Αγαπημένα μας παιδιά, πριν λίγες μέρες πραγματοποιήσαμε ένα ταξίδι στη γειτονιά του ήλιου και μάθαμε τα ονόματα των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Ακόμα παλαιότερα, στην πρώτη βόλτα μας στην εξοχή παρατηρήσαμε τον ουρανό. Στις παρακάτω εικόνες βλέπουμε τον ουρανό τη νύχτα, όταν τον φωτίζουν τα αστέρια και θα μιλήσουμε γι’ αυτά. Βέβαια για να απολαύσουμε το θέαμα, είναι καλύτερα να βρισκόμαστε στην εξοχή, μακριά από τα φώτα της πόλης. Αλλά το καλοκαίρι είναι πλέον πολύ κοντά, οπότε σίγουρα θα έχουμε την ευκαιρία!

Ας παρατηρήσουμε λοιπόν τ’ αστέρια!

Βρίσκονται στον ουρανό εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια και είναι αμέτρητα. Πολλά αστέρια μαζί φτιάχνουν έναν γαλαξία και υπάρχουν πολλοί γαλαξίες στο σύμπαν. Εμείς με γυμνό μάτι μπορούμε να δούμε μόνο λίγα από τ’ αστέρια του δικού μας γαλαξία. Κι αυτό βέβαια αν ο καιρός είναι καλός, είμαστε μακριά από τα φώτα της πόλης κι έχουμε καλή όραση. Εσείς που τα ματάκια σας είναι γερά και όμορφα, σίγουρα μπορείτε να δείτε πάρα πολλά. Υπάρχουν όμως και ειδικά όργανα που μας βοηθούν σ’ αυτό, τα τηλεσκόπια! Δείτε ένα εδώ:

Οι αστρονόμοι, οι επιστήμονες δηλαδή που μελετούν τ’ αστέρια και τους πλανήτες, χρησιμοποιούν τεράστια τηλεσκόπια.Όπως αυτό εδώ:

Τ’ αστέρια μαγεύουν τους ανθρώπους από τα αρχαία χρόνια. Είναι τόσο όμορφα που δεν σταματούμε να τα θαυμάζουμε. Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι δεν είναι ίδια μεταξύ τους, ακριβώς όπως και οι άνθρωποι. Άλλα είναι μικρά και άλλα μεγάλα. Άλλα πολύ φωτεινά κι άλλα μοιάζουν απλές κουκίδες στον ουρανό. Άλλα νεότερα και άλλα μεγαλύτερης ηλικίας. Τα νεότερα έχουν χρώμα μπλε, ενώ τα παλαιότερα κόκκινο. Κάποια έχουν ονόματα για να τα ξεχωρίζουμε. Τα περισσότερα από αυτά τα ονόματα, τους τα έδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες και πίσω από το καθένα υπάρχει μια ωραία ιστορία. Δείτε κάποιους απ’ αυτούς τους μύθους εδώ, σ’ αυτό το βίντεο:

• https://safeYouTube.net/w/aXiH

Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε τη Μεγάλη και τη Μικρή Άρκτο, μεγάλη και μικρή αρκούδα δηλαδή, όπως τις φαντάζονταν οι αρχαίοι Έλληνες. Το χρώμα τους είναι κόκκινο, γιατί είναι από τα παλιότερα αστέρια.

Προσέξτε το αρκουδάκι και το αστέρι που βρίσκεται στο τέλος της ουράς του. Είναι ο Πολικός Αστέρας, που δείχνει πάντα το βορά και βοηθούσε τους παλιούς ναυτικούς να βρίσκουν την πορεία τους όταν ταξίδευαν στην ανοιχτή θάλασσα.

Άλλη μια πολύ γνωστή παρεούλα αστεριών είναι οι Πλειάδες. Πρόκειται για νεαρά αστέρια και το χρώμα τους είναι μπλε. Μπορεί να τις ακούσετε και με το όνομα Πούλια. Με γυμνό μάτι βλέπουμε εφτά και οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ήταν εφτά αδελφές, κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης. Τα ονόματά τους ήταν Μαία, Ταϋγέτη, Ηλέκτρα, Στερόπη, Κελαινώ, Αλκυόνη και Μερόπη. Όλες όταν μεγάλωσαν παντρεύτηκαν θεούς, εκτός από τη Μερόπη που πήρε θνητό, δηλαδή απλό άνθρωπο. Γι’ αυτό είναι και η λιγότερο λαμπερή. Ο Δίας τις μεταμόρφωσε σε αστέρια για να τις σώσει από τον Ωρίωνα που τις κυνηγούσε πέντε ολόκληρα χρόνια. Όταν οι Πλειάδες εμφανίζονται στον ουρανό, οι άνθρωποι ξέρουν ότι το καλοκαίρι σχεδόν έφτασε, γιατί αυτό συμβαίνει μήνα Μάιο, τον μήνα που διανύουμε τώρα. Κι όταν χάνονται ότι έρχεται ο χειμώνας γιατί παύουν να τις βλέπουν το φθινόπωρο.

Όπως είπαμε πριν, στα νεότερα χρόνια τις αποκαλούσαν Πούλια. Η Πούλια ήταν μια όμορφη βασιλοπούλα που ο Θεός την μεταμόρφωσε σε αστέρι μαζί με τον αδελφούλη της τον Αυγερινό, γιατί στη ζωή τους ήταν πολύ δυστυχισμένοι. Εκεί ψηλά όμως είναι μαζί και χαρούμενοι. Φυσικά, αυτό είναι ένα ακόμα παραμύθι κι ο Αυγερινός στην πραγματικότητα, δεν είναι άλλος από τον πλανήτη Αφροδίτη.

Ο Οδυσσέας Ελύτης, ο μεγάλος ποιητής, έγραψε ένα πολύ ωραίο ποίημα για τη Μάγια, τη Μαία, την πιο όμορφη από τις Πλειάδες. Σύμφωνα με το ποίημα η Πούλια είναι μια μάνα με εφτά κόρες. Ο Μίκης Θεοδωράκης έβαλε μουσική στο ποίημα και έφτιαξε ένα πολύ ωραίο τραγούδι. Ακούστε το εδώ:

• https://safeYouTube.net/w/jfCH

• Δράσεις:

• Ζωγραφίζουμε εφτά αστεράκια σε διαφορετικά μεγέθη και τα κολλάμε σ’ ένα μαύρο χαρτόνι Α4 για να σχηματίσουμε τις Πλειάδες όπως τις βλέπουμε στη φωτογραφία. Μπορούμε να γράψουμε τα ονόματά τους με λευκή ξυλομπογιά πάνω ή πλάι σε κάθε αστέρι. Ξεχωριστά σε λευκό χαρτί γράφουμε και πάλι τα ονόματα των Πλειάδων, τα κόβουμε και προσπαθούμε να τα ταυτίσουμε με τα αντίστοιχα που είναι γραμμένα στα αστέρια.
• Αφού ακούσουμε το τραγούδι, μπορούμε αν θέλουμε να το μάθουμε και να ζωγραφίσουμε κάτι από την ιστορία που μας αφηγείται.
• Γράφουμε τους στίχους σε ένα χαρτί με μορφή διαλόγου και προσπαθούμε να καταλάβουμε ποιος μιλάει κάθε φορά. Μπορούμε πλάι στα λόγια της Πούλιας να κολλάμε μια εικόνα της που έχουμε ζωγραφίσει και πλάι στα λόγια του ποιητή μια δική του εικόνα. Αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία για να μπορέσουμε να την παίξουμε.

1. Μπορούμε να ζωγραφίσουμε τον δικό μας ουρανό και να τον γεμίσουμε αστέρια!
2. Μπορούμε να ανακαλύψουμε τα κρυμμένα αστεράκια αν μπούμε στον παρακάτω σύνδεσμο, κάνοντας κλικ πάνω στο καθένα http://game-game.gr/183901/
3. Και κάτι λιγάκι δύσκολο, αλλά πολύ συναρπαστικό. Φτιάχνουμε ένα αληθινό τηλεσκόπιο, με τη βοήθεια της μαμάς και του μπαμπά:
   

   Τι θα χρειαστείτε

   

   2 μεγεθυντικούς φακούς, έναν με χερούλι και έναν χωρίς (θα βρείτε στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας)
   Μεζούρα
   Κοπίδι
   Χαρτί ή χαρτοπετσέτα
   2 χάρτινους σωλήνες (ακόμα και το ρολό από το χαρτί κουζίνας αρκεί, αν η διάμετρός τους είναι λίγο μεγαλύτερη από τη διάμετρο του μεγεθυντικού φακού με το χερούλι)
   Μαύρη αυτοκόλλητη ταινία
   Πιστόλι σιλικόνης
   3 ξύλινα πόδια (προαιρετικά για το τρίποδο)
   Σπάγκο
   Διακοσμητικές πινελιές, όπως πολύχρωμα, αυτοκόλλητα χαρτόνια, μαρκαδόρους και αυτοκόλλητα

   Τι θα κάνετε

   Βήμα 1ο

   Φροντίστε να συγκεντρώσετε όλα τα υλικά σε μια μεγάλη επιφάνεια. Θα χρειαστείτε αρκετό χώρο για να μετρήσετε και φυσικά η βοήθεια των παιδιών είναι απαραίτητη.

   Βήμα 2ο

   Βρείτε το εστιακό βάθος του τηλεσκοπίου, δηλαδή την απόσταση ανάμεσα στον βασικό φακό και το σημείο που οι ακτίνες συγκεντρώνονται. Για να το κάνετε αυτό, τοποθετήστε ένα ανοιχτό βιβλίο ή μια εφημερίδα πάνω στο τραπέζι κατασκευής. Κρατήστε τον μεγεθυντικό φακό με το χερούλι κοντά στα μάτια σας και τοποθετήστε τον σκέτο μεγεθυντικό φακό (χωρίς το χερούλι) μπροστά από την εφημερίδα ή το βιβλίο. Κοιτάξτε μέσα από τους 2 μεγεθυντικούς φακούς και απομακρύνετε ή φέρτε πιο κοντά τον μεγεθυντικό φακό με το χερούλι, μέχρι τα γράμματα της εφημερίδας να φαίνονται ευκρινώς. Με μια μεζούρα, ζητήστε απ’ το παιδί να μετρήσει την απόσταση μεταξύ των μεγεθυντικών φακών.

   

   Βήμα 3ο

   Σημειώστε την απόσταση που θα σας πει ο «βοηθός» σας για να υπολογίσετε το σωστό μήκος του τηλεσκοπίου. Στο νούμερο που θα σας πει, προσθέστε 10 εκατοστά επιπλέον. Αν ο χάρτινος σωλήνας που έχετε ήδη δεν φτάνει, θα χρειαστεί να προσθέσετε ακόμη έναν, κολλώντας τον με την μαύρη ταινία.

   

   Βήμα 4ο

   Από τη μία άκρη του σωλήνα, μετρήστε την απόσταση του εστιακού μήκους και σημαδέψτε την με έναν μαρκαδόρο πάνω του. Προσθέστε ακόμα 10 εκατοστά ξεκινώντας από αυτό το σημείο και με ένα κοπίδι, κόψτε το υπόλοιπο κομμάτι του σωλήνα.

   

   Βήμα 5ο

   Με το πιστόλι σιλικόνης, κολλήστε τον μεγεθυντικό φακό χωρίς το χερούλι στο τέλος του σωλήνα. Αν είναι πολύ μικρός, προσθέστε στρώματα από χαρτί κουζίνας ή αυτοκόλλητη ταινία στην εξωτερική του μεριά μέχρι να καλυφθεί το κενό. Αντίθετα, αν είναι πολύ μεγάλος, απλώς κολλήστε το γυαλί στο τέλος του σωλήνα και μην σας πειράζει αν προεξέχει.

   

   Βήμα 6ο

   Φτιάξτε έναν ολισθητή από τη μία άκρη του σωλήνα έτσι ώστε να μπορείτε να μετακινείτε τον μεγεθυντικό φακό από το χερούλι του. Κόψτε ένα μικρό ορθογώνιο στην κάτω μεριά του σωλήνα, που θα απέχει 10 εκατοστά από το τέλος του. Σιγουρευτείτε ότι το ορθογώνιο είναι αρκετά φαρδύ για το χερούλι του μεγεθυντικού φακού έτσι ώστε να εφαρμόζει καλά. Έτσι, θα προσαρμόζετε κάθε φορά το σημείο εστίασης εκεί που θέλετε, μετακινώντας απλώς μπροστά ή πίσω το χερούλι!

   

   Βήμα 7ο

   Στη συνέχεια, βάλτε τον φακό μέσα στον σωλήνα με το χερούλι να προεξέχει. Αν ο φακός είναι πολύ μικρός για να στερεώνεται μέσα στον σωλήνα, τοποθετήστε πάλι χαρτί ή ταινία όπως στο προηγούμενο βήμα, υπολογίζοντας, όμως, ένα μικρό κενό για να είναι εύκολο να γλιστράει ο σωλήνας μπροστά ή πίσω.

   

   Βήμα 8ο

   Προαιρετικά, αν θέλετε να κάνετε (ακόμα πιο) επαγγελματική δουλειά, δημιουργήστε ένα τρίποδο από 3 ξύλινα πόδια. Και τα 3 θα πρέπει να έχουν το ίδιο μήκος και θα χρειαστεί να τα κολλήσετε με μια ισχυρή κόλλα στο πάνω μέρος τους. Μόλις στεγνώσουν, δέστε τα γερά μεταξύ τους με σπάγκο.

   

   Βήμα 9ο

   Ζητήστε απ’ τα παιδιά να διακοσμήσουν το τηλεσκόπιο με αυτοκόλλητα, πολύχρωμη ταινία, μαρκαδόρους ή άλλα υλικά. Για «διαστημική» εμφάνιση, προτιμήστε αυτοκόλλητα με αστέρια και πλανήτες!

   

   Βήμα 10ο

   Δέστε το τηλεσκόπιο πάνω στο τρίποδο και περιμένετε μέχρι τη δύση του ηλίου. Βγάλτε το στο μπαλκόνι και παρατηρήστε την με το δημιούργημά σας.

   

   Και το τελικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι κάπως έτσι…

   

   *Είναι προτιμότερο οι σωλήνες να είναι μαύροι για καλύτερο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό, κολλήστε μαύρο αυτοκόλλητο χαρτόνι στο εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό τους.

Πηγές:

• http://5lyk-vyron.att.sch.gr/a_class/web05/index.php
• https://el.wikipedia.org/wiki/Πλειάδες_
• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A9%CF%81%CE%AF%CF%89%CE%BD_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)
• https://mysweetkindergarten.blogspot.com/2019/03/blog-post_2.html
• https://www.mama365.gr/31758/pos-na-ftiaxete-ena-pragmatiko-thleskopio