ΤΠΕ – Δ’ – ΣΤ΄ΤΑΞΕΙΣ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΑΚΕΛΩΝ

Τι είναι αρχείο;

Αρχείο (File) ονομάζουμε μια οργανωμένη συλλογή από δεδομένα, που είναι αποθηκευμένα σε κάποιο αποθηκευτικό μέσο του υπολογιστή (συνήθως στον σκληρό δίσκο του Η/Υ). Αυτά τα δεδομένα μπορούν να είναι κείμενο, εικόνες, ήχοι, μουσική, βίντεο (εικόνα και ήχος μαζί).

Στον υπολογιστή υπάρχει πλήθος από αρχεία και συνεχώς προστίθενται νέα. Πολλά από αυτά τα έχουμε δημιουργήσει εμείς, ενώ άλλα είναι αρχεία που αφορούν το Λειτουργικό Σύστημα (αρχείο συστήματος) ή τη λειτουργία των υπόλοιπών προγραμμάτων (εκτελέσιμα αρχεία).

Τα χαρακτηριστικά των αρχείων

Τα αρχεία έχουν κάποια χαρακτηριστικά όπως το όνομα, την επέκταση (κατάληξη), το μέγεθος και το εικονίδιο τους. Ας δούμε κάποια στοιχεία για το καθένα απ’ αυτά:

Όνομα και επέκταση

Κάθε αρχείο πρέπει να έχει ένα όνομα. Το όνομα του αρχείου στην πραγματικότητα αποτελείται από 2 μέρη: το κυρίως όνομα και την επέκταση ή κατάληξη (extension). Τα δυο μέρη χωρίζονται μεταξύ τους με τον χαρακτήρα τελεία (.). Π.χ.

Το κυρίως όνομα το δίνουμε εμείς, όταν δημιουργούμε το αρχείο και μπορεί να είναι μία φράση με γράμματα, αριθμούς και άλλα σύμβολα στα ελληνικά ή αγγλικά. Η επέκταση, όμως, προστίθεται αυτόματα στο όνομα του αρχείου από το λογισμικό που χρησιμοποιούμε. Το όνομα της επέκτασης μας δίνει πληροφορίες για το είδος των δεδομένων που περιέχει το αρχείο (π.χ. κείμενο, εικόνα, βίντεο, ήχος) καθώς και για το λογισμικό με το οποίο μπορούμε να το «ανοίξουμε».

Εικονίδιο

Κάθε αρχείο έχει μία μικρή εικόνα που το αντιπροσωπεύει μέσα στον Η/Υ. Κάτω από το εικονίδιο φαίνεται το όνομα και η επέκταση του αρχείου. Το εικονίδιο μας βοηθάει να καταλάβουμε τον τύπο και το περιεχόμενο του αρχείου.

 Μέγεθος

Το μέγεθος ενός αρχείου κάθε τύπου το μετράμε σε Byte καθώς και στα πολλαπλάσιά του (KB, MB, GB).

Τι είναι φάκελος;

Φάκελο ονομάζουμε μία ειδική ηλεκτρονική δομή, θα μπορούσαμε να πούμε ένα ειδικό αρχείο, το οποίο χρησιμοποιούμε στις αποθηκευτικές συσκευές του Η/Υ για να έχουμε μέσα αρχεία και άλλους φακέλους ως περιεχόμενο. Αντίθετα σ’ ένα απλό αρχείο π.χ. δεδομένων δεν μπορούμε να βάλουμε μέσα άλλα αρχεία ή φακέλους.

Οι φάκελοι έχουν όνομα και εικονίδιο που μας δείχνουν το περιεχόμενο τους, αλλά δεν έχουν επέκταση. Το μέγεθος ενός φακέλου δείχνει το μέγεθος των αρχείων και φακέλων που περιέχει. Συνήθως το εικονίδιο ενός φακέλου είναι ένα κίτρινο χαρτονένιο φακελάκι.

Οργάνωση αρχείων και φακέλων στο σκληρό δίσκο

Στο γραφείο μας ο καθένας από εμάς έχουμε πολλές φωτοτυπίες, κείμενα, τετράδια, ασκήσεις τα οποία τα έχουμε μέσα σε διαφάνειες, χαρτονένιους φακέλους και πλαστικά ντοσιέ, ώστε να είναι οργανωμένα και τακτοποιημένα. Στον σκληρό δίσκο του Η/Υ μας, αλλά και σ’ όλες τις αποθηκευτικές έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες αρχεία τα οποία πρέπει να βρίσκουμε για να τα χρησιμοποιήσουμε, όταν τα χρειαστούμε. Για να μην επικρατεί χάος μέσα στο σκληρό δίσκο χρησιμοποιούμε τη δομή των φακέλων και έχουμε πολλά επίπεδα φακέλων, δηλαδή βάζουμε τον έναν φάκελο μέσα στον άλλο, ώστε τα αρχεία του υπολογιστή να είναι οργανωμένα και ταξινομημένα.

Στο παράδειγμα της παρακάτω εικόνας βλέπουμε το φάκελο «ΑΡΧΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ» να περιέχει τους φακέλους «ΜΟΥΣΙΚΗ», «ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ», «ΒΙΒΛΙΑ». Επίσης ο φάκελος «ΒΙΒΛΙΑ» περιέχει με τη σειρά του τους φακέλους «ΜΕΛΕΤΕΣ», «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ» και «ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ».

Η δομή αυτή, επειδή μοιάζει με ένα ανάποδο δέντρο που απλώνει τα κλαδιά του, ονομάζεται «δενδροειδής δομή». Ένα από τα πλεονεκτήματά της είναι ότι μπορούμε να τη διαμορφώσουμε, όπως μας διευκολύνει, δημιουργώντας φακέλους μέσα σε όποιο φάκελο επιθυμούμε. Στο δέντρο αυτό θεωρούμε ότι ρίζα είναι συνήθως το όνομα του σκληρού δίσκου C:, κορμός και κλαδιά οι διάφοροι φάκελοι και φύλλα τα αρχεία.

Ο Η/Υ αναθέτει σε κάθε αποθηκευτική συσκευή ένα γράμμα του αγγλικού αλφαβήτου ως όνομα για να τις ξεχωρίζει Για παράδειγμα C: τον σκληρό δίσκο, D: για ένα USB στικάκι μνήμης, E: για το DVDRW, όπως στην παρακάτω εικόνα. Αυτές είναι και οι ρίζες των δέντρων φακέλων για κάθε συσκευή

Διαδρομές φακέλων μέσα στον σκληρό δίσκο

Κάθε φορά που θέλουμε να πάμε σ’ έναν συγκεκριμένο φάκελο μέσα στον σκληρό δίσκο πρέπει να περάσουμε μέσα από κάποιους άλλους φακέλους. Αυτό το μονοπάτι που διανύουμε το ονομάζουμε Διαδρομή. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται το σημείο που μας δείχνει το Λειτουργικό Σύστημα κάθε φορά αυτή τη διαδρομή και η ίδια η διαδρομή.

Στην παραπάνω εικόνα βλέπουμε στο ειδικό πλαίσιο τη διαδρομή για να φτάσουμε στον φάκελο δεδομένων Εργασίες μαθημάτων. Στη διαδρομή αυτή η ρίζα του δέντρου είναι το C: και το Desktop είναι η Επιφάνεια εργασίας μας. Το σύμβολο \ διαχωρίζει τους φακέλους μεταξύ τους.

Μερικά παραδείγματα διαδρομών μπορείτε να δείτε παρακάτω:

C:\ Τα έγγραφα μου\Τα παιχνίδια μου\Racing

C:\ Τα έγγραφα μου\Τα παιχνίδια μου\Αθλητικά\Μπάσκετ

C:\ Τα έγγραφα μου\ Τα Μαθήματα μου\ΤΠΕ\Υλικό του Η/Υ

C:\ Τα έγγραφα μου\ Τα Μαθήματα μου\Γλώσσα

C:\ Τα έγγραφα μου\Η Μουσική μου\Ελληνικά

Ενέργειες για διαχείριση αρχείων και φακέλων

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε βιντεάκια με οδηγίες για το πώς γίνεται κάθε ενέργεια.

Δραστηριότητες

Πειραματιστείτε με τα εικονίδια, τα μενού και την αλλαγή μεγέθους ενός παραθύρου

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/634

Ποιοι είναι οι Τύποι και επεκτάσεις των αρχείων με τα εικονίδια τους

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/1240

Άσκηση για να ταιριάξουμε τον τύπο του αρχείου με το εικονίδιο και την επέκταση του

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/6210

Πειραματιστείτε σ’ ένα εικονικό παράθυρο με τη Δημιουργία φακέλων, την Αντιγραφή, Μετακίνηση, Διαγραφή και Μετονομασία αρχείων

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/614

Δημιουργήστε το δέντρο με τους φακέλους της παρακάτω εικόνας μέσα στην Επιφάνεια εργασίας του Η/Υ σας σ’ έναν δικό σας φάκελο που θα ονομάσετε “Χειρισμός Η-Υ”

Ένα quiz για την κατανόηση των διαδρομών φακέλων στο δέντρο του σκληρού δίσκου

Ένα quiz για να λυθούν πολλές απορίες για τα αρχεία και τους φακέλους

Με την παρακάτω διαδραστική παρουσίαση της εξαιρετικής καθηγήτριας Πληροφορικής κ. Ναταλίας Γεωργιτζίκη μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε αποθήκευση αρχείου εικόνας που έχει δημιουργηθεί στη Ζωγραφική.

Με την παρακάτω διαδραστική παρουσίαση της εξαιρετικής καθηγήτριας Πληροφορικής  κ. Ναταλίας Γεωργιτζίκη μπορείτε να δοκιμάσετε τη Δημιουργία, Αντιγραφή, Μετακίνηση, Μετονομασία και Διαγραφή φακέλου.

Με την παρακάτω διαδραστική παρουσίαση μπορείτε να κάνετε Προβολή αρχείων και φακέλων

Μην ξεχάσετε να κάνετε το παρακάτω Quiz για τα αρχεία και τους φακέλους, ώστε να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας. Το Quiz είναι δημιουργημένο από τον εξαιρετικό καθηγήτη Πληροφορικής κ. Βασιλειάδη Ασκληπιό.

Quiz για τα αρχεία και τους φακέλους