Ήταν προμελετημένο!
Αναστάσιος Αγ. Τασινός
Ιωάννινα 15 Δεκεμβρίου 2018
Πάντα με τους μαθητές μου είχα πολύ καλές παιδαγωγικές σχέσεις, γι` αυτό και κατά κανόνα ήταν ειλικρινείς μαζί μου, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Επιβράβευα την αλήθεια, επιδιώκοντας να γίνει μια καλή συνήθεια στην τάξη. Το περιστατικό που θα σας αφηγηθώ ανήκει στις εξαιρέσεις.
Πρωταγωνιστές της ιστορίας ο Βασιλάκης, ο Ανδρέας και η Ελένη, μαθητές μου και οι τρεις στην Ε` τάξη. Μια μέρα, πριν αρχίσει το μάθημα, ήρθε ο Βασιλάκης στην έδρα και μου είπε ότι η Ελένη έκανε κάποια αταξία στο διάλειμμα. Δε θυμάμαι την αταξία αυτή, ίσως γιατί δεν την πίστεψα. Παρόλο, ότι ποτέ δεν ενθάρρυνα τους μαρτυριάρηδες μαθητές, ήθελα δεν ήθελα, μάθαινα αρκετά πράγματα. Τη δεδομένη στιγμή εκτίμησα ότι ο Βασιλάκης μού έλεγε ψέματα. Η Ελένη ήταν μια πολύ ήσυχη μαθήτρια και τα όσα άκουσα, δεν έδεναν με το χαρακτήρα της. Είπα στο Βασιλάκη ευθέως ότι δεν τον πιστεύω. Ο Βασιλάκης όμως, είχε έτοιμη την απάντηση: «Κύριε, ρωτήστε και τον Αντρέα». Αιφνιδιάστηκα! Ρώτησα τον Αντρέα και μου είπε τα ίδια πράγματα.
Μόλις χτύπησε το κουδούνι και μπήκαν όλοι οι μαθητές στην τάξη, κάλεσα την Ελένη στην έδρα για να ακούσω τη δική της εκδοχή. Πάντα άκουγα τα παραπτώματα και τα προβλήματα των μαθητών, όσο ασήμαντα κι αν ήταν. Έτσι διατηρούσα πολύ καλές παιδαγωγικές και διαμαθητικές σχέσεις. Μόλις η Ελένη άκουσε αυτά που της είπα,, έβαλε τα κλάματα λέγοντας: «Κύριε, ο Βασιλάκης λέει ψέματα». Της είπα ότι και ο Αντρέας μού είπε τα ίδια πράγματα και ότι δεν μπορεί να λένε και οι δύο ψέματα. «Μην τους πιστεύετε κύριε, λένε ψέματα και οι δύο» έλεγε κι έκλαιγε απαρηγόρητη. Ρώτησα την τάξη, αν κάποιος ήταν παρόν στο συμβάν και κανείς δε σήκωσε το χέρι του. Το έντονο κλάμα της Ελένης μ` έβαλε σε υποψίες, ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Την καθησύχασα λέγοντας ότι στο διάλειμμα θα μάθω όλη την αλήθεια. Επισήμανα και στους δύο μαθητές, σε αυστηρό τόνο, ότι αν συνεχίσουν να λένε ψέματα, η τιμωρία τους θα είναι μεγάλη. Άρχισα να κάνω το μάθημα, αλλά το μυαλό μου δεν έφευγε από το συμβάν και κατά διαστήματα κοίταζα έντονα το Βασιλάκη και τον Αντρέα. Δεν μπορούσα να φανταστώ, ότι είχαν σκαρώσει συκοφαντία σε βάρος της συμμαθήτριάς τους.
Μόλις χτύπησε το κουδούνι για διάλειμμα, ζήτησα από τον Βασιλάκη να έρθει στην έδρα και από τον Αντρέα να βρίσκεται έξω από την πόρτα και να περιμένει τη σειρά του. Από τους άλλους μαθητές ζήτησα να βγουν έξω από την τάξη, μηδέ εξαιρουμένων και των επιμελητών.
Ο Βασιλάκης όπως περίμενα μου τα είπε όλα. Συγκεκριμένα, είχε κατηγορήσει ψευδώς την Ελένη, θέλοντας να την εκδικηθεί, γιατί τη χθεσινή ημέρα τον είχε μαρτυρήσει στον εφημερεύοντα δάσκαλο για κάποια αταξία που είχε κάνει. Και για να ισχυροποιήσει την κατηγορία του, χρησιμοποίησε το φιλαράκι του τον Αντρέα ως ψευδομάρτυρα. Τρελάθηκα! Δεν μπορούσα να το πιστέψω! Μαθητές της Ε` Δημοτικού να οργανώνουν συκοφαντική δυσφήμιση, λες και είναι ενήλικες! Είπα στο Βασιλάκη, σε ήπιο τόνο, ότι μόλις χτυπήσει το κουδούνι για μάθημα θα του ανακοινώσω την ποινή. Ο Βασιλάκης βγαίνοντας έξω ειδοποίησε τον Αντρέα να έρθει στην έδρα και ταυτόχρονα του ψιθύρισε ότι μου τα είπε όλα.
Ο Αντρέας ήρθε συνεσταλμένος προς την έδρα και μου είπε ακριβώς τα ίδια, όπως ήταν αναμενόμενο. Ανακοίνωσα και στον Αντρέα, σε ήπιο τόνο, ότι είπα και στο Βασιλάκη.
Μόλις χτύπησε το κουδούνι για μάθημα, δεν βιάστηκα να ανακοινώσω την ποινή. Σκοπός μου ήταν, όλοι οι μαθητές να καταλάβουν τη σοβαρότητα του παραπτώματος. Έθεσα ευθέως στο Βασιλάκη και τον Αντρέα το εξής ερώτημα: «Φανταστείτε πως θα νιώθατε εσείς, αν κάποιοι συκοφαντούσαν τους γονείς σας, για κάτι που δεν έκαναν». Τους πληροφόρησα ότι η συκοφαντική δυσφήμιση στους ενήλικες θεωρείται ποινικό αδίκημα και τιμωρείται από τη Δικαιοσύνη με ποινή φυλάκισης. Όλοι οι μαθητές άκουγαν με προσοχή αυτά που έλεγα, ενώ ο Βασιλάκης και ο Αντρέας αισθάνθηκαν την ανάγκη να ζητήσουν συγγνώμη από την Ελένη. Στη συνέχεια τους ανακοίνωσα την ίδια τιμωρία. Για μια εβδομάδα τους απαγόρευσα να παίζουν ποδόσφαιρο στα διαλείμματα. (Το σχολείο είχε μεγάλη αυλή και διέθετε χώρο και για το ποδόσφαιρο). Αγαπούσαν το ποδόσφαιρο και οι δύο, γι` αυτό και εκτίμησα ότι η τιμωρία αυτή ήταν η πιο κατάλληλη. Σε κάθε διάλειμμα έκανα έλεγχο, αν τηρούσαν την ποινή τους. Μια ημέρα είδα το Βασιλάκη, όταν οι συμμαθητές του έπαιζαν ποδόσφαιρο, να κάνει ελιγμό για να αποφύγει τη μπάλα, που κατά τύχη πήγαινε πάνω του. Ήξερε πολύ καλά, ότι εκείνη τη στιγμή τον έβλεπα.
Τη δεύτερη ημέρα της τιμωρίας, ο Βασιλάκης μου είπε: «Κύριε, αν η γυμνάστρια στην ώρα της Γυμναστικής μάς βάλει να παίξουμε ποδόσφαιρο, εμείς τι θα κάνουμε;» Του απάντησα ότι «θα κάνετε ό,τι σας πει η γυμνάστρια, που έχει την ευθύνη αυτού του μαθήματος.» Του άρεσε αυτό που άκουσε.
Την τρίτη ημέρα της τιμωρίας, η Ελένη με παρακάλεσε να δώσω χάρη στο Βασιλάκη και τον Αντρέα. Μου άρεσε αυτό που άκουσα και της είπα ότι θα σκεφτώ την επιθυμία της. Ήταν πονόψυχη και δεν μπορούσε να τους βλέπει τιμωρημένους.
Πολύ σπάνια τιμωρούσα, αν όμως αυτό γινόταν, επέβαλα τιμωρία μικρής διάρκειας, που συνήθως ήταν ο περιορισμός της ελευθερίας του μαθητή για ένα διάλειμμα. Η εν λόγω όμως τιμωρία ήταν μεγάλης διάρκειας – εξαιτίας της σοβαρότητας του παραπτώματος – γι` αυτό και βλέποντας να έχει πετύχει το σκοπό της αποφάσισα να τη σταματήσω. Η διακοπή της τιμωρίας έχει νόημα, μόνον, όταν συντρέχει κάποιος παιδαγωγικός λόγος.
Την τέταρτη ημέρα της τιμωρίας, πριν αρχίσω το μάθημα, ανακοίνωσα στην τάξη ότι λήγει η ποινή του Βασιλάκη και του Αντρέα, λόγω επιθυμίας της Ελένης. Τα αγόρια ξέσπασαν σε χειροκροτήματα, γιατί επανήλθαν τα φιλαράκια τους στο ποδόσφαιρο. Μα πιο πολύ από όλους χειροκρότησε η Ελένη! Κι αυτό ήταν πολύ συγκινητικό! Το ευχαριστήθηκα όμως κι εγώ, καθόσον δεν μπορούσα να τους βλέπω τιμωρημένους.
Με την ευκαιρία αυτού του ενθυμήματος να επισημάνω, ότι ο δάσκαλος δεν πρέπει να θεωρεί χάσιμο χρόνου την ενασχόλησή του με τα προβλήματα των μαθητών. Αντίθετα να θεωρεί ότι κάνει επένδυση στην παιδαγωγική ατμόσφαιρα της τάξης. Φανταστείτε, αν δεν υπήρχε λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα, τι προεκτάσεις θα έπαιρνε και πόσο θα έβλαπτε την ομαλή λειτουργία της τάξης. Είναι σίγουρο, ότι αφήνοντας τα προβλήματα να σέρνονται στην τάξη, στην πορεία θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος για να αντιμετωπιστούν οι παρενέργειες, που αυτά θα δημιουργήσουν.
Ακόμη, ας έχει υπόψη ο δάσκαλος, ότι οι πολλές τιμωρίες πλήττουν το παιδαγωγικό κλίμα της τάξης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται
Παρεμπιπτόντως να αναφερθώ επιγραμματικά και σε μια άλλη μικρή ιστορία από την ίδια τάξη. Μια μέρα ήρθε στο σχολείο μια μητέρα και μου εκμυστηρεύτηκε την ανησυχία της, για ένα αθώο αίσθημα που εκδήλωσε ένας μαθητής για την κόρη της. Γέλασα, επιδιώκοντας την υποβάθμιση του γεγονότος, ενώ παράλληλα της υποσχέθηκα ότι θα επιληφθώ του θέματος. Χρειάστηκε μόνον μια ολιγόλεπτη παιδαγωγική συζήτηση ξεχωριστά με το κάθε παιδί και οι ανησυχίες της μητέρας εξαφανίστηκαν.
Πιστεύω ότι τα προβλήματα μεταξύ των μαθητών, όταν υπάρχει ο κατάλληλος χειρισμός, μπορούν και να ενδυναμώσουν τις διαμαθητικές σχέσεις, όπως έγινε στα δύο περιστατικά που προανέφερα.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω, ότι ο δάσκαλος θα πρέπει να διαχειρίζεται με παιδαγωγική ευαισθησία τα προβλήματα και τα παραπτώματα των μαθητών. Έτσι οικοδομούνται οι καλές παιδαγωγικές και διαμαθητικές σχέσεις, καθώς και οι καλές συνεργασίες με τους γονείς, που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό έργο.
Ιωάννινα 15 Δεκεμβρίου 2018
Αφήστε μια απάντηση