Βίλχελμ Ράιχ: ” Άκου Ανθρωπάκο “
Για το βιβλίο: Ράιχ Βίλχελμ, Άκου Ανθρωπάκο, μτφρ. Λεωνίδας Καρατζάς, Γνώση, 2012.
Το βιβλίο του Βίλχελμ Ράιχ, Άκου Ανθρωπάκο, είναι αληθινό. Ο συγγραφέας και πρώην μαθητής του Φρόυντ, με την πείρα του ως ψυχιάτρου και ψυχαναλυτή, καταφέρνει να διαμορφώσει μια αλήθεια γύρω από την ανθρώπινη φύση. Έχει δει άλλωστε πολλούς ανθρώπους «γυμνούς». Ομολογεί στον άνθρωπο: «Είσαι κτηνώδης κάτω από τη μάσκα της κοινωνικότητας και της οικειότητας ανθρωπάκο». Σήμερα αυτό θα μπορούσε κάποιος να το συμπεράνει και μόνο παρακολουθώντας πλάνα από τον πόλεμο που διεξάγεται στη Συρία. Το πρώτο που το αποδεικνύει είναι ότι απλώς π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ μ ε τα πλάνα και το δεύτερο είναι το γεγονός ότι σ υ μ β α ί ν ο υ ν ακόμα πόλεμοι.
Μα πόσες φορές η αλήθεια λόγω της δειλίας μας δεν παραμένει ένας ανεξιχνίαστος βυθός; Συνήθως οι δύσκολες περιστάσεις μας εξαναγκάζουν στη θέα της. Συχνά κολυμπούμε μόνο στην επιφάνεια της ζωής μας μέχρι που χρειάζεται να βυθίσουμε ξαφνικά το κεφάλι μας στην πραγματικότητα. (Σύμφωνα με τον συγγραφέα η πραγματικότητα δεν είναι αυτή των εφημερίδων.)
Εκεί που περιμένουμε να ανακαλύψουμε τα ανεκτίμητα πετράδια της ψυχής μας, για τα οποία πολλοί άνθρωποι έχουν μιλήσει, βλέπουμε ακαθαρσίες. Ανάμεσά τους υπάρχουν βέβαια και κάποιοι πολύτιμοι λίθοι. Αυτούς μπορούμε να τους διαχειριστούμε μόνο εάν βγάλουμε τα «ροζ γυαλιά» του φόβου.
Σύμφωνα με το συγγραφέα, όταν καταλάβει κανείς αυτό που είναι, όταν το δεχτεί και σταματήσει να το περιφρονεί χωρίς να καταφεύγει στους μύθους γύρω από το πρόσωπό του, τότε θα μπορεί να διαχειριστεί το «βάθος» του και το θησαυρό του.
Αυτή η αλήθεια του Ράιχ δεν είναι μια στείρα αλήθεια η οποία συναντά αδιέξοδο με τα συμπεράσματά της. Το κλειδί σύμφωνα με το συγγραφέα βρίσκεται στο να επιτρέψει ο άνθρωπος στον έρωτα, στην εργασία και στη γνώση να διαφεντέψουν τη ζωή του.
«Ρίξε μια ματιά στον εαυτό σου, ανθρωπάκο. Είναι η μόνη σου ελπίδα!», παραινεί ο συγγραφέας τον ανθρωπάκο του. Πιστεύει πως ο μοναδικός σωτήρας μας είναι ο εαυτός μας και κανένας άλλος. Επίσης ότι ο “φασισμός” εισχωρεί μόνο όταν ψάχνουμε αλλού –έξω από τον εαυτό μας- τη σωτηρία ή το φταίχτη.
Ας παρακολουθήσουμε όμως τη σκέψη του συγγραφέα στο παρακάτω απόσπασμα.
«Έρχεσαι τρέχοντας σε μένα και με ρωτάς: ¨Καλέ μου, αγαπημένε μου, μεγάλε μου γιατρέ! Τι να κάνω; Τι μπορεί να γίνει; Το σπίτι μου είναι ετοιμόρροπο, ο αέρας φυσάει με δύναμη μέσα από τις ρωγμές των τοίχων, το παιδί μου είναι άρρωστο και η γυναίκα μου σε κακό χάλι, αλλά κι εγώ δεν αισθάνομαι καλά. Τι να κάνω; Τι μπορεί να γίνει;»
Χτίσε το σπίτι σου πάνω σε γρανίτη. Βράχος είναι η ίδια σου η φύση, που δεν καταδέχεται να ασχοληθείς μαζί της, ο ερωτισμός του παιδιού σου, το ερωτικό όνειρο της γυναίκας σου, τα δικά σου όνειρα για τη ζωή, όταν ήσουν δεκαεξάχρονο παιδί. Αντάλλαξε τις ψευδαισθήσεις σου με μια δόση αλήθειας. Στείλε στο διάβολο τους πολιτικούς και τους διπλωμάτες σου. Πάρε την τύχη σου στα χέρια σου και χτίσε τη ζωή σου πάνω σε βράχο. Ξέχνα τον γείτονά σου κι άκουσε τη φωνή μέσα σου˙ ο γείτονας θα σου χρωστάει κι εκείνος ευγνωμοσύνη. Πες στους συναδέλφους σου παντού στον κόσμο, πως από δω και πέρα θες να δουλεύεις μόνο για τη ζωή κι όχι για το θάνατο. Αντί να τρέχεις στις εκτελέσεις των δημίων σου και στις διαδηλώσεις φωνάζοντας συνθήματα, φτιάξε έναν νόμο για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και των αγαθών. Ένας τέτοιος νόμος θα είναι ένα κομμάτι του γρανίτη που θα στηρίξει το σπίτι σου. Προστάτεψε την αγάπη των μικρών παιδιών σου απ’ τις ανήθικες επιθέσεις των λάγνων και ασελγών ανδρών και γυναικών. Κυνήγησε την κουτσομπόλα γεροντοκόρη˙ διαπόμπευσέ την δημόσια και στείλε αυτήν στο αναμορφωτήριο, στη θέση των εφήβων που διψούν για έρωτα! Μην πασχίζεις να ξεπεράσεις τον εκμεταλλευτή σου σε εκμετάλλευση, όταν σου δοθεί η ευκαιρία να παίξεις καθοδηγητικό ρόλο. Πέταξε μακριά το φράκο και το ψηλό καπέλο και μη ζητάς άδεια για ν’ αγκαλιάσεις τη γυναίκα σου. Έλα σ’ επαφή με τους ομοίους σου, σ’ όλες τις χώρες, γιατί κι αυτοί είναι σαν κι εσένα, και στα καλά και στ’ άσχημά τους. Άσε το παιδί μέσα σου να μεγαλώσει όπως το προνόησε η φύση (ή ο «θεός»). Μην προσπαθείς να βελτιώσεις τη φύση. Αντίθετα, προσπάθησε να την καταλάβεις και να την προστατέψεις. Πήγαινε στη βιβλιοθήκη αντί στον αγώνα μποξ, ταξίδεψε σε ξένες χώρες αντί να πας ακόμη μια φορά στο Κόνι Άιλαντ. Και προ πάντων, σκέψου σωστά, άκου την εσωτερική σου φωνή, που σε καλεί διακριτικά. Κρατάς τη ζωή σου στα χέρια σου. Μην την εμπιστεύεσαι σε κανέναν άλλο, και κυρίως όχι στους ηγέτες που εξέλεξες. Γίνε ο εαυτός σου! Πολλοί μεγάλοι άντρες σου το είπαν αυτό». […]
Και σε κάποια άλλη σελίδα σημειώνει: «Διαφέρεις απ’ τον πραγματικά σπουδαίο άνθρωπο μόνο σ’ ένα σημείο: ο σπουδαίος άνθρωπος ήταν κάποτε κι αυτός ένας πολύ μικρός ανθρωπάκος, που όμως κατάφερε ν’ αναπτύξει μία μόνο σημαντική ικανότητα. Έμαθε να βλέπει πού ήταν μικρός στις σκέψεις και στις πράξεις του». […] «Άρα ο μεγάλος άνθρωπος ξέρει πότε και πού γίνεται μικρός. Ο ανθρωπάκος δεν ξέρει ότι είναι μικρός και φοβάται να το μάθει».[…]
Με την ελπίδα όλο και περισσότεροι να μη φοβηθούμε
