Εκδρομές

Την Τετάρτη 15-05-13 η Ε΄τάξη του Δημοτικού μας σχολείου οργάνωσε εκπαιδευτική εκδρομή στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σικυωνίων.
Στις πλαγιές της Μικρής Ζήρειας, στην ορεινή Κορινθία, σ’ ένα τοπίο όπου κυριαρχεί η βλάστηση (αειθαλείς σκληρόφυλλοι θάμνοι, όπως πουρνάρια, κουμαριές, σχίνα), βρίσκεται το χωριό Κλημέντι. Εκεί βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Κ.Δ.Β.Μ.Π.Α.(Κέντρου Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία), πρώην Κ.Π.Ε.(Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης), Σικυωνίων.

Χρειάζονται μόλις 20 λεπτά, για να βρεθεί κανείς από το επίπεδο της θάλασσας που είναι το Κιάτο, στα 980 μέτρα όπου είναι η έδρα του Κέντρου. Η διαδρομή είναι μαγευτική σ’ όλες τις εποχές του χρόνου για διαφορετικούς λόγους.

Ο τόπος αναδίδει τους μύθους και την ιστορία του με χίλια σημάδια στον δεκτικό επισκέπτη.

Συνδυάζοντας το φυσικό κάλλος, τη πολιτιστική αφθονία αλλά και τη πλούσια αγροτική παράδοση, η τάξη μας παρακολούθησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που είχε ως θέμα τη λίμνη «Στυμφαλία: Μια βόλτα στο μυθικό – μυστηριακό υδροβιότοπο».

Αφού παρακολουθήσαμε μία παρουσίαση μέσα στο Κέντρο για τη λίμνη και χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες, μεταβήκαμε στη λίμνη όπου αρχικά μάθαμε να προσανατολιζόμαστε με τη βοήθεια της πυξίδας, να βρίσκουμε την κατεύθυνση του ανέμου αλλά και να μετράμε την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Στη συνέχεια αφού μελετήσαμε το χάρτη εισχωρήσαμε μέχρι τα όρια της λίμνης και είδαμε το φαινόμενο του υπερτροφισμού με τα τόσα καλάμια να έχουν «πνίξει» τη λίμνη.

Έπειτα, πήγαμε στο μουσείο της λίμνης, όπου είδαμε αναπαραστάσεις του κύκλου του νερού αλλά και αντικείμενα της παράδοσής μας. Ύστερα από ένα γρήγορο γεύμα ανεβήκαμε στο λεωφορείο και εξουθενωμένοι αλλά ταυτόχρονα και ενθουσιασμένοι επιστρέψαμε στα πάτρια εδάφη.

Η εκδρομή όμως δεν είχε μόνο εκπαιδευτικό χαρακτήρα….. Η διασκέδαση έφτασε στο κόκκινο!!! Τι να πρωτοπούμε; Για τις αμέτρητες πηγές που είδαμε και ξεδιψάσαμε; Για τα περίφημα σάντουιτς που πλουσιοπάροχα μας μοίρασαν στο Κ.Π.Ε. και εξαφανίστηκαν μέσα σε μία στιγμή; Για τις τούμπες που φάγαμε ανεβοκατεβαίνοντας στις διαδρομές; Για τις κραυγές «ΦΙΔΙΑ-ΦΙΔΙΑ!!!!» που αν και δεν τα συναντήσαμε πεταγόμασταν κάθε στιγμή; Για το χαμό που επικράτησε όταν θέλαμε όλοι να μπούμε μέσα στη βάρκα –χωρητικότητας 4 ατόμων- που βρήκαμε μέσα στο μουσείο και ξαφνικά διαπιστώσαμε ότι δεν υπάρχει χώρος για 50 άτομα; Ή για το σκετς που κάναμε παίζοντας με σεντόνια και μάσκες τον έκτο άθλο του Ηρακλή «Οι Στυμφαλίδες Όρνιθες»;

Με πόσα λόγια και με ποιο τρόπο να μιλήσουμε για το αηδόνι της τάξης μας, τον κ. Δωροβίνη που με το τραγούδι του μέσα στο λεωφορείο μας έκανε να ξεχάσουμε πόσο πολύ ανακατευόμασταν; Τι να πούμε για την κ. Κατσαλούλη την επονομαζόμενη από τον κ. Στέλιο και «μάνα του λόχου» που από την μαγική της τσάντα –ένα τόσο δα πραγματάκι- έβγαζε τοστ κοντά στο 1 μέτρο, χαρτομάντιλα για όλο το σχολείο, νερό που χώραγε ένα βυτίο, κοκαλάκια για τα μαλλιά των κοριτσιών (φοβηθήκαμε ότι κάπου εκεί μέσα είχε και κάποια πρόχειρα διαγωνίσματα αλλά ευτυχώς διαψευστήκαμε)….

Γλυκιές αναμνήσεις… ιστορίες για να λέμε μεγάλοι…. και γνώση…. αυτό είναι το ΣΧΟΛΕΙΟ!!

Η εκδρομή μας ξεκίνησε πρωί πρωί με ενθουσιασμό και όρεξη για αστεία και γνώση.

Ξεκινήσαμε στις 8.20 και προετοιμαστήκαμε για τον -δύσκολο η αλήθεια είναι- δρόμο προς τον ιστορικό Μυστρά. Με μία γρήγορη στάση κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σε 2.30 ώρες αντικρίσαμε τον μαγευτικό Μυστρά.

Γρήγορα – γρήγορα, οι τάξεις χωρίστηκαν και η μία πίσω από την άλλη προχωρήσαμε μέσα στα στενά περάσματα και σοκάκια της καστροπολιτείας.

Τί να περιγράψει κανείς;
Την μαγεία του τοπίου;
Τα ολάνθιστα σοκάκια;
Την ιστορικότητα που «αναδυόταν» από κάθε σπιθαμή αυτού του ιερού χώρου;

Για μια στιγμή χαθήκαμε κι εμείς μέσα στο πνεύμα αυτού του χώρου…. Φανταστήκαμε τους εαυτούς μας ως αυτοκράτορες αλλά και απλούς πολίτες, ως σκοπούς αλλά και ιερείς. Ευτυχώς που είχαμε και τους χάρτες της κ. Ντίνας, εκεί θα ήμασταν ακόμα….

Η πρώτη στάση ήταν στον ναό της Αγίας Σοφίας, ανάμνηση της Αγια-Σοφιάς της Πόλης.
Στη συνέχεια είχαμε μία δύσκολη κατάβαση μέχρι το παλάτι. Μπήκαμε μέσα στις βίγλες και είδαμε την αναστύλωση, το ξαναζωντάνεμα αυτού του τόπου.
Η Παντάνασσα, ο ναός που χτίστηκε από τον Ιωάννη Φραγκόπουλο τον 15ο αιώνα, ήταν η δεύτερη στάση μας. Δέος, εντυπωσιασμός και αναπόληση….
Καινούρια κομμάτια γνώσης εναποθέτονταν πάνω σε μαθήματα δασκάλων αλλά και ιστορίες των παππούδων μας.

Την μεγαλύτερη εντύπωση όμως την κέρδισε επάξια η Μητρόπολη, χτισμένη από τον Μητροπολίτη Νικηφόρο το 1291. Λιτή με συνάμα υπέρλαμπρη.
Μέσα σε 2.30 ώρες -αλήθεια πως πέρασε έτσι η ώρα;- μία ιστορική αναδρομή από τον 11ο μέχρι το 17ο αιώνα.

Φεύγοντας από τον Μυστρά σιγομουρμουρίζαμε όλοι το τραγούδι του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, το ίδιο τραγούδι που είπαμε όλοι μαζί στον περίβολο της Μητρόπολης.

Η συνέχεια της εκδρομής μας είχε την ίδια ένταση αλλά σε σύγχρονο ρυθμό αυτή τη φορά. Επόμενη στάση ΤΑΒΕΡΝΑΚΙ. Και είχαμε μία πείνα που δεν μπορεί να περιγραφεί…… Κούνιες, τραμπάλα, ρακέτες
και βέβαια λίγος τσακωμός μεταξύ μας, έτσι για να νιώθουμε παιδιά.

Παγωτάκι πριν την επιστροφή – απαραίτητο δώρο στον εαυτό μας.

Επιστροφή στην πραγματικότητα μετά από άλλες 2.30 ώρες. Τραγούδι στο λεωφορείο, πειράγματα, αστεία και φωνές.

Τι άλλο να ζητήσει κανείς;

Με αφορμή την προγραμματισμένη εκδρομή της Ε΄τάξης του σχολείου μας στον Μυστρά, ας δούμε κάποια ιστορικά στοιχεία που αφορούν το μέρος αυτό.

Ο Μυστράς ήταν Βυζαντινή πολιτεία της Πελοποννήσου και απέχει έξι χιλιόμετρα ΒΔ της  Σπάρτης. Σήμερα είναι ερειπωμένος, αν και έχουν αναστηλωθεί ορισμένα κτίσματα, όπως τα παλάτια, και αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη γνώση της ιστορίας, της τέχνης και του πολιτισμού των δύο τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου. Η ιστορία «της νεκρής πολιτείας» σήμερα του Μυστρά αρχίζει από τα μέσα του 13ου αιώνα, όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β΄Βιλλαρδουίνος έκτισε το κάστρο του στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή ενός υψώματος με απότομη και κωνοειδή μορφή, που λεγόταν Μυστράς ή Μυζυθράς λόγω του σχήματός του ή εκ του ονόματος του παλαιότερου ιδιοκτήτη που λεγόταν Μυζηθράς.
«Βουνίν εύρε παράξενο, απόκομμα εις όρος.
κάστρον εποίκεν αφηρόν, Μυ(ζη)θράν ονομασέν το.»

Ιστορία

Μετά την ήττα των Φράγκων στη μάχη της Πελαγονίας το 1259, το κάστρο του Μυστρά παραχωρήθηκε στο Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Από το 1262 έγινε έδρα βυζαντινού στρατηγού του «σεβαστοκράτορος» και από τότε άρχισε η κυρίως ιστορική περίοδός του, που διήρκεσε δύο αιώνες. Οι κάτοικοι της γειτονικής Λακεδαίμονος έρχονται και εγκαθίστανται γύρω από το κάστρο, γι’ αυτό και η κατοικημένη περιοχή, που ονομάζεται χώρα οχυρώθηκε με τείχος. Συν τω χρόνω δημιουργήθηκε και νέα συνοικία, έξω από το τείχος, που ονομάσθηκε κάτω χώρα και προστατεύθηκε επίσης με τείχος. Από το 1308 το σύστημα της διοικήσεως μεταβάλλεται και οι στρατηγοί γίνονται μόνιμοι διοικητές και κατά τα μέσα του 14ου αιώνα ο Μυστράς καθίσταται πρωτεύουσα της Βυζαντινής Πελοποννήσου. Έτσι δημιουργήθηκε το Δεσποτάτο του Μωρέως . Συνετοί Δεσπότες, όπως ο Μανουήλ Καντακουζηνός, ο Θεόδωρος Β΄Παλαιολόγος, ο Κωνσταντίνος Β΄ Παλαιολογος, ο μετέπειτα τελευταίος αυτοκράτωρ του Βυζαντίου, συνετέλεσαν ώστε ο Μυστράς να επεκτείνει την εξουσία του σε όλη την Πελοπόννησο και να γίνει εστία της πολιτικής και πνευματικής ζωής της αυτοκρατορίας, καθώς και το κέντρο της αναγεννήσεως των γραμμάτων και των τεχνών. Σοφοί, καλλιτέχνες και λόγιοι συγκεντρώνονταν στην αυλή του Δεσπότου, σπουδαιότερος και σημαντικότερος απ’ όλους, ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων.

Το 1460 ο Μυστράς παραδίνεται στους Τούρκους και από τότε αρχίζει η παρακμή του. Την περίοδο 1687 έως 1715 τον Μυστρά, όπως και όλη την Πελοπόννησο, τον κατείχαν οι Βενετοί. Και το 1770, κατά την επανάσταση του Ορλώφ, ένα μικρό στράτευμα Ελλήνων και Ρώσων έκλεισε την τούρκικη φρουρά μέσα στο κάστρο. Τότε οι Τούρκοι κάτοικοι της πόλεως, αν και παραδόθηκαν με τον όρο να εξέλθουν με τις οικογένειές τους, κατά την έξοδό τους εξολοθρεύτηκαν από απειθάρχητους Μανιάτες, που μόνο χάρη στον τότε Μητροπολίτη που μπήκε μεσ΄ τη μάχη με το σταυρό κατόρθωσε να συγκρατήσει τους Μανιάτες. Στην επανάσταση του 1821 η συμμετοχή του Μυστρά είναι σημαντική. Το 1825 λεηλατήθηκε από τους Αιγυπτίους του Ιμπραήμ και από τότε σιγά σιγά εγκαταλείφθηκε και ιδρύθηκε ο νέος Μυστράς, το σημερινό ομώνυμο χωριό στους πρόποδες του λόφου. Με την ίδρυση του ελεύθερου κράτους οι Αρχές της επαρχίας Λακωνίας εγκαταστάθηκαν στον ερειπωμένο Μυστρά, λίγο όμως αργότερα, το 1834 ο Βασιλιάς Όθων θεμελιώνει τη νέα πόλη, τη Σπάρτη, επί του πρώτου πολεοδομικού σχεδίου που εκπονήθηκε στην Ελλάδα για να ακολουθήσει στη συνέχεια το Γύθειο, μετά από αίτηση των κατοίκων του Μυστρά να επανασχεδιαστεί η πόλη της Σπάρτης από αρχιτέκτονες που ο Ιωάννης Καποδίστριας θα έστελνε, πριν τη δολοφονία του. Από τότε άρχισαν να εγκαταλείπουν το Μυστρά και οι τελευταίοι κάτοικοί του. Ένα δίστιχο που λεγόταν γύρω στα 1840 εγκωμίαζε τα διπλανά χωριά, ενώ υπενθύμιζε την εγκατάλειψη του Μυστρά.
«Παρόρι με τα κρύα νερά κι΄ Άι Γιάννη με τ΄ άνθη.
κι΄ εσύ, καημένε μου Μυστρά, που σ΄ έφαγεν η Σπάρτη«.