ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Τα παλιά τα χρόνια ο γάμος ετοιμαζόταν επί μία εβδομάδα. Ήταν, ας πούμε, η Μεγάλη εβδομάδα της νύφης. Κόσμος πήγαινε κι ερχόταν στο σπίτι, όλοι με πνεύμα βοήθειας για τις ετοιμασίες, αλλά και για γλέντι, για φαΐ και κρασοκατάνυξη. Οι φίλες της νύφης, οι αδερφές, οι ξαδέρφες, οι γειτόνισσες, οι θείες, οι γιαγιάδες με τις συμβουλές τους. Οι δουλειές γίνονταν συλλογικά, με τραγούδια, κατάλληλα για την κάθε μέρα χωριστά, δηλαδή για τις εργασίες της κάθε μέρας.

Ο εκσυγχρονισμός, η εξέλιξη, η μετατροπή της κοινωνίας από αγροτική σε αστική, απλοποίησε τις παλιές γαμήλιες γιορτές, οι οποίες, σημειωτέον, ήταν τότε μεγάλα γεγονότα για το χωριό συνολικά, ισάξιες με το πανηγύρι στη μνήμη του πολιούχου αγίου.

Τα ήθη και τα έθιμα εκείνου του καιρού έχουν πάντως ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, ακόμα και σήμερα. Στην ουσία αποτελούν χρονικά μιας εποχής, με άλλα γνωρίσματα και άλλη φιλοσοφία.

Η πρόσκληση στο γάμο των συγγενών, των φίλων και των χωριανών γινόταν τότε με ένα κόκκινο μήλο, πάνω στο οποίο κάρφωναν γαρύφαλλα ή τα έδιναν χωριστά, ένα γαρύφαλλο για κάθε μέλος της οικογένειας που ήταν καλεσμένη.

Μερικά από τα έθιμα του παλιού γάμου παραθέτουμε εδώ, για ν’ απεικονίσουμε κάπως εκείνο τον καιρό:

Τη ΔΕΥΤΈΡΑ άρχιζε το πλύσιμο της προίκας. Για την προίκα της νύφης η οικογένεια είχε κάνει μύριες θυσίες. Δεν έπρεπε μόνο να δώσει στο γαμπρό, έπρεπε και να δείξει σε όλο το χωριό τι του δίνει.

Την ΤΡΙΤΗ γινόταν το σιδέρωμα της προίκας. Άρχιζε το στόλισμα του σπιτιού που θα συνεχιζόταν την Τετάρτη.

Την ΤΕΤΑΡΤΗ το βράδυ τρία μικρά παιδιά, των οποίων έπρεπε να ζουν και οι δύο γονείς, ζυμώνανε το προζύμι για το τσουρέκι του γάμου.

Την ΠΕΜΠΤΗ άρχιζαν οι προετοιμασίες για το γάμο, ενώ ψήνονταν μεζέδες και έρρεε το κρασί. Οι νέοι και οι νέες πήγαιναν να φέρουν την προίκα. Τα όργανα έπαιζαν και στήνονταν οι χοροί. Ο πεθερός έπρεπε να δώσει χρήματα και να κατέβει η προίκα για να τη στολίσουν. Ένα δωμάτιο ήταν της νύφης, όπου μαζεύονταν οι φίλες της για να της κάνουν παρέα, μιλούσαν για τα κεντήματα, τις δαντέλες και πειράζονταν μεταξύ τους.

Την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ μαζεύανε τα ρούχα της προίκας σε μπόγους. Τα τεμάχια σε κάθε μπόγο να έχουν νούμερο 3-5-7-9 κτλ. Οι ετοιμασίες για το γάμο γίνονταν παράλληλα και στο σπίτι της νύφης και στο σπίτι του γαμπρού. Δεν έλλειπαν τα γλυκά, οι χαλβάδες, οι πίτες, οι μεζέδες, το κρασί.

Το ΣΑΒΒΑΤΟ πρωί στο σπίτι του γαμπρού και στο σπίτι της νύφης έπρεπε να λουστούν τρία παιδιά (2 κορίτσια και 1 αγόρι ή αντίθετα). Και μετά να λουστούν ο γαμπρός και η νύφη. Το μεσημέρι ξεκινούσε το γλέντι. Νέοι και νέες, ελεύθεροι, πήγαιναν από το σπίτι του γαμπρού να πάρουν την προίκα με κάρα. Πήγαιναν και το νυφικό.

Το Σάββατο το βράδυ άρχιζε το γλέντι παράλληλα στο σπίτι του γαμπρού και στο σπίτι της νύφης. Ο γαμπρός θα επισκεπτόταν το σπίτι της νύφης με φίλους και με τα αδέλφια του.

Την ΚΥΡΙΑΚΗ πρωί άρχιζε το μαγείρεμα. Καλούσαν παντρεμένα ζευγάρια για φαγητό. Το μεσημέρι άρχιζε ο χορός και οι νέοι και οι νέες στόλιζαν κι έντυναν το γαμπρό και τη νύφη, τραγουδώντας. Πρώτα ξύριζαν το γαμπρό και ύστερα τον έντυναν. Και στο σπίτι του γαμπρού και στο σπίτι της νύφης έκοβαν το τσουρέκι. Το απόγευμα ακολουθούσε η πομπή του γάμου. Ο γαμπρός, οι κουμπάροι και όλοι οι άλλοι πήγαιναν κι έπαιρναν τη νύφη για την εκκλησία, χορεύοντας κα τραγουδώντας.

Μετά τη στέψη πηγαίνανε στο σπίτι του γαμπρού. Στην πόρτα έβαζαν ένα σίδερο. Η νύφη έμπαινε με το δεξί. Στην πόρτα ήταν η πεθερά με ένα βάζο με γλυκό και έδινε στο γαμπρό, στη νύφη και στα κουμπάρια, για να είναι η ζωή τους γλυκιά. Έπειτα η πεθερά έριχνε ένα ύφασμα στις πλάτες της νύφης και το γλέντι συνεχιζόταν.

Την επόμενη ημέρα η νύφη σηκωνόταν πρώτη. Όταν πήγαινε ο πεθερός να πλυθεί, η νύφη έδινε μια ωραία πετσέτα στον πεθερό, ύστερα φιλούσε το χέρι του και αυτός με τη σειρά του της έδινε χρήματα ή λίρα. Το ίδιο και η πεθερά.

Την τρίτη ημέρα, η μητέρα της νύφης έπαιρνε την κουμπάρα, τις γειτόνισσες, τις αδελφές και πηγαίνανε στο γαμπρό να δώσουν τα δώρα. Και πάλι είχαν ετοιμασίες.

Στις 8 ημέρες πήγαινε η νύφη στη μητέρα και ο γαμπρός με τα αδέλφια του και τις αδελφές του είχαν πάλι γλέντι.

Μετά γύριζαν στο σπίτι την Κυριακή και γύριζε η νύφη, ο γαμπρός και οι κουμπάροι στους συγγενείς, στους φίλους και κερνούσαν γλυκά. Και αυτοί με τη σειρά τους έδιναν χρήματα στη νύφη.