Η ΕΝΝΙΑΧΡΟΝΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Απόσπασμα από το βιβλίο “Δημοτικό Σχολείο το θεμέλιο της Παιδείας”
Αναστάσιος Αγ. Τασινός
Νοέμβριος 2001
Η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση έτσι όπως είναι σήμερα οργανωμένη δεν περπατάει. Το Γυμνάσιο από τη στιγμή που επιβάλλεται υποχρεωτικά σε όλους, μια και δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση, έγινε αιτία να συσσωρευτούν πολλοί μαθητές χαμηλών επιδόσεων, που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία του. Γι’ αυτό βλέπω το θεσμό του «Τεχνικού Γυμνασίου» που θα είναι συνδεδεμένο με την παραγωγή, αναγκαίο βήμα για όλη την Επικράτεια. Ο όρος «Τεχνικό Γυμνάσιο» εισάγεται για πρώτη φορά στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 του Γ. Παπανδρέου, που σαν πρωθυπουργός και υπουργός παιδείας συνάμα, επισημαίνει ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι δυνατή δίχως τεχνική πρόοδο.
Από το 1964 πέρασαν 37 χρόνια και δυστυχώς ποτέ δεν έγινε πράξη η σπουδαία αυτή καινοτομία. Ενώ θα έπρεπε οι μαθητές που θα αποτυγχάνουν να εισαχθούν στο Γενικό Γυμνάσιο να εγγράφονται υποχρεωτικά στο Τεχνικό Γυμνάσιο, όπου θα υπάρχει μια ποικιλία τεχνικών επαγγελμάτων και γνώσεων. Έτσι πάλι θα υπάρχει η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, αλλά με έναν άλλο τρόπο, πιο ρεαλιστικό. Δεν είναι πιο έντιμο μαθητές χαμηλών επιδόσεων, όταν φθάνουν 15 χρόνων να έχουν μάθει μια τέχνη, από το να φθάνουν 18 χρόνων και να μη ξέρουν ούτε τέχνη, ούτε γράμματα; Έτσι κι αλλιώς την «τσεκουριά» των εξετάσεων δεν πρόκειται να την γλιτώσουν. Κι αργότερα σίγουρα θα πονέσουν περισσότερο. Στο όνομα των ίσων ευκαιριών για όλα τα παιδιά του λαού, νομίζω πως παίζεται ένα αρνητικό παιγνίδι στη Μέση Εκπαίδευση.
Κι εδώ οι αρχικές προθέσεις ήταν αγνές για να βοηθηθούν τα λαϊκά στρώματα, αλλά η πράξη έδειξε πως μόνον ψευδαισθήσεις τους χαρίζουμε. Από τη στιγμή που οι φτωχοί μαθητές δεν έχουν χρήματα για τα φροντιστήρια – που σήμερα σηκώνουν το φορτίο των εξετάσεων στα Α.Ε.Ι. – για ποιες ίσες ευκαιρίες μπορούμε να μιλάμε; Δείξτε μου ένα μαθητή σήμερα να πέρασε δίχως φροντιστήριο στο Πανεπιστήμιο να του κάνω άγαλμα.
Αν μπει κι ένας δεύτερος φραγμός εξετάσεων για το Γενικό Λύκειο και οι αποτυχόντες να εγγράφονται στο Τεχνικό Λύκειο, τότε ίσως να λυθεί και το πρόβλημα της εισαγωγής στα Α.Ε.Ι. άνευ εξετάσεων ή τέλος πάντων να γίνεται με την ευθύνη των ίδιων των Πανεπιστημίων.
Έτσι θα σταματήσει η παπαγαλία να είναι το μοναδικό κριτήριο εισαγωγής τους. Είναι κρίμα όλη η Μέση Εκπαίδευση να έχει σαν αυτοσκοπό την εισαγωγή των μαθητών στα Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της χώρας μας.
Αυτές οι διπλές εξετάσεις μπορεί να θεωρηθούν παλαιομοδίτικες – αυτό νόμιζα κι εγώ παλαιότερα – αλλά μου φαίνονται πολύ ρεαλιστικές για τη ζωή. Ας δείξουμε ξεκάθαρα και δίχως «ενοχές» και στα φτωχά παιδιά με τις χαμηλές επιδόσεις το ρεαλιστικό δρόμο που μπορεί να ακολουθήσουν. Αυτού θα βρουν περισσότερη ασφάλεια και ευτυχία. Το βλέπω χίλιες φορές πιο έντιμο από αυτό που γίνεται σήμερα. Ένας νέος 18 χρονών που δεν ξέρει ούτε τέχνη ούτε γράμματα δεν είναι μόνον αποτυχημένος, αλλά και δυστυχισμένος. Εύκολα μπορεί να γίνει θύμα του εύκολου και παράνομου κέρδους και των ναρκωτικών.
Γι’ αυτό οι περισσότεροι νέοι σήμερα βλέπουν το δημόσιο σαν σανίδα σωτηρίας. Έχουν φθάσει 18 χρόνων και δεν ξέρουν να κάνουν τίποτε. Και το τίποτε μόνον το δημόσιο το ανέχεται.
Από το 1964 αρκετός χρόνος χάθηκε. Σήμερα στην εποχή της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης ο τύπος του «Τεχνικού Γυμνασίου» είναι λίαν απαραίτητος. Εν όψει μάλιστα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης θα πρέπει να υπάρχει έτοιμο και ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ικανό να διεκδικήσει θέσεις εργασίας στην ελεύθερη διακίνηση των πολιτών της Ευρώπης, που θα γίνεται στο μέλλον.
Οι έγκαιρες εξετάσεις αναβαθμίζουν το Γυμνάσιο και μέσω αυτού και το Λύκειο. Το κυριότερο όμως είναι ότι ανοίγουν έγκαιρα και καθαρά τους δύο δρόμους της Τεχνικής και Γενικής Εκπαίδευσης. Αυτός ο διαχωρισμός, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν μαθήματα κορμού και στα δύο είδη Εκπαίδευσης.
Ας μας προβληματίσει το ολοκαύτωμα των βιβλίων που γίνεται στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς από μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Δεν ξέρω με τι στοιχεία ο συγγραφέας Β. Βασιλικός, στην εκπομπή «Άξιον Εστί» της ΕΡΤ2 στις 8–9–1996, υποστήριξε ότι η πυρά των σχολικών βιβλίων είναι μόνον ελληνικό φαινόμενο. Είτε όμως αποτελούμε εξαίρεση, είτε όχι, η ουσία δεν αλλάζει. Υπάρχει μίσος, πολύ μίσος, για τα σχολικά βιβλία.
Η αιτία ίσως να είναι ότι οι μαθητές βλέπουν το Δημόσιο σχολείο μαζί με τα βιβλία του να μην τους προσφέρει τίποτε.
Ίσως πάλι η 9/χρονη υποχρεωτική Εκπαίδευση με τον τρόπο που δουλεύει σήμερα να έχει συσσωρεύσει πολλούς «κουμπούρες», που γίνονται τα πρωτοπαλίκαρα αυτών των εκδηλώσεων.
Ίσως πάλι το σχολείο να το βλέπουν και ως αγγαρεία μιας τυπικής διαδικασίας και το φροντιστήριο ως πραγματικό σχολείο.
Ίσως να είναι και τα βιλιοτετράδια, όπως θα έλεγε κάποιος ψυχολόγος ή ψυχαναλυτής, που φορτίζουν αρνητικά τις «μπαταρίες» των μαθητών από το Δημοτικό για έξι ολόκληρα χρόνια.
Τι να πω δεν ξέρω. Η πυρά των βιβλίων και οι εκρήξεις των καταλήψεων ας μας προβληματίσουν όλους. Πάντως, αν τα βιβλία τα αγόραζαν, σίγουρα θα τα σεβόταν περισσότερο. Θα φρόντιζαν με τη λήξη της σχολικής χρονιάς να τα μεταπουλήσουν και όχι να τα κάψουν.
Τα 15/μελή μαθητικά συμβούλια – που πλαισιώνονται συνήθως από μαθητές χαμηλών επιδόσεων – με το πρόσχημα των «δημοκρατικών διαδικασιών», πρωτοστατούν σε καταλήψεις σχολείων και σε αποχές από τα μαθήματα.
Το ανάθεμα όμως είναι ένας επιφανειακός τρόπος προσέγγισης και τίποτε δεν προσφέρει. Καιρός να σκύψουν με προσοχή οι πνευματικοί άνθρωποι της χώρας μας και να εντοπίσουν τα βαθύτερα αίτια αυτών των φαινομένων.
Νοέμβριος 2001
Αφήστε μια απάντηση