fanibekou's blog

Α) ΓΕΝΙΚΑ

Η αντιμετώπιση του κάθε προβλήματος ξεκινά αρχικά από την αναγνώριση και την αποδοχή του. Η πιο σωστή προσέγγιση του προβλήματος είναι αρχικά η διαταραχή αυτή να γίνει γνωστή και κατανοητή από τους γονείς του παιδιού. Πρώτα εκείνοι πρέπει να μάθουν τα χαρακτηριστικά της εν λόγω διαταραχής, να την αποδεχθούν και από κοινού με τους ειδικούς επιστήμονες να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα για την άμεση και ουσιαστική αντιμετώπισή του.

Οι γονείς επομένως θα πρέπει να συμβουλεύονται τους ειδικούς για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το παιδί τους, να παρακολουθήσουν ενδεχομένως κάποια σεμινάρια ή να κάνουν κάποιες συνεδριάσεις με συγκεκριμένους γιατρούς όπως παιδίατρο, παιδοψυχολόγο προκειμένου να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την καλύτερη αντιμετώπιση της διαταραχής. Κάποιες φορές ενδεχομένως να χρειαστεί και φαρμακευτική υποστήριξη το παιδί προκειμένου να ξεπεράσει τα όποια προβλήματα. Τα φάρμακα αυτά έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλουν το πρόβλημα κάτι που επιβεβαιώνει ότι τα συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ έχουν βιολογικό υπόβαθρο (Παπάνη, Γιαβρίμη, Βίκη). Ωστόσο, όμως, πριν τη χορήγησή τους καλό θα είναι να εξαντλούνται άλλοι τρόποι και αφού διαπιστωθεί ότι δεν είναι εποικοδομητικοί και δε φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα τότε να γίνεται χρήση φαρμάκων .

Β) ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η αντιμετώπιση από το σχολείο των παιδιών με την εν λόγω διαταραχή πρέπει να είναι συστηματική και στοχευμένη. Βασικός στόχος πρέπει να είναι η δυνατότητα της αναπροσαρμογής του προγράμματος ώστε να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις εκείνες που θα βοηθήσουν το εν λόγω παιδί να αποδώσει τα μέγιστα. Πρωταρχικό ρόλο στην υιοθέτηση της οποιασδήποτε μεθόδου πρέπει να είναι η διασφάλιση της συγκέντρωσης του παιδιού. Μια πρώτη κίνηση, λοιπόν, του δασκάλου είναι να φέρει το παιδί κοντά του, στα πρώτα θρανία έτσι ώστε αυτό να έχει λιγότερες πιθανότητες να αποσπαστεί από τους συμμαθητές του.

Η αντιμετώπιση και η βελτιστοποίηση του παιδιού με ΔΕΠ-Υ προϋποθέτει να υπάρχει στο σχολείο ειδικός παιδαγωγός. Αυτός θα καθορίσει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα  μάθησης βασισμένο σε εστιασμένες ασκήσεις που θα βοηθήσουν το παιδί. Είναι σημαντικό να διατηρεί βλεμματική επαφή με το παιδί, να του δίνει απλές και ξεκάθαρες οδηγίες τις οποίες να απαιτεί να τις επαναλαμβάνει για να διαπιστώνει αν το παιδί τις κατάλαβε, να το επαινεί όσες φορές χρειάζεται και να το επιπλήττει κατ’ ιδίαν όταν η συμπεριφορά του ξεπερνά τα εσκαμμένα, και τέλος να του καταστήσει σαφές ότι το πρόβλημα είναι η συμπεριφορά του και όχι το ίδιο. Όταν το παιδί βρίσκεται σε συμπεριφορικό υποτροπιασμό δε θα πρέπει να προσπαθεί να το νουθετήσει με λόγια αλλά με νεύματα. Να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να εκτονώσει την όποια άβολη κατάσταση δημιουργήθηκε.

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας αφορά σε ένα μεγάλο σχετικά ποσοστό παιδιών καθώς κυμαίνεται στα 10% του μαθητικού πληθυσμού. Η εν λόγω διαταραχή κάνει σαφή την εμφάνισή της καθώς παρατηρούνται μια συστάδα ελλειμμάτων στα παιδιά που την αντιμετωπίζουν. Τα ελλείμματα μάλιστα αυτά είναι που διαχωρίζουν το απλά ζωηρό παιδί από το παιδί που αντιμετωπίζει προβλήματα που άπτονται αυτής της διαταραχής. Η ΔΕΠ-Υ ορίζεται από δύο ομάδες κριτηρίων, αυτή της ελλειμματικής προσοχής και της υπερκινητικότητας. Για να διαγνωστεί ένα παιδί ότι έχει προβλήματα θα πρέπει να πληροί τουλάχιστον έξι κριτήρια από την κάθε μια ομάδα.

Τα βασικά κριτήρια που προσδιορίζουν την ελλειμματική προσοχή – απροσεξία είναι ότι δεν τελειώνει ποτέ μια εργασία που του έχει ανατεθεί, ξεχνά που έχει τοποθετήσει αντικείμενα τα οποία του είναι απαραίτητα προκειμένου να ολοκληρώσει μια εντεταλμένη εργασία, απορροφάται εύκολα από εξωγενείς παράγοντες πχ. θορύβους με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αφοσιωθεί, να προσέξει και να κατανοήσει κάποιον που μιλάει, του είναι αφόρητα δύσκολο να οργανώσει τις δραστηριότητες που έχει, δε δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια με αποτέλεσμα να μην παρουσιάζει αξιόλογη πρόοδο στις υποχρεώσεις του, ενώ τέλος ξεχνά πολύ εύκολα τις υποχρεώσεις του.

Τα κριτήρια που προσδιορίζουν την υπερκινητικότητα αφορούν στην αδυναμία του να παραμείνει στη θέση του για αρκετή ώρα, κινείται νευρικά και παρουσιάζει μια γενικότερη και αδικαιολόγητη ανησυχία, τρέχει γύρω – γύρω και σκαρφαλώνει πολλές φορές με τρόπο που δεν επιτρέπεται από το περιβάλλον ή τις καταστάσεις. Αδυνατεί να παίξει ομαλά με τα άλλα παιδιά γιατί βαριέται εύκολα, ενώ δείχνει να έχει μέσα του ένα «μηχανάκι» που τον μετακινεί και δεν τον αφήνει να ηρεμήσει.

Άλλη βασική παράμετρος της εν λόγω διαταραχής είναι και η παρορμητικότητα μέσω της οποίας καταδεικνύονται άλλα προβλήματα όπως το να προτρέχει να απαντήσει – εντελώς απερίσκεπτα – σε μια ερώτηση η οποία είναι μισοδιατυπωμένη, παρεμβαίνει ενοχλώντας στις συζητήσεις των άλλων, ενώ του είναι τελείως αδιανόητο το να μείνει στη θέση του και να περιμένει να μιλήσει όταν έρθει η σειρά του

Για να διαγνωστεί κάποιο με την εν λόγω διαταραχή θα πρέπει να εκδηλώνει τα συμπτώματα αυτά για πάνω από έξι μήνες και να είναι εμφανή σε παραπάνω από ένα περιβάλλοντα όπως πχ. στο σχολείο και στο σπίτι. Τα συμπτώματα εμφανίζονται πριν από την ηλικία των επτά ετών και ενδέχεται να ακολουθεί το άτομο και στην εφηβική ή στη μετέπειτα ζωή του. Αυτό όμως σημαίνει ότι στην εφηβική ζωή στα εν λόγω συμπτώματα θα προστεθούν και άλλα προβλήματα με ψυχοπαθολογικό περιεχόμενο, τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν το παιδί σε ανεπιθύμητες ή παραβατικές συμπεριφορές

Με βάση τις κείμενες διατάξεις τα παιδιά με ήπια νοητική υστέρηση -και όχι μόνο- φοιτούν σε γενικά σχολεία. Μέσα στα πλαίσια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης γίνεται προσπάθεια ώστε τα παιδιά αυτά να έχουν όσο το δυνατόν ίδιες και ίσες ευκαιρίες με τους «υγιείς» συνομηλίκους τους.

Η εκπαίδευση των παιδιών με ελαφρά ή ήπια νοητική υστέρηση πρέπει να ξεκινά από πολύ νωρίς, από την προσχολική ηλικία, καθώς η νοητική ηλικία τους υπολείπεται της χρονολογικής κατά το ήμισυ. Κατά την περίοδο αυτή το παιδί μαθαίνει βασικές συμπεριφορές όπως να υπακούει στο δάσκαλο, να ακολουθεί συγκεκριμένες οδηγίες, να κρατά το μολύβι, να αυτοεξυπηρετείται, να επικοινωνεί με τους συνομηλίκους του κα. Επομένως η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να ξεκινά νωρίς προκειμένου το παιδάκι με ήπια νοητική υστέρηση να έχει το χρόνο να αποκτήσει τις απαιτούμενες για την ηλικία του δεξιότητες, καθώς ένα τέτοιο παιδί μπορεί να χρειάζεται δύο με τρία χρόνια για να αποκτήσει όλες αυτές τις δεξιότητες τη στιγμή που ένα άλλο κανονικό  παιδί χρειάζεται μόνο ένα.

Το παιδί με ήπια νοητική υστέρηση στα πρώτα χρόνια του δημοτικού συνεχίζει την προσπάθεια πρόσκτησης δεξιοτήτων ετοιμότητας (βασικές συμπεριφορές). Επίσης στην ηλικία αυτή τίθενται και τα θεμέλια για την καλλιέργεια των βασικών δεξιοτήτων της γλώσσας καθώς επίσης και της κοινωνικοποίησής του. Όσο δηλαδή μεγαλώνει το παιδί και οδεύει προς τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού, ο ρόλος του δασκάλου είναι πολύ σημαντικός καθώς θα πρέπει να οργανώσει ένα πρόγραμμα μάθησης βασισμένο στις δυνατότητες του παιδιού. Θα πρέπει δηλαδή να μεθοδεύσει τη διδασκαλία του σε ένα αυστηρά δομημένο πρόγραμμα, με ξεκάθαρους διδακτικούς στόχους για την κάθε ενότητα, με συνεχείς επαναλήψεις, με επιβραβεύσεις για κάθε μικρή ή μεγάλη κατάκτησή του. Επιπλέον θα πρέπει να κρατά φάκελο αξιολόγησης της εξέλιξης του παιδιού, προκειμένου να αντιληφθεί ποια μέθοδος διδακτικής προσέγγισης λειτουργεί καλύτερα για το κάθε παιδί και αναλόγως να την εφαρμόζει. Εξάλλου το φύλλο αξιολόγησης λειτουργεί ως «χάρτης» για τη μαθησιακή εξέλιξη του παιδιού.

Όταν το παιδί με ελαφρά ή ήπια νοητική υστέρηση φτάνει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τότε αλλάζει εντελώς ο προσανατολισμός και η φύση της διδασκαλίας. Τώρα πλέον δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην απόκτηση κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων. Δίνεται δηλαδή η δυνατότητα σε αυτά τα παιδιά να ενταχθούν σ’ ένα πρόγραμμα εργασίας και παράλληλα με τη φοίτησή τους στο σχολείο να εργάζονται και να αποκτούν εμπειρία σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά αυτά να διερευνήσουν τις διάφορες εργασιακές δραστηριότητες που τους προσφέρονται, να κατανοήσουν τις ανάγκες της κάθε μιας, να αξιολογήσουν τόσο τα ίδια όσο και οι εργοδότες τους τις δυνατότητές τους και τέλος να επιλέξουν αυτή που θα είναι η καλύτερη για εκείνα.

Πέρα όμως, από οποιοδήποτε διδακτικό στόχο τόσο ο εκπαιδευτικός όσο και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού πρέπει να δώσουν έμφαση στην ψυχολογία του. Η ενθάρρυνση, ο έπαινος, η αποδοχή από δασκάλους, συμμαθητές, κοινωνία λειτουργούν καταλυτικά στην ομαλή εξέλιξη του παιδιού. Είναι χρέος της επίσημης πολιτείας να «διδάσκει» στους πολίτες της κανόνες σωστής συμπεριφοράς απέναντι σε άτομα με οποιαδήποτε μορφή και οποιουδήποτε βαθμού νοητικής ανεπάρκειας, προκειμένου αυτά να ενταχτούν ομαλά μέσα στην κοινωνία και να προσθέσουν το δικό τους λιθαράκι στην εξέλιξή της.

http://www.autismthessaly.gr/doc/Q_A_autism.pdf