Όλες οι Κοσμογονίες των λαών της γης γνωρίζουν ένα εμβρυώδη κόσμο που υπήρχε σε μια αρχέγονη εποχή, πριν ακόμη χωριστούν ο ουρανός και η γη. Σε πολλές κοσμογονίες ο κόσμος δημιουργείται από τα νερά ή το βαθύ ωκεανό και σε άλλες από μια χαώδη κατάσταση. To θέμα του αρχέγονου ύδατος που στις αρχαϊκές Κοσμογονίες παρουσιάζεται ως κοσμικό και συγχρόνως θεϊκό σύνολο, βρίσκεται και στους Σουμέριους. Κάποτε ο κόσμος δημιουργείται από τον ωκεανό , πάνω από τον οποίο ένας θεός σύμφωνα με την παράδοση ο Μαρδούκ, ο κατοπινός μεγάλος θεός της Βαβυλώνας , άπλωσε μια καλαμένια ψάθα, πάνω στην οποία συσσώρευσε το χώμα της γης.
Οι Βαβυλώνιοι, οι Ασσύριοι, λαοί συγγενικοί μεταξύ τους, ανέπτυξαν σπουδαίο πολιτισμό. Πήραν τον πολιτισμό των Σουμερίων και τον εμπλούτισαν με νέα στοιχεία σημιτικής κληρονομιάς.
Το έπος του Γκιλγκαμές
Το έπος του Γκιλγκαμές είναι το πιο γνωστό και το πιο λαϊκό δημιούργημα της βαβυλωνιακής ποίησης. Ανακαλύφθηκε στη βιβλιοθήκη του Ασσουρμπανιμπάλ και είαναι παλαιότερο από το «Ενουμά Έλις». Σήμερα σώζονται μόνο αποσπάσματα αρκετά όμως για να ανασυνθέσουν την ιστορία του ήρωα Γκιλγκαμές.
Το έργο είναι μια από τις πιο συγκινητικές διηγήσεις για την αναζήτηση της «αθάνατου νερού», που θα εξασφάλιζε στην ανθρωπότητα την αθανασία. Το έπος αποτελείται από 12 πίνακες, που αντιστοιχούν στο ζωδιακό κύκλο.
Ο Γκιλγκαμές ήταν κατά τα δυο τρίτα θεός κι ένα τρίτο άνθρωπος. Ήταν ο μεγαλύτερος και δυνατότερος βασιλιάς της γης. Παρουσιάζεται όμως και ως δεσπότης που ντροπιάζει τις νέες κοπέλες και βάζει σε βαριές δουλειές τους άντρες. Όταν ο λαός του παραπονιέται για την σκληρότητά του, οι θεοί του στέλνουν τον ημιάγριο Ενκίντου.
Ο μύθος του κατακλυσμού
Ο μύθος του κατακλυσμού είναι διαδεδομένος και τον συναντούμε σχεδόν παντού σε όλες τις ηπείρους και τους πολιτισμούς (μόνο στην Αφρική σπανίζει).
Είναι γνωστό ότι στο τέλος της τελευταίας εποχής των Παγετώνων και στην αρχή της Νεοθερμικής περιόδου έλιωσαν τεράστιοι όγκοι πάγων που προκάλεσαν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Όμως δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τη δημιουργία ενός τόσο διαδεδομένου μύθου μόνο με αυτά τα φαινόμενα. Οι περισσότεροι μύθοι περί κατακλυσμού φαίνεται να έχουν σχέση με τις αντιλήψεις των ανθρώπων περί τάξεως και ρυθμού που επικρατεί στον κόσμο. Σύμφωνα με τις παλιές αντιλήψεις ο «παλαιός κόσμος», που τον κατοικεί μια πεπτωκυία ανθρωπότητα, καταποντίζεται και λίγο καιρό αργότερα αναδύεται από το «ύδωρ».
Στις περισσότερες παραλλαγές του μύθου ο κατακλυσμός είναι αποτέλεσμα των αμαρτιών ή των τελετουργικών ανακριβιών των ανθρώπων. Ενίοτε όμως είναι και απλώς ένα επακόλουθο του θελήματος ενός θεού, ο οποίος θέλει να εξολοθρεύσει το ανθρώπινο γένος.
Σύμφωνα με τον παλιό σουμερικό μύθο, έπρεπε μετά τον κατακλυσμό να ανανεωθεί το βασίλειο και να καταβιβασθεί εκ νέου από τον ουρανό, δεδομένου ότι με τον κατακλυσμό είχε επέλθει το «τέλος του κόσμου». Ένας μόνο άνθρωπος σώθηκε: ο Ζιουσούδρα κατά τη σουμερική εκδοχή του μύθου ή ο Ουτναπιστίμ κατά την ακκαδική.
Αντίθετα όμως προς το Νώε της Παλαιάς Διαθήκης, ο άνθρωπος που σώθηκε εδώ δεν επετράπη να κατοικήσει στο «νέο κόσμο», ο οποίος αναδύθηκε από τα νερά. Αφού κατά κάποιον τρόπο «θεώθηκε» ή τέλος πάντων έγινε αθάνατος, μετατοπίστηκε στη μυθική χώρα του Τιλμούν (ο Ζιουσούδρα) ή στη χώρα της «εκβολής των ποταμών» (ο Ουτναπιστίμ).
Στοιχεία αντλήθηκαν από: Ζιάκας Γρ. (1990), Η θρησκεία των προϊστορικών κοινωνιών και των αρχαίων λαών, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κυριακίδη
Το έπος του Γκιλγκαμές-Η ιστορία του κατακλυσμού (απόσπασμα)
“Ξέρεις την πόλη Σουρρουπάκ που βρίσκεται στις όχθες του
Ευφράτη; Η πόλη αυτή είναι πολύ παλιά κι ακόμα πιο παλιοί εναι οι Θεοί
της. Εκεί ήταν ο Ανού, ο κυρίαρχος του στερεώματος, ο πατέρας των
Θεών. Eκεί ήταν κι ο πολεμικός Ελνίλ ο σύμβουλός τους, ο Νινούρτα ο
βοηθός, και ο Εννουζί ο επιτηρητής των καναλιών. Μαζί τους ήταν κι ο Εά.
Κείνο τον καιρό ο κόσμος πλήθαινε πολύ, οι άνθρωποι γεννοβολούσαν. Ο
κόσμος μούγκριζε σαν άγριος ταύρος. Οι μεγάλοι θεοί αναστατώθηκαν από
τις κραυγές τους. Διαβάστε όλο το άρθρο »