Ο Ιαπετός ο παράξενος δορυφόρος του Κρόνου

 

Ο Ιαπετός είναι το δεύτερο φεγγάρι που ανακαλύφθηκε γύρω από τον Κρόνο το 1671 και έχει τρεις παράξενες ιδιότητες που η επιστήμη ακόμη δεν έχει εξηγήσει. 1. Ο Ιαπετός δεν περιφέρεται στο ίδιο επίπεδο με το υπόλοιπο σύστημα του Κρόνου, 2. Ο Ιαπετός έχει έναν ασυνήθιστο ισημερινό με υψηλή κορυφογραμμή και 3. Το Iapetus έχει δύο χρώματα, το ένα ημισφαίριο είναι φωτεινότερο από το άλλο. Πώς σχηματίστηκε και ανέπτυξε αυτές τις παράξενες ιδιότητες; είμαστε 350 χρόνια μετά την ανακάλυψή του  και ακόμα δεν γνωρίζουμε.

 

1. Ο Ιαπετός δεν περιφέρεται στο ίδιο επίπεδο με το υπόλοιπο σύστημα του Κρόνου

Οι δακτύλιοι του Κρόνου περιφέρονται στο ίδιο επίπεδο, φτιαγμένοι σχεδόν αποκλειστικά από νερό-πάγο, ο Ιαπετός όμως έχει κλίση 15,5° σε σχέση με το υπόλοιπο σύστημα του Κρόνου: μια ιδιότητα που είναι δύσκολο να εξηγηθεί.

2. Ο Ιαπετός έχει έναν ασυνήθιστο ισημερινό με υψηλή κορυφογραμμή

Η Γη, η σελήνη, ο ήλιος, (και ο Ιαπετός) δεν είναι τέλεια σφαίρα. Ωστόσο, ενώ η Γη και ο ήλιος διογκώνονται ελαφρώς στον ισημερινό και φαίνονται συμπιεσμένοι στους πόλους τους λόγω της ισορροπίας μεταξύ της βαρύτητας και της γωνιακής ορμής που προκαλείται από την περιστροφή τους. Ο Ιαπετό παρουσιάζει κάτι πολύ διαφορετικό και έως τώρα ανεξήγητο. Έχει μια τεράστια ισημερινή κορυφογραμμή που εκτείνεται σε μήκος 1.300 χιλιομέτρων ή σχεδόν σε όλη τη διάμετρο του πλανήτη. Η κορυφογραμμή έχει πλάτος περίπου 20 χιλιόμετρα, ύψος 13 χιλιόμετρα και ακολουθεί σχεδόν τέλεια τον ισημερινό.

 

3. Το Iapetus έχει δύο χρώματα, το ένα ημισφαίριο είναι φωτεινότερο από το άλλο

Όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ο Ιαπετός,  ο ίδιος ο Cassini για να εξηγήση την διαφορά που παρατηρούσε υπέθεσε ότι: α) το ένα ημισφαίριο του Ιαπετού πρέπει να είναι πολύ πιο σκοτεινό (και πιο αχνό) από το άλλο, β) ο Ιαπετός πρέπει να είναι παλιρροιακά κλειδωμένος στον Κρόνο, έτσι ώστε το ίδιο ημισφαίριο να μας βλέπει στο ίδιο σημείο της τροχιάς του και γ) αυτή η διαφορά πρέπει να είναι ανιχνεύσιμη όταν έγιναν διαθέσιμα μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Και είχε δίκιο, επαληθεύτηκε από τα ευρήματα της αποστολής Cassini (2007), η διαφορά στο χρώμα οφείλεται στα σωματίδια που διαφεύγουν από την επιφάνεια της “Φοίβης¨, κι αυτή δορυφόρος του Κρόνου.

 

Μια εντυπωσιακή αναπαράσταη του Κρόνου που δημιουργήθηκε από υπολογιστή όπως φαίνεται από τον Ιαπετό, βασισμένη σε τεχνικές απεικόνισης Cassini και φυσικής ανακατασκευής. (NASA/JPL-Caltech/Cassini)

Πηγή: Big Think

Άλλοι δορυφόροι του Κρόνου:

• Τιτάν (1655)
• Ιαπετός (1671)
• Ρέα (1672)
• Τηθύς (1684)
• Διώνη (1684)
• Μίμας (1789)
• Εγκέλαδος (1789)
• Υπερίων (1848)
• Φοίβη (1899)
• Ιανός (1966)
• Τελεστώ (1980)
• Προμηθέας (1980)
• Πανδώρα (1980)
• Καλυψώ (1980)
• Επιμηθέας (1980)
• Ελένη (1980)
• Άτλας (1980)
• Πάνας (1990)…

 

Ονοματοδοσία Ιαπετού satellites-of-saturn-1848

Satellites of Saturn. (1848). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 8(3), 42–43. doi:10.1093/mnras/8.3.42

Λήψη αρχείου

 

Ιαπετός: Ετυμολογία

 

Ιαπετός: Μυθολογία

Στην Ελληνική μυθολογία ο Ιαπετός μαζί με τον μικρότερο αδελφό του, τον Κρόνο. ήταν οι ισχυρότεροι των τιτάνων και προπάντων εκείνοι στους οποίους εκδηλώθηκε η μεγαλύτερη εχθρότητα του Δία μετά τη νίκη του.

Ήταν γιος του Ουρανού και της Γαίας και σύζυγος της Κλυμένης, της κόρης του Ωκεανού ή της Ασίας ή της Αίθρας ή της Θέμιδας η οποία και αναφέρεται ως μητέρα του Προμηθέα. Γιοι του υπήρξαν ο Προμηθεύς, ο Άτλαντας, ο Επιμηθέας και ο Μενοίτιος καθώς και άλλοι ακόμη περίφημοι “Ιαπετίδες” όπως ονομάστηκαν. Σημαντικότεροι δε εξ αυτών φέρονται ο Άτλας που βάσταγε στου ώμους του τον Ουράνιο θόλο αλλά και ο δαιμόνιος Προμηθεύς, ο μόνος εκ των Ιαπετιδών που δεν πολέμησε στο πλευρό των τιτάνων κατά την τιτανομαχία.

Τον Ιαπετό αναφέρουν ήδη ο Όμηρος και ο Ησίοδος ως κυβερνήτη των Τιτάνων και του κόσμου πριν την επικράτηση του Δία και ότι ακόμα σε ορισμένες περιοχές τον αναγνώριζαν ως «δημιουργό» των ανθρώπων, ακόμη και μετά την επικράτηση του Δία όπως στη Κνωσό, στην Αρκαδία, Κιλικία και αλλαχού. Ιδιαίτερα ως σύζυγος της Ασίας θεωρούταν ως γενάρχης των λαών της Ευρώπης και της Βορειοδυτικής Ασίας, των οποίων όμως αρχηγό η Παλαιά Διαθήκη παραδέχεται τον Ιάφεθ, τον γιο του Νώε (του οποίου το όνομα ενδέχεται να είναι παραφθορά του Ιαπ-ε-του – θεού).

• Έτσι εκ του Ιαπετού προέκυψαν οι σύγχρονες αντιλήψεις και θεωρίες περί «Ιαπετικής φυλής» και «ιαπετικής γλώσσας».

Τέλος ο Δίας μετά τη νίκη του, καταγκρέμισε τον Ιαπετό, στα σκοτεινά τάρταρα μαζί με τους υπόλοιπούς τιτάνες.