Αρχείο για την κατηγορία “γλώσσα”Νοέ
12
2015
![]() ![]() Για ένα αειφόρο σχολείο, παρουσίαση ΓιακουμάτουΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Διαδίκτυο, Ελλάδα, κοινωνία, πολιτιστικά, με ετικέτες: αξιολόγηση ιστοσελίδων, παρουσίασηΟκτ
16
2011
![]() ![]() Tango mnémotechniqueΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: Angelique Ionatos, Katerina Fotinaki, Tango mnémotechniqueΑν δυσκολεύονται οι μαθητές σας με την προσωπική αντωνυμία… Οκτ
06
2011
![]() ![]() ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ FARMVILLEΑναρτήθηκε από terracomputerata στο facebook, web 2.0, γλώσσα, επιστήμες, ψηφιακές κοινότητες, με ετικέτες: FarmvilleΠαρουσίαση εισήγησης στο CIE2011-Conference on Informatics in Education 2011, Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση – 8 Οκτωβρίου 2011
Ωστόσο είναι ξένη χώρα. Προτού αγανακτήσει ο αναγνώστης ή ξεκινήσει να γράφει κάποια επιστολή διαμαρτυρίας, να εξηγηθώ: δεν λέω ότι ανήκει στους ξένους, αλίμονο, άλλωστε την αποκάλεσα αναπαλλοτρίωτη πιο πάνω. Στο κάτω κάτω, οι γλώσσες στους ομιλητές τους ανήκουν τελικά. Την αποκαλώ ξένη από την άποψη του πόσο οικεία (δε) μας είναι: η Αρχαία μάς είναι απροσπέλαστη γραμματικά, εκτός και αν της αφιερώσουμε πολλή και κοπιώδη μελέτη, ενώ το λεξιλόγιό της κάποτε μας ξεγελάει, κάποτε κάτι μας θυμίζει, αλλά σπάνια μας είναι αναγνωρίσιμο χωρίς λεξικό. Ομως ας τα παραμερίσουμε όλα αυτά, ας αφήσουμε πίσω μας ακόμα κι ότι διαβάζουμε τα Αρχαία στην έντυπη εκδοχή της μικρογράμματης μορφής τους (καινοτομίας των βυζαντινών, αφού μέχρι τότε μόνον κεφαλαία υπήρχαν). Τουλάχιστον, η «τρομερή μας η λαλιά» θα μας ήταν οικεία σαν άκουσμα αν, παρά τις περικοπές στους πόρους για την Παιδεία, απορροφούσαμε ένα κονδύλιο για την κατασκευή μιας χρονομηχανής και μεταφερόμασταν στην Αθήνα του Σοφοκλέους, του Θουκυδίδου ή και του Αριστοτέλους. Οχι. Δυστυχώς και εδώ, ιδίως εδώ, η Αρχαία θα μας ήταν αγνώριστη. Θα μας φαινόταν όχι μόνον ακατάληπτη στην προφορική της μορφή αλλά κι εντελώς ξενόφωνη. Τους χαρακτηριστικούς φθόγγους χ, γ, θ, δ, φ και β της νέας ελληνικής δεν θα τους βρίσκαμε πουθενά, ο συνωστισμός μακρών φωνηέντων, βραχέων φωνηέντων και διφθόγγων (μερικών γνώριμων σε εμάς μόνον από ξένες γλώσσες) μέσα στα στόματα των ομιλητών θα μας ξένιζε οπωσδήποτε. Η κάπως σουηδόφωνη προσωδία της Αρχαίας με τα όντως μακρά και και τα όντως βραχέα αλλά και τους μουσικούς τόνους να ανεβαίνουν (οξεία) και να ανεβοκατεβαίνουν (περισπωμένη) θα μας έκανε να αναρωτιόμαστε μήπως η χρονομηχανή δεν μας ταξίδεψε μόνο στον χρόνο αλλά και στον χώρο. Και ποιος ξέρει τι άλλο, που χάθηκε ύστερα από 24 αιώνες σιωπής και μόνο γραπτής επιβίωσης της Αρχαίας. Μιας γλωσσικής ποικιλίας η οποία, μέσα από την Κοινή, διαμόρφωσε τη δική μας και, σε μεγάλο βαθμό, τον κόσμο όλο. Δεν θα μπορούσε όμως να έχει λειτουργήσει η καθαρεύουσα ως γέφυρα μεταξύ Αρχαίας και Νέας; Η καθαρεύουσα, αλλά και γενικά η προσέγγισή μας στην Αρχαία, ήταν βαθιά ανιστορική. Οπως μας δίδασκε η Μάρω Κακριδή-Φερράρι όταν ήμασταν φοιτητές, δεν γίνεται να αναστήσεις τη μορφολογία και το συντακτικό μιας γλώσσας με τόσο διαφορετική προφορά από τη δική σου. Κοινώς, αν η καθαρεύουσα επικρατούσε, θα ήμασταν τουλάχιστον καταδικάσμένοι να μπερδεύουμε ημάς με υμάς. Παρόμοιες διαπιστώσεις έκαναν και οι λόγιοι που, ενώ ξεκίνησαν να αναβιώσουν τη βιβλική εβραϊκή στην Παλαιστίνη των αρχών του 20ού αιώνα, έγιναν κάποιοι από αυτούς μάρτυρες της δημιουργίας μιας καινούργιας ποικιλίας, της σύγχρονης εβραϊκής. Στη δική μας περίπτωση, η καθαρεύουσα ξεκίνησε ως πανελλήνιο διδακτικό πείραμα γλωσσικής αναβίωσης αλλά κατέληξε τροφοδότης λογαριασμός της σύγχρονης γλώσσας με λεξιλογικό πλούτο – αλλά και με πολλή επιπόλαια ή και επίπλαστη λογιοσύνη: τις ελληνικούρες. Δεν νομίζω πως θα μπορούσε να είχε γίνει κι αλλιώς. Γενικότερα, δεν πρέπει να μας ξεγελάει η σχετική αναγνωρισιμότητα που δίνει στην Αρχαία ο τρόπος γραφής της: η νέα ελληνική και η αρχαία ελληνική μοιάζουν και μπορούν να γίνουν αντιληπτές ως δύο στάδια μιας αδιάσπαστης συνέχειας μόνο χάρη στη φιλολογική, στη γλωσσική και (τον τελευταίο ενάμιση αιώνα) στη γλωσσολογική ανάλυση. Και όπως πάντοτε, από την ξένη χώρα που λέγεται παρελθόν παίρνουμε βεβαίως ό, τι χρειαζόμαστε αλλά και μόνον ό, τι είμαστε σε θέση να πάρουμε. * Ο κ. Ευθ. Φοίβος Παναγιωτίδης είναι επ. καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. και ο αντίλογος: http://ancientgreekformoderngreekstudent.blogspot.com Μαρ
11
2011
![]() ![]() Πρωτότυπη διδασκαλία της «Οδύσσειας» μέσα από έργα τέχνηςΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, εκπαιδευτικοί, με ετικέτες: Οδύσσεια
Την πρωτότυπη ιδέα είχαν οι φιλόλογοι Δήμητρα Μήττα και Κωνσταντίνος Βακουφτσής, οι οποίοι από πέρσι διδάσκουν την «Οδύσσεια» στην Α΄ Γυμνασίου των δύο σχολείων, με μεγάλη ανταπόκριση από τους μαθητές, αλλά και από καθηγητές ανά την Ελλάδα. Για τη διευκόλυνση της διδακτικής παρουσίασης, οι εκπαιδευτικοί δημιούργησαν ηλεκτρονικό υλικό, το οποίο διέθεσαν στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, από όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση όλοι οι ενδιαφερόμενοι, μέσα από το σύνδεσμο (link), με την ένδειξη «Σινεμά η Οδύσσεια». Περισσότερα από 200 έργα (πίνακες και γλυπτά) καλλιτεχνών διεθνούς εμβέλειας, όπως οι Ρέμπραντ, Σαλβαντόρ Νταλί, Ντε Κίρικο, αλλά και Ελλήνων, τα οποία αντιπροσωπεύουν όλες τις καλλιτεχνικές περιόδους, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, συγκεντρώθηκαν για τις ανάγκες της διδακτικής, με αποκλειστική θεματολογία τους την «Οδύσσεια» του Ομήρου. Κοντά στα έργα τέχνης παρατίθενται τα αντίστοιχα αποσπάσματα του έπους- από τα οποία εμπνεύστηκαν οι καλλιτέχνες ή στα οποία υπάρχει θεματολογική σύνδεση- σε απόδοση διακεκριμένων μεταφραστών, όπως οι Δ.Μαρωνίτης, Ζ. Σίδερης, Α. Εφταλιώτης, Ν.Καζαντζάκης, Ι.Κακριδής. Παράλληλα, παρατίθενται χάρτες, που παρουσιάζουν τα γεγονότα-σταθμούς, με βάση τη χρονική σειρά τέλεσής τους, από τη στιγμή που ο Οδυσσέας έφυγε από την Τροία μέχρι και την επιστροφή του στην Ιθάκη. Έτσι, ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει γεωγραφικά την πορεία του πολυμήχανου Οδυσσέα και να συνδέσει τοπωνύμια, όρια, γεγονότα και διαδρομές. Το υλικό είναι κατανεμημένο σε ενότητες χωρισμένες σε ομάδες ραψωδιών, όπου οι μαθητές μπορούν να πλοηγηθούν σε κείμενο, φωτογραφίες, εικόνες έργων τέχνης και χάρτες. «Από καλλιτεχνικής πλευράς, ο στόχος ήταν να καταφέρουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν έργα τέχνης που αναφέρονται στο ομηρικό κείμενο, αν οι καλλιτέχνες αντιγράφουν το κείμενο ή το αποδίδουν ελεύθερα κ.α. Επιπλέον, να συνειδητοποιήσουν αυτό που τόσο συχνά λέμε παγκοσμιοποίηση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ.Μήττα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, και σε εκπαιδευτικό επίπεδο, τα οφέλη των μαθητών είναι πολλαπλά. «Μέσα από τη γεωγραφία της Οδύσσειας, οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τα γεγονότα, μαθαίνουν να περιγράφουν και να αφηγούνται ιστορίες του έπους, να συγκρίνουν μεταφράσεις, να παρατηρήσουν έργα διαφόρων εποχών για το ίδιο θέμα», υπογραμμίζει. Ήδη, η επισκεψιμότητα στο ηλεκτρονικό υλικό, από καθηγητές σχολείων ανά την Ελλάδα, είναι μεγάλη. Οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το υλικό ελεύθερα, καθώς δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο. Από την πλευρά τους, οι μαθητές εξοικειώνονται με το κλασσικό κείμενο, μέσα από έναν δημιουργικό και διασκεδαστικό τρόπο, αντί μέσα από ακόμη ένα κείμενο-μάθημα. www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/education/workshop/dokimes/odyssea-cinema.html Δεκ
20
2010
![]() ![]() Στα Ηλύσια Πεδία η Ζακλίν ντε ΡομιγίΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Ελλάδα, με ετικέτες: Jacqueline De Romilly, Ζακλίν ντε ΡομιγίΠέθανε σε ηλικία 97 ετών, η μεγάλη ελληνίστρια και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί, η οποία υπήρξε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια του College de France. Τον θάνατό της ανακοίνωσε σήμερα ο εκδότης της, Μπερνάρ ντε Φαλουά: «Ήταν άρρωστη από καιρό, παρ’ όλα αυτά είναι ένα πολύ μεγάλο σοκ». Ακαδημαϊκός η Ζακλίν ντε Ρομιγί άφησε πίσω της εκτός των άλλων ένα σημαντικό έργο για την Αθήνα του 5ου αιώνα απ’ όπου «ξεκίνησαν όλα»: η φιλοσοφία, η ιστορία, η τραγωδία, η κωμωδία, οι σοφιστές. Γεμάτη θαυμασμό για την εποχή εκείνη, μελέτησε τον Θουκυδίδη, που τη γοήτευσε με την ωραιότητα και την ευαισθησία του λόγου του, τον οποίο αποκαλούσε «έναν από τους άνδρες της ζωής της», καθώς επίσης τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Ευριπίδη. Η Ζακλίν ντε Ρομιγί γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1913 στην πόλη Σαρτρ. Ο Εβραίος πατέρας της σκοτώθηκε στο μέτωπο όταν η Ζακλίν ήταν ενός έτους. Τη μεγάλωσε η μητέρα της, μυθιστοριογράφος. Η Ζακλίν ντε Ρομιγί σπούδασε Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά στο Lycee Moliere. Σε ηλικία μόλις 17 ετών, το 1933, γίνεται η πρώτη γυναίκα υποψήφια στο Concours General της Γαλλίας (γενικές εξετάσεις για αριστούχους), ύστερα η πρώτη γυναίκα καθηγητής στο περίφημο College de France και η δεύτερη γυναίκα ακαδημαϊκός στη Γαλλική Ακαδημία, μετά την Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Μεταφράστρια των Ελλήνων κλασικών στα γαλλικά η Ζακλίν ντε Ρομιγί, δημοσίευσε πλήθος μελετών για την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία ενώ δίδαξε ως καθηγήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα πανεπιστήμια της Λιλ, της Σορβόνης και στο College de France. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της διατέλεσε διδάκτωρ σε μερικά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, ανάμεσα στα οποία αυτά της Οξφόρδης, των Αθηνών, του Δουβλίνου, του Μόντρεαλ και του Γέιλ. Το 1995 της δόθηκε η ελληνική υπηκοότητα και το 2001 ανακηρύχθηκε πρέσβειρα του Ελληνισμού. «Είναι μια μεγάλη απώλεια για τη χώρα μας. Ήταν μια γυναίκα που αφιέρωσε όλη τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό γιατί θεωρούσε ότι ήταν μια εκπαίδευση στην κατανόηση της ελευθερίας του ατόμου, στην προσήλωση στη δημοκρατία» δήλωσε η Ελέν Καρέρ ντ’ Ανκός, ισόβια γραμματέας της Γαλλικής Ακαδημίας. «Υπέφερε πολύ εδώ και μερικές δεκάδες χρόνια από το γεγονός ότι έβλεπε να φθίνει η μελέτη της ελληνικής γλώσσας και αυτό τής προκαλούσε τεράστιο πόνο» πρόσθεσε η Ντ’ Ανκός, η οποία πιστεύει ότι ο καλύτερος φόρος τιμής για την Ζακλίν ντε Ρομιγί «θα ήταν να δοθεί εφεξής μεγαλύτερη σημασία στην ελληνική γλώσσα, την οποία υποστήριξε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στη χώρα μας».
Μας είχε προειδοποιήσει: «Το να μάθεις να σκέφτεσαι, να είσαι ακριβής, να ζυγίζεις τις λέξεις σου, να ακούς τον άλλον, σημαίνει να μπορείς να διαλέγεσαι και είναι το μόνο μέσο για να αναχαιτισθεί η τρομακτική βία που αυξάνεται γύρω μας. Ο λόγος είναι ένα φρούριο κατά της κτηνωδίας. Οταν δεν ξέρουμε, όταν δεν μπορούμε να εκφραστούμε, όταν ο λόγος δεν είναι επαρκής και αρκετά επεξεργασμένος επειδή η σκέψη είναι ασαφής και μπερδεμένη, δεν απομένουν παρά οι γροθιές, τα χτυπήματα, η άξεστη, βλακώδης, τυφλή βία». Νοέ
21
2010
![]() ![]() Χαλαροί εμφανίζονται οι δεσμοί των μαθητών με εξωσχολικά βιβλίαΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, έρευνα, με ετικέτες: γλώσσα, εξωσχολικά βιβλία, Π.Ι.
– Η σχέση των μαθητών με το βιβλίο δεν φαίνεται να είναι αρκετά στενή. Πάνω από τους μισούς μαθητές (συνολικό ποσοστό 54,6%) δηλώνουν ότι διαβάζουν στο σπίτι τους βιβλία λίγες φορές (41,3%) ή καθόλου (13,3%). Στον αντίποδα, το 19,7% δήλωσε ότι διαβάζει βιβλία πολύ συχνά και το 25,7% αρκετά συχνά. Μάλιστα, παρατηρείται τάση σταδιακής μείωσης των θετικών προς το βιβλίο απαντήσεων όσο το παιδί ανεβαίνει τάξεις. Παρότι ο περιορισμός της φιλαναγνωσίας είναι ανεξάρτητος από την κοινωνική προέλευση των παιδιών, τα κορίτσια υπερτερούν σημαντικά των αγοριών. – Μοιρασμένοι είναι οι μαθητές γυμνασίου ως προς τον κινηματογράφο και το θέατρο. Το 43,1% δήλωσε ότι παρακολουθεί λίγες φορές, το 29,8% αρκετά συχνά, το 19,2% πολύ συχνά και το 7,9% καθόλου. Βέβαια, στην ερώτηση αυτή η απάντηση εξαρτάται από το μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, τον τόπο διαμονής της καθώς και την ηλικία του παιδιού. – Εξπέρ στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι οι 15χρονοι. Σχεδόν οι τρεις στους τέσσερις (ακριβές ποσοστό 73%) απάντησαν ότι ξέρουν να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή πολύ καλά (33%) και αρκετά καλά (40%), κάτι που αν και δεν μετρά με βεβαιότητα το πραγματικό επίπεδο των γνώσεών τους στους υπολογιστές, αποδεικνύει όμως την αυξημένη ενασχόλησή τους με αυτούς. Αλλωστε, μόλις το 3% απάντησε καθόλου και το 24% λίγο, κάτι που υποδεικνύει ότι σχεδόν όλα τα παιδιά έχουν σήμερα κάποια εξοικείωση με τους υπολογιστές. Οι παραπάνω απαντήσεις ενισχύουν την πρόθεση του υπ. Παιδείας να συνδυαστεί η διδασκαλία των μαθημάτων με τη χρήση των υπολογιστών και του Διαδικτύου. – Θετικά είναι τα παιδιά απέναντι στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο αλλά και τις εφημερίδες – μέσα που επηρεάζουν τη χρήση της γλώσσας από τους μαθητές. Οι δύο στους τρεις μαθητές (66%) βρίσκουν αρκετά συχνά (40,3%) ή πολύ συχνά (25,7%) θέματα που τους ενδιαφέρουν σε εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση, ενώ περίπου ένας στους τρεις (31,2%) βρίσκει ενδιαφέρον ελάχιστα συχνά και το 2,7% καθόλου. Η γνώμη εκπαιδευτικών – Οι καθηγητές απαντούν ότι οι Ελληνες μαθητές πάσχουν στη χρήση σύνθετων και παράγωγων λέξεων – κάτι που δείχνει το φτωχό λεξιλόγιο. Σχεδόν οι δύο στους τρεις απάντησαν ότι οι μαθητές τους χρησιμοποιούν λίγο ή καθόλου σύνθετες λέξεις στις εργασίες τους και μόνο ο ένας στους τρεις απάντησε θετικά (αρκετά ή συχνά). – Η πλειοψηφία (περί το 55%) δήλωσε ότι οι μαθητές χρησιμοποιούν λίγο ή καθόλου τα γλωσσικά τους εφόδια στις προφορικές εργασίες, που τους ανατίθενται. Από το υπόλοιπο 45%, η συντριπτική πλειονότητα απάντησε «αρκετά» και ελάχιστοι «πολύ». – Οι καθηγητές απαντούν ότι οι μαθητές κάνουν τα περισσότερα λάθη στα ρήματα και ακολουθούν τα ουσιαστικά, τα επίθετα και η στίξη. Νοέ
21
2010
![]() ![]() Η γλώσσα, αχίλλειος πτέρνα των μαθητώνΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, μαθητές, με ετικέτες: λεξιλόγιο μαθητών
Του Απόστολου Λακασά – Καθημερινή Τα Ελληνόπουλα νιώθουν ότι μπορούν να επικοινωνήσουν καλά με τους γονείς, τους φίλους, τους δασκάλους τους, τον κοινωνικό περίγυρο. Ομως, δυστυχώς η γλώσσα που χρησιμοποιούν είναι φτωχή. Τα περισσότερα μπορούν να χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή αλλά, η κυρίαρχη χρήση των αγγλικών ή και των greeklish κάνει το λεξιλόγιο των παιδιών τηλεγραφικό, χωρίς το βάθος που επιτρέπει ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο σε δασκάλους, καθηγητές και μαθητές. Ειδικότερα, η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών Γυμνασίου πιστεύει ότι μιλά «πάντα σωστά» (52%) ή «συνήθως σωστά» (40,7%) ελληνικά. Αντίστοιχα, ότι γράφει «πάντα» (42,9%) ή «συνήθως» (43,9%) σωστά ελληνικά. Οι απόψεις αυτές αμβλύνονται όσο το παιδί μεγαλώνει, κάτι, που αποδίδεται στο ότι «οι μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας και ωριμότητας αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι το ίδιο επαρκείς στον προφορικό και γραπτό λόγο». Από την πλευρά τους, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι οι μαθητές Γυμνασίου αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρήση της γλώσσας. Σύμφωνα με την έρευνα, που συνοψίζει τις απόψεις των εκπαιδευτικών «οι μαθητές σε υψηλό ποσοστό δεν εμπεδώνουν τις πολύπλοκες και λόγιες συντάξεις ούτε τα λόγια στοιχεία, παρά την παράλληλη διδασκαλία και της Αρχαίας Ελληνικής σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου». Εκτός από τα πιθανά προβλήματα στη διδασκαλία των Νέων Ελληνικών, ο φόρτος εργασίας στο Γυμνάσιο, η αναζήτηση ενός εύκολου κώδικα επικοινωνίας τον οποίο προσφέρει η «γλώσσα των υπολογιστών» και η έκθεση των παιδιών στην τηλεόραση, αποτελούν παράγοντες στους οποίους οι υπεύθυνοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του υπ. Παιδείας εστιάζουν με στόχο την αναβάθμιση της εγκυκλίου γνώσης που θα πρέπει να παίρνουν τα Ελληνόπουλα στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Νοέ
16
2010
![]() ![]() Διδάσκοντας γλώσσα και λογοτεχνία την εποχή του διαδικτύουΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Λογοτεχνία, με ετικέτες: Jeanne d' Arc, παρουσίασηΕλληνογαλλική Πειραιά Jeanne d’ Arc 16/11/2010 Σεπ
30
2010
![]() ![]() Αρχαίες γραμματοσειρέςΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: linear B, unicode fonts, γραμμική Β
Ομως σας έχουμε μία ακόμα έκπληξη: στη σελίδα του Γ. Δούρου μία σειρά εξαιρετικά καλοσχεδιασμένα unicode fonts για αρχαίες γραφές. Σεπ
29
2010
![]() ![]() Αρχαία ελληνικά χειρόγραφα δωρεάν στο διαδίκτυοΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Διαδίκτυο, με ετικέτες: χειρόγραφα
Πρόκειται για την πιο πρόσφατη πρωτοβουλία της βιβλιοθήκης για να αποκτήσει πρόσβαση το ευρύτερο κοινό σε αρχαία και σπάνια έγγραφα. Τα χειρόγραφα διατίθενται δωρεάν στην ιστοσελίδα www.bl.uk/manuscripts και σύμφωνα με τη βιβλιοθήκη, πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές συλλογές που υπάρχουν εκτός Ελλάδος για τη μελέτη των περισσότερων από 2.000 ετών του ελληνικού πολιτισμού. Τα χειρόγραφα αυτά περιέχουν πληροφορίες για λόγιους που εργάστηκαν πάνω στη λογοτεχνία, την ιστορία, την επιστήμη, τη θρησκεία, τη φιλοσοφία και την τέχνη της Ανατολικής Μεσογείου κατά την Κλασική και τη Βυζαντινή Περίοδο. Να σημειωθεί ότι η βιβλιοθήκη διαθέτει ένα σύνολο άνω των 1.000 ελληνικών χειρογράφων, άνω των 3.000 ελληνικών παπύρων και μια πλούσια συλλογή της πρώιμης ελληνικής τυπογραφίας. «Ανοίγει μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών σε όλους – από τους ειδικούς έως αυτούς που έχουν μια περιέργεια – οπουδήποτε στον κόσμο, δωρεάν», ανέφερε η Μέρι Μπερντ, καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Σεπ
21
2010
![]() ![]() Το κόνσεπτ, το πρότζεκτ, το μπάτζετΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: greeklish
Tου Nίκου Γ. Ξυδάκη στην kathimerini.gr
Θενξ μαν… Οταν τ’ ακούω, μεταφράζω σιωπηρά: Ευχαριστώ, μάγκα μου. Ή: Ευχαριστώ, φιλάρα… Τα μεταφράσματα μου φαίνονται πιο αρρενωπά και χυμώδη, πιο άμεσα, πιο μοναδικά. Γιατί λοιπόν οι μάγκες έφηβοι και οι μετέφηβοι τιτιβίζουν τα δικά τους κρεολικά greeklish; Ισως γιατί κάθε γενιά χρειάζεται τη δική της ιδιόλεκτο, μια μυητική αργκό, προσωρινή, αναλώσιμη, φθαρτή, με ημερομηνία λήξεως. Η ιδιόλεκτος του «μαν» θα ξεθωριάσει με την είσοδό του σε ανώτερο σχολείο, με τη συμμόρφωσή του σε άλλες αργκό, ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές, με την ένταξή του στα μαζικά υπερσύνολα της ενήλικης ζωής, της εργασίας. Το ερώτημα παραμένει πάντως: Γιατί τα αγγλικά κατακλύζουν τον καθημερινό λόγο; Τα κρεολικά των εφήβων είναι η πιο αθώα περίπτωση, η πιο χαριτωμένη. Οταν όμως ακούς ενήλικους, επαγγελματίες, επιστήμονες, σπουδαγμένους, να παπαγαλίζουν αγγλικά, να περιγράφουν τη δουλειά τους, τη σκέψη τους, ακόμη και τη διάθεσή τους, με αγγλικά μονοσύλλαβα ή ολιγοσύλλαβα, δεμένα με λίγα ελληνικά ρήματα και άφθονα λεκτικά τικ, όπως «καταλαβαίνεις…», ε, τότε αρχίζεις να σκέφτεσαι για τα βαθύτερα αίτια. Είναι αληθές ότι η γλωσσομάθεια έχει αυξηθεί γεωμετρικά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο απόφοιτος λυκείου, ακόμη και χωρίς ιδιαίτερη επίδοση, θα διαβάζει και θα μιλάει αγγλικά ασυγκρίτως καλύτερα από τον ανάλογό του του ’70, ακόμη και του ’80. Μέγα μέρος των σπουδών διεξάγεται σε αγγλόφωνα σχολεία, προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά. Μέγα μέρος των επαγγελμάτων απαιτεί καλή γνώση ξένης γλώσσας. Το επικοινωνιακό περιβάλλον κατακλύζεται από ξένη γλώσσα: τηλεόραση, ταινίες, Διαδίκτυο, ποπ κουλτούρα. Αρα η ένταξη στην ξένη γλώσσα, αγγλική εν προκειμένω, έρχεται αβίαστα, φυσικά. Ολα σε σπρώχνουν σε αυτή, γιατί να αντισταθείς; Ο ανάδελφος γλωσσικά Ελληνας, ο χαρτογιακάς ο ευρισκόμενος στον παγκοσμιοποιημένο χώρο των υπηρεσιών, με ανεπαρκή ουμανιστική παιδεία και αδιαμόρφωτο γλωσσικό όργανο, θα πέσει αναγκαστικά στην ευκολία του έτοιμου γλωσσικού κώδικα. Στα μοντέρνα επαγγέλματα των πάσης φύσεως υπηρεσιών, της επικοινωνίας, της ρευστής τέχνης, η συνεννόηση διεξάγεται γύρω από λέξεις-φετίχ, ας πούμε, τις εξής τρεις: κόνσεπτ, πρότζεκτ, μπάτζετ. Εχω ένα κόνσεπτ για ένα πρότζεκτ, αλλά δεν μου βγαίνει το μπάτζετ. Ολη η δημιουργικότητα, όλη η εργασία, ο κόπος, η σκέψη, το σφρίγος, όλα συμποσούνται σε αυτό το τρίπτυχο δισύλλαβων. Παίζουν ρόλο οι σπουδές; Τα μάστερ μονοετούς σε βρετανικά πανεπιστήμια και πρώην πολυτέκνικ; Ναι, ασφαλώς, αλλά πολύ σοβαρότερο ρόλο παίζει το οιονεί διεθνές περιβάλλον της εργασίας, και η γενικευμένη ολιγογλωσσία των εταιρικών στελεχών. Στις μπίζνες δεν χρειάζονται καλά ελληνικά, δεν χρειάζεται καν γλώσσα, όλα διεξάγονται με στερεοτυπικές εκφράσεις και τυποποιημένες σκέψεις: αυτά κυκλοφορούν ως επικρατούσα αλήθεια. Σοβαρό ρόλο παίζει και η ξενομανία. Υπό τον συνοπτικό αυτό όρο εννοούνται διάφορα συμπλέγματα καθυστέρησης, μειονεξίας, οκνηρίας, μιμητισμού – ψυχολογικά και κοινωνικά. Σε περιβάλλον ασφυκτικά ομογενοποιημένο, κοσμοπολίτικο, ίδιο παντού, άοσμο, άχρωμο, «πολιτισμένο», η διατήρηση ιδιαιτέρας ταυτότητας, ιδιομορφίας, ετεροχρωμίας, ντοπιολαλιάς, είναι δυσχερής, κοπιώδης, παράτολμη, ανεπιθύμητη εντέλει. Είναι ευκολότερο και ασφαλέστερο να ομοιάζεις, να κρύβεσαι ανάμεσα σε μυριάδες ομοιόχρωμους γκρίζους· γίνεσαι ευκολότερα αποδεκτός. Τα πλούσια, καλά ελληνικά είναι δύσκολα και σχεδόν ανώφελα οικονομικά-εργασιακά· τα κρεολικά, τα φραγκολεβαντίνικα, τα γκρίκλις του κόνσεπτ-πρότζεκτ είναι εύκολα, ακίνδυνα, ξεκούραστα, καλύπτουν αδυναμίες και ανεπάρκειες. Κι αφού ο ξένος το ‘χει βρει, γιατί να σκάμε να το βρούμε εμείς στα ελληνικά; Μισή αλήθεια, ή και ψέμα. Το αντιλαμβάνομαι όταν ακούω γιατρούς να λένε αγγλικά όσα δεν ξέρουν ελληνικά λόγω οκνηρίας· κι όταν θυμάμαι σπουδαίους γιατρούς να λένε για τις αμερικανικές σπουδές τους ότι το ευκολότερο πεδίο ήταν το γλωσσικό, λόγω ελληνογενούς ορολογίας. Το ποτάμι που μας περιέχει είναι ορμητικό και κοσμοπολίτικο, με τρόπους καινούργιους. Αναμφίβολα. Η εγκατάλειψη της μητρικής γλώσσας όμως δεν είναι πρόοδος· είναι υποταγή και απώλεια ταυτότητας, είναι υπαρξιακή συρρίκνωση. Η γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο, δεν είναι μόνο φόρμα, δεν είναι επικοινωνιακότητα· είναι νοητικό και αισθητικό συμβάν, είναι υλικότητα, είναι σχέση, κοινωνία. Πίσω από την κρεολική, τη θρυμματισμένη γλώσσα των στελεχών και των μοδάτων, των τεχνοκρατών, τώρα πια και των πολιτικών, αναπτύσσεται μια αναλόγως κρεολική, θρυμματισμένη σκέψη, ομοιόμορφη, ομοιόχρωμη, ομοιογενής, αδιάφορη, κολοβή, υποταγμένη. Υποταγμένη κυρίως. Σεπ
08
2010
![]() ![]() Ο Αστερίξ, ο Οβελίξ και τα επιρρήματα της ΛατινικήςΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: Αστερίξ, ΛατινικάΔιασκευή του Λάμπρου Πόλκα. Μια που σε λίγες ημέρες θα χρειαστούμε μία επανάληψη στα Λατινικά… Αυγ
02
2010
![]() ![]() Υπολογιστής μεταφράζει «χαμένες» γλώσσες στα αγγλικάΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Τ.Π.Ε., με ετικέτες: γραμμική Α, μετάφραση
Πρόκειται για καινοτόμο μέθοδο που θα οδηγήσει σε εντυπωσιακές ανακαλύψεις επισημαίνουν οι επιστήμονες του αμερικανικού πανεπιστημίου ΜΙΤ. Το εν λόγω πρόγραμμα συνδυάζει και αντιπαραθέτει στοιχεία από τις σημερινές σε όλους γνωστές γλώσσες με τα σημεία, σχήματα και γράμματα των αρχαίων “εξαφανισμένων” γλωσσών επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτό να τις μεταφράσει. Η μετάφραση της ουγκαριτικής επετεύχθη με βάση κατά κύριο λόγο τα εβραϊκά. Η περιοχή του βασιλείου της Ουγκαρίτ, που ήταν πιθανό να κατοικήθηκε ήδη από την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στη Συρία, αποτελούσε ένα σημείο συνάντησης πολλών πολιτισμών στην Εγγύς Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων του μυκηναϊκού και του κυπριακού. Στα ερείπια της πόλης αυτής, που ήταν ένα σημαντικό εμπορικό και κοσμοπολίτικο κέντρο, κρύβονταν εκτός άλλων ευρημάτων τα λεγόμενα Ουγκαριτικά κείμενα που χρονολογούνται από το 14ο έως το 12ο αιώνα π.Χ. και τα οποία περιλαμβάνουν ιδιωτικά, διοικητικά και θρησκευτικά κείμενα. Πέντε είναι οι μη αποκρυπτογραφημένες γλώσσες που θα κληθούν οι ερευνητές να μεταφράσουν. Αναλυτικά: Η γλώσσα των Ετρούσκων, αρχαίου λαού που κατοικούσε στην Ετρουρία, κατά τους Ρωμαίους, ή Τυρρηνία, κατά τους Έλληνες, στη κεντρική χώρα της σημερινής Ιταλίας. O Κώδικας Rohonc. Πρόκειται για ένα σύνολο γραπτών σε ένα άγνωστο σύστημα γραφής που ανακαλύφθηκε στην Ουγγαρία. H γλώσσα Rongorongo, ένα σύστημα ιερογλυφικών που ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα στο Νησί του Πάσχα και φαίνεται να είναι πρωτο-γραφή. Η Γραμμική Α, μινωική γραφή που ανακαλύφθηκε στην Κρήτη το 1900. Η γραφή αυτή θεωρείται πρόγονος της Γραμμικής Β, η οποία είναι μυκηναϊκή. Η Γραμμική Α αποτελείται όπως και η Γραμμική Β από συλλαβογράμματα (χαρακτήρες με συγκεκριμένη συλλαβική φωνητική αξία) και ιδεογράμματα (ή λογογράμματα, χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα). Η Γραμμική Α δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης αρχαιολογίας. Η αποκρυπτογράφησή της θα αποκαλύψει τη γλώσσα και ενδεχομένως και την καταγωγή των Μινωιτών. Τα σύμβολα Vinca, την πρώτη μορφή γραπτού λόγου, όπως εικάζεται και για παρόμοια σύμβολα χαραγμένα σε πηλό, που βρίσκονται σε οικισμούς της νότιας Βαλκανικής. Χρονολογείται γύρω στα 4.000 χρόνια π. Χ..Τα πρώτα δείγματα ανακαλύφθηκαν στην Ουγγαρία το 1875. Ιούλ
15
2010
![]() ![]() Γιατί διδάσκουμε Αρχαία Ελληνικά στα παιδιάΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: αρχαία ελληνικά
απόσπασμα από ανέκδοτη ομιλία του Ι.Θ. Κακριδή Ιούλ
14
2010
![]() ![]() Μάθε, παιδί μου, τα… κινέζικα!Αναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: κινέζικα
Oι Ελληνες φημίζονται εδώ καιδεκαετίες για τον αριθμό των ξένων γλωσσών που κοσμούν το βιογραφικό τους. Κατακτώντας ήδη από μικρή ηλικία ένα ικανοποιητικό επίπεδο αγγλικών, στρέφονταν μέχρι πρότινος προς το παραδοσιακό «βαρύ πυροβολικό» των ξένων γλωσσών (γαλλικά και γερμανικά). Σε περιόδους οικονομικής κρίσης ωστόσο ο γλωσσικός ελιτισμός δίνει τη θέση του σε πιο πρακτικά ερωτήματα: «Ποια είναι η γλώσσα των οικονομικών υπερδυνάμεων, του εμπορίου και των συναλλαγών; Ποια γλώσσα θα με βοηθήσει να βρω δουλειά;». Και κάπως έτσι παραγκωνισμένες γλώσσες όπως τα κινεζικά, τα ρωσικά, τα τουρκικά και τα σουηδικά κερδίζουν διαρκώς έδαφος αποδεικνύοντας ότι οι Ελληνες- αν μη τι άλλο- έχουν την ικανότητα να στρέφουν το βλέμμα τους… στο μέλλον.
Οι πιο «δυνατές» Την ίδια στιγμή μια πρώην παραγκωνισμένη ξένη γλώσσα (η οποία, ωστόσο, έχει αφήσει πλούσιες επιρροές στα ελληνικά) αποκτά όλο και περισσότερους έλληνες μαθητές. Ο λόγος για τα τουρκικά, τη γλώσσα των γειτόνων με τους οποίους διατηρούμε τη γνωστή σχέση μίσους- αγάπης, χωρίς ωστόσο να τους γνωρίζουμε πραγματικά. «Μαθαίνοντας τουρκικά γνώρισα εκ των έσω τον τουρκικό πολιτισμό, τα τραγούδια τους, τον κινηματογράφο τους, ενώ ταξίδεψα πολλές φορές και στην Τουρκία και την αγάπησα. Μάλισταη εξοικείωσή μου με τα τουρκικά ήταν τέτοια που όταν βρέθηκα στη Γαλλία για σπουδές έκανα πάρα πολλούς τούρκους φίλους και κατέληξα να μιλάω… περισσότερο τουρκικά από γαλλικά!» σχολιάζει η κυρία Σάρα Γκιάτα. Σουηδική πρακτική Ιούλ
09
2010
![]() ![]() Αναζήτηση γλωσσικής πολιτικής στο Κέντρο Ελληνικής ΓλώσσαςΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, με ετικέτες: γλωσσική πολιτική, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
O Αλέξης Καλοκαιρινός για τη συνάντηση του ΚΕΓ:
Τέτοια ζητήµατα, «γλωσσικής αγωγής», συζήτησαν εντατικά οι επιστήµονες, φιλόλογοι και γλωσσολόγοι, στην τριήµερη συνάντηση εργασίας που οργάνωσε το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) την περασµένη εβδοµάδα στη Θεσσαλονίκη. Το υπουργείο Παιδείας ενδιαφέρεται. Είναι µια καλή αρχή για να απαλλαγούµε από µια σειρά ιδεοληψιών για τη γλώσσα, να αποφορτίσουµε ορισµένα ζητήµατα από άχρηστα ιδεολογικά βάρη, να ξεκαθαρίσουµε τους στόχους µας και να εστιάσουµε στα ουσιώδη. Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν µε παρεξηγήσεις σχετικά µε τη γλώσσα, µερικές από τις οποίες θα αρκούσε να κοιτάξουν απροκατάληπτα γύρω τους και µέσα τους για να τις λύσουν. Τα παιδιά δεν µαθαίνουν τη γλώσσα τους στο σχολείο, γιατί έχουν ήδη κατακτήσει τις δοµές της µέσα από το (οικογενειακό) περιβάλλον στο οποίο µεγαλώνουν πριν πάνε εκεί, αναπτύσσοντας µια φυσική τους, χαρακτηριστικά ανθρώπινη ικανότητα. Στο σχολείο διδάσκονται τη γραφή και (θα έπρεπε να) µαθαίνουν να εκφράζονται µε τον κατάλληλο τρόπο σε διαφοροποιηµένα περιβάλλοντα γλωσσικής χρήσης που θα συναντήσουν στην ενήλικη ζωή τους. Σε ό,τι αφορά τη γλωσσική αγωγή, αποστολή του σχολείου είναι να βγάζει εγγράµµατους ανθρώπους, ικανούς να επικοινωνούν µέσα στα ποικίλα (συχνά, πολύγλωσσα) περιβάλλοντα της σύγχρονης ζωής. Εδώ οι προκλήσεις είναι µεγάλες και ο γραµµατισµός µεταλλάσσεται ραγδαία καθώς νέα τεχνολογικά µέσα, όπως το Διαδίκτυο και η κινητή τηλεφωνία, αναπτύσσονται και διαδίδονται. Οπως διαπιστώθηκε στη συνάντηση του ΚΕΓ, οι ελληνικές εφαρµογές των διεθνών προτύπων κωδικοποίησης υστερούν σε αποτελεσµατικότητα και σε συµβατότητα µεταξύ τους. Η χρήση της ελληνικής γραφής στα νέα µέσα θα υπηρετηθεί αποτελεσµατικότερα µε τεχνολογικές υποδοµές πιο φιλικές προς τους χρήστες τους. Επίσης, αν το σχολείο πρόκειται να εκπληρώσει ξανά την αποστολή του ως περιβάλλον µάθησης, η εισαγωγή των µαθητών στον «ψηφιακό γραµµατισµό» πρέπει να γίνεται από πολύ νωρίς, δηλαδή από το δηµοτικό. Στο τραπέζι του ΚΕΓ έπεσε η ιδέα στο «νέο σχολείο» να επιδιωχθεί η δηµιουργία µαθητικών ιστολογίων από κάθε σχολική τάξη. Ο στόχος είναι να οπλιστούν τα παιδιά µε γνώσεις και δεξιότητες ώστε να γίνουν «κριτικοί χρήστες» του Διαδικτύου. Οµως, το ελληνικό σχολείο έχει να διδάξει παιδιά µε όλο και περισσότερες διαφορετικές «πρώτες» (δηλαδή, µητρικές) γλώσσες. Παιδιά µε µεταναστευτικό υπόβαθρο κατακτούν την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα. Οπως επισηµάνθηκε από τη σχετική οµάδα εργασίας του ΚΕΓ, πέρα από τα «ενισχυτικά» εργαλεία, η διδασκαλία της µητρικής γλώσσας των παιδιών αυτών στο σχολείο θα συµβάλει και στην ελληνοµάθειά τους. Τα δίγλωσσα µεταναστόπουλα θα ενταχθούν πιο λειτουργικά ως πολίτες στην ελληνική κοινωνία αν δεν κουβαλούν το στίγµα της υποτίµησης της πρώτης γλώσσας τους. Μια άλλη διαδεδοµένη παρεξήγηση αφορά την αξία της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών. Αντίθετα µε την τρέχουσα αντίληψη, ούτε η αρχαία ούτε η νέα ελληνική είναι εκφραστικά πλουσιότερες από τις άλλες γλώσσες. Κατά βάση, όλες οι γλώσσες έχουν τις ίδιες εκφραστικές δυνατότητες. Αν σε διαφορετικές εποχές παρήχθησαν από διαφορετικές κοινωνίες σηµαντικά κείµενα, αυτό οφείλεται σε ιστορικές συνθήκες και όχι σε κάποια ιδιαίτερη εγγενή δύναµη των γλωσσών. Δηλαδή, πρέπει να διακρίνουµε ανάµεσα σε γλώσσα (ως δυνατότητα και σύστηµα) και γραµµατεία ή ευρύτερα γλωσσική παραγωγή, που είναι αποτέλεσµα της γλωσσικής χρήσης. Η γνώση της αρχαίας ελληνικής γραµµατείας, από το πρωτότυπο ή από µετάφραση, µας εµπλουτίζει πνευµατικά. Αλλά η γνώση των αρχαίων ελληνικών δεν βελτιώνει τη γλωσσική ικανότητα των οµιλητών της νέας ελληνικής. Το ζήτηµα δεν είναι να βγάλουµε τα αρχαία από το σχολείο, αλλά να ξέρουµε γιατί τα διδάσκουµε. Στο σωστό πλαίσιο, θα τα διδάξουµε καλύτερα. Εκτός από τα ζητήµατα της γλωσσικής αγωγής στην Ελλάδα, στη συνάντηση του ΚΕΓ συζητήθηκε διεξοδικά η διδασκαλία της ελληνικής τόσο στις οµογενειακές κοινότητες όσο και στις «πανεπιστηµιακές εστίες ελληνοµάθειας» ανά τον κόσµο. Μια συνεκτική γλωσσική πολιτική, που σήµερα λείπει, θα βοηθήσει στη διατήρηση και στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και την προβολή του ελληνικού πολιτισµού στο εξωτερικό. Κοινά πρότυπα πιστοποίησης της γλωσσοµάθειας, µεγαλύτερη αξιοποίηση των οµογενειακών δυνάµεων, δικτύωση µεταξύ των ερευνητικών κοινοτήτων, ανάπτυξη βάσεων δεδοµένων και µεθόδων διδασκαλίας µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών απαιτούν έναν συνολικό σχεδιασµό. Το υπουργείο δείχνει να ενδιαφέρεται και να ακούει. Μακάρι το ενδιαφέρον του να αποδειχθεί έµπρακτο και διαρκές. Ιούλ
02
2010
![]() ![]() e-λεξικό 50.000 λημμάτωνΑναρτήθηκε από terracomputerata στο γλώσσα, Διαδίκτυο, με ετικέτες: e-λεξικό
|