Η Ειρεσιώνη (από τη λέξη είρος,έριονπου σημαίνει μαλλί προβάτου)ήταν ένα κλαδί αγριελιάς (κότινος) στολισμένο με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα,κάστανα),μικρά μπουκαλάκια γεμάτα κρασί,μέλι και λάδιακόμη καιμικρές σφαίρες από μέταλλο, που παρίσταναν τον Ήλιο και τη Σελήνη.Το αποτέλεσμαήταν τόσο φανταχτερό όσοτο σημερινό Χριστουγεννιάτικο δέντρο.Στην αρχαία Ελλάδα το έθιμο αυτό ήταν μιαέκφραση ευχαριστίας για τηγονιμότητα του έτους που πέρασε και μια παράκληση να συνεχιστεί η γονιμότητακαι η ευφορία και γιατο επόμενο έτος.Ήταν αφιερωμένο στη θεά Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).
Την εβδόμη ημέρα λοιπόν του μηνός Πυανεψιώνος (22 Σεπτεμβρίου –20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν ,περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας τις καλένδες (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι,λέγονταςευχές και παινέματα για τον νοικοκύρη και παροτρύνοντάς τον να τα φιλέψει γενναιόδωρα.Όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτά τους και την άφηνανεκεί μέχρι τηνίδιαημέρα του νέου έτους, οπότε, αφού τοποθετούσαντηνέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν ή κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωναπεριχύνοντάς την μεκρασί, κατά την εορτή των Πυανέψιων.
Τα Πυανόψια ή Πυανέψιαήταν γιορτή στην αρχαία Αθήνα προς τιμή του Απόλλωναμε τη θυσία καρπών και φρούτων, των πρώτωνμετά τη συγκομιδή.Στην κλασική εποχή, τα Πυανόψια ήτανμέρος της γιορτής των Θησείων. Στην αρχαία Αθήνα η γιορτή αποκαλούνταν Πυανόψια, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδατην αποκαλούσανΠανόψια(πάντας τοὺς καρποὺς τῇὄψει).γιατί “φαίνονταν όλοι οι καρποί” .Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο αυτό καθιερώθηκε από το Θησέα όταν ξεκίνησε για την Κρήτη για να σκοτώσει το Μινώταυρο. Στη διαδρομήσταμάτησε στη Δήλο κι έκανε θυσία στον Απόλλωνα, λέγοντας ότι σε περίπτωση που κερδίσει τη μάχη με το Μινώταυρο θα του πρόσφερε στολισμένα κλαδιά ελιάς για να τον ευχαριστήσει. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Θησέας εκπλήρωσε την υπόσχεσή του.
Πρόγονοςλοιπόν του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η Ειρεσιώνη , όπου μέσω αυτής μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι αφού δεν είχαν ελαιόδεντρα, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που υπήρχανστον κάθε τόπο.
Το έθιμο της Ειρεσιώνης καταδικάστηκε ως ειδωλολατρικόαπό το θεοκρατικό Βυζάντιοκαι απαγορεύτηκε.Αιώνες αργότερα επανήλθε με την μορφή Χριστουγεννιάτικου δένδρου από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα, ως δικό τους Χριστουγεννιάτικο έθιμο.Παρ’ όλα αυτά, το έθιμο της Ειρεσιώνης υπήρχε πάντα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων, γι αυτόν τον λόγο, το Χριστουγεννιάτικο δένδρο υιοθετήθηκε αμέσως.
Πηγές : Ιστορία του Ελληνικού Έθνους –Μουσείο Ακρόπολης-Βικιπαίδεια