Ακούω το μάθημα…
Το σχεδιάγραμμα του μαθήματος.
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς εξάντλησαν οικονομικά και στρατιωτικά και τα δύο κράτη. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες που κατάφεραν μέσα σε λίγα χρόνια να επεκταθούν και να καταλάβουν πολλές περσικές και βυζαντινές περιοχές. Πρωτεύουσα του κράτους τους έγινε η Δαμασκό της Συρίας. Οι Άραβες αποτέλεσαν ένα διαρκή κίνδυνο για το Βυζάντιο.
Οι κατακτήσεις των Αράβων.
Με το στόλο τους κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο , την Κρήτη και άλλα νησιά του Αιγαίου. Στη συνέχεια προσπάθησαν να καταλάβουν τη Κωνσταντινούπολη την οποία πολιόρκησαν δύο φορές από στεριά και θάλασσα (673-678 μ.Χ. και 717 μ.Χ.).
Βυζαντινοί νικούν Άραβες σε μικρογραφία χειρογράφου, 12ος-13ος αι.
Οι Βυζαντινοί με αυτοκράτορα τον Λέων Γ΄ τον Ίσαυρο κατάφεραν να αποκρούσουν τους Άραβες.
Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος
Το όπλο που εξασφάλισε στους Βυζαντινούς τη νίκη ήταν το «υγρό πυρ» («ελληνικόν πυρ»). Μ’ αυτό έκαψαν μεγάλο μέρος από το στόλο των Αράβων, τους ανάγκασαν να λύσουν την πολιορκία και να επιστρέψουν νικημένοι στα εδάφη τους.
Μετά την αποτυχία τους αυτή οι Άραβες στράφηκαν προς τη Δύση.
Κατέκτησαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και πέρασαν στην Ισπανία στις αρχές του 8ου αι. Διάβηκαν τα Πυρηναία προσπάθησαν να εισέλθουν στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι Φράγκοι όμως με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο κατάφεραν να τους σταματήσουν νικώντας τους στο Πουατιέ της Γαλλίας το 732 μ.Χ. Έτσι, οι Άραβες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Ισπανία
Κάρολος Μαρτέλος
Μετά τις παραπάνω ήττες των Αράβων, έκλεισαν οριστικά γι’ αυτούς οι δρόμοι προς την Ευρώπη.
Η Κρήτη στα χέρια των Σαρακηνών
Οι Άραβες που εγκαταστάθηκαν στην Ισπανία για πολλά χρόνια επιδόθηκαν σε έργα ειρήνης. Τον 9ο αιώνα όμως, μια μεγάλη ομάδα απ’ αυτούς, γνωστοί ως Σαρακηνοί, κυριάρχησαν στη Μεσόγειο ως πειρατές.
Σαρακηνοί πειρατές πλέουν προς την Κρήτη.
Σε μια από τις επιδρομές αυτές επιτέθηκαν στην Κρήτη και, παρά την αντίσταση των κατοίκων της, την κατέλαβαν και την έκαναν ορμητήριο των πειρατικών επιδρομών τους.
Η Κρήτη έμεινε υπόδουλη εκατό περίπου χρόνια. Η ανάκτηση της Κρήτης επιτεύχθηκε, τελικά, από τον στρατηγό και μετέπειτα αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, που είχε πολεμήσει κατ’ επανάληψη τους Άραβες.Ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη για τη διοργάνωση της εκστρατείας, με την έγκριση του αυτοκράτορα Ρωμανού Β’. Η προετοιμασία της ήταν εντυπωσιακή και αποδεικνύει τη σημασία που αποδιδόταν στη νήσο από την αυτοκρατορία. Σύμφωνα με βυζαντινές πηγές, οργανώθηκε ένας στόλος από 3.300 πλοία για τη μεταφορά των οπλιτών (72.000 πεζοί και 5.000 ιππείς) και πολεμικού υλικού. Τα μισά από αυτά τα πλοία ήταν εφοδιασμένα με καταπέλτες για την εκτόξευση του «υγρού πυρός», του στρατηγικού όπλου των Βυζαντινών εκείνη την περίοδο. Στις 7 Μαρτίου 961 ο Φωκάς κατέλαβε τον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) κι έθεσε τέλος στην Αραβοκρατία στη μεγαλόνησο, που σήμαινε και την αποκατάσταση της βυζαντινής κυριαρχίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η πολιορκία του Χάνδακα
Κάνε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να γνωρίσεις το πλοίο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ¨Νικηφόρος Φωκάς¨.
Κάνε κλικ εδώ για να μάθεις για την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Άραβες.
Η «άλλη πλευρά» των Αράβων
Οι Άραβες στις βυζαντινές περιοχές που κατέλαβαν, ήρθαν σε επαφή με το ελληνικό πολιτισμό που ανθούσε εκεί από τα χρόνια του Μεγαλέξανδρου. Στην Αντιόχεια, τη Δαμασκό και την Αλεξάνδρεια υπήρχαν σχολές, μουσεία, έργα τέχνης και πνευματική παράδοση, που έγιναν δικά τους. Οι Άραβες δέχτηκαν την επίδρασή τους, τα σεβάστηκαν και πήραν πολλά στοιχεία για το δικό τους πολιτισμό.
Το γειτόνεμά τους με το Βυζάντιο δεν ήταν διαρκής πόλεμος. Ανάμεσά τους υπήρχαν περίοδοι μακράς ειρήνης και συνεργασίας. Βυζαντινοί τεχνίτες διακόσμησαν αραβικούς ναούς και παλάτια. Βυζαντινοί έμποροι πήγαιναν σε αραβικές χώρες και Άραβες επισκέπτονται συχνά τις αγορές της Πόλης και της Τραπεζούντας.
Χριστιανοί μοναχοί στα μοναστήρια της Συρίας μετέφρασαν στα αραβικά έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, ιδιαίτερα του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη. Πολλά από αυτά τα έργα τα γνωρίζουμε σήμερα μόνο από τις αραβικές μεταφράσεις τους.
Αραβικό χειρόγραφο ιατρικής (Βιβλίο του Διοσκουρίδη)
Βυζαντινοί δάσκαλοι, ακόμη, δίδαξαν ελληνικά σε αραβικά σχολεία. Τα δύο κράτη τέλος αντάλλασσαν συχνά διπλωματικές αντιπροσωπείες, οι οποίες γίνονταν δεκτές με εντυπωσιακές τελετές στις αυλές της Κωνσταντινούπολης και της Βαγδάτης.
Ώρα για επανάληψη και εξάσκηση…
Δείτε κι αυτό…