Μετά τη «στάση του νίκα» ο Ιουστινιανός θέλησε να ξαναχτίσει ό,τι είχε καταστραφεί και να κάνει την Πόλη ακόμη καλύτερη. Το πιο σημαντικό από τα έργα του ήταν ο ναός της Αγίας Σοφίας.
Δυο σπουδαίοι αρχιτέκτονες εκείνης της εποχής, ο Ανθέμιος κι ο Ισίδωρος αναλαμβάνουν να χτίσουν έναν ναό, που όμοιός του δεν υπήρχε πουθενά αλλού.
Οι ναοί μέχρι τότε
Υπήρχαν διάφοροι ρυθμοί με τους οποίους χτίζονταν τα βυζαντινά χρόνια οι ναοί. Ήταν συνήθως μακριά ορθογώνια κτίρια με ξύλινη στέγη και κολόνες δεξιά και αριστερά, οι λεγόμενες βασιλικές.
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης
Άλλοτε πάλι ήταν κυκλικά κτίσματα με θολωτή στέγη, τον τρούλο. Αυτόν τον στήριζαν τετράγωνες ή κυλινδρικές κολόνες που ονομάζονταν πεσσοί. Οι ναοί αυτοί ονομάζονταν περίκεντροι.
Η Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη
Ένας άλλος αρχιτεκτονικός ρυθμός είναι και ο Βυζαντινός. Οι εκκλησίες είχαν σχήμα σταυρού με ένα τρούλο στο κέντρο τους.
Ναός της Παναγίας Καπνικαρέας, Αθήνα.
Ο ρυθμός της Αγίας Σοφίας
Οι δύο αρχιτέκτονες, για να πρωτοτυπήσουν,συνδύασαν το ρυθμό της ορθογώνιας βασιλικής, με τον οποίο είχαν χτιστεί οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί,και του περίκεντρου ναού με τρούλο. Έτσι γεννήθηκε το σχέδιο της Αγίας Σοφίας και ο νέος ρυθμός, η βασιλική με τρούλο. Ο ρυθμός αυτός επηρέασε την αρχιτεκτονική των ναών τόσο, ώστε ακόμη και στις μέρες μας πολλοί ναοί να κτίζονται με αυτό το σχέδιο.
Το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας (532-537μ.Χ.)
Το χτίσιμο του ναού ξεκίνησε στις 23 Φεβρουαρίου 532 μ.Χ. Για την ολοκλήρωση του έργου εργάστηκαν αδιάκοπα επί πέντε έτη δέκα χιλιάδες εργάτες και οι καλύτεροι τεχνίτες.Τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας πραγματοποιήθηκαν στις 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ.
Η κατασκευή του ναού όπως απεικονίζεται στην χρονογραφία ¨Σύνοψις-Χρονική¨ του Κωνσταντίνου Μανασσή.
Δαπανήθηκαν περισσότερα από ένα εκατομμύριο ευρώ!!! (ποσό τεράστιο για εκείνη και για τη σημερινή εποχή). Ο Ιουστινιανός κάλεσε όλους τους κατοίκους της βυζαντινής αυτοκρατορίας να προσφέρουν ότι μπορούν στην οικοδόμηση του ναού. Υλικά πολύτιμα μεταφέρθηκαν από κάθε σημείο της αυτοκρατορίας. Χρωματιστά μάρμαρα, πολύτιμοι λίθοι και άφθονο χρυσάφι χρησιμοποιήθηκαν για τη διακόσμηση του Ναού.
Το αποτέλεσμα δικαιώνει την πολύχρονη προσπάθεια!!! Ήταν κάτι το ανεπανάληπτο… Το Δεκέμβριο του 537μ.Χ. γίνονται τα εγκαίνια του νέου Ναού που έχει μήκος 80,90μ., πλάτος 69,5μ. και ύψος περίπου 62 μέτρα!!!
Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός φτάνει με στολισμένο άρμα έξω από το Ναό. Βαθιά συγκινημένος και πανευτυχής από το αριστούργημα αυτό της αρχιτεκτονικής αναφωνεί:
«Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσας. Νενίκηκά σε, Σολομών»
(Δόξαζω στο Θεό που με βοήθησε να ολοκληρώσω ένα τέτοιο έργο. Σε νίκησα Σολομώντα)
Στους αιώνες που ακολούθησαν ο ναός στέγασε όλες τις δόξες και τις δοκιμασίες της Πόλης και της αυτοκρατορίας. Στην Αγία Σοφία:
- στέφονταν οι αυτοκράτορες και οι πατριάρχες
- τελούνταν οι δοξολογίες των θριάμβων
- γίνονταν και οι παρακλήσεις του λαού προς την Παναγία για τη σωτηρία της Πόλης, στις ώρες των κινδύνων που την απειλούσαν.
Τα μέρη του ναού 
Οι δυο νάρθηκες. Πέντε πόρτες από το αίθριο οδηγούσαν στον εξωνάρθηκα κι από εκεί άλλες πέντε στον εσωνάρθηκα που ήταν διπλάσιος από τον πρώτο. Από εκεί μια σκάλα οδηγούσε στον γυναικωνίτη, στο πάνω μέρος δηλαδή του ναού που εκκλησιάζονταν οι γυναίκες. 
Ο κύριος ναός: Εννιά πόρτες συνέδεαν τον εσωνάρθηκα με τον κύριο ναό. Αυτός με τη σειρά του χωριζόταν σε τρία μέρη, τα κλίτη:
- στο κεντρικό
- στο δεξί
- στο αριστερό.
Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας αποτελεί ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής. Για να στηριχτεί ο θόλος του χρησιμοποιήθηκαν 40 σκαλιστοί λίθοι που ήταν δεμένοι μεταξύ τους με σίδηρο και μολύβι. Ανάμεσά τους σχεδιάστηκαν 40 παράθυρα που έστελναν το ηλιακό φως σε όλο τον ναό. Στηριζόταν σε 4 ογκώδεις κολόνες, τους πεσσούς και στα τόξα που τους συνέδεαν (βλ. τόξα 1,2,3,4-εικόνα πάνω). Κοιτώντας λοιπόν τον τρούλο ο επισκέπτης του ναού είχε την αίσθηση ότι είχε τον ήλιο πάνω από το κεφάλι του ενώ ο τρούλος φαινόταν να αιωρείται σαν να κρεμόταν από τον ουρανό!!!
Μεταξύ των κεντρικών πεσσών τοποθετήθηκαν κολόνες σε δυο σειρές,πάνω και κάτω. Οι κολόνες αυτές του ναού συνδέονται με πλούσια διακοσμημένα σκαλιστά τόξα.
Ώρα για επανάληψη και εξάσκηση…
(κλικ στην εικόνα)
(κλικ στην εικόνα)
(κλικ στην εικόνα)
(κλικ στην εικόνα)
Δείτε κι αυτό…