που μας δίνει η γη (φρούτα, λαχανικά, σιτηρά), και τις κολλούν σε καφέ χαρτόνι ενώ οι ψαράδες ετοιμάζουν ένα ομαδικό κολλάζ με ζωγραφιές τροφών που μας δίνει η θάλασσα (ψάρια και θαλασσινά) και τις κολλούν σε μπλε χαρτόνι.
- μια πορτοκαλάδα λέει την ιστορία της
Μέσα από την ιστορία της πορτοκαλάδας, τα παιδιά ανακαλύπτουν το κρυμμένο περιβαλλοντικό κόστος των τροφίμων που καταναλώνουμε.
Ένα πορτοκάλι αφηγείται δύο διαφορετικές ιστορίες για το πως έγινε χυμός. Τα παιδιά ακούν τις ιστορίες και μελετούν τις εικόνες. Βάζουν τις εικόνες στη σειρά σύμφωνα με αυτό που ακούν και δίπλα σε κάθε εικόνα τοποθετούν ένα πατουσάκι-πατησιά. Κατόπιν μετρούν πόσες πατημασιές χρειάστηκε ένα πορτοκάλι από το δέντρο για να φτάσει στο ποτήρι μας σε κάθε μια από τις δύο περιπτώσεις. Στην μία περίπτωση το πορτοκάλι μεταφέρθηκε στη λαϊκή αγορά, το αγόρασε η μαμά και το έστιψε, ενώ στη δεύτερη περίπτωση διένυσε μια μεγάλη διαδρομή μέχρι να μπει στο κουτάκι και από εκεί στο ράφι του σούπερ μάρκετ από όπου το αγόρασε η μαμά.
Τα παιδιά συμπεράνουν ότι όσο μεγαλύτερη διαδρομή κάνει ένα τρόφιμο για να φτάσει στο τραπέζι μας, τόσες περισσότερες πατημασιές αφήνει στο περιβάλλον (περιβαλλοντικό αποτύπωμα). Στη συνέχεια δίνουμε στα παιδιά κομμάτια μαύρο γκοφρέ για να τα τοποθετήσουν δίπλα σε εικόνες όπου νομίζουν ότι βγαίνει καπνός που βρωμίζει τη γη.
Ακολουθεί συζήτηση για το τί μπορούμε να κάνουμε για να απολαμβάνουμε τον χυμό του πορτοκαλιού, επιβαρύνοντας όσο το δυνατό λιγότερο το περιβάλλον. Τα παιδιά προτείνουν λύσεις όπως
“να στίψουμε τα πορτοκάλια, αντί να αγοράσουμε έτοιμο χυμό”
“να μην πίνουμε πολλούς συσκευασμένους χυμούς”
“να προτιμάμε συσκευασίες που ανακυκλώνονται”
“να αποφεύγουμε τις πλαστικές σακούλες, να χρησιμοποιούμε, για τα ψώνια μας υφασμάτινες”
Στο τέλος του εργαστηρίου τα παιδιά κατασκευάζουν πατούσες με το περίγραμμα της δικής τους πατούσας και (αφού κάνουμε μετρήσεις, συγκρίσεις, σειροθετήσεις, εντοπίζουμε τη μεγαλύτερη, τη μικρότερη κτλ.) τις παίρνουν στο σπίτι ως ενθύμιο.
Εργαστήριο 3ο：Πυραμίδες νόστιμες και υγιεινές
Ακούμε το τραγούδι από το δίσκο “Εδώ Λιλιπούπολη”,μαθαίνουμε να το τραγουδάμε και να το χορεύουμε.
Συζητάμε για τα λαχανικά που χορεύουν στο τραγούδι, τα βλέπουμε σε εικόνες και τα παιδιά αναφέρουν ποια γνωρίζουν, ποια έχουν δοκιμάσει και πως τους φάνηκαν, αν τους άρεσαν ή όχι.
- Παιχνίδι τυφλής γευσιγνωσίας
Τα παιδιά κλείνουν τα μάτια τους και με την αφή προσπαθούν να μαντέψουν το φρούτο που αγγίζουν. Η δραστηριότητα γίνεται σε συνεργασία με τη δασκάλα των αγγλικών, οπότε τα παιδιά καλούνται όχι μόνο να καταλάβουν ποιο φρούτο αγγίζουν αλλά και να θυμηθούν το όνομα και το χρώμα του φρούτου και στα αγγλικά
- Αναποδογυρίζοντας μια πυραμίδα
Μελετάμε τη διπλή πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής και εξηγούμε πως είναι καλή για την υγεία μας και για το περιβάλλον. Οι τροφές που πρέπει να τρώμε πιο συχνά είναι παράλληλα και αυτές που επιβαρύνουν λιγότερο τον πλανήτη.
- Ψυχαγωγούμαστε ακούγοντας τραγούδια σχετικά με τη διατροφή. Τα παιδιά ξεχώρισαν τα παρακάτω
Ο μάγειρας – Μάριος Φραγκούλης , Ηλίας Μαμαλάκης
Ο παγωτατζής – Σοφία Παπάζογλου (από το cd “Τεμπέλης Δράκος'”)
Εργαστήριο 40 : Πρωινό σαν βασιλιάς
- Συζητάμε με τα παιδιά την αξία του πρωινού γεύματος και τονίζουμε τη σημασία του να κάνουμε σωστές διατροφικές επιλογές για το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Με ένα σωστό πρωινό:
- παίρνεις την απαραίτητη ενέργεια για να ξεκινήσεις τη μέρα σου με δύναμη και ζωντάνια
- έχεις μεγαλύτερη συγκέντρωση στο μάθημα
- αυξάνεται η προσοχή και η μνήμη σου
- μαθαίνεις πιο εύκολα
- έχεις καλύτερη υγεία, σωματική και ψυχική
- ελέγχεις καλύτερα το βάρος σου
- Παιχνίδι ” Ο βασιλιάς της ζάχαρης”
Στο πάτωμα υπάρχουν φωτογραφίες τροφίμων που περιέχουν πολλή ζάχαρη και άλλων που περιέχουν λιγότερη ή καθόλου. Οι φωτογραφίες είναι γυρισμένες από την ανάποδη πλευρά. Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και ξεκινά η μουσική. Ο εικόνα του Βασιλιά της ζάχαρης πηγαίνει από χέρι σε χέρι. Μόλις σταματήσει η μουσική το παιδί που έχει τον Βασιλιά της ζάχαρης, παίρνει μια φωτογραφία από το κέντρο, βλέπει το τρόφιμο και το βάζει είτε στο μπλε πανί αν περιέχει λίγη ή καθόλου ζάχαρη και στο καφέ πανί αν περιέχει πολλή ζάχαρη και συνεπώς δεν είναι καλή διατροφική επιλογή για πρωινό.
Εργαστήριο 50 : Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο
- Τα κάναμε σαλάτα
Τα παιδιά με τη βοήθεια εικόνων αναγνωρίζουν και μαθαίνουν να ξεχωρίζουν τα φρούτα και λαχανικά κάθε εποχής και να τα ομαδοποιούν ανάλογα. Συζητάμε για το γεγονός ότι πλέον μπορούμε να βρούμε σχεδόν όλα τα φρούτα και λαχανικά κάθε εποχή του χρόνου. Τί επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στην υγεία μας και στο περιβάλλον; Τί σημαίνει ότι ένα τρόφιμο εισάγεται από άλλη χώρα ;
- Ψαρόσουπα
Συζητάμε για τη διατροφική αξία των ψαριών και για το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει πολλά ψάρια επειδή περιτριγυρίζεται από θάλασσα .
Το κάθε παιδί κατασκευάζει ψάρια από χαρτόνι σε τρία μεγέθη (μεγάλο μεσαίο μικρό). Το μεγάλο είναι ο μπαμπάς , το μεσαίο η μαμά και το μικρό το μωρό. Σε κάθε ψάρι στερεώνουμε ένα μικρό μεταλλικό συνδετήρα. Στρώνουμε στο πάτωμα ένα μπλε πανί που αναπαριστά τη θάλασσα και τα παιδιά γίνονται ψαράδες κρατώντας ένα αυτοσχέδιο καλάμι με μαγνήτη. Μέσα από συζήτηση τα παιδιά κατανοούν ότι δεν πρέπει να ψαρεύουμε τα ψάρια μωρά (γόνους) αλλά να τα αφήσουμε να μεγαλώσουν. Με τα ψάρια μαγνήτες παίξαμε πολλά παιχνίδια εξάσκησης μνήμης, παρατηρικότητας και λεπτής κινητικότητας.
- Τα πετάξαμε όλα στο πανί ανακατεμένα και ο καθένας προσπαθούσε να βρει τα δικά του και να τα ψαρέψει
- Ψαρεψαμε μόνο τα μεγάλα ή μόνο τα μεσαία ψάρια. Τα μικρά ψαράκια δεν τα ενοχλήσαμε καθόλου!
Εργαστήριο 6ο Τρέξε τρέξε μικρούλη
Συζητάμε για την αξία της σωματικής άσκησης στην καθημερινή μας ζωή και παίζουμε δημιουργικά και πρωτότυπα κινητικά παιχνίδια
Τένις με μπαλόνια
Εργαστήριο 7ο Στη λαϊκή αγορά
- Παίζοντας παιχνίδι ρόλων, πελάτη – πωλητή λαϊκής αγοράς , εμπεδώνουμε τους λόγους για τους οποίους προτιμάμε φρέσκα, τοπικά, εποχικά προϊόντα , μαθαίνουμε να μη κρίνουμε τα φρούτα και τα λαχανικά από την εμφάνισή τους και προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε την σπατάλη τροφίμων
