Ετυμολογία

Ο όρος “Στατιστική” ενδεχομένως να προέρχεται από τη λατινική λέξη “status” (πολιτεία, κράτος) η οποία, χρησιμοποιήθηκε αρχικά για το χαρακτηρισμό αριθμητικών δεδομένων που αναφέρονται κυρίως στον πληθυσμό μιας χώρας. Μπορεί όμως να προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη στατίζω (τοποθετώ, ταξινομώ, συμπεραίνω).

Με την εμφάνιση της Στατιστικής και στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής της οι άνθρωποι την ταύτισαν με την παράθεση τεράστιων πινάκων με δεδομένα σχετικά με τους θανάτους, τις γεννήσεις, τους φόρους, τα προϊόντα, τους άνδρες σε στρατεύσιμη ηλικία κτλ., προσπαθώντας έτσι να περιγράψουν διάφορα δημογραφικά, οικονομικά και πολιτικά φαινόμενα.

Ιστορική αναδρομή

• 450 π.χ. Ο Υππίας της αρχαίας Ηλείας, χρησιμοποιεί τη μέση τιμή του χρόνου διάρκειας μιας βασιλείας για να προσδιορίσει την ημερομηνία των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων. (εικόνα 1)
• 431 π.χ. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, στις Πλαταιές, υπολογίζεται το ύψος των τειχών μετρώντας τον αριθμό των σειρών από τούβλα. (εικόνα 2)
• 400 π.χ. Το πρώτο παράδειγμα δειγματοληψίας που έχει καταγραφή. Στο ινδικό έπος Mahabharata ο βασιλιάς Rtuparna εκτιμά το πλήθος των φρούτων και των φύλλων του δέντρου Vibhikata, μετρώντας τους καρπούς και τα φύλλα σε ένα κλαδί και πολλαπλασιάζοντας με τον αριθμό των κλαδιών. (εικόνα 3)
• 0 (ή 7 μ.χ.) Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο αναφέρεται ότι η απογραφή από τον κυβερνήτη της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ιουδαίας Κυρήνιο, ήταν ο λόγος του ταξιδιού της Μαρίας και του Ιωσήφ στη Βηθλεέμ, για να φορολογηθούν. (εικόνα 4)
• 25-220 μ.χ. Κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Han στην Κίνα, έγινε απογραφή πληθυσμού και καταγράφηκαν 57.670.000 κάτοικοι σε 12.360.000 νοικοκυριά. Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη απογραφή πληθυσμού για την οποία υπάρχουν δεδομένα και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια. (εικόνα 5)
• 840 μ.χ. Ο Άραβας μαθηματικός, φιλόσοφος, ιατρός και μουσικός Al-Kindy, χρησιμοποιεί ανάλυση συχνοτήτων για να ‘’σπάσει’’ μυστικούς κώδικες. (εικόνα 6)

 

Η Στατιστική σήμερα

Ενώ παλαιότερα η Στατιστική ασχολείτο μόνο με την παράθεση τεράστιων πινάκων με δεδομένα και αναρίθμητων διαγραμμάτων, σήμερα μπορούμε να διακρίνουμε σε μια στατιστική έρευνα τρία στάδια: Τη συλλογή του στατιστικού υλικού, την επεξεργασία και παρουσίασή του και τέλος την ανάλυση αυτού του υλικού και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Τα τρία αυτά στάδια επιτυγχάνονται με την εφαρμογή καταλλήλων για κάθε περίπτωση στατιστικών μεθόδων, όπως και με τη βοήθεια των Υπολογιστών, οι οποίοι σημείωσαν τεράστια ανάπτυξη στις μέρες μας. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να δώσουμε ως ορισμό της “Στατιστικής” το συνηθέστερο και πλέον γνωστό ορισμό του R.A. Fisher (1890-1962), πατέρα της σύγχρονης Στατιστικής:
Στατιστική είναι ένα σύνολο αρχών και μεθοδολογιών για:

• το σχεδιασμό της διαδικασίας συλλογής δεδομένων
• τη συνοπτική και αποτελεσματική παρουσίασή τους
• την ανάλυση και εξαγωγή αντίστοιχων συμπερασμάτων.

Αν θέλετε να εντρυφήσετε  στις βασικές έννοιες και διαδικασίες της Στατιστικής επιστήμης, ανοίξτε το παρακάτω αρχείο:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ