Το σχεδιάγραμμα του μαθήματος.
Το διάταγμα των Μεδιολάνων και η στήριξή του από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο βοήθησαν στην καθολική εξάπλωση του Χριστιανισμού.
Ο Κωνσταντίνος μετά το 313 μ.Χ.:
- Έδειχνε προτιμήσεις για τις δημόσιες θέσεις και το στρατό σε χριστιανούς.
- Συγκάλεσε την Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ. Χ. στη Νίκαια για να καταπολεμήσει την αίρεση του Αρείου.
- Βαφτίστηκε λίγο πριν το θάνατό του χριστιανός.
Την ίδια θετική στάση για τους Χριστιανούς τήρησε και ο γιος του Κωνστάντιος, που τον διαδέχθηκε.
Η πολιτική αυτή διακόπηκε όταν, το 361 μ.Χ., ανέλαβε αυτοκράτορας ο ανιψιός του Κωνσταντίνου, Ιουλιανός.
Είχε σπουδάσει φιλοσοφία στην Αθήνα και θαύμαζε τον αρχαίο πολιτισμό και την αρχαία ελληνική θρησκεία. Έτσι, προσπάθησε να την επαναφέρει (δωδεκάθεο), χωρίς όμως να το πετύχει. Διέταξε να ανοίξουν οι ειδωλολατρικοί ναοί που είχαν κλείσει και ο ίδιος έπαιρνε μέρος στις ειδωλολατρικές θρησκευτικές τελετές.
Η αρχαία θρησκεία όμως βρισκόταν πλέον στη δύση της και η νέα στην ανατολή της. Έτσι, τα μέτρα αυτά δεν είχαν τα αποτελέσματα που περίμενε ο αυτοκράτορας και δε βρήκαν ανταπόκριση στο λαό. Ο Ιουλιανός άλλωστε κυβέρνησε την αυτοκρατορία μόνο για δύο χρόνια (361-363 μ.Χ.) και σκοτώθηκε πολεμώντας τους Πέρσες, σε ηλικία 32 ετών.
Η προσπάθεια αυτή του Ιουλιανού, παρότι δεν είχε άμεσα αποτελέσματα, δημιούργησε σοβαρές αντιδράσεις και διαμάχες ανάμεσα στους πιστούς των δύο θρησκειών. Γι’ αυτό ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος, που τον διαδέχτηκε κήρυξε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία και πήρε αυστηρά μέτρα κατά της θρησκείας των εθνικών:
- Έκλεισε τους αρχαίους ναούς, απαγόρευσε τη λατρεία των αρχαίων θεών και όρισε, με νόμο, βαρύτατες ποινές για τους παραβάτες.
- Κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες (392 μ.Χ.), τα Ελευσίνια μυστήρια κι έκλεισε το Μαντείο των Δελφών.
- Ανέχτηκε την καταστροφή και τη λεηλασία αρχαίων ναών, μνημείων και έργων τέχνης από φανατικούς χριστιανούς.
Μάλιστα θύμα αυτού του φανατισμού ήταν και το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, έργο του μεγάλου γλύπτη Φειδία και ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Για όλα αυτά οι χριστιανοί ονόμασαν το Θεοδόσιο «Μέγα» και τον Ιουλιανό «Παραβάτη» ή «Αποστάτη». Ο χριστιανισμός τελικά επικράτησε κυρίως με την υψηλή διδασκαλία της αγάπης και της συγγνώμης καθώς και με το υπέροχο κοινωνικό έργο των Πατέρων της Εκκλησίας και ιδιαίτερα των Τριών Ιεραρχών, ο Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός και Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που συνδύασαν την αρχαία παιδεία με τη χριστιανική διδασκαλία.
Ώρα για επανάληψη και εξάσκηση…