ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ – ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Χωρισμός
Τώρα είναι Μάης κι άνοιξη, τώρα είναι καλοκαίρι,
τώρα φουντώνουν τα κλαδιά κι ανθίζουν τα λουλούδια.
Τώρα κι ο ξένος βούλεται στον τόπο του να πάγει.
Νύχτα σελώνει τ’ άλογο, νύχτα το καλιγώνει,
φκιάνει ασημένια πέταλα, καρφιά μαλαματένια,
βάνει τα φτερνιστήρια του, ζώνει και το σπαθί του.
Κι η κόρη, όπου τον αγαπάει, κρατεί κερί και φέγγει·
με το ’να χέρι το κερί, με τ’ άλλο το ποτήρι.
Κι όσα ποτήρια τον κερνάει, τόσες βολές του λέγει:
– Πάρε μ’, αφέντη, πάρε με, πάρε κι εμέ κοντά σου,
να μαγειρεύω να δειπνάς, να στρώνω να κοιμάσαι,
να γένω γης να με πατάς, γιοφύρι να διαβαίνεις,
να γένω κι ασημόκουπα να πίνεις το κρασί σου·
εσύ να πίνεις το κρασί κι εγώ να λάμπω μέσα.
– Κει που πηγαίνω, λυγερή, γυναίκες δε διαβαίνουν·
εκεί είναι λύκοι στα βουνά και κλέφτες στα δερβένια,
και σένα παίρνουν, κόρη μου, και μένα με σκλαβώνουν.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α
α.1. Να εντοπίσετε τα πρόσωπα της αφήγησης. (10 μονάδες)
α.2. Να επισημάνετε τον χρόνο της αφήγησης παραπέμποντας στα αντίστοιχα σημεία
του κειμένου. (5 μονάδες)
α.3. Στο ποίημα παρατηρείται η τεχνική της αφηγηματικής επιτάχυνσης, δηλαδή
γεγονότα που έχουν μεγάλη διάρκεια παρουσιάζονται σύντομα. Να εντοπίσετε την
τεχνική αυτή παραπέμποντας στους αντίστοιχους στίχους. (10 μονάδες)
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25
β
β.1. Να περιγράψετε τον χαρακτήρα της βασικής ηρωίδας του ποιήματος. (20
μονάδες)
β.2. Nα διακρίνετε σε ποιο κοινωνικό στερεότυπο ανταποκρίνεται ο βασικός
πρωταγωνιστής του ποιήματος. (5 μονάδες)
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α
α.1. Να κατατάξετε το ποίημα στην παραδοσιακή ή τη μοντέρνα ποίηση. (5 μονάδες)
α.2. Να αιτιολογήσετε την παραπάνω απάντηση σας εντοπίζοντας τέσσερα σχετικά
χαρακτηριστικά στο ποίημα. (12 μονάδες)
α3. Να αξιολογήσετε αν ο τίτλος του κειμένου ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο
παραπέμποντας στους σχετικούς στίχους. (8 μονάδες)
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25
β
β.1. Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις (3) εικόνες και τρεις (3) επαναλήψεις. (12
μονάδες)
β.2. Να εντοπίσετε στο κείμενο τον διάλογο και να σχολιάσετε τη λειτουργία του. (8
μονάδες)
β.3. Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιείται στην πρώτη στροφή; Δικαιολογήστε τη
χρήση του. (5 μονάδες)
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ (1798 – 1857)
Ο θάνατος της ορφανής
Πες μου, θυμάσαι, αγάπη μου, εκείνη την παιδούλα,
Οπούχε στα ξανθά μαλλιά νεοθέριστη μυρτούλα;
Οπούχε σαν παρθενικό τραντάφυλλο το στόμα,
Πούχε τα μάτια γαλανά σαν τ’ ουρανού το χρώμα;
Που προς το βράδυ πάντοτε μονάχη επερπατούσε,
Κι είχε κοντά της έν’ αρνί που την ακολουθούσε;
Που καθισμένη εβρίσκαμε στο έρμο περιγιάλι,
Και λυπηρά ετραγούδαε της άνοιξης τα κάλλη;
Αχ! το τραγούδι ακλούθαε, κοιτάζοντας το κύμα
Με τόση λύπη, που έλεγες οπώς εκοίταε μνήμα.
Τη μαύρη! την απάντησα το χάραμα στο δρόμο,
Αλλά την κόρη τέσσεροι την είχανε στον ώμο·
Χυμένα ήταν σ’ όλο της το λείψανο που ευώδα
Γιούλια, μοσκούλες και γαντσιές, τραντάφυλλα και ρόδα.
Σβημένα ήταν τα μάτια της που φέγγαν σαν αστέρια,
Και με κορδέλες κόκκινες δεμένα είχε τα χέρια.
Αχ! κατεβάζοντάς τηνε οι τέσσεροι απ’ το βράχο,
Κανείς δεν την ακλούθαε πάρεξ το αρνί μονάχο,
Και μαραμένα ήτανε τα ανθηρά στολίδια,
Που κάθε αυγή του εμάζωνε και του έπλεκεν η ίδια.
Τ’ αρνί μόνον ακλούθαε, μπε μπε, μπε μπε φωνάζει,
Πάντα μπε μπε, πάντα μπε μπε, και την παιδούλα κράζει.
Με το κουδούνι στο λαιμό εις τους γκρεμούς περπάτει·
Ν τ ι ν ντιν κουδούνιζε κοντά εις το στερνό κρεβάτι.
Ετούτη είναι, κόρη μου, η όμορφη παιδούλα,
Οπούχε στα ξανθά μαλλιά νεοθέριστη μυρτούλα.
(Τα ευρισκόμενα, 1859)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α
α.1. Να εντάξετε το ποίημα στην παραδοσιακή ή στη μοντέρνα ποίηση. (5 μονάδες)
α.2. Να εντοπίσετε στο ποίημα δύο (2) χαρακτηριστικά της μορφής του που
δικαιολογούν την απάντηση που δώσατε παραπάνω.(10 μονάδες)
α.3. Να δείξετε πώς ο τίτλος του ποιήματος συνδέεται με το περιεχόμενό του. (10
μονάδες)
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ:25

ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ (1860-1912)
Πατρίδα
Πάλε ξυπνάει της άνοιξης τ᾿ αγέρι
στην πλάση μυστικής αγάπης γλύκα,
σαν νύφ᾿ η γη, πόχει άμετρα άνθη προίκα,
λάμπει ενώ σβηέται της αυγής τ᾿ αστέρι.
Πεταλούδες πετούν ταίρι με ταίρι,
εδώ βουίζει μέλισσα, εκεί σφήκα·
τη φύση στην καλή της ώρα εβρήκα,
λαχταρίζει η ζωή σ᾿ όλα τα μέρη.
Κάθε μοσχοβολιὰ και κάθε χρώμα,
κάθε πουλιού κελάηδημα ξυπνάει
πόθο στα φυλλοκάρδια μου κι ελπίδα
να σου ξαναφιλήσω τ᾿ άγιο χώμα,
να ξαναϊδώ και το δικό σου Μάη,
όμορφή μου, καλή, γλυκειά πατρίδα.
Μόναχο, 5 Ιουν. 1888.
(Άπαντα. , επιμ. Μιχ. Περάνθης)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α
α.1. Το ποίημα είναι ένα σονέτο. Να καταγράψετε τα μορφικά χαρακτηριστικά του
ποιητικού αυτού είδους, αφού παρατηρήσετε προσεκτικά στο συγκεκριμένο ποίημα:
 τον αριθμό των στροφών,
 τον αριθμό των στίχων εκάστης στροφής,
 τον συνολικό αριθμό των στίχων του ποιήματος και
 το είδος της ομοιοκαταληξίας (20 μονάδες)
α.2. Να αξιολογήσετε αν ο τίτλος του κειμένου ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο
παραπέμποντας στους σχετικούς στίχους. (5 μονάδες).
ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25
β
β.1. Να εντοπίσετε στη δεύτερη στροφή δύο (2) εικόνες και ν’ αναφερθείτε στο είδος
τους (οπτική, ακουστική) (6 μονάδες) επισημαίνοντας τι επιτυγχάνει με τη χρήση
τους ο ποιητής. (4 μονάδες)
β.2. Ο Λορέντζος Μαβίλης υπήρξε υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας και στα
ποιήματα του χρησιμοποιεί λαϊκές ιδιωματικές λέξεις. Να καταγράψετε τρεις τέτοιες
λέξεις από το κείμενο. (6 μονάδες)
β.3. Να σχολιάσετε, αφού την εντοπίσετε, τη συσσώρευση επιθέτων στον τελευταίο
στίχο του ποιήματος. (9 μονάδες) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 25

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

Η  ραγδαία  ανάπτυξη  της  επιστήμης,  οι  σπουδαίες  τεχνολογικές  εξελίξεις
στα  μέσα  επικοινωνίας  και  συγκοινωνίας,  η  διάδοση  της  γνώσης  και  η
ορθολογιστική  οργάνωση  της  σύγχρονης  ζωής  είναι  γεγονότα  που
προωθούν  το  σύγχρονο  πολιτισμό.  Παράλληλα,  οι  σχέσεις  ανάμεσα  στα
έθνη  που  έγιναν  πιο  στενές  και  η  συγκρότηση  υπερεθνικών  κοινοτήτων,
της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγου χάρη, δηλώνουν τη συμφιλίωση των λαών
ή  τουλάχιστον,  τη  συνεργασία  τους.  Μέσα  σε  αυτές  τις  συνθήκες  είναι
κάπως  παράδοξο  να  παρουσιάζεται  και  να  εντείνεται  το  φαινόμενο  του
ρατσισμού,  που  όχι  μόνο  δεν  προωθεί  το  πολιτισμό,  αλλά  αντίθετα  τον γυρίζει πολλά χρόνια πίσω.

Ρατσισμός είναι η αντίληψη που υποστηρίζει την ανωτερότητα μιας φυλής
και αποβλέπει στη διατήρηση της «καθαρότητάς» της και στη κυριαρχία
της έναντι των υπολοίπων. Δηλαδή ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποια
άλλη ομάδα ανθρώπων ως κατώτερη ή ακόμη και άξια περιφρόνησης,
λόγω της φυλετικής ή εθνικής της καταγωγής.
Ο  σύγχρονος  ρατσισμός  όμως  δεν  περιορίζεται  μόνο  στις  φυλετικές
διακρίσεις. Έτσι εκτός από το φυλετικό ρατσισμό υπάρχει:
• Ο  κοινωνικός  ρατσισμός,  δηλαδή  η  εχθρική  συμπεριφορά  απέναντι
σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μετανάστες, τα άτομα
με ειδικές ανάγκες, οι πρώην φυλακισμένοι, οι φορείς  τους AIDS, οι
ομοφυλόφιλοι, οι ναρκομανείς, και άλλες κοινωνικές ομάδες.
• Ο  εθνικός  ρατσισμός,  δηλαδή  η  αντίληψη  ότι  ένα  έθνος  είναι
ανώτερο από τα άλλα.
• Ο  θρησκευτικός  ρατσισμός,  δηλαδή  η  αντίληψη  ότι  μία  θρησκεία
είναι  η  μόνη  αληθινή  και  πρέπει  να  επικρατήσει  έναντι  των
υπολοίπων.
• Ο  ρατσισμός  των  αναπτυγμένων  κρατών  σε  βάρος  υπανάπτυκτων,
όπως ο ρατσισμός σε βάρος των χωρών του τρίτου κόσμου.
• Ο  ρατσισμός  κατά  του  γυναικείου  φύλου,  δηλαδή  οι  εμφανείς  ή
άτυπες  διακρίσεις  κατά  των  γυναικών,  που  είναι  γνωστός  ως
σεξισμός.
ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Τα  αίτια  του  ρατσισμού  είναι  ποικίλα  και  λίγο  πολύ  γνωστά  από  το
παρελθόν  καθώς  η  ανθρωπότητα  δεν  παραδειγματίστηκε  από  εμπειρίες
τους  παρελθόντος  και  ο  ρατσισμός  αναβιώνει.

Η  έλλειψη  ανθρωπιστικής παιδείας και η πνευματική φτώχεια είναι ένα από τα σημαντικότερα αίτια
του φαινομένου αυτού.

Από τη στιγμή που τα άτομα δεν διδάσκονται την
αξία  της  ισότητας,  της  δικαιοσύνης,  της  ειρήνης,  του  σεβασμού  είναι
εύκολο  να  παρασυρθούν  από  ρατσιστικές  αντιλήψεις.  Παράλληλα  το
χαμηλό  μορφωτικό  επίπεδο  περιορίζει  τους  ορίζοντες  των  ανθρώπων  και
αδρανοποιεί τη σκέψη τους με αποτέλεσμα να χειραγωγούνται εύκολα και
να υιοθετούν άκριτα κάθε είδους στερεότυπα.

Η κρίση των αξιών, όπως η
ανηθικότητα,  ο  ανταγωνισμός,  η  γενικότερη  αμφισβήτηση  των
ανθρωπιστικών ιδανικών καλλιεργούν το μίσος στις ψυχές των ανθρώπων
που πυροδοτεί τις μεταξύ τους σχέσεις.

Τα συμπλέγματα ανωτερότητας ή
κατωτερότητας  που  φέρουν  τα  άτομα  ή  και  ολόκληροι  λαοί  καλλιεργούν
επίσης  το  φθόνο  και  το  μίσος.  Επιπλέον  δημιουργούν  την  αίσθηση  της
υπεροχής  και  την  επιθυμία  της  κυριαρχίας  έναντι  των  άλλων.

Τα οικονομικά  συμφέροντα  είναι  άλλη  μία  σημαντική  αιτία,  όπως  για
παράδειγμα  ο  φυλετικός  ρατσισμός  κατά  των  μαύρων  είναι  ένα
ιδεολόγημα  που  δημιουργήθηκε  για  να  δικαιολογήσει  την  εκμετάλλευση
των  λαών  της  Αφρικής  από  τους  λευκούς.  Οι  κάθε  είδους  πολιτικές
σκοπιμότητες όπως οι επεκτατικές βλέψεις μιας χώρας σε βάρος άλλης ή η
έντεχνη μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και
κοινωνικών  προβλημάτων  σε  συγκεκριμένες  ομάδες.  Για  παράδειγμα  οι
μετανάστες  κατηγορούνται  συνήθως  σε  μια  χώρα  για  την  όξυνση  της
ανεργίας  ή  την  έξαρση  της  βίας,  ενώ  αποκρύπτεται  η  ανικανότητα  της
πολιτικής ηγεσίας να δώσει λύσεις.

Ο φανατισμός, θρησκευτικός ή εθνικός,
που  υποκινείται  επίσης  από  ποικίλες  σκοπιμότητες,  οικονομικές  ή
πολιτικές.  Τέλος  οι  τραυματικές  εμπειρίες  του  παρελθόντος  που
στηρίζονται στις μακραίωνες διαμάχες ανάμεσα σε κάποιους λαούς.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Ο  ρατσισμός  σήμερα  εκδηλώνεται  ποικιλοτρόπως  και  προσβάλει
ανεπανόρθωτα  σχεδόν  σχέσεις  ατόμων,  ομάδων,  λαών.  Προκαλούνται
φαινόμενα  περιθωριοποίησης,  άγονες  αντιπαραθέσεις,  και  καταργούνται
τα  θεμελιώδη  ανθρώπινα  δικαιώματα.  Ευδοκιμούν  ο  πόλεμος  αντί  της
ειρηνικής  συνύπαρξης,  η  βία  αντί  της  γαλήνης,  η  ξενοφοβία  αντί  της
γόνιμης αλληλεπίδρασης των λαών. Ο ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους
κινδύνους  για  μια  κοινωνία,  για  ένα  έθνος,  επειδή  οι  έντονες  διακρίσεις
μπορεί  να  οδηγήσουν  σε  εκμετάλλευση  κοινωνικών  ομάδων,  σε  διχασμό
και αναταραχές. Κατά αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει τις ευθύνες
για  την  εκμετάλλευση  και  τις  γνωστές  συνέπειές  της,  τη  φτώχεια,  την
ανεργία,  το  βιολογικό  αφανισμό,  τις  ανταγωνιστικές  ανθρώπινες  σχέσεις,
την ανισότητα, τη καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου,
από  τους  κύριους  υπεύθυνους  δηλαδή  τις  λίγες  ισχυρές  χώρες  ή  τις
ολιγάριθμες  ισχυρές  κοινωνικές  ομάδες,  στα  πιο  ανίσχυρα  θύματά  τους,
τις  χώρες  του  τρίτου  κόσμου,  τις  φυλετικές  και  εθνικές  μειονότητες,  τις
οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες. Δεν είναι, μάλιστα
σπάνιο  το φαινόμενο  άνθρωποι  που  υφίστανται  το  ρατσισμό  να  γίνονται
εξιλαστήρια θύματα, όταν «προκύπτει η ανάγκη» να αποπροσανατολιστεί
η  κοινή  γνώμη  και  να  εκτονωθεί  η  δυσαρέσκεια  της  για  άλλα  ουσιώδη,
υπαρκτά  κοινωνικά  προβλήματα.  Χειρότερη  βέβαια  απ’  όλα  αυτά  είναι  η
προοπτική  να  ζήσουν  οι  άνθρωποι  σε  έναν  κόσμο  όπου  κάποιοι  από
αυτούς θα νιώσουν το κοινωνικό ρατσισμό να στρέφεται εναντίον τους. Το
πρόβλημα,  συνεπώς,  τους  αφορά  όλους  άμεσα  και  πρέπει  να
συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητά του και να εναντιωθούν σθεναρά.
Ο  ρατσισμός  είναι  ένα  φαινόμενο  που  υπάρχει  και  εντείνεται  στις  μέρες
μας,  ακόμα  και  στις  πιο  σύγχρονες  κοινωνίες.  Παρόλο  που  υπάρχουν
άνθρωποι  που  εκδηλώνουν  έντονες  τάσεις  ρατσισμού,  υπάρχουν  και
κάποιες  χαρακτηριστικές  φυσιογνωμίες  του  παρελθόντος  που
αγωνίστηκαν  για  την  εξάλειψή  του  και  αποτελούν  παράδειγμα  προς
μίμηση για όλους τους ανθρώπους. Δύο από αυτές τις φυσιογνωμίες είναι
ο  Νέλσον  Μαντέλα  και  ο  Μάρτιν  Λούθερ  Κίνγκ  που  αξίζει  να  τους
αναφέρουμε  για  το  σημαντικό  αγώνα  τους  στη  καταπολέμηση  του
ρατσισμού.
Ο  Νέλσον  Μαντέλα  ήταν  ένας  μεγάλος  πολιτικός  ηγέτης  που  πολέμησε
κατά  του  ρατσισμού  στη  χώρα  του  τη  Νότια  Αφρική.  Γεννήθηκε  το  1918
στην Untata της Νοτίου Αφρικής και σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Fort
Hare. Εκεί άρχισε να συμμετέχει στον πολιτικό αγώνα κατά του ρατσισμού
και  σε  μία  μακρά  πορεία,  στην  οποία  συμπεριλαμβάνεται  και  πολυετής
φυλάκιση, συνέχισε τους αγώνες του για την εξάλειψή του μέχρι το 1993
όπου τιμήθηκε με το Νόμπελ ειρήνης για το σύνολο των πράξεών του.
Ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ ήταν σπουδαίος άνθρωπος και γενναίος αγωνιστής
που πρόσφερε τον εαυτό του πριν από πολλά χρόνια στον αγώνα για την
ισότητα  και  τη  δικαιοσύνη  ανάμεσα  στους  ανθρώπους.  Γεννήθηκε  στην
Ατλάντα  των ΗΠΑ  στις 15 Ιανουαρίου  του 1929. Ο ίδιος  ήταν  μαύρος και
ένιωθε βαθιά μέσα του την αδικία και τις διακρίσεις εναντίον όσων είχαν
άλλο  χρώμα,  όπως  αυτός. Ο  αγώνας  του  ήταν  τόσο  σκληρός ώστε  τελικά
θυσιάστηκε για τις ιδέες του και δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου του 1968.
Ωστόσο το κήρυγμά του έμεινε ζωντανό, και τελικά έγινε πραγματικότητα!
Αυτό που κράτησε το κήρυγμά του ζωντανό ήταν η φλόγα της αγάπης για
το  συνάνθρωπο,  όσο  διαφορετικός  και  αν  είναι.  Ο  ίδιος  το  1963
εκφωνώντας  το  περίφημο  λόγο  του  “I have a dream”  έλεγε: «Έχω  ένα
όνειρο  ότι  κάποια  μέρα  τα  τέσσερα  μικρά  παιδιά  μου  θα  ζήσουν  σε  μία
χώρα όπου δεν θα κρίνονται από την απόχρωση του δέρματός τους, αλλά
από  το  περιεχόμενο  του  χαρακτήρα  τους…..  Ότι  μια  μέρα  μικρά  μαύρα
αγόρια  και  κορίτσια  θα  μπορούν  να  ενώσουν  τα  χέρια  τους  μαζί  με  τα
λευκά  παιδιά  σαν  αδέρφια…..  Εκείνο  για  το  οποίο  η  δικιά  μας  γενιά  θα
μετανιώσει πικρά δεν θα είναι τόσο η σκληρότητα και οι αδικίες των κακών
ανθρώπων, όσο η απαράδεκτη σιωπή των καλών…..»
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Με τη θεωρητική και έμπρακτη απόκρουση των ρατσιστικών αντιλήψεων,
απ’ όπου κι αν προέρχονται, όποιον κι αν αφορούν, μπορεί να περιοριστεί
η  έκταση  του φαινομένου.  Ρατσισμός  μπορεί  να  εκδηλωθεί  οπουδήποτε,
ακόμα  και  σε  χώρους  όπου  η  εκδήλωσή  του  είναι  απαράδεκτη,  στην
οικογένεια  ή  στο  σχολείο,  για  παράδειγμα.  Για  να  μπορούν,  όμως  οι
άνθρωποι  να  κατανοούν  πότε  υπονομεύονται  τα  δικαιώματα  των
συνανθρώπων τους, τις διακρίσεις σε βάρος τους και τις σκοπιμότητες που
κρύβονται, για να είναι σε θέση να κρίνουν  τι είναι  ρατσιστικό και  τι όχι,
πρέπει να έχουν γνώσεις. Με την παιδεία, με τη μελέτη της ιστορίας, της
κοινωνιολογίας, αλλά και  της βιολογίας, όχι μόνο δε θα πέφτουν θύματα
της  προπαγάνδας,  αλλά  και  θα  είναι  σε  θέση  με  επιχειρήματα  να
αποδεικνύουν πως οι ρατσιστικές αντιλήψεις είναι επιστημονικά αβάσιμες
και πως η ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους είναι αδιαμφισβήτητη. Με
την απόκτηση γνώσεων  οι άνθρωποι  θα  διαπιστώσουν, ακόμα, πως κάθε
λαός  έχει  τη  δική  του  συνεισφορά  στην  ανάπτυξη  του  πολιτισμού.  Θα
αποκτήσουν  ευαισθησία  σε  θέματα  ελευθερίας,  δημοκρατίας  και
δικαιοσύνης.  Και  οι  άνθρωποι  που  πιστεύουν  πραγματικά  σ’  αυτές  τις
αξίες,  δεν  πρόκειται  να  γίνουν  ποτέ  ρατσιστές.  Τέλος,  οφείλουν  να
παραμερίσουν τον εγωισμό και να κατανοήσουν πως κάθε άνθρωπος, κάθε
φυλή, κάθε έθνος είναι κάτι ξεχωριστό και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να
παραβιάζει  την  ιδιαιτερότητα  αυτή.  Μπορεί  για  την  ισότητα  των
ανθρώπων  να  έγιναν  πολλοί  αγώνες  και  να  κερδήθηκαν  αναμφισβήτητες
νίκες. Τα φαινόμενα, όμως, αναβίωσης ρατσισμού στις μέρες μας δείχνουν
πως  το  αίτημα  για  ισότιμες  σχέσεις  ανθρώπων  και  λαών,  για  σχέσεις
απαλλαγμένες  από  διακρίσεις  και  αδικίες  παραμένει  πάντα  ανοιχτό  και
επίκαιρο. Γι’ αυτό είναι καιρός να ευαισθητοποιηθούμε και να δράσουμε
γρήγορα  όλοι,  ώστε  να  συμβάλλουμε  στην  αντιμετώπισή  του  και  κατά
συνέπεια στην εξάλειψή του. Ιδιαίτερα η νέα γενιά θα πρέπει να βοηθήσει
όσο  μπορεί  και  όχι  να  σωπάσει  ώστε  να  γίνει  παράδειγμα  και  για  τους
άλλους. Να είναι η φωνή μέσω της οποίας ο λαός θα “ξεσηκωθεί” ενάντια
στις  ρατσιστικές  αντιλήψεις  κάποιων.  Γιατί  είναι  υποχρέωσή  μας  να
βοηθήσουμε ώστε κάθε άνθρωπος να  ζει ελεύθερος σε μια κοινωνία που
δεν θα υφίστανται τις διακρίσεις και το ρατσισμό χωρίς λόγο. Γιατί όλοι οι
άνθρωποι έχουν δικαιώματα, γιατί όλοι είναι ΙΣΟΙ.
ΠΗΓΕΣ
• Σπυρίδων Κ. Κούτρας «Πειστικός Λόγος» Τεύχος Ά  Εκδόσεις Σαββάλας
• Δήμητρα Καλαβρουζιώτου «Εκθέσεις» Γ΄ Γυμνασίου Εκδόσεις Σαββάλας
• Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ΄ Γυμνασίου
• Θρησκευτικά Ε΄ Δημοτικού
• www.help‐net.gr
• www.hyperhistory.net
ΣΥΡΜΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΦΕΓΓΕΡΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ
ΦΑΡΑΝΤΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Θανάσης Αγάθος

Τόσο το μυθιστόρημα Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946) όσο και η ταινία Zorba the Greek / Αλέξης Ζορμπάς (1964) αποτελούν ορόσημα για τον νεοελληνικό πολιτισμό. Με αφετηρία την άποψη του Jauss ότι η ποιότητα και η αξία ενός λογοτεχνικού έργου (και, ευρύτερα, ενός έργου τέχνης) «δεν είναι δυνατόν να προκύψουν ούτε μόνον από τις βιογραφικές και ιστορικές συνθήκες της γένεσής του ούτε από τη θέση που κατέχει στην ανέλιξη ενός γένους, αλλά βάσει πολύ πιο σύνθετων κριτηρίων, όπως είναι η επίδραση, η πρόσληψη και η υστεροφημία του»[1], θα επιχειρηθεί μία παράλληλη ανάγνωση των δύο έργων, στηριγμένη στην ιστορία της πρόσληψής τους. Διαβάστε όλο το άρθρο »

Ο Βύρωνας Λεοντάρης αναφέρει σε δοκίμιό του : ««Δεν έχει νόημα ένας χαρακτηρισμός της ποίησης αυτής ως ‘επαναστατικής’ ή όχι. Και γενικά κάθε φλυαρία για ‘επαναστατικότητα’ της ποίησης, αν δεν αποτελεί συγκάλυψη μιας αντεπαναστατικότητας, είναι καθαρή πλάνη. Επαναστατική είναι μόνο η πράξη ως χαίνουσα πληγή· η ποίηση, έτσι κι αλλιώς, είναι έκκριμά της, ανήκει πάντα στον δεύτερο όρο της αντίφασής της. Κι όταν δεν είναι αντεπανάσταση, δεν σημαίνει πως είναι επανάσταση. Γι’ αυτό πάντοτε η ποίηση δίνει μια εικόνα του κόσμου ανάπηρη και απόμαχη. Επαναστατική ποίηση θα μπορούσε να ήταν μια μη-ποίηση, μια ποίηση στη στιγμή ακριβώς που παύει να υπάρχει, μια γλώσσα κολλημένη στον ουρανίσκο».

Μιλάμε δηλαδή για την επαναστατικότητα της ποίησης του Βάρναλη, η οποία επιτυγχάνεται με την αντι/ποίηση. Με τα βίαια σατιρικά του ποιήματα δημιουργεί τη λεγόμενη στρατευμένη τέχνη και με την αντι/ποίησή του καταφέρνει να εισαγάγει τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα στην ποίηση.

Τελικά ο Βάρναλης χρησιμοποιεί την αντι/ποίηση ως μέσο προώθησης των νέων  ιδεολογικών ποιητικών στοχεύσεών του.

Η πάλη με τα κύματα ήταν άνιση.  Η Χαδούλα  όμως ήταν σκληρή και μαθημένη στις αντιξοότητες. Αυτό που σκεφτόταν συνέχεια ήταν ότι έπρεπε να φτάσει στον Αϊ -Σώστη…..

«Άντε Χαδούλα….κάνε υπομονή….. τα παιδιά σου σε χρειάζονται….εκεί ……εκεί θα σωθώ…»

Η βάρκα και οι διώκτες της την είχαν φτάσει, ωστόσο δεν μπορούσαν να μην θαυμάσουν τον αγώνα της γυναίκας! «Πού την έβρισκε τη δύναμη αυτή η αδύναμη γυναικούλα;» σκεφτόταν ο χωροφύλακας…. « Γιατί γυναίκα έγινες φόνισσα;» αναρωτιόταν ο αγροφύλακας.

Αυτός που τελικά την έπιασε ήταν ο χωροφύλακας.  Δεν θα τον έριχνε μια γυναίκα….Την τράβηξε με δύναμη μέσα στη βάρκα και ζήτησε σκοινί, για να την δέσει.

«Ας τη γυναίκα!…Πού θα πάει….δεν την βλέπεις….μισοπεθαμένη είναι», σιγομουρμούρισε ο αγροφύλακας.

« Δεν το διακινδυνεύω, θα πάρω προαγωγή με τούτη δω…» βροντοφώναξε ο χωροφύλακας.

Αφού την έδεσαν, άρχισαν να γυρίζουν τη βάρκα, το εγχείρημά του δεν ήταν εύκολο, αλλά η φύση ξαφνικά τους βοήθησε.

«Το προικιό μου …να το προικιό μου…» παραμιλούσε η Χαδούλα.

Στην ακτή ήδη είχε μαζευτεί κόσμος. Ανάμεσά τους, η κόρη της….. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι η μάνα της είχε σκοτώσει τα κορίτσια του κόσμου…αλλά και το δικό της….

Μόλις την έβγαλαν, έτρεξε κοντά της και την αγκάλιασε.

«Γιατί μάνα ; Γιατί;»

Ο Αγροφύλακας τράβηξε την κοπέλα και την αγκάλιασε.

« Δεν σε ακούει, κορίτσι μου, θα την πάνε στο κρατητήριο, έλα μαζί μου…»

Η Φραγκογιαννού δεν είχε βρει ακόμα τις αισθήσεις της, όταν οδηγήθηκε στη φυλακή. Το κελί της ήταν στο βάθος του κεντρικού διαδρόμου, την έλυσαν και την τοποθέτησαν στο πάτωμα.

«Φέρτε της δύο κουβέρτες, δεν της αξίζει τίποτα άλλο. Θα κοιμηθεί σήμερα εδώ και αύριο θα την στείλουμε στην Αθήνα, δεν την σηκώνει ο τόπος, ήδη έχουν μαζευτεί οι οικογένειες των θυμάτων» πρόσταξε ο Αρχηγός της Αστυνομίας.

Η Χαδούλα ξύπνησε από τους αλαλαγμούς του όχλου:

« Φ Ο ΝΙ Σ Σ Α   !!!!!     »

«φέρ’ μου πίσω το μωρό μου, το κορίτσι μου….»

«Θα σε πνίξω με τα ίδια μου τα χέρια …»

Γονάτισε στο πάτωμα και άρχισε να προσεύχεται, ζητούσε συγχώρεση…….

Η πόρτα του κελιού μισάνοιξε, ο υπεύθυνος του διαδρόμου της έφερνε μια φέτα ψωμί και μια κούπα νερό. Ο νους της γύρισε, σηκώθηκε και όρμησε …. Ο ξαφνιασμένος άντρας παραπάτησε κι έπεσε στο πάτωμα. Το τελευταίο πράγμα που πρόλαβε να δει ήταν τη Φραγκογιαννού να στρέφει τη σκανδάλη  στον κρόταφό της.

Ιστολογώντας δημιουργικά…!!!!