athanasikas's blog

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

1. ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ

Το πρώτο κύτταρο του οργανισμού μας σχηματίστηκε από την συνένωση δύο γαμετών, ενός σπερματοζωαρίου του πατέρα μας και ενός ωαρίου της μητέρας μας.
Αυτό το κύτταρο περιείχε 46 χρωμοσώματα από τα οποία 23 ήταν από τον πατέρα μας ενώ τα άλλα 23 από τη μητέρα μας. Όλα τα κύτταρα μας προήλθαν από αυτό το κύτταρο με αλλεπάλληλες μιτωτικές διαιρέσεις, οι οποίες είχαν σαν αποτέλεσμα να δημιουργούνται με κάθε μιτωτική διαίρεση, κύτταρα με 46 χρωμοσώματα το καθένα.
Σε κάθε νέο κύτταρο τα χρωμοσώματα είναι πανομοιότυπα ένα προς ένα με τα χρωμοσώματα του πρώτου μας κυττάρου.
Με βάση τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι, σε κάθε μας σωματικό κύτταρο από τα 46 χρωμοσώματα που περιέχει, τα 23 είναι αντίγραφα αυτών που κληρονομήσαμε από τον πατέρα και τα άλλα 23 είναι αντίγραφα αυτών που κληρονομήσαμε από την μητέρα.
Είναι λογικό βέβαια ότι όπως σε κάθε άνθρωπο, έτσι και στο δικό σου παιδί το πρώτο του κύτταρο αλλά και το κάθε κύτταρο που θα προκύψει από αυτό, θα πρέπει να έχει 46 συνολικά χρωμοσώματα, από τα οποία μόνο τα μισά (23) θα είναι ίδια με τα δικά σου και τα υπόλοιπα μισά (23) θα είναι ίδια με του άλλου γονιού του.
Έτσι καταλαβαίνεις την αναγκαιότητα να υπάρξουν διαδικασίες με τις οποίες τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια να αποκτούν τον μισό αριθμό χρωμοσωμάτων από τα υπόλοιπα κύτταρα σου.
Αυτές οι διαδικασίες είναι:
Η σπερματογένεση που έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία σπερματοζωαρίων
Η ωογένεση που έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ωαρίου
Τα ώριμα γεννητικά κύτταρα δηλαδή το σπερματοζωάριο και το ωάριο ονομάζονται και γαμέτες.
Γαμετογένεση είναι οι διαδικασίες με τις οποίες προκύπτει κάποιος γαμέτης δηλαδή το σπερματοζωάριο ή το ωάριο

α. ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ
Στην ηλικία των 13 η ορμόνη τεστοστερόνη (εκκρίνεται από την υπόφυση) αρχίζει να διεγείρει τους όρχεις για συνεχή παραγωγή σπερματοζωαρίων.
Στην περιφέρεια των σπερματικών σωληναρίων των όρχεων υπάρχουν πρόδρομα γεννητικά κύτταρα, τα σπερματογόνια .
Τα σπερματογόνια είναι τα κύτταρα από τα οποία με συνεχείς διαιρέσεις και στη συνέχεια με διαφοροποίηση των κυττάρων παράγονται τα σπερματοζωάρια.
Όπως όλα τα κύτταρα του ανθρώπου έτσι και τα σπερματογόνια έχουν 44+XY χρωμοσώματα.
Τα σπερματογόνια διαιρούνται μιτωτικά και έτσι παράγονται σπερματοκύτταρα με 44+XY χρωμοσώματα το καθένα. Αυτά ονομάζονται σπερματοκύτταρα και με δύο μειωτικές διαιρέσεις θα δώσουν τέσσερα κύτταρα με μειωμένο αριθμό χρωμοσωμάτων που ονομάζονται σπερματίδες. Δύο κύτταρα έχουν (22+Χ) χρωμοσώματα και δύο έχουν (22+Υ) χρωμοσώματα .
Οι σπερματίδες με διαδοχικές μεταβολές, όπως απώλεια μέρους του κυτταροπλάσματος τους και δημιουργία της μαστιγιοουράς μετατρέπονται σε σπερματοζωάρια, καθένα από τα οποία αποτελείται από την κεφαλή, το ενδιάμεσο σώμα και την ουρά.
Η κεφαλή περιέχει απλοειδή πυρήνα (με 23 χρωμοσώματα), καθώς και ένζυμα που θα το βοηθήσουν να διεισδύσει στο ωάριο.
Το ενδιάμεσο σώμα περιέχει πολλά μιτοχόνδρια, τα οποία δίνουν ενέργεια για τη μετακίνησή του, που πραγματοποιείται με τη μαστιγιοουρά του.
Έτσι το σπερματοζωάριο είναι έτοιμο για να γονιμοποιήσει κάποιο ωάριο, όταν το συναντήσει στον ωαγωγό.
Από ένα σπερματογόνιο προκύπτουν τελικά, τέσσερα σπερματοζωάρια.

β. ΩΟΓΕΝΕΣΗ
Τα πρόδρομα γεννητικά κύτταρα της γυναίκας βρίσκονται στις ωοθήκες, σε ειδικά θυλάκια, που ονομάζονται ωοθυλάκια. Αυτά τα πρόδρομα γεννητικά κύτταρα ονομάζονται ωογόνια και πολλαπλασιάζονται μιτωτικά κατά την εμβρυϊκή ζωή. Κάθε ωογόνιο παραμένει για πολλά χρόνια σ’ αυτό το στάδιο περιμένοντας την σειρά του να ωριμάσει..
Από την εφηβεία και μετά, κάθε 28 περίπου ημέρες, ένα (συνήθως) ωοθυλάκιο μπαίνει στο στάδιο της ωρίμανσης, εναλλάξ από κάθε ωοθήκη.
Το ωογόνιο που περιέχεται στο ωοθυλάκιο αυτό ωριμάζει με διαδοχικές διαιρέσεις. Από την πρώτη, μιτωτική διαίρεση, προκύπτει ένα ωοκύτταρο με 44+ΧΧ χρωμοσώματα. Αυτό με δύο μειωτικές διαίρεσεις θα δώσει τελικά τέσσερα κύτταρα με 22+Χ χρωμοσώματα. Ένα απο αυτά, με μεταβολές (αύξηση μεγέθους και συσσώρευση θρεπτικών ουσιών –λέκιθος-) θα μετατραπεί σε ωάριο ( με 22+Χ χρωμοσώματα) που θα είναι έτοιμο για γονιμοποίηση. Τα υπόλοιπα τρία κύτταρα που προκύπτουν από τις μειωτικές διαιρέσεις δεν μετατρέπονται σε ωάρια, δεν μπορούν να γονιμοποιηθούν και ονομάζονται πολικά σωμάτια.
Η λέκιθος, που περιέχει το ωάριο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του ζυγωτού κατά τις πρώτες μέρες μετά τη γονιμοποίηση, μέχρι το έμβρυο να εμφυτευτεί στη μήτρα.

2. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ
Κατά την εκσπερμάτωση, 300.000.000 περίπου σπερματοζωάρια ελευθερώνονται στον κόλπο της γυναίκας, και διά μέσου της μήτρας πηγαίνουν προς τους ωαγωγούς

Αν στους ωαγωγούς τύχει να υπάρχει ένα ωάριο, είναι πολύ πιθανό να συμβεί η γονιμοποίηση του.
Κατά τη γονιμοποίηση, η κεφαλή ενός μόνο σπερματοζωαρίου με τη βοήθεια ειδικών ενζύμων εισέρχεται στο ωάριο. Αμέσως μετά δημιουργούνται αλλαγές στο ωάριο που εμποδίζουν την είσοδο άλλων σπερματοζωαρίων.
Οι πυρήνες των δύο απλοειδών (23 χρωμοσώματα) γαμετικών κυττάρων συντήκονται (συνενώνονται). Έτσι προκύπτει ένα διπλοειδές (με 46 χρωμοσώματα) κύτταρο, το ζυγωτό.
Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού.
Για να καλυφθούν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες ζυγωτού και στη συνέχεια του εμβρύου, αυξάνεται απότομα ο ρυθμός της κυτταρικής αναπνοής.
Το ζυγωτό με αλλεπάλληλες μιτωτικές διαιρέσεις θα δώσει πολλά κύτταρα τα οποία στη συνέχεια με διαφοροποίηση θα δώσουν τους ιστούς και τα όργανα του σώματος μας.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΕΡΩΤ. Γιατί είναι ανάγκη να μειωθεί το αριθμός των χρωμοσωμάτων κατα την δημιουργία των γαμετών; (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Γιατί στο ωάριο εισέρχεται μόνο ένα σπερματοζωάριο; (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Περιγράψτε την διαδικασία της σπερματογένεσης. (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Περιγράψτε την διαδικασία της ωογένεσης. (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Τι είναι το απλοειδές και τι το διπλοειδές κύτταρο; (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Τι συμβαίνει στο ζυγωτό μετά την δημιουργία του; (Η απάντηση στό κείμενο)

ΕΡΩΤ. Τι είναι χρωμοσώματα;
ΑΠΑΝΤ. Είναι σχηματισμοί που παρατηρούνται στα κύτταρα όταν αυτά διαιρούνται και που αποτελούνται από DNA και πρωτεϊνες. Έτσι είναι τα σωματίδια που περικλείουν τις γενετικές πληροφορίες καταγεγραμμάνες στο μόριο του DNA.

ΕΡΩΤ. Τι είναι οι γενετικές πληροφορίες;
ΑΠΑΝΤ. Είναι πληροφορίες για την κατασκευή των πρωτεινών, που είναι καταγεγραμμένες στο μόριο του DNA και οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα κληρονομήσιμα χαρακτηριστικά.

ΕΡΩΤ. Τι είναι μιτωτικές διαιρέσεις;
ΑΠΑΝΤ. Είναι ο ένας από τους δύο τρόπους κυτταρικής διαίρεσης που παρατηρούνται στον ανθρώπινο (και όχι μόνο) οργανισμό. Με τον τρόπο αυτό τα κύτταρα που διαιρούνται (έχουν 46 χρωμοσώματα) δίνουν δύο κύτταρα με τον ίδιο αριθμό χρωμοσωμάτων (46 χρωμοσώματα).

ΕΡΩΤ. Τι είναι μειωτικές διαιρέσεις;
ΑΠΑΝΤ. Είναι ο ένας άλλος τους δύο τρόπους κυτταρικής διαίρεσης που παρατηρούνται στον ανθρώπινο (και όχι μόνο) οργανισμό. Με τον τρόπο αυτό τα κύτταρα που διαιρούνται (έχουν 46 χρωμοσώματα) δίνουν δύο κύτταρα με 23 χρωμοσώματα το καθένα.

3. ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Η πιο χαρακτηριστική εξωτερική εκδήλωση της λειτουργίας του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας είναι η έμμηνη ρύση ή περίοδος.
Η έναρξη της έμμηνης ρύσης υποδηλώνει συμβατικά και την πρώτη μέρα του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Ο κύκλος αυτός επαναλαμβάνεται από την εφηβεία έως την εμμηνόπαυση (κατά το 45ο με 50ο έτος της ηλικίας) κάθε 28 μέρες περίπου.
Κατά τη διάρκεια αυτών των 28 ημερών συμβαίνουν πολύ σπουδαία γεγονότα στο σώμα της γυναίκας. Στα γεγονότα αυτά περιλαμβάνονται
1. Η προπαρασκευή της μήτρας για την εμφύτευση του ζυγωτού,
2. Η ωοθυλακιορηξία,
3. Σε περίπτωση μη εμφύτευσης ζυγωτού, η επάνοδος της μήτρας στην προηγούμενη κατάσταση .
Τα γεγονότα αυτά συμβαίνουν με μεγάλη ακρίβεια κάτω από τον έλεγχο ορμονών που εκκρίνονται από τους αδένες: υπόφυση και ωοθήκες.
Αναλυτικότερα
Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας παρουσιάζει δύο κυκλικές μεταβολές, που διαρκούν 28 περίπου ημέρες,
α. τον ωοθυλακικό κύκλο
β. τον ενδομήτριο κύκλο.

α. Ωοθυλακικός κύκλος
Ο ωοθυλακικός κύκλος περιλαμβάνει όσα συμβαίνουν στο ωοθυλάκιο.
Ο ωοθυλακικός κύκλος βρίσκεται κάτω από τον ορμονικό έλεγχο της υπόφυσης. Χωρίζεται σε δύο φάσεις.
Στο εσωτερικό κάθε ωοθήκης υπάρχουν αρκετές χιλιάδες ωοθυλάκια, που το καθένα περιέχει ένα άωρο ωάριο.
• Η 1η φάση περιλαμβάνει την ωρίμανση ενός ωοθυλακίου και την απελευθέρωση του ωαρίου.
Για το σκοπό αυτό:
Η υπόφυση εκκρίνει την θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) η οποία προκαλεί την ωρίμανση ενός νέου ωοθυλακίου.
Η υπόφυση εκκρίνει επίσης και την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH) η οποία προκαλεί την ωοθυλακιορρηξία.
Στην ωοθυλακιορρηξία ανοίγει το ωοθυλάκιο και το ωάριο απελευθερώνεται στον ωαγωγό. Η ωοθυλακιορρηξία γίνεται κατά τη 14η μέρα κάθε κύκλου.

• Η 2η φάση: Μετά την απελευθέρωση του ωαρίου τα κύτταρα του ωοθυλακίου συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται σχηματίζοντας το ωχρό σωμάτιο το οποίο εκκρίνει οιστρογόνα και μεγάλες ποσότητες προγεστερόνης, που είναι μια ορμόνη με σπουδαίο ρόλο στον ενδομήτριο κύκλο.

β. Ο ενδομήτριος κύκλος
Ο ενδομήτριος κύκλος αφορά τις περιοδικές αλλαγές που γίνονται στο βλεννογόνο της μήτρας. Ο κύκλος αυτός βρίσκεται κάτω από έλεγχο των ορμονών που παράγονται στις ωοθήκες.
• Από την 5η μέχρι την 26η μέρα προκαλείται αύξηση της αιμάτωσης και ανάπτυξη των αδένων του βλεννογόνου της μήτρας και άφθονη έκκριση γλυκογόνου και βλέννας, λόγω των οιστρογόνων και της προγεστερόνης που εκκρίνονται από τις ωοθήκες.
• Η συγκέντρωση της προγεστερόνης αυξάνεται πολύ από τη 14η μέχρι την 26η μέρα και ύστερα μειώνεται απότομα …
Η μείωση της προγεστερόνης προκαλεί την έναρξη της αποδιοργάνωσης και αυτοκαταστροφής του ενδομήτριου.
Έτσι την 28η μέρα έρχεται η έμμηνος ρύση ή περίοδος, κατά την οποία αποβάλλονται μέσω του κόλπου 50-150 ml αίματος, βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων.
Η πρώτη μέρα της εμμήνου ρύσης υποδηλώνει και την πρώτη μέρα του επόμενου εμμηνορρυσιακού κύκλου.
Αρχίζει τώρα την δράση του άλλο ωοθυλάκιο.
Αρχίζει να μετρά ένας νέος κύκλος….
Τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του νέου ωοθυλακίου εκκρίνουν οιστρογόνα και προγεστερόνη .
Υπό την επίδραση των οιστρογόνων, από την 5η μέρα έως την 14η μέρα αρχίζουν και πάλι να πολλαπλασιάζονται τα κύτταρα του βλεννογόνου της μήτρας, προετοιμάζοντας την ξανά για εμφύτευση ζυγωτού.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πάχυνση ξανά του βλεννογόνου της μήτρας για να εξασφαλίσει στο γονιμοποιημένο ωάριο, που ενδέχεται να υπάρξει, τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται και να διευκολύνει τελικά την εμφύτευσή του.
Ταυτόχρονα η υπόφυση παράγει σταθερά τις ορμόνες FSH και LH. Έτσι προκαλείται η ωρίμανση του νέου ωοθυλακίου.
Την 14η περίπου μέρα του κύκλου όμως αυξάνεται απότομα η έκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) και έτσι προκαλείται η νέα ωοθυλακιορρηξία
Στην ωορρηξία η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει.
Το ωάριο βρίσκεται τώρα μέσα στον ωαγωγό και μετακινείται αργά προς τη μήτρα με τη βοήθεια του κροσσωτού επιθηλίου του ωαγωγού και με την παράλληλη σύσπαση των μυών των τοιχωμάτων του ωαγωγού…..
Μετά την ωορρηξία, από την 14η έως την 26η μέρα, το νέο ωχρό σωμάτιο που σχηματίστηκε, παράγει σε μεγάλη ποσότητα προγεστερόνη, υπό την επίδραση της οποίας αυξάνεται περισσότερο το πάχος του ενδομήτριου.
Αν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί, η παραγωγή προγεστερόνης μειώνεται απότομα επειδή το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται, με αποτέλεσμα στο τέλος της 28ης μέρας η προγεστερόνη να είναι ελάχιστη και να σηματοδοτεί την αρχή της περιόδου (αποβολής βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων, 5 περίπου μέρες).

Βλέπουμε, τελικά, μια αλληλεπίδραση της υπόφυσης με τα ωοθυλάκια μέσω των ορμονών, ώστε να ρυθμίζονται οι δύο προαναφερθέντες κύκλοι: α. Ο ωοθυλακικός και β. Ο ενδομήτριος , που συνιστούν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο.

Ο ιδανικός κύκλος εμμηνορρυσιακός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες. Όμως δεν έχει πάντα σταθερή διάρκεια. Πολλές φορές παρουσιάζει διακυμάνσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Στις διακυμάνσεις του κύκλου συντελούν η ηλικία της γυναίκας, η υγεία της, διάφορες παροδικές ψυχολογικές καταστάσεις πολλές φορές μάλιστα και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Η ανελλιπής παρακολούθηση του κύκλου είναι απαραίτητη καθώς μπορεί να συντελέσει στην αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ή στην επίτευξη μιας επιθυμητής.

Ερωτήσεις και απαντήσεις στον έμμηνο κύκλο

ΕΡΩΤ. Ποιοι παράγοντες ρυθμίζουν τον έμμηνο κύκλο;
ΑΠΑΝΤ. Ο έμμηνος κύκλος ρυθμίζεται από ορμόνες που παράγονται από την υπόφυση και από τις ωοθήκες.

ΕΡΩΤ. Τι περιλαμβάνει ο έμμηνος κύκλος;
ΑΠΑΝΤ. Περιλαμβάνει δύο επιμέρους κύκλους: Τον ωοθυλακικό και τον ενδομήτριο.
Ο ωοθυλακικός κύκλοςπεριλαμβάνει την ωρίμανση ενός ωαρίου μέσα σε ένα ωοθυλάκιο, την απελευθέρωση του ωαρίου και την μετατροπή του ωοθυλακίου σε ωχρό σωμάτιο.
Ο ενδομήτριος κύκλος περιλαμβάνει την προετοιμασία του βλεννογόνου της μήτρας (πάχυνση) για να δεχθεί το έμβρυο, και σε περίπτωση μη εμφύτευσης εμβρύου, την αποβολή του ιστού αυτού.

Ο ωοθυλακικός κύκλος
ΕΡΩΤ. Μέχρι την 14η μέρα γίνεται η ωρίμανση του ωοθυλακίου. Κάτω από την επίδραση ποιας ορμόνης συμβαίνει αυτή;
ΑΠΑΝΤ. Η ωρίμανση του ωοθυλακίου συμβαίνει κάτω από την επίδραση της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH) που παράγεται από την υπόφυση.

ΕΡΩΤ. Κάτω από την επίδραση ποιας ορμόνης συμβαίνει η απελευθέρωση του ωαρίου;
ΑΠΑΝΤ. Την 14η μέρα το ώριμο ωοθυλάκιο θα απελευθερώσει το ωάριο. Αυτό θα γίνει με την επίδραση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) που επίσης παράγεται στην υπόφυση. Συγκεκριμένα , η απότομη αύξηση της συγκέντρωσης της ωχρινοτρόπου ορμόνης και η ακόλουθη απότομη πτώση της, σηματοδοτούν την ρήξη του ωοθυλακίου και έτσι την απελευθέρωση του ωαρίου στον ωαγωγό.

ΕΡΩΤ. Ποια η τύχη του ωοθυλακίου μετά που απελευθερώνεται το ωάριο;
ΑΠΑΝΤ. Το ωοθυλάκιο στη συνέχεια μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο κάτω από την επίδραση της ωχρινοτρόπου ορμόνης.

ΕΡΩΤ. Πως παράγονται τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη και ποιος ο ρόλος τους;
ΑΠΑΝΤ. Το ωοθυλάκιο που ωριμάζει παράγει τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη σε μικρή ποσότητα. Λίγο πριν την απελευθέρωση του ωαρίου παράγει σε μεγάλες ποσότητες τα οιστρογόνα και έτσι απελευθερώνεται το ωάριο. Τώρα το ωοθυλάκιο μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο και παράγει μεγάλες ποσότητες προγεστερόνης και μικρότερες ποσότητες οιστρογόνων .
Οι ορμόνες αυτές είναι απαραίτητες για να ρυθμίζεται ο ενδομήτριος κύκλος …

Ο ενδομήτριος κύκλος

ΕΡΩΤ. Ποιος είναι ο μηχανισμός με τον οποίο έρχεται η έμμηνη ρύση ;
ΑΠΑΝΤ. Η προγεστερόνη μετά την 14η μέρα εκκρίνεται από το ωχρό σωμάτιο σε μεγάλη ποσότητα. Από την 28 μέρα όμως η έκκριση της μειώνεται στο ελάχιστο και αυτό σηματοδοτεί την έναρξη της επόμενης έμμηνης ρύσης.

ΕΡΩΤ. Τι μεταβολή παρατηρείται στα τοιχώματα της μήτρας κατά την αιμορροική φάση του εμμήνου κύκλου;
ΑΠΑΝΤ. Μειώνεται το πάχος των τοιχωμάτων της (αποβολή βλέννας, αίματος και κυτταρικών υπολειμμάτων)

ΕΡΩΤ. Τι συμβαίνει στα τοιχώματα της μήτρας μετά την αιμορροική φάση και γιατί;
ΑΠΑΝΤ. Τα τοιχώματα αυξάνουν ξανά το πάχος τους επειδή προετοιμάζονται να υποδεχθούν ένα έμβρυο.

ΕΡΩΤ. Κάτω από την επίδραση ποιών ορμονών τα τοιχώματα αυξάνουν το πάχος τους ;
ΑΠΑΝΤ. Κάτω από την επίδραση των οιστρογόνων, τα κύτταρα του βλεννογόνου της μήτρας πολλαπλασιάζονται και έτσι τα τοιχώματα της μήτρας αυξάνουν το πάχος τους από την 5η μέχρι την 28η μέρα.

ΕΡΩΤ. Μετά την 28η μέρα αρχίζει η επόμενη έμμηνη ρύση . Τι συμβαίνει στα τοιχώματα της μήτρας;
ΑΠΑΝΤ. Τα τοιχώματα της μήτρας, σταδιακά, ξανά λεπταίνουν.

4. ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΥΗΣΗ

Στον άνθρωπο ωριμάζει συνήθως ένα ωάριο κάθε μήνα, εναλλάξ από κάθε ωοθήκη, και γι’ αυτό γεννιέται ένα βρέφος ανά τοκετό. Μερικές φορές όμως συμβαίνει να γεννηθούν δίδυμα ή ακόμα τρίδυμα ή τετράδυμα
Τα δίδυμα μπορεί να προέρχονται από δύο διαφορετικά ωάρια, που γονιμοποιούνται και δίνουν δύο διαφορετικά ζυγωτά.
Από αυτά προκύπτουν δύο διαφορετικά άτομα, που μοιάζουν σαν τα συνηθισμένα αδέλφια. Αυτά είναι τα διζυγωτικά ή διωικά δίδυμα
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις κατά τις οποίες προκύπτουν δίδυμα από ένα και μόνο γονιμοποιημένο ωάριο. Αυτά είναι τα μονοζυγωτικά ή μονοωικά δίδυμα, τα οποία μοιάζουν καταπληκτικά μεταξύ τους και ανήκουν υποχρεωτικά στο ίδιο φύλο.
Σήμερα, σε πολλές γυναίκες που δυσκολεύονται να τεκνοποιήσουν χορηγούνται ορμόνες που προκαλούν πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες για πολλαπλές κυήσεις

ΕΡΩΤ. Γεννήθηκαν δύο αδέλφια, δίδυμα, που το ένα ήταν κοριτσάκι και το άλλο αγοράκι. Πως εξηγείται η γέννηση τέτοιων διδύμων ; (Η απάντηση στο κείμενο)

ΕΡΩΤ. Γεννήθηκαν δύο αδέλφια, δίδυμα κοριτσάκια που έμοιαζαν μεταξύ τους σαν να ήταν το ίδιο άτομο. Πως εξηγείται η γέννηση τέτοιων διδύμων ; (Η απάντηση στο κείμενο)

5. Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μητέρας και εμβρύου

ΕΡΩΤ. Γιατί η διατροφή της εγκύου είναι πολύ σημαντική για την ίδια και το έμβρυο;
ΑΠΑΝΤ. Επειδή οι θρεπτικές ουσίες της τροφής συμβάλλουν αφ’ ενός στην ανάπτυξη του εμβρύου και αφ’ ετέρου βοηθούν τη μητέρα να παραμείνει υγιής.

ΕΡΩΤ. Πως μπορούν να δράσουν στην υγεία του εμβρύου οι επικίνδυνες χημικές ουσίες;
ΑΠΑΝΤ. Ορισμένα εντομοκτόνα ή ακόμα και φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στο έμβρυο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της θαλιδομίδης, ενός ήπιου ηρεμιστικού. Παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες οι οποίες έπαιρναν αυτό το φάρμακο γεννήθηκαν με σοβαρές παραμορφώσεις των άκρων.
Ορισμένα παράγωγα της βιταμίνης Α μπορεί επίσης να προκαλέσουν αποβολές ή βλάβες στο έμβρυο.

ΕΡΩΤ. Γιατί ορισμένες ιώσεις είναι επικίνδυνες για την υγεία του εμβρύου;
ΑΠΑΝΤ. Επειδή οι ιοί μπορούν να διαπεράσουν τον πλακούντα και να προσβάλουν το έμβρυο. Τέτοιοι είναι ο ιός του AIDS , ο ιός της ερυθράς κ.ά.
Αν η έγκυος προσβληθεί από τον ιό της ερυθράς, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της κύησης, προκαλούνται σοβαρές βλάβες στα σχηματιζόμενα όργανα του εμβρύου. Έτσι, μπορεί το βρέφος όταν γεννηθεί, να έχει κώφωση, καταρράκτη κ.ά.

ΕΡΩΤ. Ποιες συνήθειες καθημερινές είναι δυνατόν να βλάψουν την υγεία του εμβρύου;
ΑΠΑΝΤ. Η έγκυος πρέπει να αποφεύγει το κάπνισμα, γιατί ο καπνός που εισπνέει περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα και άλλες ουσίες επιβλαβείς για το έμβρυο.
Νεογνά που γεννιούνται από γονείς καπνιστές έχουν συνήθως μειωμένο βάρος και συχνά παρουσιάζουν σπασμούς.
Η υπερβολική κατανάλωση καφέ ή οινοπνευματωδών ποτών από τη μέλλουσα μητέρα, καθώς και η χρήση ναρκωτικών ουσιών μπορεί επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου.

ΕΡΩΤ. Γιατί κατά την εγκυμοσύνη πρέπει να αποφεύγονται οι ακτινογραφίες;
ΑΠΑΝΤ. Επειδή οι ακτίνες-Χ μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις με πιθανότητες να δημιουργηθούν στο έμβρυο ασθένειες ή και καρκίνοι.

ΕΡΩΤ. Οι γιατροί συνιστούν στις εγκύους να τρώνε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και συνταγογραφούν φάρμακα για τον λόγο αυτό. Ποια νομίζετε ότι είναι η ανάγκη για κάτι τέτοιο;
ΑΠΑΝΤ. Επειδή σε μερικές εγκύους παρουσιάζονται προβλήματα στα οστά και στα δόντια, λόγω του ότι ο οργανισμός τους αντλεί από αυτά τα απαραίτητα άλατα π.χ. του ασβεστίου, για τις ανάγκες του εμβρύου.

ΕΡΩΤ. Πότε είναι απαραίτητο οι μελλοντικοί γονείς να ζητήσουν γενετική συμβουλή;
ΑΠΑΝΤ. Οι μελλοντικοί γονείς να ζητήσουν οπωσδήποτε γενετική συμβουλή όταν στο οικογενειακό περιβάλλον τους υπάρχουν περιπτώσεις κληρονομικών ανωμαλιών. Το ίδιο ισχύει και αν η μητέρα είναι σε σχετικά μεγάλη ηλικία επειδή σ’ αυτή την περίπτωση οι πιθανότητες να γεννηθεί παιδί με σύνδρομο Down είναι αυξημένες.
Είναι όμως καλό για όλα τα ζευγάρια που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, να ελέγξουν ώστε να διαπιστώσουν αν είναι φορείς κάποιας κληρονομικής ανωμαλίας, όπως είναι η μεσογειακή, η δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.ά.

ΕΡΩΤ. Ποια είναι τα συμπτώματα της ύπαρξης ενός σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος;
ΑΠΑΝΤ. Συμπτώματα όπως πόνος ή ερεθισμός στη γενετική περιοχή, τσούξιμο κατά την ούρηση, διογκωμένοι αδένες, μη φυσιολογικά εκκρίματα από τον κόλπο ή από το πέος, πληγές, φουσκάλες στη γεννητική περιοχή ή στο στόμα πρέπει να οδηγούν χωρίς καθυστέρηση στον ειδικό γιατρό.

6. Επίδραση του τρόπου ζωής στην υγεία του αναπαραγωγικού συστήματος.

ΕΡΩΤ. Τι πρέπει να προσέχουμε για να μη κολλήσουμε κάποιο νόσημα;
ΑΠΑΝΤ. Η αποχή και η πιστή μονογαμική σχέση προσφέρουν λύσεις ενάντια στα αφροδίσια νοσήματα και ειδικότερα στο AIDS. Όσοι όμως επιμένουν να έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους, θα πρέπει απαραίτητα να χρησιμοποιούν προφυλακτικό. Το προφυλακτικό αφ’ ενός δρα ως αντισυλληπτικό μέσο αφ’ ετέρου μειώνει σημαντικά την πιθανότητα μετάδοσης των αφροδίσιων νοσημάτων.
Σε κάθε περίπτωση όμως οφείλουμε επιπρόσθετα να υιοθετήσουμε κανόνες προσωπικής υγιεινής όπως π.χ. η καθαριότητα του γεννητικού συστήματος που να μας προστατεύουν από τις μολύνσεις.

ΕΡΩΤ. Τι κίνδυνοι προκύπτουν από την ύπαρξη ενός σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος;
ΑΠΑΝΤ. Υπάρχει κίνδυνος σοβαρής βλάβης των αναπαραγωγικών οργάνων , κίνδυνος να επέλθει στειρότητα, καθώς και το ενδεχόμενο επιπλοκών με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου, από νοσηρότητα έως τον θάνατο.
Υπάρχει κίνδυνος να μεταδοθεί η ασθένεια από τον ένα ερωτικό σύντροφο στον άλλο ακόμα και στους απογόνους. Γι’ αυτό αν, τελικά, κάποιος διαπιστώσει ότι πάσχει από ένα αφροδίσιο νόσημα, θα πρέπει να ενημερώσει αμέσως κάθε πρόσφατο ερωτικό του σύντροφο.

ΕΡΩΤ. Είναι δυνατόν να θεραπευτούμε από τα αφροδίσια νοσήματα ;
ΑΠΑΝΤ. Εκτός από το θανατηφόρο AIDS όλα τα άλλα αφροδίσια νοσήματα αντιμετωπίζονται σχετικά εύκολα στα αρχικά τους στάδια.
Η μη έγκαιρη αντιμετώπισή τους όμως ενδέχεται να επιφέρει σοβαρές επιπλοκές.

Τα βακτήρια είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί και μερικά μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες στον άνθρωπο και τα ζώα. Τέτοιες ασθένειες είναι η φυματίωση, η σαλμονέλα, η σύφιλη, μερικές μορφές μηνιγγίτιδαςκ.ά.. Συνήθως πριν τα βακτήρια πολλαπλασιαστούν και προκαλέσουν συμπτώματα στον οργανισμό μας, το ανοσοποιητικό σύστημα μας καταφέρνει να τα καταστρέψει. Για το σκοπό αυτό έχουμε ειδικά λευκά αιμοσφαίρια τα οποία επιτίθενται στα επιβλαβή βακτήρια. Ακόμη και αν τα συμπτώματα έχουν εμφανιστεί, το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορεί να αντιμετωπίσει τα βακτήρια και συνήθως να καταπολεμήσει τη λοίμωξη. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις- όταν αυτά είναι πάρα πολλά – που το σώμα μας που χρειάζεται κάποια βοήθεια από τα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά λοιπόν χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια. Η λέξη αντιβιοτικό προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «αντί» με την έννοια «κατά» και τη λέξη «βίος» που σημαίνει «ζωή» (ένα βακτήριο είναι μια μορφή ζωής). Το πρώτο αντιβιοτικό ήταν η πενικιλίνη. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι αντιβιοτικών και είναι διαθέσιμα μόνο με συνταγή.
Ένα αντιβιοτικό ευρέος φάσματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ενός ευρέος φάσματος λοιμώξεων. Ένα στενού-φάσματος αντιβιοτικό είναι αποτελεσματικό ενάντια μόνο σε μερικά μόνο είδη βακτηρίων. Υπάρχουν αντιβιοτικά που επιτίθενται σε αερόβια βακτήρια, ενώ άλλα επιδρούν σε αναερόβια βακτήρια. Τα αερόβια βακτήρια χρειάζονται το οξυγόνο για να ζήσουν, ενώ τα αναερόβια βακτήρια δεν το χρειάζονται.

Πότε χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά;

Ένα αντιβιοτικό χορηγείται για τη θεραπεία των λοιμώξεων.
• Τα αντιβιοτικά έχουν στόχους μικροοργανισμούς, όπως βακτηρίδια, μύκητες και παράσιτα. Ωστόσο, δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των ιών. Έτσι, εάν έχετε μια λοίμωξη, είναι σημαντικό να γνωρίζετε αν προκαλείται από βακτήρια ή ιούς. Οι περισσότερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, όπως το κοινό κρυολόγημα και ο πονόλαιμος προκαλούνται συνήθως από ιούς , και τα αντιβιοτικά δεν λειτουργούν εναντίον αυτών των ιών.
• Τα αντιβιοτικά -σε ορισμένες περιπτώσεις- μπορούν να δοθούν εκ των προτέρων για την πρόληψη μιας λοίμωξης, όπως μπορεί να συμβαίνει πριν από μια χειρουργική επέμβαση. Αυτή ονομάζεται «προφυλακτική» χρήση των αντιβιοτικών. Συνήθως χρησιμοποιείται πριν την εγχείρηση εντέρου και ορθοπεδικών.

Η χρήση των αντιβιοτικών να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή .

Βεβαιωθείτε ότι έχετε ενημερώσει το γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν:
Έχετε μειωμένη ηπατική ή νεφρική λειτουργία.
Είστε έγκυος
Θηλάζετε

Τα αντιβιοτικά μπορεί να αντενδείκνυται με την παράλληλη χρήση άλλων φάρμακων με τα οποία αλληλεπιδρούν. Εάν πρέπει να πάρετε ένα αντιβιοτικό, πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας για ποια άλλα φάρμακα παίρνετε. Όμοια και κάποια μη συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να αντενδύκνυνται με το αντιβιοτικό σας.

Πενικιλλίνες, κεφαλοσπορίνες, και κάποια άλλα αντιβιοτικά μπορεί να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα των από του στόματος λαμβανομένων αντισυλληπτικών. Εάν η χορήγηση του αντιβιοτικού έχει προκαλέσει διάρροια / έμετο η απορρόφηση των αντισυλληπτικών μπορεί επίσης να διαταραχθεί. Εάν παίρνετε οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να εξεταστεί η λήψη πρόσθετων αντισυλληπτικών προφυλάξεων.

Πώς να χρησιμοποιείτε τα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά συνήθως λαμβάνονται από το στόμα. Ωστόσο, μπορούν επίσης να χορηγούνται με ένεση, ή να εφαρμόζονται απευθείας στην πληγείσα περιοχή του σώματος.

Τα περισσότερα αντιβιοτικά αρχίζουν να έχουν κάποιο αποτέλεσμα σε λοίμωξη μέσα σε λίγες ώρες.
• Είναι σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες για την συχνότητα λήψης του αντιβιοτικού σωστά, αν θέλετε το φάρμακο να είναι αποτελεσματικό.
• Πρέπει επίσης να ολοκληρώνετε την πορεία της φαρμακευτικής αγωγής για να αποφύγετε την επάνοδο της λοίμωξης. Όταν δεν καταφέρετε να ολοκληρώσετε την αγωγή, κάποια βακτήρια επιβιώνουν μέσα στον οργανισμό σας. Έτσι επειδή είχαν ήδη κάποια έκθεση στο αντιβιοτικό μπορεί να δημιουργήσουν μια αντίσταση σ’ αυτό και το αντιβιοτικό καθίσταται λιγότερο -και σταδιακά καθόλου- αποτελεσματικό κατά των βακτηρίων. Γι αυτό ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα, θα πρέπει ακόμα να ολοκληρωσετε την αγωγή.
• Μερικά αντιβιοτικά δεν πρέπει να λαμβάνονται μαζί με τροφή στο στομάχι σας – αυτά κανονικά λαμβάνονται περίπου μία ώρα πριν από τα γεύματα, ή δύο ώρες μετά.
• Ομοίως μερικά αντιβιοτικά δεν πρέπει να λαμβάνονται μαζί με αλκοόλ.

Ποιες είναι οι παρενέργειες των αντιβιοτικών;

Οι πιο συνηθισμένες παρενέργειες των αντιβιοτικών είναι: Διάρροια ναυτία και εμετός μυκητιακές λοιμώξεις του στόματος, του πεπτικού συστήματος και του κόλπου

Σπανιότερες παρενέργειες των αντιβιοτικών είναι:
Ο σχηματισμός πέτρας των νεφρών (κατά τη λήψη σουλφοναμίδες)
Η ανώμαλη πήξη του αίματος (όταν παίρνετε κάποιες κεφαλοσπορίνες)
Η ευαισθησία στον ήλιο (όταν λαμβάνουν τετρακυκλίνες)
Διαταραχές του αίματος (κατά τη λήψη τριμεθοπρίμη)
Κώφωση (κατά τη λήψη ερυθρομυκίνη και οι αμινογλυκοσίδες)
Μερικοί ασθενείς, ειδικά αυτοί οι ηλικιωμένοι, μπορεί να εμφανίσουν φλεγμονή των εντέρων (ένα είδος κολίτιδας) που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή διάρροια. Η κλινδαμυκίνη, (αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται για τις πιο σοβαρές λοιμώξεις), έχει συνήθως αυτήν την παρενέργεια.
Πολύ λιγότερο συχνά, δημιουργούν το ίδιο οι πενικιλίνες, οικεφαλοσπορίνες και η ερυθρομυκίνη

Αλλεργικές αντιδράσεις στα αντιβιοτικά

Μερικοί ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν αλλεργική αντίδραση σε αντιβιοτικά – ιδιαίτερα πενικιλλίνες. Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν εξάνθημα, οίδημα της γλώσσας και του προσώπου, και δυσκολία στην αναπνοή. Εάν είχατε ποτέ κάποια αλλεργική αντίδραση σε ένα αντιβιοτικό θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό ή / και το φαρμακοποιό σας. Οι αντιδράσεις στα αντιβιοτικά μπορεί να είναι πολύ σοβαρές και μερικές φορές θανατηφόρες. Αυτές καλούνται αναφυλακτικές αντιδράσεις.