Οι τεχνολογικές τους εμμονές είναι επιβλαβείς για τα παιδιά τους, που αισθάνονται ψυχικό πόνο.
Οι περισσότερες ανησυχίες σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των κινητών τηλεφώνων και των προγραμμάτων κοινωνικής δικτύωσης τύπου Twitter αφορούν τα παιδιά που χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές αυτές καινοτομίες. Η χρήση τέτοιων μέσων από τους γονείς, όμως, και η επίπτωση της χρήσης αυτής στα παιδιά τους έχει αρχίσει και αυτή να απασχολεί τους ειδικούς.Η παιδοψυχολόγος Τζάνις Ιμ παρακολούθησε πρόσφατα σκηνή σε εμπορικό κέντρο: «Αγοράκι 2 ετών προσπαθούσε για ώρα να τραβήξει την προσοχή της μητέρας του που ασχολούνταν με το κινητό της. Αφού απέτυχε να τραβήξει την προσοχή της με τις εκκλήσεις του, το παιδάκι απελπίστηκε και της δάγκωσε το πόδι». Η Σέρι Ταρκλ, επικεφαλής ερευνητικού ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο ΜΙΤ της Μασαχουσέτης μελέτησε πώς η χρήση τεχνολογικών μέσων από τους γονείς επηρεάζει τα παιδιά και τους εφήβους. Υστερα από πέντε χρόνια και 300 συνεντεύξεις, η δρ Ταρκλ διαπίστωσε ότι συναισθήματα ψυχικού πόνου, ζήλιας και ανταγωνιστικότητας είναι ευρέως διαδεδομένα στα παιδιά αυτά.
«Ολα τα παιδιά στην έρευνά μου χρησιμοποίησαν τρία παραδείγματα στιγμών, κατά τις οποίες νιώθουν πόνο χωρίς να θέλουν να τον εκδηλώσουν όταν κάποιος γονιός τους ασχολείται με το ηλεκτρονικό του μηχάνημα και όχι με το παιδί του: κατά τη διάρκεια γευμάτων, όταν παραλαμβάνουν τα παιδιά από το σχολείο και κατά τη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων» λέει η δρ Ταρκλ, που υπογραμμίζει ότι αντιλαμβάνεται την πίεση που υφίστανται οι γονείς από την εργασία τους για να είναι διαρκώς διαθέσιμοι, αν και υποστηρίζει ότι κάποια άλλη δύναμη είναι αυτή που τους υποχρεώνει να ελέγχουν συνέχεια την οθόνη της συσκευής τους.
«Η εμμονή των ανθρώπων με κάθε τι που συμβαίνει στην οθόνη της συσκευής τους είναι τέτοια, που συχνά ο έξω κόσμος σβήνει γι’ αυτούς. Εχω παραδείγματα παιδιών που ζητούν από τους γονείς τους να μη στέλνουν μηνύματα την ώρα που οδηγούν. Τα παιδιά αυτά συναντούν σθεναρή αντίσταση από τους γονείς, που τους λένε: Αγάπη μου, άσε με να στείλω ένα τελευταίο μήνυμα», λέει η δρ Ταρκλ.
Αλλοι παιδοψυχολόγοι διατείνονται, όμως, ότι η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών από γονείς δεν είναι αναγκαία επιζήμια, επισημαίνοντας ότι η ποιότητα της σχέσης γονιού – παιδιού είναι το σημαντικότερο.
«Η γονεϊκή αδιαφορία είναι εξίσου οδυνηρή εάν οφείλεται σε φορητό υπολογιστή ή σε εφημερίδα» λέει ο Φρεντ Ζίμερμαν, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λος Αντζελες, που τονίζει ωστόσο ότι η λεκτική αλληλεπίδραση μεταξύ γονέα και παιδιού είναι ο θεμέλιος λίθος της προσχολικής μάθησης.
Το 2001, ο Κας Ρ. Σάνστιν έγραψε ένα δοκίμιο στην πολιτική επιθεώρηση Boston Review, στο οποίο διερωτάτο αν το Διαδίκτυο αποτελούσε ευλογία για τη Δημοκρατία. Ο Σάνστιν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, μέλος τώρα της κυβέρνησης Ομπάμα, έθετε το ερώτημα κατά πόσον το Διαδίκτυο μπορεί να πλήξει τη σφαίρα της δημόσιας ζωής. Στα μέσα του 20ού αιώνα, οι Αμερικανοί πληροφορούνταν τις ειδήσεις κυρίως από λίγα μεγάλα δίκτυα και έντυπα μαζικής κυκλοφορίας. Χάρη σε αυτά, πληροφορούνταν και για τις πολιτικές απόψεις που ήταν διαφορετικές από τις δικές τους. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης συνέβαλαν στο να μοιράζονται οι Αμερικανοί τις εμπειρίες τους. Αν συναντούσαν κάποιον στο κουρείο, μπορούσαν να συζητήσουν κάτι μαζί του, επειδή παρακολουθούσαν τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση.
Ο Σάνστιν διερωτάτο αν το Διαδίκτυο τα υπονομεύει όλα αυτά. Τα νέα μέσα ενημέρωσης, υποστηρίζει, σου δίνουν τη δυνατότητα να κόβεις και να ράβεις στα μέτρα σου τις εφημερίδες που διαβάζεις, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να βλέπεις μόνο τις ειδήσεις που σε ενδιαφέρουν. Στο Διαδίκτυο έχεις τη δυνατότητα να επισκέπτεσαι τις ιστοσελίδες που επιβεβαιώνουν τις προκαταλήψεις σου. Ο Σάνστιν εξέφραζε ιδιαίτερη ανησυχία για το ζήτημα αυτό, διότι έχει ασχοληθεί επί μακρόν με τις προκαταλήψεις μας αναφορικά με τη γνώση. Θέλουμε, υποστηρίζει, να μαθαίνουμε για όσα επιβεβαιώνουν τις εικασίες μας. Επίσης, έχουμε μια φυσική ροπή προς τις πολωτικές απόψεις. Εχουμε επιπλέον την τάση να συγκεντρωνόμαστε σε ομάδες με άλλους που έχουν τις ίδιες απόψεις με τις δικές μας. Και από τη στιγμή που θα ενταχθούμε σε αυτές τις ομάδες, ο συγχρωτισμός μας με άλλους ομοίους μας ενισχύει περαιτέρω τις απόψεις μας. Για παράδειγμα, ο Σάνστιν υποστηρίζει ότι οι προοδευτικοί δικαστές γίνονται πιο προοδευτικοί όταν συγχρωτίζονται με άλλους προοδευτικούς δικαστές. Το ίδιο συμβαίνει και με τους συντηρητικούς δικαστές όταν συγχρωτίζονται με άλλους συντηρητικούς δικαστές.
Ο φόβος του Σάνστιν είναι μήπως το Διαδίκτυο οδηγήσει στη δημιουργία ενός εκλογικού σώματος πιο γκετοποιημένου και πιο πολωμένου.
Ωστόσο μια νέα έρευνα αποτυπώνει μια πιο σύνθετη εικόνα. Στην έρευνά τους, ο Μάθιου Γκέντσκοου και ο Τζέσε Σαπίρο, του Πανεπιστημίου του Σικάγου, υπολόγισαν το καθεστώς των ιδεολογικών διακρίσεων στο Διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία που είχε χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό των φυλετικών διακρίσεων.
Σύμφωνα με την έρευνά τους, κάποιος που επισκέπτεται την ιστοσελίδα του δικτύου Fox News έχει περισσότερες πιθανότητες να συναντηθεί με συντηρητικούς στο Διαδίκτυο από ό,τι το 99% των αναγνωστών ειδήσεων στο Διαδίκτυο. Κατά τον ίδιο τρόπο, κάποιος που επισκέπτεται την ιστοσελίδα της εφημερίδας The New York Times έχει περισσότερες πιθανότητες να συναντηθεί με προοδευτικούς στο Διαδίκτυο από ό,τι το 95% των χρηστών. Το σημαντικότερο όμως εύρημα αυτής της έρευνας είναι ότι οι χρήστες του Διαδικτύου δεν περιορίζονται μόνο στις διαδικτυακές κοινότητες των ομοίων τους. Οι περισσότεροι διαθέτουν αρκετό χρόνο διαβάζοντας ειδήσεις σε δικτυακούς τόπους όπως το Yahoo News. Και από εκεί συχνά μεταβαίνουν σε δικτυακούς τόπους στους οποίους οι άλλοι χρήστες δεν μοιάζουν με αυτούς. Αν τα ευρήματα αυτής της έρευνας επαληθευτούν, το Διαδίκτυο δεν θα δημιουργήσει μια προστατευμένη, αλλά μια ελεύθερη, πολυεπίπεδη σφαίρα δημόσιας ζωής.
Ο Παγκόσμιος Ιστός εξελίχθηκε και αναπτύχθηκε χωρίς ιδιαίτερη παρέμβαση ή κατεύθυνση από κρατικές επιτροπές, κυβερνήσεις ή διεθνείς οργανισμούς. Σήμερα ωστόσο βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά προκλήσεων, όπως τονίζουν επιστήμονες που προσπαθούν να προβλέψουν, ή να προσδιορίσουν το μέλλον του.
Ένας πιο έξυπνος Ιστός
Είτε τον αποκαλούμε σημασιολογικό Ιστό, ή Ιστό συνδεδεμένων δεδομένων, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι δημιουργούμε ένα πολύ πιο έξυπνο δίκτυο. Δίνοντας πολλά περισσότερα δεδομένα στο Διαδίκτυο και στη συνέχεια δημιουργώντας τις μεθόδους αξιοποίησης τους, οι ειδικοί ελπίζουν να δώσουν στους χρήστες μια πολύ πιο έξυπνη πηγή πληροφοριών.
«Σκεφτείτε το Διαδίκτυο σαν μια τεράστια αποκεντρωμένη βάση δεδομένων», εξήγησε ο Νάιζελ Σάντμπολτ, του πανεπιστημίου του Σάουθαμπτον, «που περιέχει τα πάντα, από δρομολόγια τρένων, μέχρι μέρη για φαγητό με τις πιο προσιτές τιμές. Αυτό που θα αποκομίζει ο χρήστης θα είναι μια πολύ πιο ολοκληρωμένη εμπειρία».
Η ιδέα είναι ότι αντί για την εμφάνιση σχετικών ιστοσελίδων στην αναζήτηση «δρομολόγια τρένων για Αθήνα», ο Ιστός θα δίνει στον χρήστη τις απευθείας απαντήσεις, με την προϋπόθεση βέβαια ότι τα δεδομένα θα έχουν καταρχήν δοθεί.
Ο πανταχού παρών Ιστός
Σήμερα, το κύριο μέσο πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι μέσω ενός browser, με τη χρήση κάποιου πληκτρολογίου. Όμως, σύμφωνα με μια ακόμη επιστήμονα του πανεπιστημίου του Σάουθαμπτον, αυτό σύντομα θα αλλάξει: «Θα έχουμε πρόσβαση στο Ίντερνετ από οπουδήποτε, οτιδήποτε κι αν κάνουμε, χωρίς κανένα σχεδόν περιορισμό συσκευής. Θα μπορούμε να βλέπουμε το Διαδίκτυο μέσα από τα γυαλιά μας ή μέσα από κάποιο είδος οπτικής συσκευής που θα φοράμε». Η καθηγήτρια πιστεύει ότι οι browser θα εξαφανιστούν και ότι θα επικοινωνούμε με τον Ιστό μέσα από εφαρμογές, όπως περίπου συμβαίνει σήμερα με πολλά κινητά τηλέφωνα.
Σύνδεση στο δίκτυο
Όλο και περισσότερα αντικείμενα, από αυτοκίνητα μέχρι οικιακές συσκευές και αισθητήρες μέσα στα σπίτια μας, θα είναι συνδεδεμένα στο Διαδίκτυο, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην αύξηση της ροής των δεδομένων. Τα δεδομένα θα αποθηκεύονται σε τεράστια κέντρα δεδομένων που ήδη δημιουργούνται από εταιρείες που πρωτοστατούν στον τομέα, όπως η Google και η Microsoft.
«Κατά μία έννοια, ο Ιστός γίνεται ένας πολύ μεγάλος υπολογιστής», επεσήμανε ο Άντριου Χέρμπερτ, διευθυντής του Εργαστηρίου Ερευνών της Microsoft στο Κέμπριτζ. «Υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες, αλλά και μεγάλες προγραμματιστικές και μηχανικές προκλήσεις», τόνισε ο ίδιος, αναφερόμενος στη μεταφορά όλων αυτών των δεδομένων.
Ο φορητός Ιστός
Για πολλούς επιστήμονες, είναι ξεκάθαρο ότι το μέλλον του Διαδικτύου είναι στη φορητότητα. Σύμφωνα με τον Μπενουά Σίλινγκς, έναν από τους θεωρητικούς της αγοράς κινητής τηλεφωνίας, κάτι τέτοιο θα μας κάνει ακόμη εξαρτημένους από το Διαδίκτυο. Θεωρεί ωστόσο ότι οι περιορισμοί των δικτύων κινητώης τηλεφωνίας, σε σύγκριση με τη μετάδοση δεδομένων μέσω σταθερών γραμμών, σημαίνει ότι η έρευνα σε περιοχές όπως η συμπίεση δεδομένων γίνεται ακόμη πιο σημαντική.
Το Διαδίκτυο πάσχει από… υπερπληθυσμό, από φόρτο εργασίας και από την απηρχαιωμένη τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τις ιντερνετικές συνδέσεις σε πολλές χώρες του πλανήτη. Αν οι υπηρεσίες δεν εκσυγχρονιστούν άμεσα, ο παγκόσμιος ιντερνετικός ιστός κινδυνεύει να «σκάσει». Με άλλα λόγια, θα αρχίσει να καταρρέει τμηματικά μέσα στα επόμενα χρόνια λόγω της πίεσης που δέχεται από μια δέσμη απειλών: το βαρύ φορτίο των διακινούμενων πληροφοριών και δεδομένων, τις «επιθέσεις» από χάκερ, την ελλιπή ψηφιοποίηση και, κυρίως, τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των χρηστών του.Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Φόρεστερ (www. forrester.com), οι χρήστες του Διαδικτύου παγκοσμίως αναμένεται να φθάσουν ως το 2013 στους 2,2 δισ. από 1,5 δισ. το 2008, δηλαδή μια αύξηση της τάξεως του 45%. Το μεγαλύτερο ποσοστό θα αντιστοιχεί στην Ασία (43% από 38% που είναι σήμερα), ενώ στη Βόρεια Αμερική θα αντιστοιχεί μόλις το 13% των χρηστών και στην Ευρώπη το 22% (έναντι 17% και 26% αντίστοιχα το 2008).
Σ ύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου, το 2013 η Κίνα θα αριθμεί 377 εκατ. χρήστες, περισσότερους και από τις ΗΠΑ, όπου ο αριθμός των χρηστών αναμένεται να φθάσει στα 260 εκατ. Η μελέτη εκτιμά πως θα σημειωθεί μια εξίσου σημαντική αύξηση των χρηστών στην Ευρώπη, κυρίως στις χώρες που μέχρι στιγμής έχουν περιορισμένη πρόσβαση, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ρωσία, η Τουρκία και η Ελλάδα.
Με τα νέα δεδομένα, το Διαδίκτυο, το οποίο σχεδιάστηκε το μακρινό 1972 με σκοπό να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μερικών χιλιάδων ανθρώπων, θα μετατραπεί σε έναν πυκνό, αραχνοειδή ιστό που, σε λίγα χρόνια από σήμερα, θα συνδέει πάνω από 2 δισ. ανθρώπους. Ηδη σχεδόν ο ένας στους τρεις κατοίκους της Γης «σερφάρει» σε μόνιμη ή περιστασιακή βάση. Αναμένεται να προκληθεί μια διαδικτυακή συμφόρηση εφάμιλλη με την αντίστοιχη κυκλοφοριακή σε ώρες αιχμής. Αυτό συμβαίνει διότι οι ίδιοι εκείνοι άνθρωποι που πριν από 40 χρόνια σχεδίασαν το Ιnternet δεν σκέφτηκαν να μεριμνήσουν για παράγοντες όπως «χωρητικότητα» και η «ασφάλεια», με αποτέλεσμα σήμερα η λειτουργία του Διαδικτύου να απειλείται τόσο από τις περίπου 3 τρισ. σελίδες που είναι διαθέσιμες όσο και από τις απρόσκλητες επιθέσεις των διαφόρων κυβερνοπειρατών.
«Αυτό που καθιστά το Διαδίκτυο τόσο δημοφιλές είναι το πόσο εύκολα μπορεί να συνδεθεί κανείς. Αυτό όμως είναι και το μεγαλύτερο μειονέκτημά του» τονίζει ο ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Φίλιξ Γου, εκτιμώντας πως, μετά τις πρόσφατες επιθέσεις που έγιναν στον κοινωνικό ιστότοπο Τwitter, «δεν υπάρχει πλέον κανένας τρόπος προστασίας απέναντι στις επιθέσεις των χάκερ. Το Ιnternet, μαζί με την άνεση, δίνει παράλληλα δύναμη σε όσους θέλουν να προξενήσουν ζημιά σε κάποιον άλλον».
Ε να άλλο πρόβλημα που απειλεί άμεσα τη βιωσιμότητα του Διαδικτύου είναι τα λεγόμενα «spam e-mail», όλα εκείνα δηλαδή τα άχρηστα, κυρίως διαφημιστικά μηνύματα που φθάνουν στην ηλεκτρονική μας αλληλογραφία. Σύμφωνα με τον κ. Γου, περίπου το 90%-95% των συνολικών μηνυμάτων που λαμβάνουμε είναι «spam», επειδή το Διαδίκτυο έχει καταντήσει ένας χώρος όπου ο καθένας μπορεί να στείλει, ανώνυμα, οτιδήποτε σε οποιονδήποτε. «Αν το Διαδίκτυο ήταν “έξυπνο” αρκετά και μπορούσε να προσαρμοστεί και να χειριστεί από μόνο του τα νέα δεδομένα που ενσκήπτουν καθημερινά, δεν θα είχαμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα» ισχυρίζεται η μηχανικός Η/Υ στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης Κέρεν Μπέργκεν.
Ούτε η διεθνής οικονομική κρίση μπορεί να φρενάρει την ιλιγγιώδη επέκταση του κυβερνοχώρου. «Παρά την ύφεση, ο αριθμός των ανθρώπων,των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που στρέφονται στη χρήση του Διαδικτύου συνεχώς αυξάνεται» παρατηρεί ο αναλυτής Ζία Γουίγκντερ. Αυτή τη στιγμή την πεντάδα των κρατών με τους περισσότερους χρήστες αποτελούν οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία, η Βραζιλία και η Γερμανία. Το 2013, όμως, όλα δείχνουν ότι τα ηνία θα αναλάβει η Κίνα, με τις ΗΠΑ να ακολουθούν και την Ινδία να φιγουράρει τρίτη.
Οι άνθρωποι που περνάνε πολύ χρόνο στο Διαδίκτυο, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σημάδια κατάθλιψης, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, η οποία όμως συναντά αντιδράσεις, μεταξύ άλλων επειδή δεν είναι ξεκάθαρο αν το Ίντερνετ προκαλεί κατάθλιψη ή αν αντίστροφα οι καταθλιπτικοί άνθρωποι έλκονται από αυτό.
Η έρευνα, που μελέτησε περίπου 1.300 άτομα ηλικίας 16 – 51 ετών, από τους οποίους το 1,2% χαρακτηρίστηκαν «εθισμένοι» στο Ίντερνετ, έγινε από ψυχολόγους του πανεπιστημίου του Λιντς υπό την Κατριόνα Μόρισον και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychopathology, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters και το BBC.
Οι ερευνητές, όπως ανέφεραν, βρήκαν «εντυπωσιακά» στοιχεία ότι ορισμένοι φανατικοί χρήστες του Διαδικτύου αναπτύσσουν καταναγκαστική εξάρτηση από αυτό και αντικαθιστούν τις κοινωνικές συνήθειες της πραγματικής ζωής τους με τις online επαφές, τις συνομιλίες σε chat-rooms και κοινωνικά sites όπως το Facebook.
Η τάση αυτή πιθανώς συνδέεται με τον εθισμό και την κατάθλιψη. «Αυτό το είδος εθιστικού ‘σερφαρίσματος’ μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διανοητική υγεία», σύμφωνα με την έρευνα.
Οι «κολλημένοι» με το Ίντερνετ περνάνε πολλή ώρα σε ιστοσελίδες πορνό ή online τυχερών παιγνιδιών, σε online κοινότητες, καθώς και σε κοινωνικά δίκτυα. Όλοι βρέθηκαν να έχουν περισσότερα συμπτώματα μέτριας έως σοβαρής κατάθλιψης, αν και οι ερευνητές παραδέχτηκαν ότι δεν μπορούν να είναι απόλυτα βέβαιοι τι τελικά προηγείται: η κατάθλιψη ή ο εθισμός στο Διαδίκτυο. Όπως είπαν πάντως, είναι σίγουρο ότι για ορισμένους ανθρώπους, η υπερβολική χρήση του Ίντερνετ μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι για τάση κατάθλιψης, διευκρίνισαν όμως ότι οι περισσότεροι κοινοί χρήστες του Ίντερνετ δεν αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα.
«Το Διαδίκτυο παίζει σήμερα τεράστιο ρόλο στη σύγχρονη ζωή, όμως τα οφέλη του συνοδεύονται από μια πιο σκοτεινή πλευρά. Ενώ πολλοί από μας το χρησιμοποιούμε για να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας, να ψωνίσουμε και να στείλουμε ηλεκτρονική αλληλογραφία, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού που δυσκολεύονται να ελέγξουν τον χρόνο που περνάνε στο Ίντερνετ, σε σημείο που αυτό διαταράσσει της καθημερινές δραστηριότητές τους», δήλωσε η υπεύθυνη της έρευνας Κατριόνα Μόρισον.
Όμως άλλοι επιστήμονες, όπως ο δρ Β.Μπελ, του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου, δήλωσε ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο δεν είναι κάτι που μπορεί να διαγνωστεί αξιόπιστα, ενώ επεσήμανε ότι, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, όσοι είναι ήδη αγχωτικοί και καταθλιπτικοί, είναι πιο πιθανό να «το ρίξουν» στο Ίντερνετ και όχι το αντίστροφο (δηλαδή το πολύ Ίντερνετ να τους δημιουργήσει ψυχικά προβλήματα).
Άλλοι επεσήμαναν ότι το Ίντερνετ μπορεί να έχει θετική επίδραση στον ψυχισμό του ατόμου, στο βαθμό που τον βγάζει από την απομόνωση, ενθαρρύνοντας τις φιλίες και τις κοινωνικές σχέσεις (έστω και τις online!).
«Οταν αποφάσισα να θέσω όρια στις ώρες που η κόρη μου μπορεί να παρακολουθεί τηλεόραση, να σερφάρει στο Ιντερνετ και να γράφει μηνύματα μέσω του κινητού τηλεφώνου της έζησα μια κατάσταση μέσα στο σπίτι μου που ποτέ δεν φαντάστηκα.
Δεν μου μιλούσε για τρεις μέρες, ήταν κλεισμένη στο δωμάτιό της, ούρλιαζε, έσπαγε πράγματα και μας κατηγορούσε πως την αποξενώνουμε από τους φίλους της».
Αυτά είναι τα λόγια μιας μητέρας από τη Μασαχουσέτη η οποία αποφάσισε να δώσει ένα κινητό τηλέφωνο στην κόρη της όταν ήταν πέντε ετών και τώρα που έχει γίνει 11 παρατηρεί πως είναι εθισμένη στην τεχνολογία.
Το συμπέρασμα το οποίο βγήκε από το συνέδριο που οργάνωσε το Ιδρυμα της Οικογένειας Χένρι Τζ. Κάιζερ είναι πως οι γονείς δεν έχουν θέσει κανόνες μέσα στο σπίτι τους και τώρα που θέλουν, έχουν να αντιμετωπίσουν τα στερητικά σύνδρομα των παιδιών τους.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του «Ass. Press», η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι ώρες που αφιερώνουν τα παιδιά στα μέσα επικοινωνίας (τηλεόραση, κινητό τηλέφωνο, Ιντερνετ κ.ά.) όλο και αυξάνονται. Σήμερα τα παιδιά ηλικίας 8-18 ετών αφιερώνουν περισσότερες από 53 ώρες την εβδομάδα μπροστά στην οθόνη και ημερησίως ορισμένες φορές ξεπερνούν και τις 10 ώρες, ενώ ο μέσος όρος είναι εφτά ώρες και 38 λεπτά. Αυτό όμως που κάνει μεγάλη αίσθηση είναι ότι μόνο τρία στα δέκα παιδιά έχουν γονείς που τους επιτρέπουν ορισμένες ώρες να κάθονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους ή την τηλεόραση.
Μια άλλη μητέρα ανέφερε στο συνέδριο ότι αναγκάστηκε να κλειδώνει στο αμάξι τούς υπολογιστές των παιδιών της. Τον πρώτο καιρό μάλιστα ένα από τα παιδιά της προσπαθούσε μέσα στη νύχτα να ανοίξει το αμάξι. Αλλοι πάλι είπαν πως συνειδητοποίησαν το πρόβλημα όταν τα παιδιά τους ετοιμάζονταν να κοιμηθούν την ίδια ώρα που εκείνοι έφευγαν το πρωί για τη δουλειά τους.
Ο επικεφαλής του συνεδρίου επισήμανε ότι δεν πρέπει να υπάρχουν τηλεοράσεις και υπολογιστές στα δωμάτια των παιδιών αλλά μόνο σε κοινόχρηστους χώρους, οι γονείς να θέσουν κανόνες στο σπίτι και, τέλος, όταν συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια μαζί, να μην υπάρχουν κινητά τηλέφωνα.
Κι όλα αυτά μέχρι την επόμενη έρευνα που θα αποδεικνύει κάτι άλλο σχετικά με την ανάπτυξη των παιδιών και τα λάθη των γονιών…
«Μπορεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής να έχει μπει στην τέχνη, το θέμα είναι όμως ότι πολύ λίγη τέχνη έχει γίνει μέσω υπολογιστή. Μπορεί να υπάρχουν πολλά έργα βιντεοτέχνης, αλλά ελάχιστη είναι σοβαρή. Την βλέπεις και βαριέσαι. Υπάρχουν μερικά διαμάντια, όπως του Γουόρχολ και του Βιόλα που σε πείθουν αμέσως ότι είναι τέχνη», λέει στα «ΝΕΑ» ο ζωγράφος Χρόνης Μπότσογλου, ο οποίος ετοιμάζει την αναδρομική του έκθεση στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
«Ας μην ξεχνάμε πως η τέχνη λειτουργεί σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Κάποτε υπήρχε μόνο στις εκκλησίες και στα κεντήματα της γιαγιάς. Τώρα βρίσκεται παντού. Το αν πείθει ή όχι είναι άλλο θέμα»
Μάνθος Σαντοριναίος, επίκουρος καθηγητής Πολυμέσων στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών:
«Κατ΄ αρχάς θεωρώ ξεπερασμένο και ανώφελο να κάνουμε τέτοιες συζητήσεις όταν τα νέα μέσα έχουν μπει σε όλες τις ακαδημαϊκές σχολές, αλλά και στην αγορά της τέχνης. Βεβαίως υπάρχουν κι αυτοί που αμφισβητούν και τον Θεό και καλά κάνουν. Τα πάντα μπορούν να αμφισβητηθούν άλλοτε με τρόπο δημιουργικό και άλλοτε όχι. Είναι ανιαρό να συζητάμε όλα αυτά, πόσω μάλλον όταν γενικώς η τέχνη βρίσκεται σε παρακμή».
Η φετινή ερώτηση του δικτυακού τόπου «edge» (www.edge.org) ήταν η εξής: «Πώς έχει αλλάξει το internet τον τρόπο που σκέφτεσαι;». Ανταποκρίθηκαν 167 επιστήμονες, ακαδημαϊκοί, συγγραφείς και καλλιτέχνες και οι απαντήσεις τους υπερβαίνουν τις 130.000 λέξεις. Ιδού κάποιες από τις απαντήσεις…
«Σου έχει τύχει να διαβάσεις τα τελευταία χρόνια κάποιο βιβλίο που να εκδόθηκε πριν τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και να σκεφτείς “Τι πρωτόγονες ιδέες που κυκλοφορούσαν πριν το internet!”; Ούτε κι εμένα. Το internet δεν έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης μας, όπως ο φούρνος μικροκυμάτων δεν άλλαξε τον τρόπο που χωνεύουμε το φαγητό» – Joshua Greene, Γνωστικός Νευροβιολόγος στο Χάρβαρντ.
«To internet προσφέρει πληροφορία όπως ένα μπουκάλι κέτσαπ προσφέρει κέτσαπ. Στην αρχή πέφτει πολύ λίγο και μετά πέφτει πάρα πολύ. Στο ενδιάμεσο, υπήρξαν οι αλκυονίδες μέρες του “όσο χρειάζεται”. Για μένα, αυτό κράτησε περίπου δέκα χρόνια. Ήταν τα καλύτερα της ζωής μου» – Judith Rich Harris, ερευνήτρια. θεωρητικός
«Το internet είναι ευχή και κατάρα. Ευχή, κυρίως» – Ed Regis συγγραφέας
«To internet έχει συνδέσει τόσο πολλά εκατομμύρια από μας σε ανώνυμους online όχλους, ώστε η εντύπωση ότι κάτι είναι αληθινό δημιουργείται μόνο από τον αριθμό των ανθρώπων που το ασπάζονται και το επαναλαμβάνουν – σαν να επιλέγεις εστιατόριο όχι από την ποιότητα του φαγητού, αλλά μόνο κοιτάζοντας αν είναι γεμάτο ή όχι» – Alan Alda, ηθοποιός
«Αν χρησιμοποιήσουμε το internet για να αποτραβήξουμε το εκπαιδευτικό σύστημα από την προσκολλημένη στον 18ο αιώνα έμφασή του στην απομνημόνευση -εντελώς άσκοπη στην εποχή της Wikipedia- διδάσκοντας στα παιδιά την έρευνα και την αξιολόγηση, τότε ίσως αλλάξουμε πραγματικά τον τρόπο σκέψης μας» -Gary Marcus, καθηγητής γνωστικής ψυχολογίας.
Η οικονομία κατακρημνίζεται, τα καταστήματα κλείνουν το ένα μετά το άλλο, η κατάσταση προμηνύεται δυσοίωνη, αλλά μέσα σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα υπάρχει ένας τομέας που ανθεί και κάνει τζίρους δισεκατομμυρίων! Ενας τομέας που δεν έχει να κάνει με πραγματικά υλικά αγαθά, αλλά με «αέρα κοπανιστό»!
Ο λόγος για τα ψηφιακά αγαθά, τα διάφορα γκάτζετ που μπορεί κάποιος να αγοράσει από το διαδίκτυο για να προχωρήσει γρηγορότερα σε e-παιχνίδια, να «ντύσει» και να «προικίσει» το άβατάρ του (το ψηφιακό δηλαδή alter ego του), να πάρει ισχυρότερα όπλα κ.λπ.
Οσοι από εσάς είστε έστω και λίγο εξοικειωμένοι με τα διαδικτυακά παιχνίδια που προσφέρει το facebook (farmville, pet society, restaurant city, country story κ.ά.), όσοι έχετε παίξει «second life», θα καταλάβατε ήδη για τι ακριβώς μιλάμε. Ρουχαλάκια, επιπλάκια, κοσμηματάκια, πολυτελή αυτοκίνητα, μπουκάλια σαμπάνιας, κάρτες γενεθλίων, αλλά επίσης γελάδια για τη φάρμα σας, λίπασμα για τα σπαρτά σας και ένα σωρό ακόμα χρήσιμα για τα διάφορα παιχνίδια και την ψηφιακή σας περσόνα, άχρηστα όμως στην κανονική σας ζωή, αγοράζονται πανεύκολα με ελάχιστα ευρώ: μέσω κάρτας, pay pal κ.λπ., διαδικασία απλούστατη και γρήγορη.
Η αγορά ψηφιακών αγαθών δεν είναι κάτι καινούργιο: η μόδα υπήρχε εδώ και χρόνια στην Ασία (όπου πέρσι ο τζίρος ξεπέρασε τα 5 δισ. δολάρια!), πριν από δύο χρόνια εισέβαλε δυναμικά στην Αμερική και σιγά σιγά κατακλύζει τον κόσμο, τινάζοντας την μπάνκα στον αέρα με σκανδαλώδη κέρδη!
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου της Μ. Μυστακίδου στην Ελευθεροτυπία
Παιδιά που ξενυχτούν στα Iντερνετ καφέ. Εφηβοι που απομονώνονται. Μαθητές που παραμελούν τα μαθήματά τους. Νέοι που αναπτύσσουν σε μεγαλύτερο βαθμό «παραβατική συμπεριφορά». Πίσω απ’ όλα αυτά μπορεί να βρίσκεται ένας σύγχρονος εθισμός, που «χτυπάει» όλο και περισσότερο: ο εθισμός στο Διαδίκτυο. Δεν πρόκειται για περιθωριακό φαινόμενο. Απογραφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Κω, το πρώτο τρίμηνο του 2008 και παρουσιάστηκε στο πετυχημένο 1ο πανελλήνιο διεπιστημονικό συνέδριο για τους κινδύνους από τη χρήση του διαδικτύου (27 – 29 Νοεμβρίου στην Λάρισα) καταγράφει ότι μέχρι και το 11,3% των εφήβων χρηστών του Ιντερνετ αντιμετωπίζει πρόβλημα εθισμού.
Η σημαντική αύξηση των ποσοστών εθισμού οφείλεται στη μεγαλύτερη διείσδυση του Διαδικτύου στην Ελλάδα, αλλά και στον εμπειρικό τρόπο με τον οποίο τα παιδιά το προσεγγίζουν, χωρίς καμία προειδοποίηση για τους κινδύνους ενός μέσου το οποίο έχει πάρα πολλές θετικές δυνατότητες. «Ο έφηβος δεν προσεγγίζει το Διαδίκτυο μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία, όπως και θα έπρεπε, ούτε οι γονείς του μπορούν να τον βοηθήσουν, αφού συνήθως δεν γνωρίζουν και πολλά πράγματα», τονίζει ο Κ. Σιώμος.
Τι σημαίνει όμως εθισμός στο Διαδίκτυο; «Οταν ο χρήστης αρχίσει να συμπεριφέρεται όπως ο εθισμένος σε ουσίες. Οταν κάποιος σερφάρει για να ικανοποιήσει μια εσωτερική του ανάγκη και όχι για να εκτελέσει κάποιο έργο. Οταν χρειάζεται όλο και περισσότερο χρόνο στο Διαδίκτυο και αρχίζει να ελαττώνει τις υπόλοιπες καθημερινές του δραστηριότητες», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Φλώρος, ειδικευόμενος ψυχίατρος στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του AΠΘ. Πλέον υπάρχει και κλινική εμπειρία, καθώς δεκάδες παιδιά έχουν ήδη επισκεφθεί το ειδικό ιατρείο, που λειτουργεί στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης. «Υπήρχαν παιδιά που άφησαν το σχολείο, για να βρουν συμπαίκτες σε διαδικτυακά παιχνίδια από τις ΗΠΑ. Λόγω της διαφοράς ώρας (όταν είναι μέρα στις ΗΠΑ εδώ είναι νύχτα), οι έφηβοι ξενυχτούσαν», λέει ο κ. Φλώρος.
Στο blog του Νίκου Σμυρναίου “η Βιομηχανία του εφήμερου” αλίευσα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για τις τάσεις των κατοίκων της κυβερνοχώρας:
…τα δύο τελευταία χρόνια παρατηρείται η έκρηξη του streaming και του direct downloading, ως αντικαταστάτες της χρήσης του p2p. Όπως αναφέρουν τα στοιχεία της Arbor και της Sandvine, οι χρήστες έχουν περάσει από μια λογική αποθήκευσης του περιεχομένου και κατανάλωσης του σε δεύτερο χρόνο, που αντιστοιχεί στην χρήση του p2p, σε μια λογική άμεσης πρόσβασης που αντιστοιχεί στο streaming και το direct downloading.
Πλέον έχει δημιουργηθεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα γύρω από αυτές τις νέες πρακτικές. Κοινότητες χρηστών διατηρούν ιστότοπους στους οποίους σταχυολογούνται σύνδεσμοι προς το περιεχόμενο το οποίο αποθηκεύεται σε ειδικευμένες υπηρεσίες όπως Megaupload και Rapidshare.
«Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, δίχως να το καταλάβω, είδα στην οθόνη του υπολογιστή το σπίτι όπου έμενα στο Μόναχο. Εκεί που γέννησα τα παιδιά μου. Την περιοχή όπου εργαζόμουν και τις πλατείες που έπινα καφέ. Και σκεφτείτε ότι έχω να επισκεφτώ την Γερμανία από το 1980. Ήταν πολύ συγκινητικό».
Η73χρονη κ. Αμαλία Μαστρογιάννη πριν από λίγες μέρες είχε για πρώτη φορά στη ζωή της την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κόσμο των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Ίντερνετ στον πολυχώρο «Απόλλων» της Νομαρχίας Πειραιά. Το ηλεκτρονικό της ταξίδι μέχρι το Μόναχο έγινε με τη βοήθεια του Google Εarth. Και μετά το πρώτο της σερφάρισμα στο Διαδίκτυο δεν μπορούσε να κρύψει τον ενθουσιασμό της.
Συνολικά 24 ηλικιωμένοι, όλοι μέλη του Α΄ ΚΑΠΗ Νίκαιας, είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το Ίντερνετ με τη βοήθεια ειδικών από το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΜΜΕ). Οι ηλικιωμένοι κάθονταν μπροστά από ένα λάπτοπ και δίπλα τους οι εκπαιδευτές τούς βοηθούσαν. Κατέγραφαν τις απορίες, τις δυσκολίες και τον ενθουσιασμό των πρωτάρηδων στις νέες τεχνολογίες παππούδων και γιαγιάδων. Μάλιστα, όλη η διαδικασία βιντεοσκοπήθηκε προκειμένου να μελετηθεί από τους επιστήμονες.
Αυτή η πρώτη γνωριμία των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας με το Ίντερνετ οργανώθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας και το Εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ (του ΕΜΜΕ) στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ημέρες ευχρηστίας και προσβασιμότητας».
Ο Νίκος Ξυδάκης στην Καθημερινή για τα Πακέτα Τύπου και κόπι-πέιστ
Γράφοντες και αναγνώστες. Και το Ιντερνετ; Ναι, η πλανητική δικτύωση αφήνει πίσω της ερείπια και λείψανα, αλλά η ηθικοπολιτική απαξίωση του Τύπου είχε αρχίσει πολύ πριν αναδυθεί το Μπλογκ ως Δικαίωμα και ως Φενάκη. Μεθυσμένοι από την απέραντη εξουσία των μαζικών τους μέσων και από τις προσόδους της διαφήμισης, δημοσιογράφοι και εκδότες, στην προ-ιντερνετική εποχή, προέβησαν σε αλλεπάλληλες καταχρήσεις εξουσίας. Η ισηγορία, θεμέλιο της δημοκρατίας, περιφρονήθηκε, υποκαταστάθηκε από τα ολιγοπώλια των κατόχων των μέσων. To αυθάδικο, αφελές σφρίγος των μπλογκ, του twitter, των social networks, της λεγόμενης δημοσιογραφίας των πολιτών, υπό μία έννοια, είναι η εκδίκηση της γυφτιάς, η εκδίκηση των περιφρονημένων, των στερημένων από φωνή στον δημόσιο χώρο. Αφού οι εφημερίδες, τα όργανα του διαφωτισμού, τους έστρεψαν τα νώτα, οι άνθρωποι της μαζικής δημοκρατίας στράφηκαν σε άλλα μαζικά μέσα, με σαγηνευτικές δυνατότητες προσωποποίησης.
Το διαδίκτυο επιτρέπει την ανωνυμία και μας επιτρέπει να φτιάξουμε την πιο απίθανη ιστορία για τον εαυτό μας, την αυθεντικότητα της οποίας δεν χρειάζεται να αποδείξουμε.
Ολη η αντίληψη του διαδικτύου είναι πως μέσα από αυτό μπορείς να φτιάξεις τη δική σου προσωπικότητα.
1 Αλληλογραφία. Το παραδοσιακό «γράμμα» διανύει περίοδο παρακμής. Η επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι ταχύτερη και φυσικά φθηνότερη τόσο για τις επαγγελματικές όσο και για τις προσωπικές μας επαφές, με αποτέλεσμα η αλληλογραφία, οι όμορφες επιστολές, οι προσφωνήσεις, οι αποφωνήσεις, να αρχίζουν να μοιάζουν με ξεχασμένη τέχνη. Από την άλλη, εάν τελικά «λάβεις αυτό το γράμμα», σήμερα, η χαρά θα είναι πολλαπλή!
2 Μνήμη. Δεν φτάνει που σταματήσαμε να θυμόμαστε τα τηλέφωνα ακόμα και των πιο κοντινών μας προσώπων (ας όψεται η «μνήμη» του κινητού), σε λίγο δεν θα χρειάζεται να θυμόμαστε τίποτα πέρα απ’ το όνομά μας. Ενα απλό «γκουγκλάρισμα» (όπως είναι στην καθομιλουμένη η χρήση του google) αρκεί για να ανασυρθεί από την κοινή «μνήμη» του πλανήτη οποιαδήποτε πληροφορία, γεγονός, ημερομηνία. Στην εποχή του Iντερνετ, δεν έχει πια τόση αξία πόσες πληροφορίες ή γνώσεις έχεις αποθηκεύσει στον «σκληρό» του μυαλού σου, αλλά πώς τις χρησιμοποιείς.
3 Νεκρός χρόνος. Αξίζει κανείς να προσπαθήσει να θυμηθεί πότε ήταν η τελευταία φορά που πέρασε μια ώρα χαζεύοντας έξω από το παράθυρο ή ξαναδιαβάζοντας ένα αγαπημένο βιβλίο. Εντάξει, μπορεί να είναι υπερβολή. Ισχύει στο ακέραιο, ωστόσο, για τις ώρες που περνάμε στη δουλειά: η γοητεία τού Ιντερνετ είναι τόση που αρχίζουμε να θυσιάζουμε ακόμα και την ώρα του διαλείμματος για φαγητό!
4 Αστικοί μύθοι. Πάει, έγιναν αέρας, όπως ακριβώς τους αξίζει! Μπορεί μια εποχή η ανταλλαγή τρομακτικών ιστοριών να κρατούσε «ζεστή» την παρέα τις νύχτες, σήμερα όμως… απλώς δεν πείθουν κανέναν (ούτε ακόμα τους χαζούληδες μιας παρέας – όλες έχουν από έναν). Το Ιντερνετ έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για αναξιοπιστία, αλλά έχει αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματικό στην απομυθοποίηση των διαφόρων ιστοριών συνωμοσίας, παρά στη διαιώνισή τους.
5 Αλμπουμ φωτογραφιών. Εδώ οι τύψεις πρέπει να βαραίνουν τόσο το Ιντερνετ όσο και την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Η πικρή αλήθεια, όμως, είναι ότι, πράγματι, από τις χιλιάδες φωτογραφίες που βγάζουμε κάθε χρόνο (μην έχοντας να ανησυχούμε ότι «τελειώνει το φιλμ»), ελάχιστες, εάν όχι καμία, βρίσκουν τον δρόμο για τα γνωστά μας άλμπουμ φωτογραφιών. Ενα καλώδιο αρκεί για να «ανεβάσουμε» τις εικόνες μας στο PC κι από εκεί στο Iντερνετ και σε κάποια γωνιά του facebook ή του Flickr. Δεν είναι τυχαίο ότι τον Ιούνιο που πέρασε η Kodak ανακοίνωσε την απόσυρση του ιστορικού έγχρωμου φιλμ, με 74 χρόνια κυκλοφορίας, Kodachrome.
6 Διακοπές. Ή σωστότερα το δικαίωμα στην άγνοια στις διακοπές. Θυμάστε εκείνη την εποχή που το άνοιγμα της τηλεόρασης μετά τις διακοπές πυροδοτούσε μια σειρά από εκπλήξεις – γεγονότα που είχαν μεσολαβήσει, ενώ εμείς λείπαμε στο ερημονήσι, επί τούτου απέχοντες από όλους και όλα; Ε, σήμερα, όλο και κάποιο wi-fi θα «παίζει» τριγύρω, όλο και κάποιο iphone θα κυκλοφορεί στην παρέα, γεγονός που κάνει όλο και πιο δύσκολη την αποχή από την ενημέρωση.
7 Ιδιωτικότητα. Τη «σκότωσε» το Ιντερνετ, βοηθήσαμε όμως κι εμείς. Εάν οι εγκέφαλοι του Big Brother (της εκπομπής ριάλιτι) γνώριζαν πόσες προσωπικές πληροφορίες θα μεταδίδαμε οικειοθελώς προς τον έξω κόσμο μέσω των social media (του facebook κυρίως), θα παραιτούνταν πάραυτα. Σήμερα, ξέρουμε τα πάντα για τους πάντες, από το πώς λένε την ξαδέρφη τους και πού πήγαν διακοπές πρόπερσι, μέχρι πότε πήγαν στα μπουζούκια τελευταία φορά – όλα!
8 Συγκέντρωση. Οι παραγωγικοί εργαζόμενοι θα πρέπει να παίρνουν παράσημο, όχι απλά μπόνους! Με όλες αυτές τις «σειρήνες» στην οθόνη του υπολογιστή τους, ένα μόνο κλικ μακριά, είναι πράγματι να απορεί κανείς πώς συγκεντρώνονται για να εργαστούν. Τι να γίνεται στο facebook; Μήπως έχω κανένα νέο «μέιλ»; Τι να συζητούν τώρα στο twitter; Εγραψε ο αγαπημένος μου μπλόγκερ; Ερωτήσεις που κατακλύζουν το μυαλό ανά πεντάλεπτο.
9 Επανασυνδέσεις. Οσους παλιούς συμμαθητές και παλιές αγάπες βρήκαμε βρήκαμε. Οι πιθανότητες να πέσουμε πάνω σε κάποιον που δεν έχουμε ήδη εντοπίσει στο facebook, είναι μηδαμινές (αν δεν έχει προφίλ εκεί, με τι πρόσωπο κυκλοφορεί;), ενώ η συνάντηση με κάποιον που ήδη έχουμε αλληλοσκουντηθεί online κρύβει σαφώς μικρότερη χαρά από αυτή που θα παίρναμε προ Ιντερνετ.
10 Πασιέντζα. Η κανονική και αυτή στο κομπιούτερ (solitaire). Οπως και ο ναρκαλιευτής και τα υπόλοιπα παιχνίδια του PC, που μας κρατούσαν γλυκιά συντροφιά πριν ανακαλυφθεί η εικονική παιχνιδούπολη του Διαδικτύου. Σήμερα πάντως κανονική πασιέντζα ρίχνουν μόνο οι χαρτορίχτρες, ενώ αυτή του υπολογιστή ευδοκιμεί μόνον στις δημόσιες υπηρεσίες.
11 Ευγενική διαφωνία. Οι περισσότεροι κυκλοφορούμε στο Iντερνετ ανωνύμως ή, το πολύ, ψευδωνύμως. Η διάχυτη αυτή… «απροσωπία» έχει λειτουργήσει μεν απελευθερωτικά για πολλούς, έχει «ξυπνήσει» όμως τα πιο ταπεινά ένστικτα άλλων, κυρίως σε ό, τι αφορά την ανταλλαγή απόψεων, δηλαδή τον ακρογωνιαίο λίθο του Ιντερνετ. Από τα βίντεο του Youtube μέχρι τα μπλογκ και τα σάιτ εφημερίδων, ξεσηκώνουν θύελλα σχολίων και διαφωνιών, που συχνά ξεφεύγουν από τα όρια της ευπρέπειας. Αυτό που σε μια παρέα θα γινόταν αντικείμενο γόνιμης συζήτησης, στο Διαδίκτυο γίνεται αιτία να ξεσπάσουν… ανένδοτοι πόλεμοι.
12 Ακρόαση ενός δίσκου. Συγκεκριμένα, η ακρόαση ενός άλμπουμ από την αρχή έως το τέλος. Εδώ οι απόψεις διίστανται. Από τη μία, θεωρείται κατάκτηση το γεγονός ότι δεν χρειάζεται πια το κοινό να «υπομένει» 8 μέτρια κομμάτια, προκειμένου να ακούσει τα δύο που αξίζουν. Από την άλλη, όμως, θεωρείται αμφίβολο εάν άλμπουμ-αριστουργήματα, όπως για παράδειγμα το OK Computer των Radiohead, θα έβρισκαν την ανταπόκριση που τους άξιζε στη σημερινή εποχή.
13 Δισκάδικα. Αντίστοιχη τύχη επεφύλασσε το Ιντερνετ και στα πάλαι ποτέ «πιο αγαπημένα μας μέρη στον κόσμο», τα δισκάδικα-CDάδικα της γειτονιάς. Στην εποχή του «δωρεάν» και του τέλους του copyright, οι περισσότεροι θεωρούν απαρχαιωμένη συνήθεια την αγορά ενός δίσκου μουσικής στην τιμή των 20 ευρώ, απλά και μόνο για την έξτρα πλαστική θήκη.
14 Υπόληψη. Πρέπει να μην υπάρχει κάτι πιο εύκολο να «χάσεις» τη σήμερον ημέραν από αυτήν… Τόσο που αξίζουν πολλά μπράβο σε όσους αποφασίζουν να εισέλθουν στην πολιτική, γνωρίζοντας (ελπίζουμε!) πόσο εύκολο είναι να τσαλακωθεί η φήμη τους με το πρώτο στραβοπάτημα. Αυτό που κάποτε μπορούσε να περάσει απαρατήρητο, ένα σαρδάμ, μία ατυχής έκφραση ή κίνηση, θα αναπαράγεται online στον αιώνα τον άπαντα, είτε σε βίντεο (στη χειρότερη περίπτωση) είτε σε μορφή σχολίου. Scripta manent και με bits και bytes.
15 Καλή πίστη. Χάθηκε μαζί με τα άλλα ρομαντικά «έθιμα» του παρελθόντος. Γνωρίζεις έναν γοητευτικό κύριο; Για καλό και για κακό τον «γκουγκλάρεις» (βλ. παραπάνω) για να μάθεις περισσότερα. Τον ψάχνεις και στο facebook για λεπτομέρειες. Στην πιο σοβαρή πλευρά του ζητήματος, το Ιντερνετ μας έκανε επιφυλακτικούς για τα πάντα. Κάθε ιστορία που ακούμε, κάθε φήμη ή πληροφορία που φτάνει στα αυτιά μας, περνά πρώτα από το κόσκινο του Διαδικτύου. Για καλό και για κακό.
Σαράντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που δύο επιστήμονες του UCLA συνέδεσαν για πρώτη φορά δύο υπολογιστές, δημιουργώντας το πρώτο δίκτυο, και τουλάχιστον 15 χρόνια από τότε που η χρήση του Ιντερνετ διαδόθηκε σε όλο τον πλανήτη. Οπου κι αν τοποθετήσει κανείς την αρχή του… κακού, το βέβαιο είναι ότι το Διαδίκτυο ήρθε να ταράξει συθέμελα τον κόσμο μας. Το Ιντερνετ έχει πυροδοτήσει τεράστιες αλλαγές στη ζωή μας, τόσο αρνητικές όσο και θετικές. Εργασίες που κάποτε χρειάζονταν μέρες για να διεκπεραιωθούν σήμερα ολοκληρώνονται σε δευτερόλεπτα, με δύο κλικ του ποντικιού. Την ίδια ώρα, λόγω των ίδιων ευκολιών που προσφέρει το Διαδίκτυο, συνήθειες και παραδόσεις που χτίστηκαν στους αιώνες σταδιακά εγκαταλείπονται. Ανθρωποι έρχονται κοντά μέσα από ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και άλλοι απομακρύνονται όλο και περισσότερο, απομονωμένοι μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή τους. Το youtube μάς έδωσε βήμα σε ταραγμένες εποχές, αλλά μέσα από το ίδιο καταρρακώθηκαν υπολήψεις, καταστράφηκαν ζωές. Επικοινωνούμε γρήγορα, αλλά τις εθνικές γλώσσες αντικαθιστούν κώδικες και σύμβολα.
Πριν από λίγο καιρό, η βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph, με σκωπτική διάθεση, συνέταξε έναν κατάλογο με «τα 50 πράγματα που σκότωσε το Ιντερνετ», σταχυολογώντας από προϊόντα και επιχειρηματικά μοντέλα μέχρι ήθη, έθιμα και εμπειρίες που δεν «επέζησαν» της επέλασης του κυβερνοχώρου. Με αφορμή αυτό, η «Κ» παρουσιάζει σήμερα 15 πράγματα που φαίνεται να θυσιάσαμε στον βωμό του Ιντερνετ. Η διάχυση των πληροφοριών στο Διαδίκτυο μας κόστισε την ιδιωτικότητά μας, αλλά και εξασθένησε τη μνήμη μας. Στην εποχή του Ιντερνετ χάσαμε τα φωτογραφικά μας άλμπουμ και πάψαμε ν’ ακούμε ολόκληρους τους δίσκους μουσικής. Ξεχάσαμε τους τρόπους μας, αλλά σταματήσαμε και να ρίχνουμε πασιέντζες με τις ώρες!
Το Ιντερνετ ήρθε για να μείνει -άγνωστο πόσο θα εξελιχθεί στο μέλλον- και η ανθρωπότητα πλέον προσαρμόζεται στους κανόνες του. Με 15 παράπλευρες απώλειες…
104 ετών είναι η μεγαλύτερη εν ζωή φανατική οπαδός του internet στον κόσμο! Η Ivy Bean είναι Βρετανίδα. Η ενασχόλησή της με το διαδίκτυο ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια, όταν αγόρασε έναν φορητό υπολογιστή, προκειμένου να περνά πιο ευχάριστα την ώρα της στο γηροκομείο όπου ζει. Σταδιακά, άρχισε να… σερφάρει στο internet με απόλυτη άνεση, ενώ το facebook και το twitter εξελίχθηκαν στις μεγάλες της αγάπες!
Μάλιστα, σήμερα κάνει chat με περισσότερους από 26.000 χρήστες και θεωρεί ότι το twitter είναι πιο εύκολο από το facebook, γιατί το μόνο που χρειάζεται είναι update! Μάλιστα έχει συνδέσει τους δύο λογαριασμούς, ούτως ώστε να έχει απευθείας επαφή και με τους δύο κυβερνοχώρους.
«Σας φάνηκε δύσκολη η χρήση του;» ρωτήθηκε η Bean από δημοσιογράφο του CNN. «Στην αρχή λίγο, αλλά όσο περισσότερο το χρησιμοποίησα, ήταν καλύτερα τα πράγματα», απάντησε.
Στα μηνύματά της, η Bean περιγράφει την καθημερινότητά της, όπως τι φαγητό προσφέρεται στο γηροκομείο, καθώς και τι κάνουν οι υπόλοιποι ηλικιωμένοι μέσα στο ίδρυμα για να περάσουν την ώρα τους. Οσο για τους υπεύθυνους του γηροκομείου, αυτοί έχουν μείνει με το στόμα ανοικτό.
…Η παρούσα εποχή βάζει πλάι στον Τύπο, ανταγωνιστικά, όχι μόνο την πληθωρική τηλεόραση, αλλά και το οικιακό ευρυζωνικό Διαδίκτυο σε κάθε νοικοκυριό και γραφείο και τα διαρκώς δικτυωμένα smart-phones σε κάθε τσέπη και το πλήθος των καινοφανών social media σε κάθε φαντασιακό, που κάνουν τον κάθε χρήστη μηχανής όχι μόνο καταναλωτή, αλλά δυνάμει παραγωγό δημοσιότητας, της δικής του μικροδημοσιότητας έστω.
Το νέο περιβάλλον τηλεπικοινωνιών διαμορφώνει νέες ανάγκες, νέες συμπεριφορές, νέα υποκείμενα. Οι πληροφορίες, τα κείμενα, τα σήματα, οι ταινίες, οι μουσικές, τα προσωπικά στοιχεία από εκατομμύρια ζωές κυκλοφορούν διαρκώς και παντού, είναι διαρκώς διαθέσιμα, στην άκρη του ποντικιού και του δαχτύλου, σε ατέλειωτη ροή, διαφανή. Μάλιστα, υπερδιαφανή.
Σε αυτήν την υπερδιαφάνεια, όλα φαίνονται, μα ελάχιστα είναι ορατά. Και μαζί με τον πληθωρισμό των σημάτων αλλάζει και ο χρόνος του κάθε μέσου, η αίσθηση, η αντίληψη του χρόνου τους. Αλλος ο χρόνος του Τύπου, άλλος της τηλεόρασης, άλλος του Διαδικτύου.
Στην τηλεόραση ρέουν αδιάκοπα εικόνες, που όμως δεν χορταίνουν το άδειο βλέμμα. Στον Τύπο και στο Δίκτυο ρέουν κείμενα. Η εκρηκτική εξάπλωση του Διαδικτύου πολλαπλασίασε σύστοιχα την ανάγνωση· όμως, μειώθηκαν οι αναγνώστες εφημερίδων. Τα νέα μαζικά ακροατήρια που προσήλθαν στο Δίκτυο και διαμορφώνονται απ’ αυτό διαβάζουν περισσότερο, μα κυρίως διαβάζουν διαφορετικά: διότι ο χρόνος του Δικτύου είναι ακαριαίος και διότι η δικτυακή αφήγηση προσφέρει διαρκώς τη δυνατότητα (ή και την ψευδαίσθηση, απλώς) της διάδρασης, μιας κάποιας συμμετοχής, έστω υπό μορφήν ανάρτησης σχολίου σ’ ένα φόρουμ, σ’ ένα μπλογκ· κι ακόμη, προσφέρει τη δυνατότητα της ανώνυμης περιπλάνησης και της ανώνυμης διάδρασης. Προσοχή, όμως: η ανωνυμία ή η ψευδωνυμία του δικτυακού αναγνώστη – περιπλανητή δεν αναιρεί την ατομικότητα, απεναντίας επισωρεύει στο άτομο περσόνες και μάσκες, πέραν του καλού και του κακού.
Ο χρόνος της εφημερίδας δεν μπορεί να είναι ακαριαίος. Η εφημερίδα δεν μπορεί καν να καμώνεται ότι αντιδρά ακαριαία· αν το κάνει, ρεζιλεύεται. Ο χρόνος του Τύπου είναι αναστοχαστικός, ξετυλίγεται βραδύτερος και βαρύς. Κι έτσι προϋποτίθεται και ο αναγνώστης του Τύπου. Η δε συμμετοχή του στο εφημεριδικό ανάγνωσμα είναι νοερή αναδιάταξη του αφηγήματος, είναι εσωτερικός μονόλογος.
Η απάντησή του, όποια προκύψει, τελείται κι αυτή σε δεύτερο χρόνο. Δεύτερου, αργού χρόνου είναι ακόμη και η πρόσβαση στο χάρτινο κείμενο: ο αναγνώστης πρέπει να πάει μέχρι το περίπτερο ή έστω στην εξώθυρα και να αγοράσει. Αυτό το παλαιό κείμενο δεν μπαίνει στο σπίτι απροσκάλεστο και δωρεάν.
Νέα αίσθηση του χρόνου, υπερδιαφάνεια, υπερπληροφόρηση, νέοι τρόποι οργάνωσης της εργασίας και του βίου, καινοφανείς ανάγκες και συμπεριφορές. Το παλαιό χάρτινο κείμενο, για να επιβιώσει, οφείλει να προσαρμοστεί· να διεκδικήσει τον πολύ μικρότερο ζωτικό χώρο που του διατίθεται και να τον διεκδικήσει δυναμικά, πειστικά και ταπεινά· υπερβαίνοντας τον στερεοτυπικό εαυτό του και την εξουσιαστική φενάκη, ανακαλύπτοντας νέο εαυτό για το νέο Παράδειγμα, ανταποκρινόμενο στις νέες ανάγκες του κοινού, ανακαλύπτοντας επίπονα το νέο κοινό. Ο «Ελεύθερος Τύπος», παρά το ντιζάιν, δεν μπόρεσε να το κάνει. Και δεν το κάνει καμία εφημερίδα. Ο γδούπος της πτώσης ίσως ξυπνήσει τις εναπομείνασες. Ισως.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
Άρθρα (RSS)