ΤΙΜΠΙΛΗ ΑΝΝΑ

Λεπτή κινητικότητα: Όλα όσα πρέπει να μάθεις και πως να βοηθήσεις το παιδί σου να την αποκτήσει

λεπτή κινητικότητα
Μπορεί να έχετε ακούσει πολλές φορές τον όρο λεπτή κινητικότητα. Είτε από κάποιον ειδικό, εργοθεραπευτή ή κάποια δασκάλα στο σχολείο του παιδιού. Τι είναι όμως η λεπτή κινητικότητα και γιατί είναι τόσο σημαντική;

Λεπτή κινητικότητα: ορισμός

Η λεπτή κινητικότητα είναι η ικανότητα ενός παιδιού να χειρίζεται σωστά τους μικρούς μυς. Επιτυγχάνεται όταν το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί τους μυς στα χέρια, τα δάχτυλα και τους καρπούς σε οποιαδήποτε ενέργεια ή κίνηση, όπως φαγητό, πιάσιμο, ντύσιμο, δέσιμο παπουτσιών και κράτημα μολυβιού (κρατώντας δηλαδή κάτι μεταξύ του μπροστινού δακτύλου και του αντίχειρα).

Η λεπτή κινητικότητα απαιτεί ακρίβεια κινήσεων και σωστό συντονισμό χεριού-ματιού. Δηλαδή ο εγκέφαλος του παιδιού πρέπει να συντονίζεται μεταξύ του τι κάνει και του τι βλέπει.

Σκεφτείτε τα νήπια σε έναν παιδικό σταθμό. Είναι μικρά παιδιά που ζωγραφίζουν και κάνουν χειροτεχνίες ή κόβουν με το ψαλίδι. Αυτά είναι παραδείγματα λεπτών κινητικών δεξιοτήτων, τις οποίες τα παιδιά πρέπει να αναπτύξουν σε αυτήν την ηλικία.

Για μικρά παιδιά προσχολικής, νηπιαγωγείου και πρώιμης σχολικής ηλικίας, η ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας είναι εξαιρετικά σημαντική.

Οι λεπτές κινητικές δεξιότητες δεν είναι συγκεκριμένες δεξιότητες μάθησης όπως η ανάγνωση ή τα μαθηματικά. Αλλά επηρεάζουν άμεσα το πόσο καλά τα παιδιά μπορούν να μάθουν και να δείξουν τι ξέρουν. Για παράδειγμα, τα παιδιά χρειάζονται τη λεπτή κινητικότητα για να κυκλώσουν μια απάντηση ή για να γράψουν.

Γιατί είναι σημαντική η λεπτή κινητικότητα;

Οι γονείς παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού. Το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να παρέχετε ευκαιρίες που είναι διασκεδαστικές και διαδραστικές για το παιδί σας. Η ανάπτυξη λεπτών κινητικών δεξιοτήτων στην παιδική ηλικία βοηθά στη δημιουργία θεμελίων για σημαντικές μελλοντικές δεξιότητες, όπως η γραφή και η αυτο-φροντίδα.

Η λεπτή κινητικότητα είναι απαραίτητη για την εκτέλεση καθημερινών, αλλά και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων. Χωρίς τη δυνατότητα ολοκλήρωσης αυτών των καθηκόντων καθημερινά, η αυτοεκτίμηση των παιδιών μπορεί να μειωθεί, η ακαδημαϊκή τους απόδοση πέφτει και οι επιλογές τους για παιχνίδι είναι πολύ περιορισμένες.

Τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούν τη λεπτή κινητικότητα για να κάνουν πολλές εργασίες που σχετίζονται με το σχολείο, όπως:

να καρατάνε ένα μολύβι ή μαρκαδόρο

να σχεδιάζουν εικόνες ή να γράφουν

να στοιβάζουν τουβλάκια και να περνούν αντικείμενα μέσα από χάντρες

να χρησιμοποιούν ψαλίδι, χάρακες και άλλα εργαλεία

Αν δεν έχουν κατακτήσει αυτές τις δεξιότητες δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητα στη ζωή τους σε δραστηριότητες, όπως το να ντυθούν και να φάνε μόνα τους, οι οποίες με τη σειρά τους έχουν κοινωνικές επιπτώσεις όχι μόνο στην οικογένεια, αλλά και στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους.

Πότε αναπτύσσεται η λεπτή κινητικότητα;

Η λεπτή κινητικότητα αναπτύσσεται από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 5 ετών. Πρώτα αναπτύσσεται η αδρή κινητικότητα που σχετίζεται με ενέργειες, όπως το να μπορεί το παιδί να ρίξει και να κλοτσήσει μία μπάλα, να μπορεί να περπατήσει ή να πηδήξει, να ανεβεί σκάλες, να τρέξει, να κολυμπήσει και άλλες δραστηριότητες που χρησιμοποιούν τους μεγάλους μυς των χεριών, των ποδιών και του κορμού.

Στην αδρή κινητικότητα δηλαδή, χρησιμοποιούνται μεγαλύτερες ομάδες μυών και απαιτούν λιγότερη ακρίβεια. Και έπειτα αναπτύσσεται η λεπτή κινητικότητα.

Λεπτή κινητικότητα ανά ηλικία

Στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού παρατηρούμε ότι οι κινήσεις των χεριών είναι αδέξιες και πολλές ενέργειες δεν μπορεί ακόμα να τις κάνει. Καθώς μεγαλώνει αρχίζει και χρησιμοποιεί περισσότερο τους μυς των χεριών και συγκεκριμένα των δαχτύλων και του καρπού. Για αυτό το λόγο πρέπει να δίνουμε στα παιδιά ερεθίσματα από νωρίς, έτσι ώστε να εξασκούνται σε ενέργειες που θα κατακτήσουν μέσα από την επανάληψη.

Μάθε περισσότερα: Πότε αναπτύσσεται η λεπτή κινητικότητα

Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί έχει αναπτύξει τη λεπτή κινητικότητα;

Ένα εύκολο παράδειγμα είναι η σωστή λαβή του μολυβιού. Στην αρχή το παιδί χρησιμοποιεί ολόκληρο το χέρι του και το τυλίγει γύρω από ένα μολύβι για να γράψει το όνομά του. Τελικά, με την εξάσκηση μαθαίνει να κρατάει το μολύβι με τον αντίχειρά του και ένα ή δύο δάχτυλα, πράγμα που δείχνει ότι έχει αναπτύξει τη λαβή.

Ένα ακόμα θετικό σημάδι είναι η αυτοεξυπηρέτηση. Το να μπορεί δηλαδή να ντύνεται μόνο του, να δένει και να λύνει κορδόνια, να ανοιγοκλείνει κουμπιά, να ανεβοκατεβάζει φερμουάρ και να βάζει μόνο του τη ζώνη του.

Επιπλέον, αν έχει αναπτύξει τη λεπτή κινητικότητα, μπορεί να φάει μόνο του χρησιμοποιώντας μαχαιροπίρουνο ή ανοίγοντας το κουτάκι του μεσημεριανού γεύματος στον παιδικό σταθμό.

Τέλος, μπορεί να πλύνει μόνο του τα δόντια του, να χτενίσει τα μαλλιά του και να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα χωρίς να χρειάζεται βοήθεια από κάποιον με τα ρούχα.

Πώς μπορείτε να καταλάβετε εάν ένα παιδί έχει δυσκολία στη λεπτή κινητικότητα με μια ματιά;

Αποφεύγει να κάνει πράγματα που χρειάζονται λεπτούς χειρισμούς και γενικά προτιμάει τη σωματική άσκηση από το να κάτσει να ζωγραφίσει

Ενδιαφέρεται πιο πολύ για «παθητικές» δραστηριότητες (όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης που δεν απαιτεί δεξιότητες)

Δεν δείχνει ενδιαφέρον να πιάσει μολύβι, μπογιές ή ψαλίδι για να ζωγραφίσει και να κάνει κατασκευές

Ζητάει από άλλους να ζωγραφίσουν ή να κάνουν κάτι για αυτό, γιατί αποφεύγει τη χρήση των δαχτύλων

Περιμένει από τους γονείς να το ντύσουν ή να καθαρίσουν τα δόντια του αντί να δοκιμάσει μόνο του

Επίσης, η καθυστέρηση ομιλίας μπορεί μερικές φορές να αποτελεί ένδειξη καθυστέρησης στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας, επειδή για να μιλήσει ένα παιδί χρειάζονται λεπτές κινητικές δεξιότητες του στόματος, των χειλιών και της γλώσσας.

Αν οι δυσκολίες επιμένουν για πάνω από 6 μήνες, τότε θα χρειαστεί να δείτε έναν εργοθεραπευτή που μπορεί να καταλάβει πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία.

Αιτίες καθυστέρησης ανάπτυξης της λεπτής κινητικότητας

Μερικά παιδιά φτάνουν αργότερα στα ορόσημα της ανάπτυξής τους και δεν υπάρχει πρόβλημα. Όταν η καθυστέρηση στη λεπτή κινητικότητα οφείλεται σε ιατρικό πρόβλημα, το πρόβλημα μπορεί να σχετίζεται με τους μυς του παιδιού. Ή, μπορεί να σχετίζεται με ένα πρόβλημα συντονισμού – όταν ο εγκέφαλος και τα χέρια δεν μπορούν να συνεργαστούν. Δηλαδή, το παιδί δε μπορεί να συνδυάσει αυτό που βλέπει με αυτό που κάνει (συντονισμός χεριού-ματιού). Αυτό ονομάζεται δυσπραξία.