Επιδράσεις της εξειδικευμένης και της γενικής εκπαίδευσης
Πέρα από τις σχέσεις των προσαρμοστικών ικανοτήτων με τις προσωπικές μεταβλητές, όπως είναι τα χαρακτηριστικά της όρασης, μπορούμε να επικεντρωθούμε στις συνέπειες του φυσικού και του κοινωνικού περιβάλλοντος και του τρόπου με τον οποίο αυτά επηρεάζουν την ανάπτυξη.
Σε αντίθεση με την τύφλωση καθαυτή, το κοινωνικό πλαίσιο είναι που ενδεχομένως μπορούν να ελέγξουν οι επαγγελματίες της εκπαίδευσης, οι γονείς και όσοι άλλοι διαμορφώνουν την εμπειρία του παιδιού. Η αντιπαραβολή των ικανοτήτων (γνωστικών, κοινωνικών) του τυφλού παιδιού με τις ικανότητες του βλέποντος παιδιού δεν είναι σωστή. Έτσι, οποιαδήποτε εκπαιδευτική παρέμβαση αρμόζει να λαμβάνει χώρο μόνο όταν ένα παιδί δεν καταφέρνει να επιδείξει ικανότητες, τις οποίες θ’ αναμέναμε να μπορεί ν΄ αναπτύξει, κρίνοντάς το βάσει των δικών του δυνατοτήτων και όχι σύμφωνα με τις νόρμες ανάπτυξης των βλεπόντων παιδιών.
Οι ζωγραφιές των τυφλών ατόμων, όπως ακριβώς και τα έργα των βλεπόντων απεικονίζουν επιφάνειες που μπορεί να είναι όψεις ή πλευρές αντικειμένων. Οι επιφάνειες υποδεικνύουν τη θέση του ζωγράφου, την οπτική ή απτική γωνία. Η βάση της σχεδιαστικής αντίληψης είναι η απλή έννοια του αντικειμένου. Στα σχέδια χρησιμοποιούνται γραμμές, για να ορίσουν τις ακμές των αντικειμένων, οι οποίες δημιουργούν τα όρια.
Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει κατά τη διαδικασία εκμάθησης των λέξεων (π.χ. αυτό είναι ένα νούφαρο), στη ζωγραφική δεν ξεκινάνε τα πάντα από την εκμάθηση του αντικειμένου που απεικονίζεται. Η ζωγραφική συχνά προηγείται.
Το περίπλοκο σύστημα της προοπτικής είναι μια έννοια που διατυπώθηκε για πρώτη φορά την εποχή της πρώιμης Αναγέννησης. Στο σχέδιο των τυφλών μπορούμε να διακρίνουμε ίχνη προοπτικής απεικόνισης. Τα αντικείμενα μπορεί ν΄ απεικονίζονται σ’ ένα νοητό κατακόρυφο άξονα στο κάτω μέρος του χαρτιού, πάνω στο έδαφος, ενώ τ’ απομακρυσμένα αντικείμενα παρουσιάζονται ψηλότερα στο πάνω μέρος του χαρτιού.
Μπορούμε να δούμε μερικά έργα μαθητών, όπως επιζωγραφισμένα σχέδια του Σπ. Βασιλείου ιδωμένα από τις δύο πλευρές του χαρτιού, θεματικές από το έργο της Γ. Κουσάμα, πλαστελίνη, χαρτόνια για συναρμολόγηση.
- Πηγές: Τύφλωση και παιδί ( David H. Warren)
- Εκπαίδευση και Τύφλωση (Α. Ζ. Σιδέρη & Π. Καραγιάννη)
Η εικαστικός
Ισιδώρα Πάσχου
