mchouvarda's blog

ΘΕΜΑ Α1.1
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες. Όπου διαπιστωθεί λάθος να δοθεί η
σωστή απάντηση.

α) Στις 15 Μαΐου 1918 ξεκίνησε η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.
β) Στις 24 Ιουλίου 1923 υπογράφηκε η Σύμβαση της Λωζάννης.
γ) Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.) λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1930.
δ) Το 1924 ιδρύθηκε η Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής Πληθυσμών.
ε) Τον Δεκέμβριο του 1925 υπογράφηκε η Συμφωνία των Αθηνών.

Μονάδες 10

Α1.2. Να αιτιολογήσετε γιατί:
α. ΄Ηταν θετική η συμβολή της υπερπόντιας μετανάστευσης στην ελληνική οικονομία πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους.
β. Στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα.
γ. Η συνεργασία Κεμάλ − Μπολσεβίκων λειτούργησε ως ταφόπετρα του Ποντιακού ζητήματος.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2
Α2.1. Με ποιους τρόπους υποκινήθηκε και μεθοδεύτηκε ο πρώτος διωγμός του 1914 εναντίον των Ελλήνων της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;

Μονάδες 15

Α2.2. Ποια ήταν η στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης (μονάδες 5) και ποια ήταν η αντίδραση των Μεγάλων ∆υνάμεων (μονάδες 5) αμέσως μετά την επίσημη έκδοση του πρώτου ενωτικού Ψηφίσματος των Κρητών (24 Σεπτεμβρίου 1908) και μέχρι το 1910;

Μονάδες 10

ΟΜΑ∆Α Β΄

ΘΕΜΑ Β1
α. Ποια επίπτωση είχε για την ελληνική οικονομία η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920;

Μονάδες 10

β. Πώς η νέα κυβέρνηση αντιμετώπισε το οικονομικό αδιέξοδο, που δημιουργήθηκε από την ανάκληση του
ιδιόμορφου εξωτερικού δανείου, το οποίο είχε εγκριθείαπό τους Συμμάχους, για να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο;

Μονάδες 15

Στην απάντησή σας να συνδυάσετε τις ιστορικές σας γνώσεις με τις σχετικές πληροφορίες που παρέχει το ακόλουθο
κείμενο.

Κείμενο
Τελικά, το 1922 η κυβέρνηση επέβαλε έναν ιδιότυπο συνδυασμό υποτίμησης και εσωτερικού δανείου. Όσοι κατείχαν τραπεζογραμμάτια 1 (δηλαδή περίπου οι πάντες, όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα) υποχρεώθηκαν να τα διχοτομήσουν, να ανταλλάξουν το μισό τραπεζογραμμάτιο με κρατικά ομόλογα και να κρατήσουν το άλλο μισό, το οποίο διατήρησε την ονομαστική αξία τού ολοκλήρου. Αλλά και τα νέα χρηματικά μέσα που απέκτησε έτσι το ∆ημόσιο δεν έσωσαν την κατάσταση: απορροφήθηκαν πολύ γρήγορα από τις συνεχώς αυξανόμενες δημόσιες δαπάνες και τον πληθωρισμό.

1 τραπεζογραμμάτιο: χαρτονόμισμα

Γ.Β. ∆ερτιλής, Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920, τ. Β΄, Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα 2005, σ.886

ΘΕΜΑ Β2
Αφού αξιοποιήσετε τις πληροφορίες από το ακόλουθο κείμενο και τις συνδυάσετε με τις ιστορικές σας γνώσεις, να
αναφέρετε:
α. Γιατί δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη ∆υτική Θράκη;

Μονάδες 10

β. Ποια μέτρα πήρε η ΕΑΠ για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων;

Μονάδες 15

Κείμενο
Οι ελληνικές κυβερνήσεις εγκαθιστούν τους πρόσφυγες κυρίως στις πιο εύφορες ελληνικές χώρες, στη Μακεδονία και τη ∆υτική Θράκη, είτε αγροτικά είτε αστικά. Επιδιώχθηκε πρώτα ν’ αποκατασταθούν στις περιουσίες που είχαν εγκαταλείψει οι Τούρκοι, αλλά, επειδή οι οικισμοί ήταν συγκριτικά λίγοι κτίστηκαν εκατοντάδες νέοι συνοικισμοί, ορισμένοι από τους οποίους αργότερα εξελίχθηκαν σε αξιόλογα οικονομικά κέντρα. Οι κυβερνήσεις τούς δίνουν γαίες και τα πρώτα μέσα και ζώα για την καλλιέργεια της γης. Στις χώρες αυτές ιδίως προβαίνουν ακόμη στην εκτέλεση
μεγάλων έργων πολιτισμού, ανοίγουν δρόμους, κατασκευάζουν γέφυρες, εκτελούν μεγάλα λιμενικά έργα· επίσης εκτελούν μεγάλα εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα, κυρίως σε τρεις περιοχές, στις πεδιάδες των Σερρών, της ∆ράμας και της Θεσσαλονίκης: διευθετούν προς όφελος της γεωργίας κοίτες χειμάρρων και μεγάλων ποταμών,
όπως του Αξιού, του Στρυμόνα κλπ., που με τις πλημμύρες τους νέκρωναν τις παρόχθιες γαίες σε μεγάλο βάθος, αποξηραίνουν λίμνες […] και τις γαίες τις παραδίδουν σε ακτήμονες πρόσφυγες και γηγενείς. Έπρεπε ακόμη να γίνουν εξυγιαντικά έργα, για να καταπολεμηθούν οι ελώδεις πυρετοί, ο τύφος, η φυματίωση, να ιδρυθούν ιατρικοί σταθμοί, φαρμακεία κλπ. Τα μεγάλα αρδευτικά έργα μεταβάλλουν την ανάγλυφη όψη της Μακεδονίας και
προκαλούν το θαυμασμό των πολιτισμένων λαών.

Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, σσ. 383-385

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΑΥΡΙΟ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!

ΟΜΑΔΑ Α΄

ΘΕΜΑ Α1

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες. Όπου διαπιστωθεί λάθος να δοθεί η σωστή απάντηση.

α) Στις 15 Μαΐου 1918 ξεκίνησε η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.

β) Στις 24 Ιουλίου 1923 υπογράφηκε η Σύμβαση της Λωζάννης.

γ) Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.) λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1930.

δ) Το 1924 ιδρύθηκε η Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής Πληθυσμών.

ε) Τον Δεκέμβριο του 1925 υπογράφηκε η Συμφωνία των Αθηνών.

 (Μονάδες 10)

ΘΕΜΑ Α2

Να εξηγήσετε γιατί:

α) οι βουλευτές είχαν σημαντική θέση στην πολιτική ζωή κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

 (Μονάδες 7)

β) το Χάτι Σερίφ και το Χάτι Χουμαγιούν βελτίωσαν μερικώς τη ζωή των Ελλήνων του Πόντου.

 (Μονάδες 8)

ΘΕΜΑ Α3

Η οικονομική κρίση του 1929 – 1932: πώς προσπάθησε το ελληνικό κράτος να την αντιμετωπίσει (μονάδες 10)

και ποιες πολιτικές συνέπειες είχε; (Μονάδες 5)

ΘΕΜΑ Α4

Το Κρητικό Ζήτημα (1898 – 1913): πώς οδηγήθηκε το θέμα σε πολιτική λύση μετά το σχηματισμό της «Προσωρινής Κυβερνήσεως της Κρήτης» (Μονάδες 5)

και ποιες άλλες εξελίξεις ακολούθησαν μέχρι και την υπογραφή της συμφωνίας των Μουρνιών; (Μονάδες 5)

ΟΜΑΔΑ Β΄

ΘΕΜΑ Β1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία που σας παρέχουν τα κείμενα, να αναφερθείτε:

α) στα αίτια της διάστασης μεταξύ Βενιζέλου και Κωνσταντίνου ως προς τη σκοπιμότητα ή μη της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

β) στις εξελίξεις που ακολούθησαν μέχρι την έκπτωση του Κωνσταντίνου.

 (Μονάδες 25)

Κείμενο Α

‘Υπόμνημα τοῦ Βενιζέλου πρός τόν Βασιλέα Κωνσταντῖνον

 Ἀθῆναι, τήν 17ην Φεβρουαρίου 1915

Μεγαλειότατε,

Ἡ Ὑμετέρα Μεγαλειότης γνωρίζει ἀπό πολλοῦ ποῖαι εἶναι αἱ γνῶμαι μου περί τῆς ἀνάγκης διά τήν ἤδη μάλιστα μεγαλυνθεῖσαν Ἑλλάδα ὅπως προέλθῃ εἰς στενοτέραν ὅσον τό δυνατόν προσέγγισιν πρός τήν Ἀγγλίαν ἥτις, οὔσα ἀναμφισβητήτως ἡ ἰσχυροτέρα μεταξύ τῶν μεγάλων Δυνάμεων, εἶναι συγχρόνως ἐκείνη, ἧς τά συμφέροντα ἄριστα δύνανται νά ἐναρμονισθοῦν πρός τά ὑμέτερα ἐν τῇ ἀνατολικῇ λεκάνῃ τῆς Μεσογείου καί ἥτις συνεπῶς, ἐάν ἐπείθετο ὅτι ἠδύνατο νά στηριχθῇ ἐπί τῆς Ἑλλάδος πρός ὑπεράσπισιν τῶν ἐν τῇ λεκάνῃ ταύτῃ συμφερόντων της, θα ἦτο ὑπέρ πᾶσαν ἄλλην Δύναμιν εἰς θέσιν νά προαγάγῃ τήν πραγματοποίησιν τῶν ἐθνικῶν ἡμῶν βλέψεων. [… ] Καί ἀρξαμένου τοῦ μεγάλου εὐρωπαϊκοῦ πολέμου, ἡ Ὑμετέρα Μεγαλειότης γνωρίζει ὅτι δέν ἔπαυσα οὐδ’ ἐπί στιγμήν πιστεύων ὅτι τά ἑλληνικά συμφέροντα εὑρίσκονται πρός τό μέρος τοῦ συνασπισμοῦ, οὗ μετέχει ἡ Ἀγγλία.

Γεώργιος Βεντήρης, Ἡ Ἑλλάς τοῦ 1910 -1920, Ἴκαρος, 1970, τ. Α΄, σ. 384 -385.

Κείμενο Β

 Πάρα πολλά ἐγράφησαν καί ἐλέχθησαν περί τῆς ὑπό τῆς Ἑλλάδος τηρηθείσης πολιτικῆς τῆς οὐδετερότητος κατά τό χρονικόν διάστημα τοῦ μεγάλου πολέμου. Ἡ πολιτική αὕτη τῆς οὐδετερότητος ἦτο ἀποτέλεσμα τῆς πραγματικῆς γνώσεως τῆς καταστάσεως ὄχι τόσον ἀπό πολιτικῆς ἀπόψεως ὅσον καί κυρίως ἀπό στρατωτικῆς καί πολεμικῆς ἀπόψεως. Ἡ στρατιωτική κατάστασις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἀναμφισβητήτως παρουσιάζετο τοιαύτῃ, ὥστε ἦτο ἀδύνατον νά προΐδῃ τις ποῖος θά ἐξήρχετο νικητής ἀπό τόν φοβερόν αὐτόν πόλεμον. Κατά τάς προβλέψεις τῶν στρατιωτικῶν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἡ νίκη ἐφαίνετο ἀμφίρροπος. Οὐδέν τῶν δύο ἀντιμαχομένων μερῶν εἶχε ἐλπίδα νίκης, νίκης πραγματικῆς. Ἡ ἰσχύς τῶν ὅπλων ἔδιδε ἀναμφισβήτητα τήν νίκην εἰς τούς Κεντρικούς καί ἔδιδε τήν νίκην εἰς αὐτούς, διότι πραγματικῶς οὗτοι ἦσαν οἱ κυριαρχοῦντες ἐπί τοῦ στρατιωτικοῦ θεάτρου τοῦ πολέμου. [… ] Ἐσκέφθημεν καί μελετήσαντες μετά προσοχῆς καί τεχνικῶς τό ζήτημα, εὑρέθημεν ἐν τῇ ἀμφιβολίᾳ καί ἡ ἀμφιβολία αὕτη ἐγέννησε τήν ἐπιφυλακτικότητα, ἡ δέ ἐπιφυλακτικότης τήν ἰδέα τῆς πολιτικῆς τῆς οὐδετερότητος.

Βίκτωρ Δούσμανης, Ἀπομνημονεύματα. Ἱστορικαί σελίδες τάς ὁποίας ἔζησα. Ἀθῆναι, 1946, σ. 149-150.

ΘΕΜΑ Β2

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να απαντήσετε στα ερωτήματα :

α) πού εντάχθηκε παραταξιακά η πλειονότητα του προσφυγικού κόσμου;

β) πώς συμπεριφέρθηκε εκλογικά και γιατί το 1932 και 1933;

 (Μονάδες 25)

Κείμενο Α

Την ατμόσφαιρα αυτού του «ρατσιστικού» μίσους δίνει ανάγλυφα και πιστότερα απ’ όλους ο εγκυρότερος αρθρογράφος του αντιβενιζελισμού, ο εκδότης της Καθημερινής, Γ. Βλάχος. Αντιδρώντας βίαια, πριν από τις εκλογές του 1928, σε προσπάθειες του κόμματός του να προσεταιριστεί εκλογικά και κάποιες ψήφους από την «προσφυγική αγέλη» συμπεριλαμβάνοντας και ένα–δυο πρόσφυγες στο συνδυασμό της Αθήνας, γράφει σε κύριο άρθρο του με τίτλο «Το Λαϊκό* και οι Πρόσφυγες» και τα παρακάτω χαρακτηριστικά: «Μέ ἔκπληξίν μας εἴδομεν εἰς τά χθεσινά φύλλα ὅτι το λαϊκόν κόμμα θα περιλάβῃ τρεῖς πρόσφυγας πολιτευομένους εἰς τόν συνδυασμόν Ἀθηνῶν. Διατί θά τούς περιλάβῃ; Ἐπί τῇ βάσει ποίας ἠθικῆς καί ἐπί τῇ βάσει ποίας σκοπιμότητος; […] Ἀλλά εἶναι Ἕλληνες και ὁμόαιμοι καί ἀδελφοί. Ἀς εἶναι και ἀδελφοί καί ἐξάδελφοι. Ὅταν ἀποκτήσουν συνείδησιν πολιτικήν και θέλησιν πολιτῶν ἐλευθέρων – πρᾶγμα τό ὁποῖον δέν θά συμβῆ ποτέ – τότε θά δικαιοῦνται να θεωροῦνται μεταξύ ἡμῶν, ὄχι μόνον ὡς ἐκλογεῖς ἀλλά καί ὡς ἐκλέξιμοι.

Άλκης Ρήγος, Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία, 1924 – 1935. Κοινωνικές διαστάσεις της πολιτικής σκηνής, Αθήνα: Θεμέλιο, 1988, σ. 228 -229.

Κείμενο Β

[…] Όσο και αν ο Βενιζέλος προσπάθησε να περάσει στους πρόσφυγες την άποψη ότι η απώλεια της πλήρους αποζημίωσής τους ισοσταθμιζόταν από τη δέσμευσή του για «πλήρη αποκατάσταση», η απογοήτευση των προσφύγων ήταν εμφανής και φάνηκε καθαρά στις εκλογές του 1932, όταν το κόμμα των Φιλελευθέρων κατέγραψε σημαντικότατη απώλεια ψήφων, κυρίως στους συνοικισμούς. Το σβήσιμο των ελπίδων για επιστροφή στην πατρίδα και οι οικονομικές συνέπειες του συμψηφισμού των περιουσιών έφεραν για πρώτη φορά ουσιαστική ρήξη ανάμεσα στους πρόσφυγες και το Βενιζέλο.

Κώστας Κατσάπης, «Η πολιτική συμπεριφορά των προσφύγων στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου», στο: Πέρα από την καταστροφή. Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, Αθήνα: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, 2003, σ.140.

*Λαϊκό ήταν το μεγαλύτερο κόμμα της αντιβενιζελικής παράταξης κατά τον Μεσοπόλεμο.

Ομάδα Α’

Α. 1.1. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι,
γράφοντας στο τετράδιο σας τη λέξη «Σωστό» ή «Λάθος» δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί
στην κάθε πρόταση.

1. Η επικράτηση της Μεγάλης Ιδέας ευνόησε την ανάπτυξη και διάδοση ιδεολογιών με
κοινωνικό και ταξικό χαρακτήρα.

2. Την κατασκευή του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα ανέλαβε η
βρετανική εταιρεία Πάουερ.

3. Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος υπήρξε ο κύριος εκφραστής των αιτημάτων της νέας
γενιάς.

4. Οι πρώτοι Έλληνες που πέρασαν μαζικά τα σύνορα τον 20ο αιώνα ήταν κάτοικοι της
Ανατολικής Ρωμυλίας.

Μονάδες 4

Α. 1.2. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με αυτά της στήλης Β (δύο στοιχεία της
στήλης Β περισσεύουν).

Μονάδες 4

Α. 1.3 Να δώσετε σύντομους ορισμούς για τα παρακάτω:
α. διχοτόμηση του νομίσματος
β. συμφωνία στο μοναστήρι των Μουρνιών Κυδωνίας
γ. φροντιστήριο της Τραπεζούντας

Μονάδες 12

Α.2.2. Ποια ήταν τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων βουλευτών και ποια η θέση τους στην οργάνωση των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα;

Μονάδες 15

Α.2.2 Ποια υπήρξε η δράση του Κ. Κωνσταντινίδη σχετικά με τον αγώνα των Ελλήνων της
Διασποράς για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας;

Μονάδες 15

ΟΜΑΔΑ Β’

ΘΕΜΑ Β1

Αξιοποιώντας τα παραθέματα αλλά και τις ιστορικές σας γνώσεις να δώσετε το χρονικό των
γεγονότων που ακολούθησαν τη δεύτερη παραίτηση του Βενιζέλου ως την κορύφωση του
Εθνικού διχασμού το 1920.

Μονάδες 25

Α. «Τα γεγονότα προκαλούν τον αναβρασμό των προσκείμενων προς το βασιλιά
Κωνσταντίνο και τις διώξεις, συλλήψεις και φυλακίσεις πολιτών αντίθετων φρονημάτων και
το διασυρμό ευυπόληπτων αντρών. Από το αλόγιστο αυτό πάθος παρασύρεται και ο ίδιος ο
Αρχιεπίσκοπος, μητροπολίτης Αθηνών, Θεόκλητος…»

Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, εκδ. Βάνιας, Θεσ/κη 1988. σελ. 357-58.

Β. «Την Ι3^η Δεκεμβρίου 1916, πλήθη λαού συγκεντρώνονται στο Πεδίον του Άρεως για να
αναθεματίσουν το Βενιζέλο[…] «Ανάθεμα!» φωνάζει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης
Ελλάδος πλην Μακεδονίας, περιστοιχιζόμενος από μέλη της Ιεράς Συνόδου.[…] Απτόητος ο
Βενιζέλος απ’ τη «μεσαιωνική» βαρβαρότητα στρατολογεί δικό του στρατό στη Μακεδονία
[…] Μέσα σ’ αυτή την κατάσταση βρίσκει την ευκαιρία να κηρύξει έκπτωτο τον
Κωνσταντίνο…»

Β. Ραφαηλίδης, Ιστορία του Νεοελληνικού κράτους, 1830-1974, σελ. 92-93.

Γ. «…Ο Βενιζέλος βρίσκεται πια στο ζενίθ των διπλωματικών του επιτυχιών. Δύο μέρες μετά
την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών δυο βασιλόφρονες αξιωματικοί, επιχειρούν να τον
δολοφονήσουν στο σταθμό της Lyon στο Παρίσι αλλά τον πληγώνουν μόνο στο χέρι. II
απόπειρα είχε θλιβερό αντίκτυπο στην Αθήνα[…] άνδρες της δημόσιας ασφάλειας
δολοφονούν τον I. Δραγούμη, γνωστό για την πατριωτική του δράση στη Μακεδονία..»

Απ. Βακαλόπουλος. Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, εκδ. Βάνιας, Θεσ/κη 1988, σελ365.

ΘΕΜΑ Β2

Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις:
α) να επισημάνετε τις επιδιώξεις των επαναστατών του Θερίσου και β) να καταγράψετε την
αντίδραση της Κρητικής κοινωνίας απέναντι στην επανάσταση.

Μονάδες 25

« Η σύνδεση της επαναστατικής εκτροπής με τις πολιτικές εξελίξεις των ετών 1901 – 1905
είναι άμεση. Όχι μόνο προβαλλόταν ως βασικός σκοπός της εξεγέρσεως η προώθηση της
ενωτικής λύσης, την οποία δεν είχε πετύχει να εξασφαλίσει ο ύπατος αρμοστής παρά τις
εξαετείς προσπάθειές του, αλλά και τα αίτιά της συνάπτονταν με την επιτεινόμενη εσωτερική
κρίση.

Η αρχική ενδοκυβερνητική διάσπαση ανάμεσα στον πρίγκιπα και το Βενιζέλο με την πάροδο
του χρόνου είχε λάβει, κάτω από την επίδραση ατυχών πολιτικών σκέψεων και πράξεων,
ευρείες πολιτικές διαστάσεις και είχε συναφθεί με λανθάνοντες ανταγωνισμούς και
βαθύτερες πιέσεις. Αφότου η υπερνίκηση της αντιθέσεως αποδεικνυόταν ανέφικτη στα
πλαίσια της ισχύουσας πολιτειακής νομιμότητας, η βασική λειτουργία του θεσμικού
συστήματος της Μεγαλονήσου είχε ουσιαστικά ανασταλεί και ο πολιτικός ανταγωνισμός
κατέτεινε σε λύσεις εξωπολιτειακές. Με αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα συνέχεται και το περιεχόμενο των επαναστατικών επιδιώξεων. Η προώθηση της ενωτικής λύσεως συνιστούσε
το βασικό επαναστατικό αίτημα. Παράλληλα όμως προβαλλόταν και το αίτημα της ριζικής
μεταβολής των όρων της εσωτερικής διακυβερνήσεως και υπογραμμιζόταν η ανάγκη για την
άμεση αντικατάσταση του ύπατου αρμοστή.

Η συστηματική αποτίμηση των πηγών οδηγεί στη βασική διαπίστωση ότι η οργανική
σύνδεση του εθνικού προς το αίτημα της εσωτερικής μεταβολής ανταποκρινόταν στη
βαθύτερη φύση του αντιπολιτευτικού αγώνα. Η προβολή της ενωτικής επιδιώξεως, έστω κι
αν κρινόταν σε πρώτη όψη ανεδαφική, θα ήταν δυνατό να συναφθεί με την αναζήτηση
ορισμένων μερικότερων πλεονεκτημάτων στο πεδίο των εθνικών διεκδικήσεων. Η
εξασφάλισή τους θα αποτελούσε και την προϋπόθεση για τη δικαίωση του επαναστατικού
αγώνα στη συνείδηση της ευρύτερης κρητικής κοινής γνώμης.»

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. II σελ 209 – 210.

Καλή επιτυχία!!!

Καλημέρα παιδιά! Διαβάστε προσεκτικά τις ερωτήσεις πριν απαντήσετε. Ξεκινάτε στις 9.00. Έχετε στη διάθεσή σας τρεις (3) ώρες. Μην ΑΝΟΙΞΕΤΕ το βιβλίο για να απαντήσετε σε κάποιο ερώτημα. Απαντήστε σε ό,τι γνωρίζετε και μετά την εξέταση ανοίξτε τα να δείτε τι τυχόν δεν θυμάστε. Ελάτε την Τρίτη το πρωί στο σχολείο με τις απαντήσεις σας.

ΟΜΑΔΑ Α

Α. Α. 1. Να προσδιορίσετε περιληπτικά τους παρακάτω όρους:

“Κλήριγκ”

Oμάδα των Ιαπώνων

Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ποντίων

Μονάδες 12

Α.Α.2. Να σημειώσετε την ένδειξη σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) στις παρακάτω προτάσεις:

1. Από τον ιδιόμορφο δανεισμό της χώρας, χρηματοδοτήθηκε η εκστρατεία
στην Ουκρανία και την Κριμαία καθώς και η πρώτη φάση της στρατιωτικής
εμπλοκής στη Μ. Ασία.

2. Ο πληθυσμός της Ελλάδας αυξήθηκε από το 1920 έως το 1928 κατά 20%.

3. Η απόβαση του Κεμάλ στη Σαμψούντα έγινε στις 10.09.1919.

4. Η υπογραφή της ελληνοτουρκικής Σύμβασης (30.01.1923) βρήκε αντίθετους τους πρόσφυγες, οι οποίοι προσπάθησαν να εμποδίσουν την εφαρμογή της.

5. Η επίσημη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα έγινε το 1908 με το ενωτικό
ψήφισμα των Κρητών.

6. Η εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, Φεντερασιόν, ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας διάδοσης της σοσιαλιστικής ιδεολογίας.

Μονάδες 6

Α.Α.3. Τι γνωρίζετε για το Σύνταγμα του 1864, ποια ήταν η αδυναμία του και με
ποιο τρόπο αντιμετωπίστηκε;

Μονάδες 14

Α.Α.4. Ποιες συμφωνίες – συμβάσεις (απλή αναφορά) ασχολήθηκαν με την ανταλλαγή
των πληθυσμών κατά το διάστημα 1919 – 1930;

Μονάδες 6

Α.Α.5. Ποια ήταν η δραστηριότητα του Κ. Κωνσταντινίδη σχετικά με την ίδρυση
αυτόνομου Ποντιακού Κράτους;

Μονάδες 12

ΟΜΑΔΑ Β

Β. 1. Με βάση το παρακάτω παράθεμα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στο μεταρρυθμιστικό έργο της Βουλής που προέκυψε από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910.

Μονάδες 25

Με την αναθεώρηση, προστατεύθηκαν αποτελεσματικότερα οι ατομικές ελευθερίες και ιδίως το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι. Προβλέφθηκε, όμως. για πρώτη φορά και η νόμιμη αναστολή ορισμένων όρθρων με την επιβολή του στρατιωτικού νόμου (καταστάσεως πολιορκίας) σε περίπτωση πολέμου. Καθιερώθηκε η υποχρεωτική και δωρεάν στοιχειώδης εκπαίδευση. Διευκολύνθηκαν αλλαγές στο εκλογικό σύστημα. Προβλέφθηκε η εξέλεγξη των
βουλευτικών εκλογών από δικαστήριο (εκλογοδικείο) και όχι πια από την ίδια τη βουλή. Απλουστεύθηκε η νομοθετική διαδικασία και περιορίστηκαν οι δυνατότητες κωλυσιεργίας. Απαγορεύθηκε στους στρατιωτικούς και τους δημοσίους υπαλλήλους να μετέχουν στην ενεργό πολιτική και να εκλέγονται βουλευτές. Καθιερώθηκαν επίσης ορισμένα ασυμβίβαστα για τους βουλευτές. Καθιερώθηκε συνταγματικά η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, η ισοβιότητα των δικαστικών λειτουργιών καθώς και νέες εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Προστατεύθηκε συνταγματικά η επίσημη γλώσσα του κράτους. Έγινε, τέλος, πιο απλή η διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης για το μέλλον.

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τ. 6ος,
εκδ. Ελληνικά Γράμματα 2003, σελ. 13

Β.2. Με βάση το παρακάτω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να εντοπίσετε:

α) τους σκοπούς για τους οποίους συνέταξε η Ηνωμένη Αντιπολίτευση την προκήρυξη καθώς και
β) να αναφέρετε τα γεγονότα που οδήγησαν στη σύνταξη της προκήρυξης.

Μονάδες 25

“Οι υπογεγραμμένοι, αποτελούντες την ηνωμένην εν Κρήτη αντιπολίτευσιν. συνελθόντες εν Χανίοις τη 26η Φεβρουαρίου 1905. αποσκοπούντες εις την εκπλήρωσιν του Εθνικού Προγράμματος, αποφασίζομεν:

α) πρώτον και κύριο μέλημα ημών έστω η επίτευξις του από αιώνων επιδιωκομένου σκοπού της ένωσης της Κρήτης μετά της ελεύθερης Ελλάδος.

β) Αδυνάτου αποβαίνοντος του σκοπού τούτου, θέλομεν επιδιώξει την πολιτική προσέγγιση της πατρίδας προς την ελευθέραν Ελλάδα, μεταβαλλομένης από διεθνούς απόψεως της σημερινής κατάστασης.

γ) Μη εκπληρουμένου μηδέ του σκοπού τούτου θέλωμεν επιδιώξει την αναθεώρηση του ημετέρου συντάγματος κατά το πρότυπο του ελληνικού, όπως απαλλαγή ο τόπος από του δεσποτισμού. Του προγράμματος τούτου την πραγμάτωσιν θέλομεν επιδιώξει και δι’ ενόπλων λάϊκών συναθροίσεων. Εν ταις ενεργείαις ημών δεν θέλομεν επιδιώξει προσωπικήν μεταβολήν, αλλ’ επελθούσης τοιαύτης θέλομεν αποκρούσει παντί σθένει και δια των όπλων έτι πάντα μη Έλληνα κυβερνήτη”.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

Για την εξέταση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου διδαγμένου από το πρωτότυπο, 12-20 στίχων, με νοηματική συνοχή και ζητείται από αυτούς:

α) να μεταφράσουν στη Νέα Ελληνική ένα τμήμα του οκτώ έως δέκα (8-10) στίχων·

β) να απαντήσουν επί του δοθέντος κειμένου (με εξαίρεση την υπό το στοιχείο «i» ερώτηση επί μεταφρασμένου κειμένου) σε:

i. τρεις (3) ερωτήσεις ερμηνευτικές που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες, αξίες, προβλήματα, στη στάση, στο ήθος ή στο χαρακτήρα προσώπων, στο ιστορικό, κοινωνικό, πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής της συγγραφής του έργου, στη δομή του κειμένου, σε υφολογικά και αισθητικά θέματα. Οι δύο (2) από τις ερωτήσεις αυτές αναφέρονται στο δοθέν απόσπασμα και η τρίτη σε τμήμα διδαγμένου από μετάφραση κειμένου. Για τις απαιτήσεις της τρίτης ερώτησης δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο το συγκεκριμένο μεταφρασμένο τμήμα κειμένου·

ii. μία (1) ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος του κειμένου, στον συγγραφέα ή στο έργο του·

iii. μία (1) ερώτηση λεξιλογική-σημασιολογική που αναφέρεται στην παραγωγή και σύνθεση λέξεων της Αρχαίας Ελληνικής, σε ομόρριζες λέξεις, σε απλές ή σύνθετες, στη σύνδεση λέξεων της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής, στη διατήρηση ή στην αλλαγή της σημασίας τους, σε συνώνυμα και αντώνυμα κ.λπ.·

iv. μία (1) ερώτηση γραμματικής·

v. μία (1) ερώτηση συντακτικού·

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «iii», «iv» και «v» μπορεί να αναλύονται σε δύο (2) ισοδύναμα βαθμολογικώς υποερωτήματα.

Η μετάφραση βαθμολογείται με τριάντα (30) μονάδες και καθεμιά από τις επτά (7) ερωτήσεις με δέκα (10) μονάδες.

Το διδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο, και μαζί με αυτό το οριζόμενο προς μετάφραση τμήμα του, η ερώτηση υπό το στοιχείο «ii» και η ερώτηση υπό το στοιχείο «iii» επιλέγονται από την τράπεζα θεμάτων. Οι υπόλοιπες ερωτήσεις (καθώς και το τμήμα του διδαγμένου από μετάφραση κειμένου της υπό το στοιχείο «i» ερώτησης) ορίζονται από τους διδάσκοντες.

Στην εξεταστέα ύλη της Α΄ Τάξης του Ημερησίου ΓΕΛ περιλαμβάνεται:

α) η ύλη του Εγχειριδίου Γλωσσικής Διδασκαλίας της Α΄ Λυκείου των Ν. Μήτση, Ειρ. Ζαμάρου, Ι. Παπανδρέου

β) η παρακάτω ύλη από το εγχειρίδιο Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι (Ξενοφών, Θουκυδίδης) των Κ. Διαλησμά, Α. Δρουκόπουλου, Ε. Κουτρουμπέλη, Γ. Χρυσάφη:

1. Εισαγωγή
α) Κεφάλαια Β΄ (Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος) και Γ΄ (Ξενοφών Γρύλλου Ερχιεύς),
(σελίδες 18-28 και 29-33 αντίστοιχα).

2. Κείμενα
α) Ξενοφών, Ελληνικά, Βιβλίο Β΄
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Ι, 16-32
ΙΙ, 1-4
ΙΙ, 16-23
ΙΙΙ, 11-16 (από μετάφραση)
ΙΙΙ, 50-56
ΙV, 1-17 (από μετάφραση)
ΙV, 18-23
ΙV, 37-43

β) Θουκυδίδης, Βιβλίο Γ΄
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Γ’, 70
Γ’, 71-74
Γ’, 75
Γ’, 76-78
Γ’, 79-80
Γ’, 81
Γ’, 82-83 (από μετάφραση)

Νέα Ελληνική Λογοτεχνία

Για την εξέταση του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στην Α’ Τάξη Ημερησίου ΓΕΛ και στην Α’ Τάξη Εσπερινού ΓΕΛ δίνεται στους μαθητές αδίδακτο κείμενο, ομοειδές ή ομόθεμο με τις διδακτικές ενότητες που έχουν διδαχθεί («Τα φύλα στη λογοτεχνία», «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση» και «Θέατρο***»), το οποίο λαμβάνεται από την τράπεζα θεμάτων.

1. Σε περίπτωση που το κείμενο αναφέρεται στις θεματικές ενότητες «Τα φύλα στη Λογοτεχνία» και «Θέατρο***», οι μαθητές καλούνται:

α) να επισημάνουν τα πρόσωπα που αναφέρονται στο κείμενο και να τα εντάξουν στον τόπο και στον χρόνο της αφήγησης·

β) να διακρίνουν και να περιγράψουν ένα ή δύο λογοτεχνικούς χαρακτήρες, κάνοντας αναφορές στις σχέσεις των δύο φύλων, στον κοινωνικό τους ρόλο ή σε κοινωνικά στερεότυπα σχετιζόμενα με το θέμα του κειμένου, και να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους με αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο·

γ) να βρουν τον αφηγητή της ιστορίας και να αλλάξουν το πρόσωπο του αφηγητή ώστε  να φανεί η αντίστοιχη αλλαγή στην οπτική της αφήγησης ή να μετατρέψουν το διαλογικό μέρος του κειμένου σε συνεχή αφηγηματικό λόγο·

δ) να διατυπώσουν σε μία ή δύο παραγράφους την άποψή τους για το περιεχόμενο του κειμένου συσχετίζοντάς το με τις αντιλήψεις της εποχής μας.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «α» και «β» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (α = 25 μονάδες + β = 25 μονάδες) και συνοδεύουν το αδίδακτο κείμενο που κληρώνεται από την τράπεζα θεμάτων.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «γ» και «δ» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (γ= 25 μονάδες + δ= 25 μονάδες) και ορίζονται από τους διδάσκοντες το μάθημα.

2. Σε περίπτωση που το ποίημα ανήκει στην ενότητα «Παράδοση και Μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση», οι μαθητές καλούνται:

α) να αναγνωρίσουν στο ποίημα γενικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ή της μοντέρνας ποίησης·

β) να επισημάνουν στο ποίημα εκφραστικά μέσα και εκφραστικούς τρόπους (μεταφορές, παρομοιώσεις, εικόνες, στοιχεία που αφορούν τη γλώσσα, όπως λόγιες, λαϊκές ιδιωματικές ή αντιλυρικές λέξεις κ.λπ.) και να σχολιάσουν τη λειτουργία τους·

γ) να επισημάνουν στο ποίημα βασικά χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού ρεύματος (π.χ. ρομαντισμός, συμβολισμός κ.λπ.) στο οποίο ανήκει·

δ) να σχολιάσουν σε μία ή δύο παραγράφους βασικά σύμβολα ή θέματα του ποιήματος και να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους με αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «α» και «β» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (α = 25 μονάδες + β = 25 μονάδες) και συνοδεύουν το αδίδακτο κείμενο που κληρώνεται από την τράπεζα θεμάτων.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «γ» και «δ» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (γ = 25 μονάδες + δ = 25 μονάδες) και ορίζονται από τους διδάσκοντες το μάθημα.

***ΠΡΟΣΟΧΗ!!! : η θεματική ενότητα Το Θέατρο είναι εκτός ύλης.

Σύγκριση ποιημάτων Καβάφη-Καρυωτάκη

Η συγκριτική μελέτη αφορά δύο κορυφαίες ποιητικές φυσιογνωμίες της νεότερης ελληνικής ποίησης και ειδικότερα: τον Κ.Π. Καβάφη και τον Κ. Καρυωτάκη. Ο εντοπισμός των ιδιαίτερων τεχνοτροπικών, μορφολογικών και γλωσσικών χαρακτηριστικών του κάθε ποιητή, όπως αυτά εμφανίζονται στα συγκεκριμένα ποιήματα είναι τα ζητούμενα αυτής της μελέτης.

ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ: Επιλέξτε τρία (3) ποιήματα του Καβάφη και τρία (3) του Καρυωτάκη τα οποία να μην έχετε διδαχθεί στην τάξη και προχωρήστε σε μια συγκριτική μελέτη, με βάση τους άξονες που δίνονται παρακάτω:

ΑΞΟΝΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ

• ΘΕΜΑΤΙΚΗ
• ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
• ΤΕΧΝΙΚΗ-ΜΟΡΦΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
• ΜΕΤΡΟ
• ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΑ
• ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ
• ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΛΕΞΕΩΝ-ΦΡΑΣΕΩΝ -ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΑ ΣΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ- ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥΣ
• ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
• ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
• ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
• ΓΛΩΣΣΑ-ΥΦΟΣ
• ΑΝΤΙΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
• ΕΙΡΩΝΙΚΗ – ΣΑΡΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ
• ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ για τη δ’ ομάδα

Η μοίρα των ποιητών και των έργων τους

 «Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει» Γ. Σαραντάρης ( Β’ Λυκείου, σελ. 233)

«Νέα περί του θανάτου του Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα» Ν. Εγγονόπουλος (Β΄ Λυκείου, σελ. 246)

«Τρία αποσπάσματα» Α. Εμπειρίκος (Β’ Λυκείου, σελ. 227)

1. Ποια η κοινή θεματική στα τρία ποιήματα; Ποιες αντιλήψεις για την ποίηση παρουσιάζονται σε κάθε ποίημα; Γιατί πιστεύετε πως η ποίηση ως τέχνη και ως δημιουργία προκαλεί την αγωνία των υποκειμένων της (ποιητών);
2. Αναγνωρίστε στα τρία ποιήματα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης, εντάσσοντας το καθένα στην κατηγορία που ανήκουν.
3. Κατατάξτε τα τρία ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο και ανιχνεύστε το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα, αιτιολογώντας την επιλογή σας.
4. Να εντοπίσετε τις «ποιητικές» και« καθημερινές» λέξεις στα ποιήματα, τοποθετώντας αυτές σε δύο στήλες.

ΚΕΙΜΕΝΑ γιο την γ’ ομάδα

Η καταδίκη του πολέμου μέσω της ποίησης αλλά και αφοσίωση στον ιερό αγώνα και το ηθικό χρέος

«Ηφαίστεια» Α. Κάλβος (Α’ Λυκείου σελ 216)

ΘΚ: Η ωδή φέρνει τον τίτλο Ηφαίστεια, διότι ο ποιητής παραβάλλει τη δύναμη και την ορμή των δύο πυρπολικών με την έκρηξη πραγματικών ηφαιστείων.
Όπως η έκρηξη των ηφαιστείων, αιφνιδιαστική και τρομερή, ξεχύνοντας φωτιά και όγκο λάβας, καταστρέφε» σε μικρό διάστημα μεγάλες εκτάσεις, έτσι και τα δύο ελληνικά πλοία κατάφεραν γρήγορα να πλήξουν καίρια τον εχθρικό στόλο.

«Τελευταίος Σταθμός» Γ. Σεφέρης (Β’ Λυκείου σελ 209)

«Άξιον Εστί» Οδ. Ελύτης (Β’ Λυκείου σελ 258)

«Αποκριά» Μ. Σαχτούρης ( Γ’ Λυκείου σελ 22)

1. Εντοπίστε το νοηματικό κέντρο του κάθε ποιήματος. Ποια κοινά σημεία στη θεματική των τεσσάρων ποιημάτων εντοπίζετε;
2. Αναγνωρίστε στα τέσσερα ποιήματα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης, εντάσσοντας το καθένα στην κατηγορία που ανήκουν.
3. Κατατάξτε τα τέσσερα ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο, ανάλογα με το βαθμό του άλογου στοιχείου που τα χαρακτηρίζει και ανιχνεύστε το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα, αιτιολογώντας την επιλογή σας.
4. Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν σε κάθε ποίημα και κατατάξτε τα σε κατηγορίες, ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, εικόνες, ήχοι).

ΣΗΜ: Από το λεξικό λογοτεχνικών όρων (σελ 90) ενημερωθείτε για τα χαρακτηριστικά  του καλβικού μέτρου  και της στιχουργίας του.