Α΄ Γυμνασίου Περιβάλλον

Πρόληψη πυρκαγιάς εξ’ αμελείας

Πηγή: WWF

Για να μειώσουμε τις πυρκαγιές από αμέλεια όταν θέλουμε να κάνουμε μια από τις παρα­κάτω δραστηριότητες, ειδικά εντός της αντιπυρικής περιόδου, πρέπει να συμβουλευόμα­στε τους ειδικούς και τη σχετική νομοθεσία.

Κάπνισμα μελισσών: Κατά τη διάρκεια του καπνίσματος των μελισσών (για να απομα­κρυνθούν από τα μελίσσια), ο μελισσοκόμος πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με τα ερ­γαλεία του και τα ξερά χόρτα στην περιοχή. Εντός της αντιπυρικής η εργασία αυτή πρέπει να πραγματοποιείται με συγκεκριμένο τρόπο και με τις προϋποθέσεις που προβλέπει η νομοθεσία.

Κάψιμο χόρτων ή κλαδιών: Το κάψιμο των χόρτων πρέπει να γίνεται εκτός της αντιπυρι­κής περιόδου, ή εντός της αντιπυρικής περιόδου με τις προϋποθέσεις που προβλέπει η νομοθεσία, με ειδική άδεια, και όταν δεν έχει ισχυρό άνεμο.

Τροχός κοπής, ηλεκτροκόλληση κ.α.: Όσοι εκτελούν εργασίες οι οποίες προκαλούν την παραγωγή σπινθήρων, θα πρέπει να καθαρίσουν προηγουμένως την ευρύτερη περιοχή από χόρτα και να ακολουθούν τις προϋποθέσεις που προβλέπει η νομοθεσία.

Υπαίθριο ψήσιμο: Είναι σχεδόν βέβαιο ότι μία μέρα με ισχυρό άνεμο, η χρήση υπαίθριας ψησταριάς σε περιοχή με ξερά χόρτα, θα προκαλέσει έναρξη πυρκαγιάς.

Πέταμα τσιγάρου: Μία ημέρα με ξηρασία και ασθενή άνεμο, ένα αναμμένο τσιγάρο που θα πέσει σε ξερά χόρτα μπορεί να προκαλέσει την έναρξη δασικής πυρκαγιάς.

Κατασκηνωτές/εκδρομείς: Δεν ανάβουμε φωτιά στην κατασκήνωσή μας εντός της αντι­πυρικής περιόδου για κανένα λόγο.

Πυροτεχνήματα: Δεν πετάμε πυροτεχνήματα!!!

Καύση στερεών αποβλήτων (π.χ. απορριμμάτων): Αυτή η πρακτική μπορεί να προξενήσει δασική πυρκαγιά και απελευθερώνει πολύ βλαβερές χημικές ενώσεις στον αέρα, το έδα­φος και τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα.

Καταλύτης αυτοκινήτων: Δεν παρκάρουμε αυτοκίνητα με καταλύτη, δηλαδή αυτά που καίνε αμόλυβδη βενζίνη, σε ξερά χόρτα.

Δίκτυο μέσης τάσης, Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) & αυτανά­φλεξη, βολές στρατού & σπινθήρες κατά μήκος του σιδηροδρόμου: Για την αποψίλωση ζωνών κατά μήκος και κάτω από γραμμές μέσης τάσης του δικτύου ηλεκτροδότησης, γύρω από ΧΑΔΑ και εκατέρωθεν σιδηροδρομικών γραμμών ισχύουν συγκεκριμένες προ­ϋποθέσεις και προβλέψεις από την σχετική νομοθεσία, τις οποίες οφείλουν να ακολου­θούν οι κατά περίπτωση υπεύθυνοι φορείς.

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

Πηγή: WWF

Απώλεια και υποβάθμιση της βλάστησης. Πλέον της απευθείας καταστροφής της βλάστησης, μπορεί να υπάρξει και σημαντική υποβάθμισή της. Για παράδειγμα, όταν ένα δάσος καεί επανειλημμένα σε σύντομο χρονικό διάστημα, εξαντλείται η ικανότητά του να αναγεννάται φυσικά με αποτέλεσμα σταδιακά να αντικαθίσταται από χαμηλότερη/ θαμνώδη βλάστηση ή ακόμα και από φρύγανα.

Απώλεια ειδών πανίδας και των βιοτόπων τους. Οι πυρκαγιές επηρεάζουν άμεσα τους πληθυσμούς των ζώων, αλλά έμμεσα καταστρέφουν τις περιοχές που διαβιούν, που κρύβονται και τρέφονται. Ως αποτέλεσμα μειώνονται οι πληθυσμοί ή μετακινούνται σε νέες περιοχές πιο κατάλληλες.

Απώλειες γόνιμου και παραγωγικού εδάφους. Με το κάψιμο του φυλλοτάπητα όπως και μέρους του «χούμου» (το προϊόν της αποσύνθεσης των φυτικών υπολειμμάτων), η μεγαλύτερη απώλεια είναι το χάσιμο των ιόντων αμμωνίου (NH4) και νιτρικών (NO3), από τα οποία εξαρτάται η καλή αύξηση των δέντρων.

Διάβρωση του εδάφους και αύξηση των πλημμυρικών φαινόμενων. Όταν καίγεται το δάσος είναι επόμενο να αυξάνεται ο κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους αλλά και να γίνονται πιο έντονες οι πλημμύρες. Αυτό συμβαίνει γιατί χάνονται τα δέντρα, τα οποία έχουν την ιδιότητα να συγκρατούν την ορμή του νερού αλλά και ν’ απορροφούν μέρος αυτού. Το φαινόμενο είναι έντονο στην Ελλάδα που οι βροχές είναι συνήθως σύντομες και καταρρακτώδεις. Επίσης χωρίς τη βλάστηση μεγάλη ποσότητα νερού φτάνει στο έδαφος και καταλήγει στις κοίτες των ρεμάτων. Τα ρέματα εξαιτίας κυρίως των ανθρώπινων επεμβάσεων δεν αντέχουν τις μεγάλες ποσότητες νερού και λάσπης, αφού οι κοίτες τους δεν έχουν τόσο μεγάλη χωρητικότητα για να συγκρατήσουν τον όγκο των όμβριων υδάτων, με αποτέλεσμα να υπερχειλίζουν και να έχουμε τα γνωστά πλημμυρικά φαινόμενα.

Ερημοποίηση: Η ερημοποίηση θεωρείται σήμερα μια σημαντική απειλή υποβάθμισης της γης των Μεσογειακών χωρών. Περισσότερο από το ένα τρίτο του ελλαδικού χώρου βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης ή έχει ερημοποιηθεί. Ηερημοποίηση ως φυσική διεργασία είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων (μεταξύ τους και οι δασικές πυρκαγιές) που δρουν είτε μεμονωμένα είτε αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η κυριότερη διεργασία ερημοποίησης είναι η διάβρωση των εδαφών, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών. Η διάβρωση επιφέρει δραστική μείωση του βάθους του εδάφους και συνεπώς του διαθέσιμου ύδατος για την ανάπτυξη των φυτών, της γονιμότητας και της παραγωγικότητας των εδαφών

καθώς και της βλάστησης. Οόρος ερημοποίηση δεν θα πρέπει να συγχέεται με την δημιουργία ερήμων. Ασφαλώς, οι περιοχές που πλήττονται και από την ξηρασία σταδιακά ερημοποιούνται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς, όμως η εσφαλμένη αποκλειστική σύνδεση της ερημοποίησης με την ξηρασία, οδηγεί πολλές φορές σε αναίτιο εφησυχασμό. Η εξέλιξη της ερημοποίησης δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή, ενώ οι μεταβολές που επιφέρει συμβαίνουν απότομα.

Δάση και δασικές πυρκαγιές

με έμφαση στην περίπτωση της Πάρνηθας

ΠΟΥΛΙΑ Τα πουλιά έχουν γενικά την ικανότητα να απομακρύνονται πετώντας μακριά από τη φωτιά. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως με τις φωλιές, τα αβγά και τους νεοσσούς τους

ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Περισσότερα από 40 διαφορετικά είδη είχαν εντοπιστεί στα δάση της Πάρνηθας. Σκαντζόχοιροι, αλεπούδες, πετροκούναβα, λαγοί είναι μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά. Ακόμη και οι παροιμοιώδεις για την ταχύτητά τους λαγοί βρέθηκαν απανθρακωμένοι στις καμένες εκτάσεις.

Ήδη είχε φανεί ότι τα περισσότερα ελάφια είχαν από νωρίς εγκαταλείψει τα χαμηλότερα σημεία για να παραθερίσουν στα υψηλότερα, πιο δροσερά σημεία. Αυτά δηλαδή που κάηκαν, πέρα από κάθε πρόβλεψη και φαντασία.

Τα ελάφια γεννούν στα τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου. Αυτή την περίοδο οι ελαφίνες δεν απομακρύνονται πολύ από τις εστίες τους, προκειμένου να βρίσκονται κοντά στα νεογνά τους.

Δυστυχώς αρκετά ελάφια δεν μπόρεσαν να γλιτώσουν από τις φλόγες. Τα περισσότερα ωστόσο κατέφυγαν στις άκαυτες περιοχές. Ο θερινός βιότοπός τους όμως περιορίστηκε και, προς το παρόν, δεν γνωρίζουμε τη σημασία της απώλειας αυτής στον πληθυσμό τους.

ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ

Φυλλοφάγα και φλοιοφάγα έντομα και άλλα ασπόνδυλα που στήριζαν την αλυσίδα της ζωής του δάσους της Πάρνηθας απανθρακώθηκαν. Η πλειοψηφία της εδαφικής μικρο-, μεσο- και μακροπανίδας ζει στο ανώτερο τμήμα του δασικού τάπητα που κάηκε. Όσα βρίσκονταν βαθύτερα μέσα στο έδαφος ή κάτω από πέτρες ωστόσο θα δώσουν το σύνθημα για το ξεκίνημα μιας νέας ζωής σε ένα περιβάλλον που θα είναι για δεκαετίες πολύ διαφορετικό από αυτό που γνωρίζαμε… Λίγες ώρες μετά την πυρκαγιά οι ακάματοι δουλευτές της γης, τα μυρμήγκια, ξεκίνησαν μέσα στις στάχτες το εντατικό έργο τους.

ΑΛΛΑ ΣΠΟΝΔΥΛΩΤΑ

Οι ΚρασπεδοχελώνεςTestudomarginata, σχεδόν αποκλειστικά ελληνικό είδος χερσαίων χελωνών, εξ’ορισμού είναι τα σπονδυλωτά που είναι αδύνατον να απομακρυνθούν από την πυρκαγιά.

Πλήθος άλλων ερπετών, όπως οι Γουστέρες, τα αβλαβή Σπιτόφιδα μαζί με άλλα 30 τουλάχιστον διαφορετικά είδη ερπετών ήταν αδύνατον να γλιτώσουν από τα τις φλόγες που κατέκαψαν κάθε σπιθαμή βλάστησης και δασικού τάπητα. Σε κάποιες περιπτώσεις έχει αποδειχθεί ότι κάποιες σαύρες μπορεί να ευνοηθούν από την απώλεια του δάσους μετά την πυρκαγιά και να αυξήσουν τους πληθυσμούς τους. Με ενδιαφέρον θα παρακολουθούμε την εξέλιξη αυτή.

Πηγή: WWF

Τσιμέντα Χαλκίδας

Η συνεχιζόμενη για έκτη συνεχόμενη χρονιά ύφεση της ελληνικής οικονομίας και ειδικά η κατακόρυφη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας κτύπησαν και την πόρτα της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ Ηρακλής, η οποία ανακοίνωσε (χθες) το οριστικό κλείσιμο της μονάδας παραγωγής τσιμέντου στη Χαλκίδα. Το νέο λουκέτο έρχεται να προσθέσει έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα αποβιομηχάνισης της ευρύτερης περιοχής, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει χτυπηθεί από το κλείσιμο παραγωγικών μονάδων επιχειρήσεων όπως η ΝΕΟΣΕΤ, η Sato και η Σέλμαν, αφήνοντας χωρίς δουλειά εκατοντάδες εργαζομένους.

Το εργοστάσιο της Χαλκίδας, ένα από τα τρία που διαθέτει στην Ελλάδα ο γαλλικός όμιλος Lafarge, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τσιμέντου στον κόσμο, απασχολούσε μέχρι χθες 236 εργαζομένους έναντι 550 που απασχολούνταν το 2007.

Πηγή:http://www.tanea.gr/news/economy/article/5008391/loyketo-sto-ergostasio-ths-xalkidas-bazei-h-aget/

Νεκρά καβούρια στην παραλία της Αυλίδας

Ούτε τα καβούρια δεν αντέχουν πια την ακραία ρύπανση στη θάλασσα της Αυλίδας. Η άρρωστη θάλασσα ξέβρασε νεκρά χθες στην αμμουδιά της παραλίας Αυλίδας δεκάδες καβούρια, μεγάλες γαρίδες και άλλα θαλάσσια είδη. «Ηταν ένα αποτρόπαιο θέαμα… Τόσοι οργανισμοί νεκροί. Και επιπλέον, το νερό της θάλασσας κατά μήκος της παραλίας ήταν γεμάτο περίεργους αφρούς» λέει στην «Κ» ο κ. Κώστας Δαύλιας, κάτοικος της περιοχής και μέλος των Ενεργών Πολιτών Εύβοιας. «Η θάλασσα και η παραλία της περιοχής έχουν δυστυχώς καταστραφεί. Έρευνες κατέγραψαν μεγάλα ποσοστά μόλυνσης. Αρκετοί έχουν πάθει ουρολοιμώξεις, ύστερα από κολύμπι στην περιοχή. Αλλά όταν βλέπουμε να πεθαίνουν τα ψάρια, τα καβούρια και τα άλλα θαλασσινά, τι να υποθέσουμε για τα παιδιά μας που κολυμπούν πιο πέρα;», συμπληρώνει.

Ποιες είναι άραγε οι αιτίες; «Οι βιομηχανίες της περιοχής είναι συγκεκριμένες», απαντά ο κ. Δαύλιας, επισημαίνοντας την ύπαρξη μεγάλης χημικής μονάδας (η μοναδική στην περιοχή). Το ζητούμενο για τους κατοίκους είναι να γίνουν αναλύσεις για να διαπιστωθεί η αιτία θανάτου των θαλάσσιων οργανισμών, έτσι ώστε να ανακαλυφθεί η πηγή της ρύπανσης. «Απευθυνόμαστε προς τις Διευθύνσεις Υγιεινής και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Ευβοίας, το Λιμεναρχείο Χαλκίδας και τον Δήμο Αυλίδας. Να αναζητηθούν οι υπεύθυνοι της μόλυνσης, να ελεγχθούν οι εγκαταστάσεις τους και εάν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας τους. Σε κάθε περίπτωση να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι της μόλυνσης», τόνισε ο κ. Δαύλιας. Πριν από λίγο καιρό είχε ανιχνευθεί στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής εξασθενές χρώμιο! Αυτή τη φορά, «Ιφιγένεια» είναι η ίδια η… Αυλίδα.

Πηγή:https://www.kathimerini.gr/society/365266/nekra-kavoyria-stin-paralia-tis-aylidas/

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι και Ασφάλεια

Η βιομηχανική ανάπτυξη, επέδρασε καταλυτικά στην καθημερινότητα των ανθρώπων αλλάζοντάς την και δημιουργώντας νέες ισορροπίες σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον. Η επιφερόμενη όμως μεταβολή πολλές φορές ξεπερνά τα όρια ισορροπίας. Βιομηχανικοί ρύποι εισέρχονται στον αέρα, το νερό, τα τρόφιμα και απειλούν την υγεία των ζωντανών οργανισμών και του ανθρώπου.

Τα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ ή ParticulateMatter, PM 2,5 και 10)  είναι υλικά σε στερεή ή υγρή φάση που μπορούν να αιωρούνται στην ατμόσφαιρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα

Παραγωγή σκόνης στην τσιμεντοβιομηχανία

Από τις πιο κονιορτοπαραγωγές βιομηχανίες είναι η βιομηχανία του τσιμέντου,   που είναι μια ανθρωπογενής σημειακή πηγή δημιουργίας σκόνης και παρόλο που γίνονται μεγάλες προσπάθειες για τη δέσμευσή της (σκόνης) με διάφορα φίλτρα, δεν είναι εύκολη η εμπόδιση της ρύπανσης. Έτσι παρόλο που το ύψος των καπνοδόχων μπορεί να είναι  μεγάλο είναι δυνατόν πχ, λόγω βλάβης των μέσων δέσμευσης της σκόνης να παρατηρηθεί η μεταφορά της σε μεγάλες αποστάσεις. Με αποτέλεσμα οι εξώστες και οι αυλές των γειτονικών σπιτιών να καλύπτονται από τσιμεντόσκονη ή πυρίτη. Γι αυτό και η ρύπανση της περιοχής με κονιορτό επικρατεί, όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο εργοστάσιο.

Τα αιωρούμενα σωματίδια μπορεί να είναι επιβλαβή, όταν επικάθονται στην επιφάνεια των φυτών και γίνονται τοξικά για τους φυσικούς ιστούς, ενώ ακόμη παρεμποδίζουν τις βασικές λειτουργίες του φυτού που είναι η φωτοσύνθεση, η αναπνοή και η διαπνοή. .Ακόμη μπορεί να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά των εδαφικών οικοσυστημάτων (γίνονται πιο αλκαλικά). Επίσης,  σε περιοχές που υπάρχουν κοντά αρχαία μνημεία το εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στα μνημεία λόγω πχ των διαδικασιών υγρής εναπόθεσης.

Σε γενικές γραμμές, η μεταφορά των βιομηχανιών έξω από τις πόλεις είναι μία λύση ώστε να αντιμετωπιστεί καταρχήν η αστική μόλυνση. Αν και ο στόχος πρέπει να είναι η βιομηχανία να είναι «καθαρή», αυτό δεν μπορεί να  είναι εφικτό γιατί και στην περίπτωση της ύπαρξης «καθαρής» βιομηχανίας η ρύπανση εξακολουθεί να υπάρχει έστω σε μικρότερο βαθμό. Για αυτό επιβεβλημένη ενέργεια είναι η μεταφορά. Στη μεταφορά της βιομηχανίας υπάρχουν και άλλα θετικά στοιχεία όπως η ελάφρυνση του αστικού ιστού της πόλης από ενοχλήσεις θορύβων, κυκλοφοριακές φορτίσεις και άλλες πολεοδομικές επιπτώσεις. Όμως θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη η νέα τους θέση να είναι σε κατάλληλη σχετικά με την πόλη θέση, πολεοδομικά, κλιματολογικά, τοπογραφικά όπως και η μεταφορά των εργαζομένων να είναι εύκολη. Ο πλέον σωστός τρόπος αντιμετώπισης της μόλυνσης είναι ο περιορισμός της στην «πηγή» και αφορά τρείς τομείς: την καλύτερη λειτουργία των μηχανημάτων και τον εκσυγχρονισμό της τεχνολογίας ώστε να παράγεται λιγότερη ρύπανση, την δέσμευση της παραγόμενης ρυπάνσεως και την επεξεργασία των προϊόντων ρύπανσης. Για όλα τα παραπάνω απαιτείται πρόβλεψη κατά την εκπόνηση των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Πηγή: Εργασία της μεταπτυχιακής φοιτήτριας Κόρου Θεοδώρας με θέμα:

Η έκλυση των αιωρούμενων σωματιδίων σκόνης από την τσιμεντοβιομηχανία και οι επιπτώσεις τους:

Το παράδειγμα των Τσιμέντων Χαλκίδας

στα πλαίσια του μαθήματος :

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι και Ασφάλεια