Σκέψεις για τη μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό σχολείο

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο, μια πορεία από την οποία περνούν όλα τα παιδιά, είναι μια δυναμική διαδικασία που αρχίζει από το νηπιαγωγείο και ολοκληρώνεται κατά τη διάρκεια του πρώτου ή και του δεύτερου σχολικού έτους, ανάλογα με τον προσωπικό ρυθμό του κάθε παιδιού . Στα πρόθυρα μια τέτοιας πορείας τα ερωτήματα που γεννιούνται στο μυαλό των γονιών, είναι πολλά και εύλογα.

Είναι το παιδί μου έτοιμο για το δημοτικό σχολείο; Πώς μπορώ να το βοηθήσω για να προετοιμαστεί όσο το δυνατόν καλύτερα; Ποιες είναι οι απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που θα πρέπει να έχει για να μεταβεί από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό; Τι μπορώ να κάνω ο ίδιος για να το βοηθήσω κατά τη διάρκεια αυτή της διαδικασίας;

Γνωρίζουμε ότι η προετοιμασία που γίνεται από το σχολικό πλαίσιο είναι σημαντική, αλλά εξίσου σημαντική είναι και η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού οικογενειακού πλαισίου καθώς και οι προσδοκίες των γονέων, ενώ είναι σημαντικό να κρατήσουμε στο μυαλό μας ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και εξέλιξης.

Με ποιους τρόπους λοιπόν μπορούμε να βοηθήσουμε σαν γονείς τα παιδιά να καλλιεργήσουν γνωστικές, επικοινωνιακές, συναισθηματικές, κοινωνικές και κινητικές δεξιότητες που θα τα προετοιμάσουν για την είσοδό τους στο δημοτικό;

Παρουσιάζονται παρακάτω μερικές ενδεικτικές προτάσεις:

• διαβάζουμε βιβλία με τα παιδιά και συζητάμε παρέα γι αυτά που διαβάσαμε
• ζητάμε να μας διηγηθούν μια γνωστή τους ιστορία
• παίζουμε παιχνίδια ρόλων και φαντασίας μαζί με τα παιδιά
• κάνουμε συζητήσεις μαζί τους για διάφορα θέματα, εμπλουτίζοντας έτσι το λεξιλόγιό τους
• ενθαρρύνουμε την αναγνώριση και περιγραφή διαφόρων συναισθημάτων καθώς και την κατανόηση, π.χ. «Νομίζω πως η φίλη σου σήμερα είναι λυπημένη. Την βλέπεις; Δε χαμογελάει.» ή «Αναρωτιέμαι πως νιώθει η Άννα σήμερα, εσύ τι λές;»
• δείχνουμε με τα λόγια και τις πράξεις μας πως κι εμείς νοιαζόμαστε για τους άλλους ανθρώπους, για το πως νιώθουν, δείχνοντας ενσυναίσθηση
• προτρέπουμε τα παιδιά να συμπεριλάβουν και άλλα παιδιά στο παιχνίδι τους
• ενθαρρύνουμε συμπεριφορές που αναδεικνύουν αξίες, όπως σεβασμός, ευγένεια, ανεκτικότητα
• επιβραβεύουμε τα παιδιά όποτε βοηθούν τους άλλους, περιγράφοντας ακριβώς τη θετική συμπεριφορά, αυτή που θέλουμε να ενισχύσουμε π.χ. «Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που βοήθησες τον αδερφό σου σήμερα να μαζέψει τα παιχνίδια του!» (ετσι δίνουμε πολύ περισσότερες πληροφορίες από ένα απλό «μπράβο», «είσαι πολύ καλός», «συγχαρητήρια»)
• προετοιμάζουμε τα παιδιά για οποιεσδήποτε αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα και τους παρέχουμε ευκαιρίες να εξασκηθούν στην ανάληψη αποφάσεων
• παρέχουμε ευκαιρίες να παίζουν τακτικά με άλλα παιδιά ώστε να μάθουν να μοιράζονται, να περιμένουν τη σειρά τους, να δέχονται την αποτυχία, κ.α.
• παίζουμε μαζί με τα παιδιά παιχνίδια που περιέχουν γράμματα και αριθμούς μιλάμε για τα σχήματα αντικειμένων γύρω μας
  (μιλάμε για τα γράμματα που είναι μέσα στο όνομά τους και στο δικό σας π.χ. ψάχνουμε λέξεις που αρχίζουν/τελειώνουν με αυτά, λέξεις που είναι φαγητά ή ζώα, άλλα ονόματα που αρχίζουν με τα γράμματα αυτά, κλπ),μετράμε μαζί τους μήλα, σκαλιά, κάλτσες, λουλούδια, αυτοκίνητα, κλπ, παρατηρούμε τι σχήμα έχουν τα σπίτια, οι πινακίδες κ.α.
• ακούμε και τραγουδάμε γνωστά ή αγαπημένα τραγούδια
• παίζουμε παιχνίδια ομαδοποίησης, ταξινόμησης, σειροθέτησης (με πιρούνια και κουτάλια, όσπρια, ρούχα, κουμπιά, κλπ)
• εξηγούμε τα σήματα οδικής κυκλοφορίας,μιλάμε γιια το χρώμα και το σχήμα και για τα χρώματα των φαναριών της τροχαίας
• παίζουμε παιχνίδια μνήμης και αριθμητικά παιχνίδια, μπορούμε να επινοήσουμε μαζί με τα παιδιά δικά μας παιχνίδια και να τα παίζουμε μαζί και με τους φίλους
• παίζουμε μαζί τους παιχνίδια που απαιτούν κίνηση
• τα ενθαρρύνουμε να εξασκηθούν στο τρέξιμο και στο σκαρφάλωμα
• σιγουρευόμαστε ότι κοιμούνται αρκετά (10-12 ώρες ημερησίως)
• ενθαρρύνουμε την επαφή και χρήση πολλών και ποικίλων υλικών, δίνουμε ψαλίδι, πινέλα, δαχτυλομπογιές, πλαστελίνη, πηλό, κλπ
• φροντίζουμε να συνηθίζουν να καταναλώνουν καθημερινά σνακ φρούτων, δημητριακών και λαχανικών
• ενθαρρύνουμε την ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας πριν περάσουμε σε μια καινούργια
• ενισχύουμε την αυτονομία στο ντύσιμο και το φαγητό
• προτρέπουμε τα παιδιά να είναι υπεύθυνα για τα ατομικά τους αντικείμενα

Το πέρασμα από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό αποτελεί μια αναπόφευκτη αλλαγή στη ζωή του παιδιού αλλά και των γονέων. Όπως και με τις άλλες αλλαγές, χρειάζεται χρόνος, υπομονή και θετική στάση από όλους, προκειμένου το παιδί να υιοθετήσει σταδιακά και ομαλά το νέο του ρόλο ως μαθητής, να τον βιώσει ευχάριστα, με κίνητρο και αυτοπεποίθηση.

Τα μέλη της ΕΔΥ

Φραγκιαδάκη Μαρία , ψυχολόγος

Χατζηιωάννου Σοφία, κοινωνική λειτουργός