Παραδοσιακά παιχνίδια με αριθμούς

Από το πλήθος των παραδοσιακών παιχνιδιών του τόπου μας θα γίνει μια προσπάθεια να παρουσιαστούν παιχνίδια που έχουν σχέση με αριθμούς, καθώς τις ημέρες προσεγγίζουμε τους αριθμούς μέσα από το δίγλωσσο παραμύθι “1 ZANY ZOO” – 1 ZOO LOCO της Lori Degman, που εδώ και μέρες έφερε η Σοφία στην τάξη μας.

1. Ένα λεπτό κρεμμύδι (από το άρθρο “Τα παιχνίδια των γονιών μας, παιχνίδια μας” του 31ου Δημοτικού Σχολείου Περιστερίου, 2002-2003) 

Τα παιδιά χωρίζονται σε δυο οµάδες και πιάνονται µε τα χέρια σταυρωτά µπροστά. Οι ομάδες στέκονται αντιµέτωπες σε απόσταση 10µ. περίπου η µια από την άλλη. Τα παιδιά της οµάδας που θα κληρωθεί να παίξει πρώτη κάνουν τρία βήµατα µπροστά και τρία πίσω τραγουδώντας τονπρώτο στίχο: «Ένα λεπτό κρεµµύδι…» τρία βήµατα εµπρός, αρχίζοντας µε τα αριστερό πόδι, και στον τέταρτο χρόνο σηκώνουν το δεξί πόδι λυγισµένο. «…γκέο βαγκέο» τρία βήµατα πίσω και επιστρέφουν στην αρχική τους θέση. Κάνουν τα ίδια βήµατα εµπρός και πίσω τραγουδώντας και το δεύτερο στίχο. Συνεχίζουν τα παιδιά της άλλης οµάδας τραγουδώντας τους δύο επόµενους στίχους και βηµατίζοντας όπως περιγράφεται παραπάνω. Το παιχνίδι συνεχίζεται τραγουδώντας η κάθε οµάδα από δύο στίχους εναλλάξ: 

Α΄: Ένα λεπτό κρεµµύδι, γκέο βαγκέοένα λεπτό κρεµµύδι, φράξε βαγκέο. 

Β΄: Και τι θε να το κάνετε, γκέο βαγκέο και τι θε να το κάνετε, φράξε βαγκέο. 

Α΄: Θέλω να το παντρέψω, γκέο βαγκέονα το νοικοκυρέψω, φράξε βαγκέο. 

Β΄: Και ποίονε της δίνετε, γκέο βαγκέοκαι ποίονε της δίνετε, φράξε βαγκέο. 

Α΄: Της δίνουµ’ ένα ναύτη που όλο µύγες χάφτειτης δίνουµ’ ένα ναύτη που όλο µύγες χάφτει. 

Β΄: Αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας 

(τινάζουν τα χέρια προς την άλλη οµάδα)  

 αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας. 

Α΄: Της δίνουµε µπακάλη που τρώει ελιές και λάδι, της δίνουµε µπακάλη που τρώει ελιές και λάδι. 

Β΄: Κι αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας 

(τινάζουν τα χέρια προς την άλλη οµάδα)  

 κι αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας. 

Α΄: Της δίνουµ’ ένα γέρο που χρόνια τόνε ξέρω της δίνουµ’ ένα γέρο που χρόνια τόνε ξέρω. 

Β΄: Κι αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας 

(τινάζουν τα χέρια προς την άλλη οµάδα)   

κι αυτόνε χάρισµά σας στα µούτρα τα δικά σας. 

Α΄: Της δίνουµε πριγκιπόπουλο µε το σπαθί στο χέρι, της δίνουµε το βασιλιά µε δώδεκα κορόνες. 

Β΄: Αυτόνε τόνε θέλουµε και τον παρακαλούµε, αυτόνε τόνε θέλουµε και τον παρακαλούµε. Με τα τελευταία λόγια κλείνει το προξενιό και η Β΄ οµάδα στέλνει ένα κορίτσι, τη νύφη, στην Α΄οµάδα και αρχίζει πάλι να προχωράει προς την άλλη οµάδα τραγουδώντας: 

Β΄: Ορίστε τα προικιά σας και τα χαλκώµατά σας 

(τα χέρια µπροστά σαν να τα κρατάνε)  

 και τα µαχαιροπίρουνα µε τις χρυσές πετσέτες. 

Στη συνέχεια ξεκινά η µια οµάδα να προκαλεί την άλλη: 

Α΄: Σας πήραµε, σας πήραµε µια όµορφη κοπέλα! 

Β΄: Μας πήρατε, µας πήρατε µια παλιοκατσιβέλα! 

Α΄: Σας πήραµε, σας πήραµε φλουρί κωνσταντινάτο! 

Β΄: Μας πήρατε, µας πήρατε βαρέλι δίχως πάτο! 

Α΄: Σας πήραµε, σας πήραµε ένα τσουβάλι λίρες! 

Β΄: Μας πήρατε, µας πήρατε ένα τσουβάλι ψείρες! Τελικά οι «συγγενείς» συµφιλιώνονται, κάνουν έναν κύκλο γύρω από τη νύφη και το γαµπρό (ένα αγόριαπό την άλλη οµάδα), τους χτυπάνε ελαφρά στο κεφάλι και τραγουδούν όλοι µαζί: «Ας είναι’ η ώρα η καλή κι η ώρα η βλογηµένηνα τους βλογήσει ο παπάς µε το δεξί του χέρι». 

2. Ο Ρολογάς (Τις πληροφορίες για το παιχνίδι τις έφερε η Αννούλα). 

Ένα παιδί στην μια άκρη της αυλής είναι ο ρολογάς. Τα υπόλοιπα παιδιά στην απέναντι άκρη ρωτούν με τη σειρά: “Τι ώρα είναι ρολογά;” 

Ο ρολογάς απαντά: “Δύο εμπρός, ένα εμπρός, τρία πίσω” κ.ο.κ. 

3. Λεοντάρι (Τις πληροφορίες για το παιχνίδι τις έφερε η Αννούλα). 

Ένα παιδί στέκεται μέσα σ’ έναν κύκλο (το λιοντάρι). Τα άλλα γύρω του φωνάζουν: “Λιοντάρι έβγα έξω!”. Αυτό βγαίνει και κυνηγά τα παιδιά. Όποιο παιδί πιάνει το πηγαίνει στη φωλιά του (κύκλο). Το παιδί που πιάστηκε γίνεται και αυτό δεύτερο λιοντάρι και κυνηγούν τα υπόλοιπα παιδιά και τα δύο μαζί. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να γίνουν όλα τα παιδιά λιοντάρια. Το τελευταίο παιδί που θα πιαστεί, θα είναι το καινούριο λιοντάρι. 

4. H Κολοκυθιά  Το παιχνίδι παρουσιάζει ο Β. Αναγνωστόπουλος στο βιβλίο του Γλωσσικό Υλικό για το Νηπιαγωγείο, (από τη θεωρία στην Πράξη), Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα:1997, σελ. 266. Συγκεκριμένα αναφέρει: 

Προετοιμάζουμε κατάλληλα τα παιδιά για το παιχνίδι. Μοιράζουμε τους αριθμούς, π.χ. από το ένα ως το εννέα, που είναι γραμμένοι σε καρτέλες και κάθε παιδί καρφιτσώνει τον αριθμό του στο στήθος του, για να διακρίνεται από τα υπόλοιπα. Το παιχνίδι απαιτεί συγκέντρωση προσοχής και ετοιμότητα, γιατί όποιος δεν απαντήσει, όταν ακουστεί ο αριθμός του, βγαίνει από τον κύκλο και του επιβάλλεται «τιμωρία». Με κλήρο κάνει ένα παιδί τη «μάνα»: 

 ΜΑΝΑ: Έχω μια κολοκυθιά που κάνει τρία κολοκύθια. 

 ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ 3: Γιατί να κάνει τρία κολοκύθια; 

 ΜΑΝΑ: Πόσα θες να κάνει; 

 ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ 3: Να κάνει έξι κολοκύθια. 

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ 6: Για να κάνει έξι κολοκύθια; 

ΜΑΝΑ: Πόσα θες να κάνει;  

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ 6: Να κάνει πέντε κολοκύθια… κ.ο.κ.  

Αλλάζουμε τους αριθμούς, και το παιχνίδι συνεχίζεται, ή βάζουμε νέους παίχτες. Όσα παιδιά δεν απαντούν αμέσως και δε σηκώνονται όταν ακούγεται ο αριθμός τους, χάνουν και βγαίνουν από το παιχνίδι, αφού «τιμωρηθούν».  Για τιμωρία ρωτάει η μάνα: «Τι να μας κάνει;» Και τ’ άλλα παιδιά απαντούν, π.χ. το γάιδαρο, τη γάτα, το σκύλο, την πάπια, την κότα, το πρόβατο κλπ.  Έτσι οι ασκήσεις αυτές, όπως υποστηρίζει ο Αναγνωστόπουλος καλλιεργούν επίσης τη φωνή και τη μιμητικότητα των παιδιών.

5. Το κουτσό  1η παραλλαγή: (από το φυλλάδιο “Τότε που παίζαμε… παλιά παιχνίδια στις αλάνες” του 1ου Γυμνασίου Ελευθερίου – Κορδελιού, Μάιος 2000, που μας έφερε η Ελένη Σωτηρία). 

Χωρίζουμε ένα μεγάλο τετράγωνο σε οκτώ τετράγωνα. Έχουμε μια πλατιά πέτρα που τη λέμε ομάδα ή αμάδα.  Πετάμε την ομάδα στο πρώτο τετράγωνο. Κατόπιν στηριζόμενοι στο ένα πόδι και κλοτσώντας την ομάδα, προσπαθούμε να πάμε μέχρι το όγδοο τετράγωνο, χωρίς να ακουμπήσουμε τις γραμμές, ούτε με το πόδι, ούτε με την ομάδα. Όταν φτάσουμε στο όγδοο κουτάκι, πρέπει να γυρίσουμε στο πρώτο. 

6. Το κουτσό 2η παραλλαγή: (όπως παιζόταν στην περιοχή των Σερρών) 

Σχεδιάζουμε στο χώμα ή στο τσιμέντο ένα μεγάλο ορθογώνιο και το χωρίζουμε σε 1ο τετράγωνα (2 στήλες των 5). Έχουμε μια πλατιά κεραμίδα. Αριθμούμε τα τετράγωνα από το 1 μέχρι το 10. Πετάμε την κεραμίδα στο πρώτο τετράγωνο (αριθμός 1) και στη συνέχεια με το πόδι κουτσό προσπαθούμε να την μεταφέρουμε σταδιακά από όλους τους αριθμούς μέχρι να φτάσουμε στο τέρμα. Τέρμα είναι ο χώρος μπροστά και έξω από το τετράγωνο με τον αριθμό 10. Ακολουθεί η ίδια διαδικασία για όλα τα τετράγωνα. 

Το παιχνίδι παίζεται με 3-4 παιδιά, τα οποία παίζουν σταδιακά. Όποιος πετάξει την κεραμίδα, έξω από το ορθογώνιο ή σε λάθος τετράγωνο χάνει τη σειρά του και παίζει ο επόμενος. Νικητής είναι όποιος τελειώσει πρώτος. 

7. Ο μπίκος (από το φυλλάδιο “Τότε που παίζαμε… παλιά παιχνίδια στις αλάνες” του 1ου Γυμνασίου Ελευθερίου – Κορδελιού, Μάιος 2000, που μας έφερε η Ελένη Σωτηρία). 

Σε μια ομάδα 10 παιδιών, με το λάχνισμα “αμπεμπαμπλομ τουκιθεμπλομ” ξεχωρίζει ένα παιδί και στοιβάζει 10 πέτρες, μια για κάθε παιδί. Ένα από τα υπόλοιπα 9 παιδιά παίρνει τη μπάλα και προσπαθεί να γκρεμίσει τη στοίβα. Εάν το κατορθώσει, οι υπόλοιποι παίχτες αρχίζουν να τρέχουν και ο φύλακας τους κυνηγάει. Όποιος πιαστεί παίρνει τη θέση του φύλακα και το παιχνίδι ξαναρχίζει. Αν δεν πιάσει κανέναν τότε “τα φυλάει” πάλι ο ίδιος.