ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ
●ΜΑΘΗΜΑ : AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΠΛΑΤΩΝΑ, «ΠΟΛΙΤΕΙΑ» ΕΝΟΤΗΤΑ 11
●ΤΑΞΗ : Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
●ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
●ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΙΝ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
–ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ-ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΝΩΣΗΣ : Σχολικό βιβλίο, βιβλίο καθηγητή, Ηλ. Υπολογιστής με σύνδεση στο διαδίκτυο.
–ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: Οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί την εισαγωγή, στην οποία αναφέρει ο Πλάτων ότι θα ασχοληθεί με τη δικαιοσύνη χρησιμοποιώντας την αλληγορία της ιδανικής πλατωνικής πολιτείας .
●ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
Οι μαθητές στο τέλος της ενότητας επιδιώκεται να γνωρίζουν και να αξιολογούν τον ιδιαίτερο ρόλο της παιδείας στην ανάπτυξη της πλατωνικής πολιτείας . Συγκεκριμένα, οι μαθητές επιδιώκεται :
1. Να εντοπίσουν και να αναλύσουν το ρόλο του σπηλαίου στο σύνολο του μύθου
2. Να αναλύσουν και να αξιολογήσουν τον πολλαπλό πλατωνικό συμβολισμό (φώς, σπήλαιο, δεσμώτες, πυρσός)
3. Να κάνουν αναγωγές στην επικαιρότητα και στη διαχρονικότητα των πλατωνικών ιδεών
4. Να αντιληφθούν και να αξιολογήσουν την πλατωνική σκηνοθετική προοπτική της αλληγορίας
5. Να απολαμβάνουν ένα διαχρονικό κείμενο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ένα από τα ωραιότερα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας (συναισθηματική στοχοθεσία)
ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ: γνώσεις, δεξιότητες, πληροφορίες, αξίες, στάσεις, πεποιθήσεις.
ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΥΛΗΣ : Η ενότητα ολοκληρώνεται σε 1 διδ. ώρα με χωρισμό σε υπο-ενότητες.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΜΕΘΟΔΟΣ : Ερμηνευτική-κειμενοκεντρική .
ΜΟΡΦΗ : Κατευθυνόμενος διάλογος-διερευνητική προσέγγιση.
ΑΡΧΕΣ : Eργασιοδυναμική, αυτενέργειας, αρχή της πρόσληψης από τον αναγνώστη, αρχή της συστηματικής παροχής γνώσεων, αρχή συνολικότητας.
ΧΡΗΣΗ ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ: Σχολικό βιβλίο, φύλλο εργασίας, κιμωλιοπίνακας, Η/Υ.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ : Δημιουργία ήπιου συναισθηματικού κλίματος δεκτικού για μαθησιακές διαδικασίες.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΠΟΡΕΙΑ)
ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (30΄΄)

ΑΦΟΡΜΗΣΗ-ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ-ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΟΡΓΑΝΩΤΗ (6΄)
Ο εκπαιδευτικός με κατάλληλες ερωτήσεις υπενθυμίζει στους μαθητές την εισαγωγή στην αλληγορία του σπηλαίου, καλώντας τους να δώσουν τον ορισμό της έννοιας αλληγορία.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (3΄)
Ο εκπαιδευτικός προχωρεί στην ανάγνωση του αποσπάσματος καθαρά και παραστατικά και εν συνεχεία καλεί τους μαθητές να χωρίσουν το κείμενο σε ενότητες ανάλογα με το περιεχόμενο της ενότητας, καθώς και να πλαγιοτιτλοδοτήσουν καθεμιά απ’ αυτές. Με βάση τις ιδέες που θίγονται στην ενότητα είναι δυνατόν να διακρίνουμε τα εξής μέρη:
1. Μετά ταύτα δή…παραφερόντων: η σκηνοθεσία του πλατωνικού σπήλαιου
2. Άτοπον…εγώ : η παρομοίωση με τη σημερινή πραγματικότητα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤA (25΄)
1η ενότητα
Γλωσσικά: συζήτηση για το οπτικό λεξιλόγιο της ενότητας και ποιους σκηνοθετικούς στόχους του Πλάτωνα καλύπτει αυτό (φώς, όρα, ιδέ, οράν, κλπ.)
Συντακτικά: Ερμηνεία του πλάγιου λόγου της ενότητας από το Ιδέ …οδόν: ο μακροπερίοδος λόγος που χρησιμοποιεί ο Πλάτωνας στην ενότητα αυτή σε συνδυασμό με πλαγιασμό του λόγου, δίνουν στο λόγο πλαστικότητα και αγωνία στον αναγνώστη για τη συνέχεια.
Ερμηνευτική επεξεργασία της ενότητας με συνεξέταση μορφής-περιεχομένου:
Με κατευθυνόμενο διάλογο, τονίζεται στους μαθητές ότι ο Σωκράτης καλεί το Γλαύκωνα να παρομοιάσει τον κόσμο με ένα μισοσκότεινο χώρο σαν σπηλιά και τους ανθρώπους με δεσμώτες. Χρησιμοποιώντας την ερώτηση 3 του φύλλου εργασίας, τονίζεται ότι λογοτεχνικό σχήμα της παρομοίωσης συσχετίζεται η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος ή αφηρημένης έννοιας) με την ιδιότητα ενός άλλου ανθρώπου (ζώου, πράγματος ή αφηρημένης έννοιας), η οποία υπάρχει σ’ αυτό σε μεγαλύτερο βαθμό και είναι πιο εντυπωσιακή. Η παρομοίωση μοιάζει με τη μεταφορά, γιατί και εδώ «μεταφέρεται» μια ιδιότητα από ένα πρόσωπο σε άλλο’ μάλιστα, με κάποιες απλές μετατροπές εύκολα γίνεται η παρομοίωση μεταφορά (για παράδειγμα: ο κόσμος είναι σαν μια σπηλιά ->· ο κόσμος είναι μια σπηλιά). Η μεταφορά, όπως και η παρομοίωση, περιορίζεται σε μία έννοια ή σε μία μικρή φράση. Όταν όμως εκτείνεται σε μεγαλύτερο τμήμα ενός κειμένου, σε μια ενότητα ή ακόμα και σε ολόκληρο έργο, ονομάζεται αλληγορία (= άλλα λέω και άλλα εννοώ) και είναι πολύ συχνή στους μύθους. Η αλληγορία λοιπόν είναι μια πλατιά μεταφορά, και στο κείμενο για το σπήλαιο σημασιοδοτείται στην αρχή αρχή με τη λέξη άπείκασον. Επισημαίνεται στους μαθητές ότι έχουμε παρακολουθήσει ήδη τον Πλάτωνα να χρησιμοποιεί το μύθο για το δαχτυλίδι του Γύγη (μάλιστα και εκεί αναφέρεται ένας υπόγειος χώρος, το χάσμα). Τώρα δίνει μιαν αλληγορία, το ίδιο παραστατική, που είναι δημιούργημα της δικής του φαντασίας και τη χρησιμοποιεί για να κάνει παραστατικά και έτσι πιο κατανοητά όσα θα εκθέσει για το θέμα του, και για να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Γενικά ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί την εικόνα, την αλληγορία και κυρίως το μύθο (καταφεύγοντας στην αναλογία και στη μεταφορά), όταν προσπαθεί να θεμελιώσει απόψεις που δεν είναι δυνατό να στηριχτούν με τη διαλεκτική, τη βασική μέθοδο του, ή για να ενισχύσει τη διαλεκτική (ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 4)
Ο ψεύτικος επίγειος κόσμος στον οποίο ζούμε παρομοιάζεται από τον Πλάτωνα με μια φανταστική, βαθιά και υπόγεια μισοσκότεινη σπηλιά και οι άνθρωποι μοιάζουν με δεσμώτες, που είναι αλυσοδεμένοι από την παιδική τους ακόμη ηλικία και βλέπουν μόνο στον τοίχο, έχοντας πίσω τους την είσοδο της σπηλιάς, η οποία βρίσκεται μακριά και ψηλά, αφήνοντας να περάσει το λίγο φως μιας φωτιάς και οι σκιές των αντικειμένων και των ανθρώπων που βρίσκονται έξω, σε έναν άλλον κόσμο, στον κόσμο της αληθινής πραγματικότητας. Από ψηλά, από την είσοδο, έρχονται και οι σκιές από ανθρώπους που περνάνε από το δρόμο πίσω από ένα μικρό τοίχο, σαν τα νευρόσπαστα των ταχυδακτυλουργών, κρατώντας διάφορα αντικείμενα. – Προσθέτουμε ακόμα μερικά στοιχεία, που υπάρχουν μετά το διδασκόμενο κείμενο: Οι άνθρωποι της σπηλιάς βλέπουν μόνο τις σκιές στον απέναντι τοίχο (νομίζοντας ότι αυτές είναι πραγματικά όντα) και ακούνε μόνο τον αντίλαλο από τους ήχους που έρχονται από την είσοδο (νομίζοντας ότι πρόκειται για ήχους που προέρχονται από τις σκιές). Όσα βρίσκονται έξω από την είσοδο της σπηλιάς αποτελούν έναν άλλο κόσμο, που φωτίζεται από το δυνατό φως του ήλιου. Μέσα στο αλληγορικό κείμενο υπάρχουν κάποιοι συμβολισμοί (ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2, χρήση της ερώτησης 4 φύλλου εργασίας) :
Ο χώρος της σπηλιάς είναι η αισθητή πραγματικότητα, που δεν είναι η αληθινή· αλλά και η πολιτική κοινωνία, στην οποία δεν κυβερνούν φωτισμένοι και πεπαιδευμένοι (σ’ αυτή την ερμηνεία μας οδηγεί το όμοιους ημίν της τελευταίας σειράς του κειμένου και κάποιες αναφορές που βρίσκονται σε άλλα σημεία της Πολιτείας}.
Διάφοροι μελετητές προσπαθούν να υποθέσουν ποια σπηλιά είχε υπόψη του ο Πλάτωνας για να πλάσει την αλληγορία του. Ωστόσο οποιαδήποτε σπηλιά αποτελεί ένα χώρο παράξενο, μυστηριώδη και όλο δέος, που ασκεί γοητεία στους λογοτέχνες και στους μυθοπλάστες· και το βέβαιο είναι ότι σε σπηλιές αναφέρονται και η μυθολογία και διάφορα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Οι δεσμώτες μέσα στο ημίφως και στην ακινησία είναι όσοι βρίσκονται στα σκοτάδια της αμάθειας, της άγνοιας, της πλάνης, της πνευματικής και ηθικής αποτελμάτωσης – οι απαίδευτοι άνθρωποι, που είναι «δέσμιοι» της πλάνης τους.
Ο ι σκιές που βλέπουν και οι αντίλαλοι των ήχων που ακούνε οι δεσμώτες είναι όχι πραγματικά αντικείμενα και ήχοι αλλά ομοιώματα, είδωλα
των πραγματικών όντων.
0 φωτεινός χώρος έξω από τη σπηλιά είναι ο κόσμος των ιδεών: η αληθινή πραγματικότητα, η νοητή (που γίνεται αντιληπτή μόνο με τη νόηση).
Οι άνθρωποι που κινούνται εκεί, όσα αυτοί κουβαλάνε καθώς και οι ήχοι
που εκπέμπουν είναι τα αληθινά όντα (οι ιδέες).
Τ ο φως του ήλιου είναι η πραγματική αλήθεια, η ύψιστη ιδέα, η ιδέα του αγαθού (οντολογικά: ο ίδιος ο θεός).
Στη συνέχεια γίνεται χρήση της ερώτησης 5 του φύλλου εργασίας. Ενδεικτική απάντηση:
Ο ιδεαλισμός (και ο δυϊσμός) του Πλάτωνα έχει τις ρίζες του στους ορφικούς, στις μυστηριακές θρησκείες της Ανατολής και στη διδασκαλία του Πυθαγόρα. Ωστόσο, μια άλλη θέση, εκείνη της υποβάθμισης του αισθητού κόσμου, έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της ελληνικής αρχαιότητας, ηρωικής και κλασικής, που θεωρεί μεγάλο αγαθό τη ζωή και τις επίγειες χαρές, και το θάνατο δυστυχία. Αναφέρουμε ενδεικτικά την απάντηση που έδωσε ο νεκρός Αχιλλέας στον Οδυσσέα, όταν αυτός κατέβηκε στον Άδη [στη γνωστή «Νέκυια», στη ραψωδία ν (στ. 488-491) της Οδύσσειας] και προσπάθησε να τον παρηγορήσει, που ήταν πεθαμένος. Λέει λοιπόν ο Αχιλλέας:
Άσ’ τα, Οδυσσέα τρανέ, κι ο θάνατος δεν παίρνει παρηγοριά! Κάλλιο στη γης να ξενοδούλευα ξωμάχος, ρογιασμένος (= με μισθό) σε αφέντη που ‘χασε τον κλήρο του κι είναι το βίος του λίγο, παρά ολωνών εδώ των άψυχων νεκρών ο ρήγας να ‘μαι.
Μετάφραση Ν. Καζαντζάκη – Ι. Θ. Κακριδή
Ο Αχιλλέας λοιπόν προτιμάει να βρίσκεται στον επάνω κόσμο, και ας ξενοδουλεύει στα κτήματα ενός φτωχού κτηματία, παρά να είναι βασιλιάς στον κάτω κόσμο.
Στη συνέχεια γίνεται χρήση της ερώτησης 6.
Ενδεικτική απάντηση:
Η ταύτιση του φωτός με το θείο θα γίνει και στη χριστιανική διδασκαλία, όπου συμπυκνώνεται στη φράση του Χριστού: Εγώ ειμί το φως του κόσμου· ό ακολουθών εμού ου μη περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ’ έξει το φως της ζωής (Κατά Ίωάννην, Η’, 12-13). Ο Χριστός-Θεός λοιπόν:
ταυτίζει τον εαυτό του με το φως (και στην πλατωνική εικόνα του σπηλαίου το φως είναι το υπέρτατο αγαθό, το θείον)1
υπόσχεται στους πιστούς την απαλλαγή από το σκοτάδι της πλάνης και της αμαρτίας αυτού του φθαρτού και προσωρινού κόσμου και τη σωτηρία τους στο φως της ζωής. που προέρχεται από την αληθινή ζωή. το Θεό (και στην εικόνα του σπηλαίου ο αισθητός και ψεύτικος κόσμος, το ομοίωμα του αληθινού, βρίσκεται στο ημίφως της πλάνης, ενώ ο αληθινός κόσμος είναι εκείνος του θεϊκού φωτός).
Υπενθυμίζεται ότι στη χριστιανική διδασκαλία υπάρχουν πολλές απηχήσεις
από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα (κυρίως των Νεοπλατωνικών). Εκτός από το διαχωρισμό της πραγματικότητας (επίγειος και ψεύτικος κόσμος – ουράνιος και αληθινός) αναφέρουμε ενδεικτικά: το τρισυπόστατο του χριστιανικού θείου (ο διαχωρισμός στα τρία είναι συνηθισμένος στον Πλάτωνα, που διαιρεί την ψυχή σε τρία μέρη, διαστρωματώνει την κοινωνία σε τρία επίπεδα κ.ά.) και την κρίση των ψυχών μετά το θάνατο με την ανταμοιβή των δίκαιων και την τιμωρία των κακών. (ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3)
Στη συνέχεια, ακολουθεί μετάφραση της ενότητας από τους μαθητές σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό .

Ο ψεύτι

2η ενότητα
Γλωσσικά: άτοπον.
Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση της ενότητας: Με κατευθυνόμενο διάλογο, τονίζεται ότι μετά το κείμενο της ενότητας 11 του σχολικού βιβλίου αναφέρονται στην Πολιτεία τα ακόλουθα: Αν κάποιος δεσμώτης λυθεί και πάει και κοιτάξει προς το φως, θα του πονέσουν τα μάτια και δε θα μπορεί να βλέπει καθαρά τα αντικείμενα των οποίων έβλεπε τις σκιές, επειδή θα θαμπώνεται από τις ανακλάσεις του φωτός έτσι, θα νομίζει ότι αυτά που έβλεπε πριν (οι σκιές) είναι πιο αληθινά από αυτά που βρίσκονται στο φως και θα ήθελε να επιστρέψει σ’ εκείνα που έβλεπε πιο καθαρά. Αν, πάλι, τον ανεβάσει κάποιος με τη βία έξω, μπροστά στο φως του ήλιου, αυτός θα τραβούσε μαρτύρια και με πλημμυρισμένα τα μάτια από τη φεγγοβολή δε θα μπορούσε να δει ούτε ένα από τα αληθινά
αντικείμενα.
Η ερμηνεία της υπο-ενότητας ολοκληρώνεται με τη μετάφρασή της από τους μαθητές με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού σε κρίσιμα σημεία.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ-ΕΠΕΚΤΑΣΗ (6΄)
Η ερμηνευτική προσέγγιση της ενότητας ολοκληρώνεται με τη συνολική της μετάφραση από έναν μαθητή/μαθητές. Στη συνέχεια, και με κατάλληλες ερωτήσεις επιχειρείται η ανακεφαλαίωση της ενότητας αυτής (ενδεικτική ανακεφαλαίωση : Τα πρόσωπα του διαλόγου συζητούν για τη λειτουργία της δικαιοσύνης στο πλαίσιο της ιδεώδους πολιτείας. Αφού έχει γίνει λόγος για κάποια άλλα θέματα, η συζήτηση τώρα στρέφεται στους φιλοσόφους ως σωτήρες της πολιτείας. Για να φτάσει στο θέμα των φιλοσόφων, ο Σωκράτης περιγράφει τη σπηλιά με την οποία παρομοιάζεται ο κόσμος (είναι η περίφημη «αλληγορία του σπηλαίου»). Έτσι, παρουσιάζει τη σκοτεινή σπηλιά με τους δεσμώτες που βρίσκονται μέσα σ’ αυτήν, τις σκιές που βλέπουν και τους αντίλαλους των ήχων που ακούν, το φωτεινό χώρο που βρίσκεται έξω από τη σπηλιά και όσους κινούνται εκεί, και το φως του ήλιου (την πραγματική αλήθεια) που υπάρχει έξω από τη σπηλιά.
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ – ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ (3΄)
΄Εχοντας υπόψη αυτά και όλα όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω, θα μπορούσαμε να συσχετίσουμε την κατάσταση των δεσμωτών με την κατάσταση του ποιητή στα ποιήματα «Τα παράθυρα» και «Τείχη» του Κ. Π. Καβάφη.
ΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ για να ‘βρω τα παράθυρα. -Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θάναι παρηγοριά. -Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ να τα ‘βρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω. Ίσως το φως θα ‘ναι μια νέα τυραννία. Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
– Ο κόσμος λοιπόν του ποιητή, ο χώρος μέσα στον οποίο ζει, είναι σαν τη σπηλιά της Πολιτείας του Πλάτωνα, σκοτεινός· και ο ποιητής ζει κλεισμένος μέσα σ’ αυτόν σαν τους δεσμώτες της σπηλιάς. Υπάρχουν όμως διαφορές:
Εδώ ο έγκλειστος είναι ένας (και διεκτραγωδεί ο ίδιος το προσωπικό του δράμα), ενώ στον Πλάτωνα έγκλειστοι είναι, εκτός από τους πεπαιδευμένους, όλοι οι άνθρωποι αυτού του κόσμου (και την κατάσταση τους την περιγράφει ο φιλόσοφος δια στόματος του Σωκράτη).
• Το σπίτι του ποιητή είναι χειρότερο από τη σπηλιά: δεν έχει ούτε καν παράθυρα, ενώ η σπηλιά έχει τουλάχιστο την είσοδο και το λιγοστό φως με τις σκιές που έρχονται απέξω – υπάρχει σ’ αυτήν η ελπίδα για την έξοδο των δεσμωτών.
Ο ποιητής αναζητάει επίμονα το φως (ενώ οι δεσμώτες δεν το θέλουν) και αναγνωρίζει την αξία του για την ανακούφιση και τη γαλήνη της ψυχής του (ένα παράθυρο θάναι παρηγοριά}.
Ωστόσο, και αυτός τελικά συμβιβάζεται: προτιμάει να μη βρει διέξοδο προς το φως και να παραμείνει στον κόσμο του σκοταδιού, επειδή υποθέτει ότι θα υποφέρει με όσα θα του αποκαλύψει το φως – όπως υποφέρουν και οι δεσμώτες, όταν το αντικρίσουν.
ΤΕΙΧΗ
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη-
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον. Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως μ’έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Και στα «Τείχη» ο ποιητής, όπως οι δεσμώτες της σπηλιάς και όπως ο ίδιος μέσα στις σκοτεινές κάμαρες, είναι εγκλωβισμένος σε έναν περίκλειστο χώρο, απομονωμένος από τον άλλο κόσμο. Και εδώ αφηγείται ο ίδιος το προσωπικό του δράμα, όπως στο άλλο ποίημα. Ωστόσο στα «Τείχη» έχουμε τα ακόλουθα ιδιαίτερα στοιχεία:
α. Ο ποιητής έχει ζήσει στο παρελθόν μαζί με τον κόσμο και η απομόνωση του είναι πιο τραγική, γιατί υπάρχει μέτρο σύγκρισης: γνωρίζει ο ίδιος από δική του πείρα την αξία του έξω κόσμου, ξέρει τι χάνει και έχει συναίσθηση της κατάστασης του. Μάλιστα κάνει λόγο και για πράγματα πολλά, που θα τα έκανε έξω από τα τείχη.
β. Ο ποιητής αναφέρεται στο ιστορικό του εγκλεισμού του και στον τρόπο με τον οποίο έγινε αυτός.
γ. Για τον εγκλεισμό επισημαίνονται κάποιοι δράστες, κάποιοι υπεύθυνοι, έστω και αν αναφέρονται αόριστα, χωρίς ταυτότητα (στο πρώτο ποίημα δεν αναζητούνται υπεύθυνοι)· ωστόσο χαρακτηρίζονται ως απερίσκεφτοι, άπονοι και αδιάντροποι (χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ).
δ. Ο ποιητής επιρρίπτει και στον εαυτό του ευθύνες, καταλογίζοντας του απροσεξία, απουσία εγρήγορσης και εφησυχασμό (πώς να μην προσέξω)” ωστόσο την προσωπική του ευθύνη προσπαθεί να την απεκδυθεί ή τουλάχιστο να τη μετριάσει, με τη δικαιολογία ότι οι άλλοι έδρασαν ανεπαισθήτως-δεν τους αντιλήφτηκε.
ε. Ο έγκλειστος ποιητής αφυπνίζεται, όταν όμως είναι πια αργά, όταν ο εγκλεισμός έχει κιόλας συντελεστεί και είναι αμετάκλητος. Και τώρα, έχοντας συναίσθηση της κατάστασης του, υποφέρει και ζει σε μια διαρκή απελπισία (βλ. στο δεύτερο δίστιχο).
Στ. Τέλος ο έγκλειστος στα τείχη γνωρίζει ότι είναι μάταιο να επιδιώξει τον απεγκλωβισμό του και να αναζητήσει το φως· ωστόσο δεν αποδέχεται την κατάσταση του και δε συμβιβάζεται (όπως γίνεται στο άλλο ποίημα). Απλώς διεκτραγωδεί την κατάσταση του και θρηνολογεί για τη δυστυχία του .

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (5΄)
Καλούμε τους μαθητές μας να ολοκληρώσουν μία από τις ασκήσεις του φύλλου εργασίας (ανοικτής ανάπτυξης).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Δίνουμε διαθεματική εργασία στους μαθητές μας την έννοια της παιδείας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει διαχρονικά στην αρχαία εποχή και σήμερα (Λέξεις-κλειδιά :Παιδεία, αρχαιότητα, διαφωτισμός, εκπαίδευση, μόρφωση, απαιδευσία, κοινωνία).