Θεσσαλονίκη, η πόλη που ψιθυρίζει…
Προπαραμονή Χριστουγέννων στη Φλώρινα…
Βόλτα με Βαρδάρη στην Περαία…
Δειλινό στην Περαία
“Ανταγωνισμός…”
“Ανταγωνισμός”, μια λέξη, που καθώς την προφέρεις, θραύσματα σκληρότητας εκτοξεύονται προς πάσα κατεύθυνση. Μια λέξη, που η ερμηνεία της παραπέμπει σε αρνητικά συναισθήματα τόσο για αυτόν που τον δέχεται , όσο και γι΄αυτόν που τον χαρακτηρίζει ως στάση ζωής.
Τον συναντάμε , δυστυχώς, πολλάκις στη ζωή μας, ακόμα και μέσα στην οικογένεια, αργότερα στο σχολείο και πολύ περισσότερο στην επαγγελματική μας ζωή… Πρόκειται για έναν αγώνα μεταξύ περισσοτέρων για την επικράτηση ή για την επίτευξη κάποιου προσωπικού σκοπού. Σε αντίθεση με τον “συναγωνισμό” ή την “ευγενή άμιλλα” , όπου πολλοί άνθρωποι θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για έναν κοινό στόχο, χωρίς λογομαχίες, καρφώματα, παράπονα ή τσακωμούς, ο όρος “ανταγωνισμός” κρύβει μέσα του μια ψυχολογική ανάγκη του ατόμου για “θετική ιδιαιτερότητα”, μια ανάγκη που όταν καλλιεργείται από την παιδική ακόμη ηλικία, γιγαντώνεται και κληροδοτεί στο παιδί τη ζωή ενός ενήλικα ανταγωνιστικού, αρκετά συχνά αντιμέτωπου με τον εαυτό του, απομονωμένου, με χαρακτηριστική την έλλειψη αισθημάτων προσωπικής ευχαρίστησης…
Πρωταρχικής σημασίας είναι να μάθει το παιδί απο μικρή ηλικία να διαχειρίζεται τα συναισθήματα που του προκαλεί η ανταγωνιστική του συμπεριφορά απέναντι σε άλλα παιδιά, είτε μέσα στην οικογένεια είτε μέσα στο σχολείο.
Πολλές φορές οι γονείς, πότε άθελά τους πότε εσκεμμένα, φορτώνουν το παιδί με την “υποχρέωση” να είναι “πρώτο” σε όλα και “πάνω” από όλους… Αυτομάτως το παιδί αποκτά την αίσθηση της “θετικής ιδιαιτερότητας” και αν μάλιστα το βοηθά και το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται, οικογενειακό – σχολικό, αυτή η αίσθηση εδραιώνεται…. Νιώθει ξεχωριστό, ιδιαίτερα χαρισματικό, απολαμβάνει τους επαίνους και τρέφεται απ΄αυτούς…
Τι γίνεται, όμως, όταν εμφανιστεί ένα ακόμη “χαρισματικό” παιδί που ίσως και να υπερτερεί σε κάποιους τομείς ;
Δυστυχώς, ο κόσμος όλος καταρρέει μπροστά στα μάτια του, ισοπεδώνεται το “εγώ” του και αδυνατεί να το διαχειριστεί…είτε πέφτει σε μελαγχολία, είτε εκδηλώνει θυμό και ζήλια, είτε προβαίνει σε ανάρμοστες συμπεριφορές…
Μαθαίνουμε στα παιδιά μας πως είναι πραγματικά ξεχωριστά και τα αγαπάμε όπως κι αν είναι, πως μπορεί να είναι άριστα σε κάποιους τομείς αλλά δεν είναι κακό να μην τα καταφέρνουν και τόσο καλά σε κάποιους άλλους…
Μαθαίνουμε στα παιδιά μας πως το να είμαστε ευτυχισμένοι και εσωτερικά χαρούμενοι έχει μεγαλύτερη αξία, γι΄αυτό και συγχαίρουμε τους φίλους μας, τους συμμαθητές μας , τους συναθλητές μας , όταν έχουν καταφέρει κάτι σπουδαίο.
Μαθαίνουμε στα παιδιά μας, αξίες όπως ο σεβασμός, η συνεργασία, η αναγνώριση των δυνατοτήτων των άλλων…. και πάνω απ΄όλα, μαθαίνουμε στα παιδιά μας με το δικό μας παράδειγμα…. ας μην ξεχνάμε πως το παιδικό μυαλό είναι σφουγγάρι που ρουφάει όλες τις συμπεριφορές των γονέων και φωτογραφίζει τρόπους και στάσεις ζωής…
Η “ιδανική οικογένεια”
Η οικογένεια αποτελεί, αναμφίβολα, πρωταρχικό παράγοντα στην ανάπτυξη του ατόμου. Είναι το μικρό κοινωνικό κύτταρο μέσα στο οποίο το άτομο κινείται και απ΄όπου θα κατακτήσει την ταυτότητά του. Μία ταυτότητα που θα το συνοδεύει στην υπόλοιπη ζωή του και που στην ενηλικίωση πια , θα αποτελέσει το θεμέλιο λίθο για να στηθεί η προσωπική του ζωή.
Συνήθως, η εικόνα που πλάθουμε πριν τη δημιουργία μιας οικογένειας είναι αυτή που προβάλλεται ως “ιδανική”, ως “τέλεια”, όπου όλα τα μέλη της ζουν αρμονικά, με κατανόηση, χωρίς εντάσεις, χωρίς καβγάδες, με γελαστά πρόσωπα, χαρούμενη διάθεση και τρυφερές οικογενειακές στιγμές…
Υπάρχει στ΄αλήθεια; Μπορεί και ναι….
Στην πραγματικότητα , όμως, οι ισχυροί συναισθηματικοί δεσμοί που αναπτύσσονται μέσα σε μια οικογένεια, έχουν ως αποτέλεσμα οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών της να έχουν ένταση και διάρκεια…
Στην καθημερινότητα ,λοιπόν, της οικογενειακής ζωής οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις είναι μέρος της φυσιολογικής λειτουργίας για τον απλούστατο λόγο ότι είμαστε διαφορετικοί και αυτή ακριβώς η διαφορετικότητα οδηγεί σε διαφωνίες, αντιπαλότητες, συγκρούσεις. Οι συγκρούσεις (μέσα σε λογικά πλαίσια έκφρασης , χωρίς τη χρήση ,φυσικά , βίας, λεκτικής ή σωματικής), είναι τρόπος να αναφερόμαστε στα θέματα που μας αφορούν και μας διαφοροποιούν και βοηθάνε την υγιή συμβίωση με τον άλλον , επιδιώκοντας μία λύση. Η απόκρυψη ή και η σιωπή , ακόμη, οδηγούν στη δυσλειτουργία της οικογένειας.
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα υπάρξουν ή όχι διαμάχες, αλλά το πώς θα αντιμετωπιστούν με επιτυχία. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό, ότι όταν οι διαφωνίες και διαμάχες επιλυθούν μ΄επιτυχία, τότε η ζωή της οικογένειας εμπλουτίζεται και οι σχέσεις μεταξύ των μελών της ενισχύονται…
Επίσης σημαντικό είναι το παιδί να κατανοήσει πως οι γονείς του είναι ανθρώπινα πλάσματα, που μπορεί να νευριάσουν, να είναι κουρασμένοι ή να έχουν προβλήματα στη δουλειά τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως έχουν πάψει να αγαπιούνται ή πως έχουν πάψει να το αγαπουν…
Τεράστια σημασία έχει, το παιδί να γίνει μάρτυρας της συμφιλίωσης μεταξύ των γονέων, γιατί μια διαφωνία έχει πάντοτε πιο θεαματικό χαρακτήρα στα μάτια του παιδιού, σε αντίθεση με την συμφιλίωση που συνήθως περνάει απαρατήρητη…
Η έκφραση των συναισθημάτων και η διαχείριση της συμπεριφοράς των μελών μιας οικογένειας, ενισχύει την ομαλή και υγιή συμβίωση και αποτελεί πρότυπο συμπεριφάς για το παιδί.
Η ευθύνη των γονέων μεγάλη, εξ΄ου και το άγχος να γίνουν “τέλειοι” γονείς…. Δεν πιστεύω πως υπάρχουν τέλειοι γονείς, πιστεύω όμως, πως υπάρχουν γονείς με ψυχή και αίσθημα ευθύνης αναπτυγμένο, που κύριο μέλημά τους είναι να προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια στα παιδιά τους για να σταθούν υγιώς μέσα στην κοινωνία της οποίας θα αποτελέσουν μέλη και που η πορεία αυτών των παιδιών θα τους ανακηρύξει σε “τέλειους γονείς”……
Τα παιδιά της “καρδιάς”
“Τα παιδιά της καρδιάς”
Τους βλέπεις….ξεχειλίζουν απο αγάπη, από ζεστασιά, από τρυφερότητα…. συναισθήματα χωρίς συγκεκριμένο αποδέκτη, συναισθήματα που ζητούν παραλήπτη, συναισθήματα που ένα κακόγουστο παιχνίδι της ζωής δεν διοχετεύτηκαν σ΄ένα παιδί της “κοιλιάς”….
Έρχεται , όμως, εκείνη η στιγμή που η απόφαση να υιοθετήσουν ένα παιδί είναι ο μόνος δρόμος που θα οδηγήσει στην πληρότητα, στην ευτυχία, στη ροή του ξεχειλισμένου από συναισθήματα ποταμού της καρδιάς τους….
Δύσκολη απόφαση, αρκετές οι δεύτερες σκέψεις, τόση όμως η αγάπη που δεν κάνουν πίσω….
Ευτυχώς…..και για τους ίδιους αλλά και για το παιδί, το “παιδί της καρδιάς” , που όσο μεγαλώνει σ΄ένα περιβάλλον αγάπης, ζεστασιάς, σταθερότητας και συνεχούς φροντίδας, χτίζει άμυνες ενάντια στις ερινύες της συναισθηματικής αστάθειας, της ενδεχόμενης απόρριψης, της ενδεχόμενης ενοχής ή του ενδεχόμενου θυμού…
Ακόμη κι αν η περιέργεια χτυπήσει κάποια στιγμή την πόρτα του νου και της ψυχής, ακόμη κι αν η επιθυμία να γνωρίσει τους “άλλους” βρεθεί μπροστά του, ένα είναι το σίγουρο…. η θέση των θετών γονέων στην καρδιά του είναι το πιο σταθερό και μόνιμο πράγμα στον κόσμο, στο δικό του κόσμο….
Η γονεϊκή αγάπη δεν έρχεται με τη γέννηση, χτίζεται λεπτό το λεπτό, μέρα με τη μέρα, χρόνο με τον χρόνο, γιγαντώνεται και αποθησαυρίζεται στην ψυχή του….και είναι αυτή η αγάπη που κάνει την καρδιά του δυνατή, ικανή να αγαπά και να συγχωρεί…
ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Μία συνέντευξη για το παιδί στον κ. Μιχάλη Πετρόπουλο στην εκπομπή “Λόγια της πλώρης” στο κανάλι 4ε.
Ο ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΓΟΝΕΪΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Η αγάπη των γονέων είναι το πιο ασφαλές μέρος για να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί ένα παιδί. Τα παιδιά είναι σαν τα λουλούδια, χρειάζονται πότισμα, λίπασμα, κατάλληλο φως και κατάλληλη θερμοκρασία για να μεγαλώσουν και να δώσουν τα άνθη τους. Δίχως αυτά , τα λουλούδια μας βγαίνουν μίζερα, χωρίς άνθη, κιτρινισμένα, με φαγωμένα φύλλα .
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τα παιδιά. Ο ρόλος του γονέα είναι ένας ρόλος γεμάτος ευθύνη. Ο τρόπος ζωής του αποτελεί παράδειγμα, η συμπεριφορά του πρότυπο, οι οδηγίες του ευαγγέλιο για τον μικρό άνθρωπο.
Ο Εστέβ Πουχόλ Ι Πονς, Ισπανός συγγραφέας , πανεπιστημιακός και παιδαγωγός, στο βιβλίο του «20 αξίες της Ζωής» παρομοιάζει την ανατροφή του παιδιού με ένα δέντρο, το Δέντρο των Αξιών, όπου κορμός αυτού του δέντρου είναι ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ, από τον οποίο ξεκινούν όλες εκείνες οι αξίες που χαρακτηρίζουν τη ζωή του ανθρώπου μέσα σε μια κοινωνία, της οποίας αποτελεί μέλος.
Αν, λοιπόν, ο γονιός σέβεται και υπολογίζει τον συνάνθρωπό του, τότε και το παιδί μεγαλώνει μαθαίνοντας να σέβεται και να υπολογίζει τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας.
Αξίες , όπως η ευγένεια, η καλοσύνη, η δικαιοσύνη, η ειλικρίνεια, η τιμιότητα, η συμπόνια, η γενναιοδωρία, η αγάπη δεν μαθαίνονται με τα λόγια. Είναι αξίες βιωματικές, τις ζει το παιδί, τις δέχεται από τους γονείς και τις αναπαράγει.
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κριτική, μαθαίνει να κατακρίνει, αν ζει μέσα στην ντροπή μαθαίνει να αισθάνεται ένοχο, αν ζει μέσα σ΄εχθρικό περιβάλλον, μαθαίνει να καυγαδίζει.
Αν όμως ζει σε κλίμα αποδοχής, εκτίμησης και υποστήριξης από τους γονείς, τότε μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο. Κι όταν μιλάμε για αγάπη δεν μιλάμε για αγάπη που εκδηλώνεται με την προσφορά υλικών αγαθών, αλλά με την προσφορά χρόνου, με πράξεις συνέπειας και αφοσίωσης. Ο γονιός είναι πάντα εκεί για να ακούσει το παιδί του οποιαδήποτε ώρα της μέρας, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό, ακόμη και αν είναι λίγο πριν τον ύπνο. Είναι εκεί κοιτώντας το στα μάτια, είναι εκεί με την αγκαλιά του και το χάδι του.
Τελευταίως έχουμε χάσει την ουσία αυτής της αγάπης. Πιστεύουμε πως με τα τελευταία μοντέλα της τεχνολογίας, με τα άπειρα παιχνίδια και τις συνεχείς εξωσχολικές δραστηριότητες προσφέρουμε το καλύτερο περιβάλλον για να αναπτυχθεί το παιδί. Χάνουμε όμως έτσι την ομορφιά της συμπόρευσης, την ευλογία της συνύπαρξης. ελαχιστοποιούμε τον ήδη περιορισμένο κοινό μας χρόνο ως οικογένεια. Και είναι πολύ σημαντικός αυτός ο κοινός χρόνος, πρωτίστως για να καλύψει την ανάγκη του παιδιού να ανήκει. Το παιδί πρέπει να αισθάνεται ότι ανήκει κάπου και ότι έχει κάποιον στον οποίο μπορεί να απευθυνθεί για το οτιδήποτε. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της μάθησης των παιδιών λαμβάνει χώρα στην καθημερινή ζωή της οικογένειας. Όλες οι αξίες που αναφέραμε μεταλαμπαδεύονται από τους γονείς στα παιδιά στη διάρκεια αυτού του κοινού χρόνου, κοινού ποιοτικού χρόνου που θα αποτρέπει ίσως ακόμη κα την χρήση των ηλεκτρονικών μέσων, των τόσο διαδεδομένων πλέον στην εποχή μας από την παιδική ακόμη ηλικία….
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΑΙΔΙΟΥ
Στη μεσαιωνική Ευρώπη, η εργασία των παιδιών μέχρι τον 18ο αι. θεωρείται αναπόσπαστο στοιχείο της αγροτικής κοινωνίας. Ήταν βαθιά ριζωμένη η αντίληψη ότι όλοι στην οικογένεια συμμετέχουν στην αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων. Το παιδί , από τη στιγμή που αρχίζει να περπατά, συμμετέχει και στις δουλειές της οικογένειας (χωράφι, ζώα, αργαλειό, δουλειές σπιτιού κλπ)
Η ανάπτυξη της βιομηχανίας ,αρχικά στην Αγγλία, πρώτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης, άλλαξε τη ζωή των παιδιών των χαμηλότερων κοινωνικών τάξεων. Η ανάγκη για εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια, στα ορυχεία, στην υφαντουργία οδήγησε σε μια ραγδαία εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης της παιδικής εργασίας.
Αποτελούν φθηνό εργατικό δυναμικό, ο όγκος και η ευλυγισία τους βοηθούσαν την κίνηση τους ανάμεσα στις μηχανές και μέσα στις στοές, ήταν πιο πειθαρχημένα και υπάκουα από τους ενήλικες. Δούλευαν σκληρά 12-16 ώρες, σε άσχημες συνθήκες, σε ταπεινωτικές δουλειές κάτω από την αυστηρή επίβλεψη των υπεύθυνων , τους οποίους όφειλαν να υπακούουν, γιατί αλλιώς τους επιβάλλονταν ξυλοδαρμοί, απαγόρευση φαγητού και ξεκούρασης.
Προς τα τέλη του 19ου αι. με την επέκταση της τεχνολογίας στη βιομηχανία, μειώνονται οι απαιτήσεις για εργατικά χέρια και κατ΄επέκταση τα παιδιά γίνονται λιγότερο απαραίτητα στην παραγωγή. Αρχίζουν και ψηφίζονται οι πρώτοι εκπ/κοί νόμοι για τα παιδιά ηλικίας 5-13 ετών. Με το πέρασμα των αιώνων, η οικογένεια θα γίνει παιδοκεντρική και θα φέρει στην επιφάνεια την «γονεϊκή αγάπη»
Ο 20ος αι. θα δώσει στα «αόρατα» παιδιά τη θέση τους και θα καθιερώσει την αντίληψη για την χαμένη αθωότητα. Αποτέλεσμα αυτών των μακραίωνων διεργασιών θα είναι η ανάδυση των δικαιωμάτων του παιδιού και η υπογραφή της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20/11/1989. Επικυρώνεται από όλα τα κράτη εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας. Στην Ελλάδα επικυρώνεται στις 2/12/1992 με τον Ν.2101. Άποτελείται από 54 άρθρα και χωρίζεται σε 4 τομείς:
- Δικαιώματα Επιβίωσης : επαρκές επίπεδο διαβίωσης, στέγης, διατροφής, πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες
- Δικαιώματα Ανάπτυξης : δικαίωμα στην εκπαίδευση, στο παιχνίδι, πολιτιστικές εκδηλώσεις κλπ
- Δικαιώματα προστασίας: προφύλαξη από κάθε είδους κακοποίηση, αμέλεια και εκμετάλλευση
- Δικαιώματα Συμμετοχής: ελευθερία να εκφράζουν τη γνώμη τους, να έχουν λόγο στα ζητήματα που αφορούν στη ζωή τους, η θέση τους μέσα στην οικογένεια κλπ.
