10 συμβουλές για έναν καλύτερο χειμώνα!

3. Παροτρύνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν και σε οργανωμένη άσκηση. Τα ομαδικά αθλήματα, είναι ο καλύτερος τρόπος να αγαπήσουν τον αθλητισμό και να παράλληλα να ενισχύσουν την κοινωνικοποίηση τους.

4. Ελέγχουμε τον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά σε «καθιστικές» δραστηριότητες, όπως τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής, βιντεοπαιχνίδια, ιδίως όταν αυτές είναι πριν τον ύπνο, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τόσο την ποιότητα όσο και τη διάρκειά του.

5. Προσφέρουμε θρεπτικά σνακ, ανάμεσα στα γεύματα, όπως ξηρούς καρπούς, φρέσκα και  αποξηραμένα φρούτα, παστέλι.

6. Μαγειρεύουμε 2 – 3 φορές την εβδομάδα ψάρι, προσπαθώντας τουλάχιστον τη μία να είναι από τα «λιπαρά» ψάρια (π.χ. γαύρος, σαρδέλα, σκουμπρί).

7. Υπενθυμίζουμε στα παιδιά τους βασικούς κανόνες υγιεινής, προκειμένου να περιορίσουμε την εξάπλωση των μικροβίων.

8. Αποφεύγουμε να στείλουμε τα παιδιά στο σχολείο όταν δεν αισθάνονται καλά και αερίζουμε συχνά τους χώρους στους οποίους βρισκόμαστε για πολύ ώρα.

9. Δεν κάνουμε τα παιδιά μας παθητικούς καπνιστές! Το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών τα καθιστά πολύ πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις του αναπνευστικού και άλλες βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος.

10. Και μια διατροφική πρακτική σημαντική για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, πριν ακόμα ξεκινήσουν τα παιδιά να τρώνε μόνα τους: επιλέγουμε για τα βρέφη τον θηλασμό έναντι του τεχνητού γάλακτος!

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πως να θωρακίσετε με φυσικό τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας πατήστε εδώ.

Στην περίπτωση των γαλακτοκομικών οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί συστήνουν να καταναλώνονται ημίπαχα αντί για πλήρη γαλακτοκομικά. Μάλιστα, η σύσταση αυτή δεν αφορά μόνο τα ενήλικα άτομα του πληθυσμού, αλλά επεκτείνεται και στην εφηβική ακόμα και την παιδική ηλικία, αφού από την ηλικία των δύο ετών και άνω συστήνεται να καταναλώνουν τα παιδιά ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα. Παρόλο που είναι εύλογο θεωρητικά να υποθέτουμε ότι η μείωση του κορεσμένου λίπους στη διατροφή, συνεπώς και του κορεσμένου λίπους από τα γαλακτοκομικά, θα βοηθήσει στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, πολλά νέα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως πιθανότατα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει απαραίτητα.

Σε αρκετές ερευνητικές μελέτες έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση πλήρων γαλακτοκομικών όχι μόνο δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία, αλλά μπορεί να έχει κάποια ευεργετικά αποτελέσματα. Έχει βρεθεί πως η κατανάλωση γαλακτοκομικών υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος δεν σχετίζεται με παχυσαρκία ή με δυσμενές μεταβολικό προφίλ. Αντιθέτως, σε αρκετές μελέτες σχετίζεται με χαμηλότερο βάρος σώματος και μειωμένη αύξηση σωματικού λίπους με το πέρασμα του χρόνου, αλλά και με καλύτερο μεταβολικό προφίλ. Αν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα με μειωμένα λιπίδια είναι και χαμηλότερα σε θερμίδες σε σχέση με τα πλήρη, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αναδεικνύουν τη στρατηγική αυτή ως επιτυχή για τη μείωση του βάρους σε σχέση με άλλες διαιτητικές παρεμβάσεις. Ο κύριος προβληματισμός αφορά την πιο ασθενή επίδρασή τους στον κορεσμό, εξαιτίας της οποίας το άτομο μπορεί εύκολα να αντισταθμίσει ή και να υπερκαλύψει τις θερμίδες που «γλίτωσε» εντός της ημέρας, καταναλώνοντας άλλα τρόφιμα, ίσως και χαμηλότερης θρεπτικής αξίας.

Η σχέση της κατανάλωσης πλήρων γαλακτοκομικών με την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη ή καρδιαγγειακών νοσημάτων δεν είναι τόσο ξεκάθαρη, αφού κάποια δεδομένα προτείνουν προστατευτική δράση, ενώ άλλα αρνητική επίδραση. Στοιχεία από μία μεγάλη προοπτική μελέτη, η οποία παρακολούθησε 5.000 άτομα για 10 χρόνια, τονίζουν τη σημασία της πηγής του κορεσμένου λίπους στη σχέση του με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, τα κορεσμένα λίπη του κρέατος σχετίζονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ενώ τα κορεσμένα λίπη των γαλακτοκομικών προϊόντων σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Συνεπώς, θα πρέπει να διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις όταν αναφερόμαστε στη μείωση του κορεσμένου λίπους από τα γαλακτοκομικά προϊόντα ως μία προστατευτική αλλαγή στη διατροφή μας. Παρόλο που τα γαλακτοκομικά προϊόντα με μειωμένο λίπος έχουν και λιγότερες θερμίδες σε σχέση με τα πλήρη, η χρησιμότητά τους στον έλεγχο της θερμιδικής πρόσληψης για τη μείωση του σωματικού βάρους δεν είναι αποδεδειγμένη, και ίσως έχει νόημα μόνο εφόσον τηρείται το μέτρο στην ποσότητα και ένας συνολικότερος έλεγχος στη δίαιτα του ατόμου.

Η ενασχόληση με διάφορες δίαιτες αδυνατίσματος εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στην εφηβεία από οποιαδήποτε άλλη ηλικία. Οι περισσότερες δίαιτες αδυνατίσματος βασίζονται κυρίως σε προσωπικές μεθόδους αυτο-περιορισμού της τροφής ή διαιτητικά σχήματα που διαφημίζονται σε περιοδικά μόδας. Αν και η πρόληψη της παχυσαρκίας είναι επιθυμητή, η μακροχρόνια εφαρμογή μη ορθολογικών διαιτών και άλλων πρακτικών αδυνατίσματος, που συνήθως συνοδεύει το φόβο του πάχους, μπορεί να έχει πολύ πιο σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία από την παχυσαρκία. Πρώτα από όλα, πολλές από τις δίαιτες αυτές μπορούν να παρεμποδίσουν τη φυσιολογική ανάπτυξη του οργανισμού σε όλα τα επίπεδα (π.χ. ανωμαλίες στην εμμηνορρυσία, επιπτώσεις στην φυσιολογική ανάπτυξη των οστών, ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά). Επίσης, ο έφηβος αναπτύσσει τη στάση «όλα ή τίποτα» σε σχέση με τη διατροφή του, δηλαδή κάποιες περιόδους περιορίζει αυστηρά τη διαιτητική του πρόσληψη και άλλες δεν έχει καμία αρχή. Η στάση αυτή, όμως, έχει φανεί ότι τελικά δεν ευνοεί τη διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους ούτε και αποτελεί υγιή στάση απέναντι στο φαγητό.  Αξίζει να σημειωθεί ότι προβλήματα διαιτητικής συμπεριφοράς εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες έφηβες, ενώ επιπλέον, η παχυσαρκία σχετίζεται με χαμηλή αυτο-εκτίμηση. Μη σωστά σχεδιασμένες δίαιτες αδυνατίσματος ενισχύουν αυτά τα αισθήματα, και συχνά οι παχύσαρκοι έφηβοι αντί να επιλύουν τα προβλήματά τους τα εντείνουν και αναπτύσσουν ψυχο-διατροφικά προβλήματα που τους ακολουθούν και κατά την ενήλικη ζωή τους.

Η διαρκής ενασχόληση με δίαιτες αδυνατίσματος δεν οδηγεί κατ’ ανάγκη σε διαταραχές στη λήψη τροφής (ψυχογενής ανορεξία και βουλιμία). Εντούτοις υπάρχει ένα εύρος στη διαταραγμένη διαιτητική συμπεριφορά, με καταστάσεις ηπιότερης ή εντονότερης συμπτωματολογίας, χωρίς να έχουν όλες την ίδια βαρύτητα ή να μπορεί να προβλεφθεί η εξέλιξή τους. Πάντως, για την εκδήλωση σοβαρότερων καταστάσεων απαιτείται η συνέργεια διαφόρων παραγόντων. Έτσι, σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν για παράδειγμα η έντονη ενασχόληση με το αδυνάτισμα εξελίσσεται σε χρόνια παθολογική συμπεριφορά, που συνδυάζεται με ψυχολογικές διαταραχές και κλινικά σημεία, όπως αμηνόρροια, υπερβολική μείωση του σωματικού βάρους, τότε δεν αποκλείεται η ύπαρξη κάποιας διαταραχής στη λήψη τροφής.

Σε κάθε περίπτωση, για την πρόληψη των διαταραγμένων διαιτητικών συμπεριφορών και των διαταραχών λήψης τροφής στους εφήβους αναδεικνύεται ως ακρογωνιαίος λίθος η έμφαση στον ισορροπημένο τρόπο διατροφής και άσκησης. Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι σε ένα βαθμό είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να ασχολούνται με το βάρος και τη δίαιτά τους, και πολλές φορές να αναζητούν σπασμωδικά λύσεις. Για να αποδυναμώσουν την ενασχόληση αυτή θα πρέπει να ενθαρρύνουν την κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφίμων, να επιδιώκουν περισσότερα οικογενειακά γεύματα σε ένα ήρεμο περιβάλλον, να μην «αφορίζουν» τρόφιμα, και να προάγουν μια στάση ότι όλα έχουν θέση σε ένα διαιτολόγιο, αλλά με διαφορετικές ποσότητες και συχνότητες. Επίσης, εξαιρετικής σπουδαιότητας είναι όταν εκδηλώνονται τέτοιες συμπεριφορές οι γονείς να μην πανικοβάλλονται και να μην το κάνουν το θέμα της οικογένειας! Πάνω από όλα, όμως, δεν θα πρέπει να σχολιάζουν το βάρος των παιδιών τους και κυριότερα να το συνδέουν με την ομορφιά. Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του παιδιού σε τομείς άλλους άσχετους με το βάρος και την ομορφιά οδηγεί σε πιο ισορροπημένες σχέσεις με το φαγητό.

Καταρχήν είναι σημαντικό τα παιδιά να τρώνε πάντα σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο για φαγητό, όπως η κουζίνα ή η τραπεζαρία, και όσο και αν ακούγεται αυτονόητο, θα πρέπει να κάθονται στην καρέκλα, και όχι για παράδειγμα να είναι όρθια ή σε κίνηση. Αυτό θα τα βοηθήσει να διαμορφώσουν μια περισσότερο υγιή και ισορροπημένη σχέση με το φαγητό και να μην συνδυάζουν το φαγητό με άλλες δραστηριότητες της μέρας τους (π.χ. παιχνίδι, παρακολούθηση ταινίας στην τηλεόραση κ.α.). Συνοδευτικά, οι άλλες συνθήκες που πρέπει να πληρούνται την ώρα του γεύματος είναι τα παιδιά να χρησιμοποιούν τα κατάλληλα σκεύη, να τρώνε δηλαδή από το πιάτο τους, με τα δικά τους μαχαιροπίρουνα, και όχι τσιμπολογώντας απευθείας από τις πιατέλες ή την κατσαρόλα, ή να  τρώνε με τα χέρια. Έτσι, η διαδικασία του φαγητού δεν είναι μια γρήγορη και βιαστική κατανάλωση ενέργειας. Αντίθετα, τα παιδιά μαθαίνουν να τρώνε αργά, να αισθάνονται το πότε χόρτασαν και να έχουν τον έλεγχο του τι τρώνε.

Μια ακόμα πολύ σημαντική συνήθεια γύρω από την ιεροτελεστία του φαγητού, είναι να μην κάνουμε κάτι άλλο παράλληλα. Για τα παιδιά αυτό είναι τις περισσότερες φορές η τηλεόραση, αλλά και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ή το διάβασμα. Μάλιστα αρκετές φορές οι γονείς ενθαρρύνουν αυτήν την συνήθεια, διότι το να αποσπάσουν την προσοχή του παιδιού από το φαγητό τους διευκολύνει σε κάποιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, είναι πιο εύκολο να ταΐσεις ένα μικρό παιδί που είναι απορροφημένο να βλέπει κινούμενα σχέδια ή να «ξεγελάσεις» έτσι ένα μεγαλύτερο παιδί να φάει ένα φαγητό που δεν είναι στις προτιμήσεις του.

Στην πραγματικότητα με αυτόν τον τρόπο «εκπαιδεύουμε» το παιδί να τρώει ασυναίσθητα, χωρίς να δίνει την παραμικρή προσοχή στο φαγητό του και κάτι τέτοιο έχει διττό αποτέλεσμα. Συχνότερα, οδηγεί σε υπερκατανάλωση θερμίδων, αφού όντας απορροφημένο σε κάτι άλλο, αγνοεί τα σήματα κορεσμού που το ίδιο του το σώμα στέλνει, είναι πιθανόν όμως να οδηγήσει και στο αντίθετο αποτέλεσμα. Μπορεί δηλαδή, το παιδί να αφήσει το φαγητό του, ενώ αργότερα προσπαθώντας να ικανοποιήσει την πείνα του, να επιλέξει χαμηλότερης θρεπτικής αξίας τρόφιμα.

Επιπλέον, η τηλεθέαση κατά τη διάρκεια του φαγητού έχει ως συνέπεια να συνδέονται τα δύο γεγονότα, με αποτέλεσμα κάθε φορά που βλέπει το παιδί τηλεόραση αυτό να διεγείρει την επιθυμία για φαγητό, και αντίστροφα. Είναι ξεκάθαρο ότι το να συνδέεται το φαγητό με άλλες καταστάσεις, ευχάριστες ή μη, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη διαχείριση του βάρους στην παιδική ηλικία -και ακόμα περισσότερο στην ενήλικη ζωή- όπου πια οι συνήθειες αυτές έχουν καθιερωθεί και είναι πολύ δύσκολο να τροποποιηθούν.

Συνοψίζοντας, στις αρμοδιότητες του γονιού σε σχέση με τη διατροφή του παιδιού του, πέρα από την ευθύνη να παρέχει τα κατάλληλα τρόφιμα, περιλαμβάνεται και η ευθύνη να εξασφαλίζει ένα ήρεμο και φιλικό για την κατανάλωση φαγητού περιβάλλον. Οι ενδεδειγμένες συνθήκες του τρώγειν μπορεί να ευνοηθούν όταν βρίσκεται όλη η οικογένεια μαζί γύρω από το τραπέζι. Είναι σημαντικό ως γονείς να επιδιώκετε τουλάχιστον ένα γεύμα της ημέρας να καταναλώνεται με όλα τα μέλη της οικογένειας μαζί. Αφενός θα έχετε μια ευκαιρία να διδάξετε άμεσα και αποτελεσματικά, αποτελώντας πρότυπο στα παιδιά σας τις σωστές διατροφικές συνήθειες, αφετέρου το οικογενειακό τραπέζι, κάτω από τις σωστές προϋποθέσεις, μπορεί να συμβάλλει συνολικά στην υγιή ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού.